ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේත්, සමානුපාතික නියෝජන ක‍්‍රමයේත් වෙනස්කම් ඇතිකිරීම සඳහා ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධන දෙකක්, 21 සහ 22 වැනි සංශෝධනය නමින් විජේදාස රාජපක්‍ෂ මහතා විසින් ඉදිරිපත් කරනු ලැබ ඇතැ’යි පසුගිය දිනවල වාර්තා විය. ඒවා ඉදිරිපත් කොට තිබෙන්නේ පුද්ගලික මන්ත‍්‍රීවරයකුගේ යෝජනා ලෙසය. අලූත් ජනාධිපතිතුමාගේ හෝ අගමැතිතුමාගේ හෝ, ඒ දෙදෙනාම සම්බන්ධ පොදුජන පක්‍ෂයේ ආණ්ඩුවේ හෝ යෝජනාවක් ලෙස නොවේ.
පුද්ගලික මන්ත‍්‍රීවරයකුගේ යෝජනාවක් වුවද, මෙම යෝජනා දෙකෙන්ම නියෝජනය වන්නේ, පොදුජන පක්‍ෂයේත්, එයට සම්බන්ධ සමාජ සහ දෘෂ්ටිවාදී කණ්ඩායම්වලත් රාජ්‍ය ප‍්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපෘතිය බව පෙනේ. එය පසුගිය ජනාධිපතිවරණ ව්‍යාපාරයේදීත්, ඊට පෙරදීත්, ගොඩනගා ජනතාව අතරට ඉදිරිපත් කරන ලද දේශපාලන ප‍්‍රතිසංස්කරණ න්‍යාය පත‍්‍රයක ප‍්‍රධාන තේමාවක්ද වෙය
ප‍්‍රතිසංස්කරණ කතිකාව
ලංකාවේ රාජ්‍ය සහ දේශපාලන ප‍්‍රතිසංස්කරණ විවාදය, නිදහස ලැබූ කාලයේ පටන්ම, එකිනෙකට වෙනස් ධාරා දෙකකින් සමන්විත වී තිබේ. ඉන් පළමුවැන්න ඉලක්ක කෙළේ, රාජ්‍යය ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී සහ බහුත්වවාදී ලෙස ප‍්‍රතිසංස්කරණය කිරීමයි. දෙවැන්නේ අරමුණ වූයේ, ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී සහ බහුත්වවාදී ප‍්‍රතිසංස්කරණ ප‍්‍රවණතාවලින් දේශපාලන න්‍යාය පත‍්‍රය වෙන් කිරීමයි. මේ ප‍්‍රවණතා දෙකම, අප රටේ සමාජයේ වෙනස් සමාජ පන්ති සහ මතවාදී කණ්ඩායම්වලින් පැමිණි ඉල්ලීම්ද නියෝජනය කරන ඒවාය.
මේ අනුව ලංකාවේ රාජ්‍ය ප‍්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපෘති දෙකක් එකිනෙක සමග තරග කරමින්ද, එකිනෙකට පසමිතුරුවද පැවත තිබේ. ඉන් එකක් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ප‍්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපෘතියක් යැයිද, අනෙක අධිකාරවාදී ප‍්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපෘතියක් යැයිද දළ වශයෙන් හැඳින්විය හැකිය. මේ ව්‍යාපෘති දෙකටම, ස්ථිර දේශපාලන ප‍්‍රකාශකයන් නොසිටීමද රාජ්‍ය ප‍්‍රතිසංස්කරණ දේශපාලනයේ එක් ලක්‍ෂණයකි. කලක් එජාපය, අධිකාරවාදී ව්‍යාපෘතියේ ප‍්‍රධාන බලවේගය වශයෙන් සිට එය අතහැර ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ව්‍යාපෘතියේ ප‍්‍රකාශකයා බවට පත්විය. ශ‍්‍රීලනිපය ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ප‍්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපෘතියේ ප‍්‍රකාශකයකුව සිට අධිකාරවාදී ව්‍යාපෘතියේ ප‍්‍රධාන ප‍්‍රකාශකයාගේ තත්ත්වයට මාරු විය. මේ අතර වාමාංශික පක්‍ෂද මේ දෙක අතර දෝලනය වී ඇත. ද්‍රවිඩ සහ මුස්ලිම් දේශපාලන පක්‍ෂද ඒ ධාරා දෙක අතර බෙදී තිබේ.
2020 වසර ආරම්භ වී තිබෙන්නේ ලංකාවේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී රාජ්‍ය ප‍්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපෘතිය දේශපාලන වශයෙන් පස්සට ගොස්, අධිකාරවාදී ප‍්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපෘතිය ඉස්සරහට පැමිණි, දේශපාලන බල තුලනයක් සලකුණු කරමිනි. විජේදාස රාජපක්‍ෂ මන්ත‍්‍රීතුමාගේ 21 සහ 22 වැනි සංශෝධන යෝජනා දෙක මෙම සන්දර්භය තුළ ඉදිරිපත්වී තිබෙන ඒවාය.
විසි එක?
මෙයින් 21වැනි සංශෝධනයෙන් යෝජනා වන්නේ, දැනට තිබෙන සමානුපාතික නියෝජන ක‍්‍රමය යටතේ ඇති, දේශපාලන පක්‍ෂ අපේක්‍ෂක ලැයිස්තුවක පාර්ලිමේන්තු නියෝජනය සඳහා සුදුසුකම් ලැබීමට අවශ්‍ය අවම ඡුන්ද ප‍්‍රතිශතය වන සියයට පහ සියයට 12.5 දක්වා ඉහළ නැංවීමයි. මෙය වනාහී ලංකාවේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයට ළැදි සෑම දේශපාලන පක්‍ෂයක්ම සහ පුරවැසියකුම විවේචනය කරමින්, ප‍්‍රතික්‍ෂෙප කළ යුතු, අප රටේ දේශපාලන දේහයට බලවත් හානි ගෙන දෙන යෝජනාවකි. එයට හේතුව නම්, ඒ මගින් සිදුවනු ඇත්තේ ලංකාවේ කුඩා සහ සුළුජන දේශපාලන පක්‍ෂ තරගකාරී මැතිවරණ දේශපාලනයෙන් ඉවත් කර, ඔවුන්ට ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී තරගය තුළ තැනක් නැතැයි කියමින්, ප‍්‍රධාන පක්‍ෂ දෙකෙහි ආධිපත්‍යය සහතික කිරීමයි. බහුවාර්ගික සමාජයක් වන ලංකාවේ සිංහල-බෞද්ධ දේශපාලන ආධිපත්‍යයද ඒ මගින් ස්ථාපිත කෙරෙනු ඇත.
මේ අතර, යෝජිත 22 වැනි සංශෝධනයෙන් යෝජනා වෙන්නේ මීට පෙර අහෝසි කරන ලද 18වැනි සංශෝධනය පස්සා දොරෙන් ගෙන ඒමටයි. ඒ තුළින් ඒකාධිපති බලතල සහිත විධායක ජනාධිපති ක‍්‍රමයක් නැවත වරක් ලංකාවේ ස්ථාපනය කිරීමටයි.
මේ යෝජනා දෙකට, පාර්ලිමේන්තුවේ සහයෝගය දැනට පවත්නා පාර්ලිමේන්තු බල තුලනය තුළ නොලැබෙනු ඇත. එහෙත් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයෙන් පසුව බොහෝ විට එම බල තුලනය වෙනස්වීමට ඉඩ තිබේ. එබැවින් මේ වසරේ දෙවැනි අර්ධය තුළ ලංකාවේ ආණ්ඩුක‍්‍රම ප‍්‍රතිසංස්කරණ යුද්ධය නැවත ඇවිළෙන්නට තිබෙන ඉඩකඩ බොහෝය.
අමතක නොකළ යුතු පසුබිම
සමානුපාතික නියෝජනය යටතේ දැනට තිබෙන අවම සුදුසුකම් ලැබීමේ කඩඉම සියයට 5 දක්වා අඩුකරන ලද්දේ 1988 දෙසැම්බර් මාසයේ සම්මත කරන ලද 15වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙනි. ඊට පෙර, පැවති කඩඉම් ප‍්‍රතිශතය සියයට 12.5කි. මෙම කඩඉම් ප‍්‍රමාණය ඉහළ මට්ටමෙන් නියම කිරීම, ජේ.ආර්. ජයවර්දන ජනාධිපතිවරයාගේ අධිකාරවාදී ප‍්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපෘතියේම කොටසක් විය. ඔහුට අවශ්‍ය වූයේ පාර්ලිමේන්තුවේ සුළු ජන සහ කුඩා පක්‍ෂවල නියෝජනය දුර්වල කිරීමත්, ස්වාධීන මන්ත්රීවරුන් තේරී පත්වීම නැති කිරීමත්ය. ඒ මගින් ප‍්‍රධාන පක්‍ෂ දෙක වූ එජාපය හා ශ‍්‍රීලනිපය පාර්ලිමේන්තු නියෝජනයේ ආධිපත්‍යය දරන ද්වි-පක්‍ෂ ආධිපත්‍යවාදයක් සහිත ව්‍යවස්ථාදායකයක් නිර්මාණය කිරීමත්ය. එය ‘ක්‍ෂණික ආර්ථික සංවර්ධනය සඳහා අවශ්‍ය දේශපාලන ස්ථාවරභාවය’ පිළිබඳ ඔහුගේ සිහිනයේ කොටසක්ද විය. එහෙත් එය අඳුරු රාත‍්‍රියේ දුටු නපුරු සිහිනයක් බවට ඉක්මනින්ම පත්විය.
එහෙත් සියයට 12.5ක කඩඉම් සීමාවක් යටතේ ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ පැවතුණේ නැත. එයට හේතුව 1982දී පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයක් නොපවත්වා, ජනමත විචාරණයක් තුළින් පැරණි පාර්ලිමේන්තුවේම ධුර කාලය තවත් අවුරුදු හයකට දිගු කර ගැනීමට ජනාධිපති ජයවර්දන හා එජාප ආණ්ඩුව පියවර ගැනීමයි. ඒ අතර 1988දී ජනාධිපති ජයවර්දනගෙන් පසු ජනාධිපති වූ පේ‍්‍රමදාස මහතා, ඊළඟ පාර්ලිිමේන්තු මැතිවරණයට සූදානම් වෙද්දී, අලූතෙන් පිහිටුවන ලද ශ‍්‍රී ලංකා මුස්ලිම් කොංග‍්‍රසය සමග ඇතිකර ගත් මැතිවරණ අවබෝධයේ ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස, කඩඉම් ප‍්‍රතිශතය සියයට 5 දක්වා අඩුකිරීමට එකඟතාවක් ඇතිකරගන්නා ලදි. 1988 දෙසැම්බර් මාසයේ සම්මතවූ 15වැනි සංශෝධනය එහි ප‍්‍රතිඵලයකි.
15වැනි සංශෝධනය වනාහී 1978 ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවට ඉදිරිපත් කරන ලද දෙවැනි ප‍්‍රගතිශීලී සහ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී සංශෝධනයයි. පළමුවැන්න, 1987 අගදී සම්මත කරන ලද 13වැනි සංශෝධනයයි. එම සංශෝධනය ලංකාවේ රාජ්‍යයේ පදනම්, බහුත්වවාදී ලෙසත්, බලය විමධ්‍යගත කරන ලෙසත්, ප‍්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ ප‍්‍රථම ප‍්‍රයත්නයද විය. එම සංශෝධනයේ නියම කර්තෘකයා වූයේ ඉන්දියාවයි. මේ අතර 15වැනි සංශෝධනය මගින් සිදුවූයේ, සමානුපාතික නියෝජන ක‍්‍රමයේ මුල් විධිවිධානවලින් කුඩා පක්‍ෂවලට වසා තිබුණු දොර, යළි විවෘත කිරීමයි. ප‍්‍රධාන පක්‍ෂ දෙකේ අසාධාරණ ආධිපත්‍යයට යටවීමට නියමිතව තිබුණු ලංකාවේ දේශපාලන නියෝජන ක‍්‍රමය පුළුල් කර, සුළු ජන සහ කුඩා පක්‍ෂවලට ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ක‍්‍රියාවලියට සක‍්‍රිය ලෙස සහභාගි වීමේ අවකාශය සහතික කිරීමයි. විජේදාස රාජපක්‍ෂ මන්ත‍්‍රීවරයාගේ අලූත් යෝජනාවෙන් සිදුකරන්නට අපේක්‍ෂා කරන්නේ මෙසේ විවෘත කරන ලද පාර්ලිමේන්තුවේ දොර කුඩා පක්‍ෂ ගණනාවකටම වසා දැමීමයි.
විවේචනය
මේ අතර, දැනට තිබෙන සියයට 5ක කඩඉම් සීමාව ගැන විවේචනයක්ද තිබේ. ඒ විවේචනයද පරීක්‍ෂා කර බැලිය යුත්තකි. එම විවේචනය එල්ලවී තිබෙන්නේ සිංහල ජාතිකවාදී ජනමාධ්‍ය, දේශපාලනඥයන් සහ මතවාදී කණ්ඩායම් වෙතිනි. ඔවුන්ගේ පැමිණිල්ල වන්නේ, දැනට තිබෙන ක‍්‍රමය නිසා සුළුජන පක්‍ෂවලට, අයුතු ලෙස ඉහළ නියෝජනයක් ලැබීම නිසා, ප‍්‍රධාන සිංහල පක්‍ෂ දෙකම, මේ සුළුජන පක්‍ෂවල සිරකරුවන් වී සිටිතිය යන්නයි. එයට විසඳුම සුළුජන මෙන්ම කුඩා දේශපාලන පක්‍ෂවලටද පාර්ලිමේන්තුවේ නියෝජන අයිතිය ප‍්‍රතික්‍ෂෙප කිරීමය යන අදහස මෙම විවේචකයන්ගේ යෝජනාවයි.
මෙම සුළුජන පක්‍ෂ සහ සිංහල සමාජයෙන්ද බිහි වන කුඩා දේශපාලන පක්‍ෂවලින් ඇත්ත වශයෙන්, නියෝජනය කෙරෙන්නේ ලංකාවේ සමාජයේම පවත්නා ජනවාර්ගික, සමාජමය, දෘෂ්ටිවාදීමය සහ දේශපාලන විවිධත්වය වන්නේය යන්න පැහැදිලි කරුණකි. ලෝකයේ අන් රටවල් මෙන්ම අප රටද විවිධ විෂමතා සහිත සමාජයකි. ආගමික, වාර්ගික, සමාජමය, භාෂාමය විවිධතා පමණක් නොව, දේශපාලන විශ්වාස, මතවාද අතින්ද විවිධතා අප රටෙහි තිබේ. ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ආණ්ඩුක‍්‍රමයක ඇති, ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයට පමණක් හිමි, විශේෂ ගුණාංගයක් වන්නේ, එම විවිධතාවලට දේශපාලන ජීවිතයේ සෑම අවස්ථාවකම නියෝජනය සහ සහභාගිත්වය සහතික කිරීමයි. එය වනාහී පුරවැසියන්ගේ මූලික අයිතියක්ද, දේශපාලන සමාජයේ උතුම් චර්යාධාර්මික අංගයක්ද ලෙස සැලකීමයි.
නියෝජනයේ දොර නොවැසීම
දේශපාලන පක්‍ෂ බොහෝ ගණනක් රටක පැවතීමත්, ඒවා පාර්ලිමේන්තුව, ප‍්‍රාන්ත හෝ පළාත් ව්‍යවස්ථාදායක සභා, පළාත් පාලන ආයතන ආදි සෑම ආණ්ඩුක‍්‍රමික ආයතනයක නියෝජනයට සහ සහභාගිත්වයට හිමිකම් කීමත් යනු දේශපාලන ක‍්‍රමයක දුර්වලකමක් නොවේ, නිරෝගී බව සහ ශක්තිය ප‍්‍රකාශ කරන්නකි. එම නියෝජනයේ දොරවල් වැසීම යනු සමාජය දේශපාලන වශයෙන් රෝගී සහ අස්ථාවර කිරීමේ නොවරදින පියවරක් වනු ඇත.
විජේදාස රාජපක්‍ෂ මන්ත‍්‍රීතුමාගේ යෝජනාව, සිංහල සමාජයේ සිටින අන්ත -ජාතිවාදී කොටස්වල දේශපාලන උවමනාවන් සමග අනන්‍ය වීම මගින් ලංකාවේ ප්රජාතන්ත්රවාදය සීමා සහ දුර්වල කිරීමේ ප‍්‍රතිඵලය ඇතිකරවන්නකි. එය වනාහී රාජපක්‍ෂ මහතාත් ඔහුට සමානව සිතන බලවේගත් අකැමැති ප‍්‍රතිඵලයක්ද ඇතිකරන්නක් වනවාට කිසිදු සැකයක් නැත. එය නම්, දැනට මධ්‍යස්ථවාදී පරිවර්තනයකට පත්වී සිටින දෙමළ සහ මුස්ලිම් ජාතිකවාද, සටන්කාමී සහ අන්තවාදී දේශපාලන විකල්ප කරා තල්ලූකරනු ලැබීමයි.
වියතුන්ගෙන් පිරී ඉතිරි ගොස් සිටින අලූත් ආණ්ඩුවටද ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ වෙනස්කම් කිරීමේදී, තමන්ගේ දේශපාලන සහ පටු මතධාරිත්වය ඒ තරම් ආධාරකාරී නොවන්නට හොඳටම ඉඩ තිබේ. පාර්ලිමේන්තු නියෝජනයේ දොරටු තමන් අකැමැති සුළුජන හා කුඩා දේශපාලන බලවේගවලට වසා තැබීම යනු බලයේ සිටින ආණ්ඩුවකට සිදු කළ හැකි, ඉතිහාසයෙන් සමාව නොලැබෙන, දේශපාලන වශයෙන් ළදරු ආත්මාර්ථකාමී ක‍්‍රියාවක් වීමද වැළැක්විය නොහැකි වනු ඇත.
