අපේ ගෙදර අත්උදවුවට ඉන්නේ, කාලයක් තේ වත්තක වැඩ කරලා ඉන් ලබන ආදායම තම දරුවන්ගේ අධ්යාපන කටයුතුවලට ප්රමාණවත් නැති නිසා ගෘහ සේවිකා වෘත්තිය තෝරාගත්ත දෙමළ අම්මා කෙනෙක්. එයාගේ මනුස්සයා මේ පවුල අතහැරලා වෙන ගැහැනියක් සමඟයි ජීවත් වෙන්නේ. ඔහුගෙන් මේ පවුලට සරණක් නැහැ. ඇය උපයන මුදලින් තමයි ළමයින්ව ලොකු මහත් කළේ. ඈට ඉන්නා දරුවන්ගෙන් බාලම ගැහැනු දරුවා ඉන්නෙත් අපේ ගෙදර. ඇය බදුල්ල දිස්ත්රික්කයෙන් උසස්පෙළ විභාගය විෂයන් තුනටම ් සාමාර්ථ එක්ක සමත් වෙලා, කොළඹ විශ්වවිද්යාලයේ දෙමළ මාධ්යයෙන් අධ්යාපනය ලබන්න සුදුසුකම් ලැබුවා. ඇගේ විභාග ප්රතිඵල ආපු දවසෙම ඇගේ උසස් අධ්යාපන කටයුතුවල සියලූ වියදම් දරන්නට මා පොරොන්දු වුණා. මා ඇයට කිවුවේ, වෙන කිසිවක් නොසිතා ඉතා හොඳින් ඉගෙන ගන්නා ලෙසයි. ඇයගේ ජීවිතය දිළිඳුකමේ විෂම චක්රයෙන් ගැලවිය හැකි එකම මාර්ගය එය නිසා. සරසවි යන දවස එනතුරු ඈ සිටියේ නොඉවසිල්ලෙන්.
පසුගිය ජනවාරි 9 වෙනිදා ලියාපදිංචිය සඳහා මුලින්ම කැම්පස් යන ගමන ඔවුන් ගියේත් මා සමඟ, සතුටින්. විශ්වවිද්යාලයේ නවක සිසුන් ලියාපදිංචි කරන වැඩ කටයුතු සුහදව හොඳින් කෙරී තිබුණා. එහෙත් ආපසු ගෙදර පැමිණි ඈ සිටියේ තරමක තිගැස්මකින් වගෙයි. ඇගෙන් ඒ ගැන විමසූ විට, ඈ කිසිවක් කිවුවේ නැහැ. කතාබහක් නැතුව පැත්තකට වී ඉන්නට ඇය උත්සාහ කරන බවක් පෙනුණා. ටිකක් පෙරැුත්ත කර අසනකොට තමයි, ඈ කිවුවේ,
‘මම ආස නැහැ කැම්පස් යන්න’ කියල.
විශ්වවිද්යාලය ගැන ඇගේ මුල්ම හැඟීම එතරම් යහපත් නොවන බවයි ඉන් පැහැදිලි වුණේ. තව දුරටත් දොඩමලූ වුණු ඇගේ බියට හේතුව ‘මහා පිරිසක් මැද දැනුණු හුදකලාවක අනාරක්ෂිත බව’ මට වැටහුණා. තමන් සරසවියට නවකයෙකු වීම හේතුවෙන් ඇතිවන චකිතය කාලයත් සමඟ මග හැරී යනු ඇති බව ඇයට තේරුම් කරදෙන්නට මා උත්සාහ කළත්, ඊට එහා ගිය අවිනිශ්චිත බියට හේතුව ‘ඇගේ දෙමළකම නිසා’ ඇතිවන එකක් බව මට නොවැටහුණා නෙවෙයි. නලීන් සර්ට නොතේරෙන අපට දැනෙන දේ.
එදාම තමයි කොළඹ කැම්පස් එකේ කැන්ටිමේ සිසුන් පිරිසක් එකතුව සිසුවෙකුට පහර දෙන වීඩියෝවක් සමාජ මාධ්යවල සංසරණය වුණේ. එය සමාජ මාධ්යවල සංසරණය වුණේ, ‘ජ්යෙෂ්ඨ සිසුන් පිරිසක් නවකයෙකුට ම්ලේච්ඡු ලෙස පහර දෙයි’ වගේ කැප්ෂන් එකක් එක්ක. විශ්වවිද්යාල සිසු ගැටුම් අනන්තවත් දැක ඇති, එමෙන්ම ඒවාට මැදිහත්ව ද ඇති අප පවා කම්පනයට පත්වන මේ වීඩියෝව, ඇගේ නෙත නොගැටී ඉන්නට හේතුවක් නැහැ. ඒත් ඇයට තිබුණේ ප්රචණ්ඩත්වය පිළිබඳ බියක් ම නෙවෙයි. එය භීතියකට එහා ගිය ‘හුදකලාවක්’ පිළිබඳ චකිතයක්. තමන් උපන් බිමේ ප්රජාව තුළ තමන් ආගන්තුකයි කියන හැඟීම තරම් කෙනෙකු අසරණ කරන හැඟීමක් තවත් නැහැ.
ප්රතිඵල නිකුත් වූ දා සිට විශ්වවිද්යාල ප්රවේශය තෙක් කාලය තුළ ඇය ඉංග්රීසි සහ සිංහල විෂයන්ගෙන් සාමාන්ය පෙළ විභාගයට සුදානම් වුණා. ඒ විෂයන්ට ඇයට තිබුණේ සාමාන්ය සාමාර්ථ. මෙවර විභාගයෙන් ඇය සිංහල සහ ඉංග්රීසි විෂයන්ට සම්මාන සාමාර්ථ ලබා ගන්නා බව මට විශ්වාසයෙන්ම කිව හැක්කේ, ඇයට ඒ සඳහා උදවු කළේ මගේ දියණියන් දෙදෙනාත් මාත් නිසා. තමන් කැමති මාතෘකාවක් යටතේ රචනා ලියන විට බොහෝ විට ඈ මාතෘකා ලෙස තෝරාගන්නේ ‘මගේ මවු රට’, ‘ලස්සන ශ්රී ලංකා’ වැනි මාතෘකායි. සිංහලෙන් ලියූවත් ඉංග්රීසියෙන් ලියූවත් දෙමළෙන් ලියූවත්, ඈ ලියන්නේ ශ්රී ලංකාව ගැනයි. ඈ රචනාව තුළ බස හසුරුවන්නේ තම මවු රට ගැන ආඩම්බරයෙන්, ගෞරවයෙන්. ඇගේ ඉංග්රීසි සහ සිංහල අත්අකුරු මට වඩා ලස්සනයි. දෙමළ ඌරුවකට ඇය කතා කරන සිංහල බස නම් වටහා ගන්න නුහුරු කෙනෙකුට ටිකක් වෙහෙසක් දරන්න වෙනවා. ජාතික ගීය සිංහලෙන් ලියන්න ඇය දන්නවා. එහෙත් එය සිංහලෙන් ගායනා කරනකොට නම්, අහගන ඉන්න කෙනාට එය විහිළුවක්.
පෙබරවාරි හතර වෙනිදා ආසන්න වන විට අප නිදහස සමරන්න ලකලැහැස්ති වෙනවා. ජාතික දින උත්සවයේදී, ශ්රී ලංකාව යටත් විජිත තත්වයෙන් මිදී නිදහස් ස්වෛරී රාජ්යයක් ලෙස ස්ථාපිත වීම සමරන සතුට රට තුළ සිටින සියලූ පුරවැසි ප්රජාවන්ට හිමියි. එය උපරිමයෙන්, ආඩම්බරයෙන් ප්රකාශ කරන්න සෑම පුරවැසියෙකු තුළම ආශාවක් තිබෙනවා. තමන්, තමන් ජීවත් වන මේ රටට අයත් බව දැනීම තරම් කෙනෙකු තුළ සතුට දනවන හැඟීමක් තවත් නැහැ. නොයෙක් ආර්ථික හෝ වෘත්තීය කාරණා නිසා වෙන රටක පුරවැසිභාවය ලබාගන සිටින කෙනෙකුට වුනත්, ඒ හැඟීම තියෙනවා.
නිදහස සැමරුම ආසන්න වනවිට ජාතික ගීය දෙමළෙන් ගායනා කිරීම පිළිබඳ සිංහල විරෝධය ආයෙත් උත්සන්න වෙලා. පසුගිය දවසක දිවයින පත්තරේ කතුවැකියක්ම වෙන්වෙලා තිබුණේ එය සිංහලෙන් පමණක් ගායනා කළ යුතු බවට කරුණු දක්වන්න. උදාහරණයකට ගෙන තිබුණේ ඉන්දියානු ජාතික ගීය. මුළු ඉන්දියාවම ගයන්නේ තාගෝර් බෙංගාලි බසින් රචනා කළ ගීය. භාෂා සිය ගණනක් තියෙන ඉන්දියාවට තියෙන්නේ එක ජාතික ගීයයි. ඒත් ලංකාවට ඇයි දෙකක්.? මේක තමයි පට්ට ගහන තර්කය. ඉන්දියාවට පුළුවන් නම් ඇයි අපට බැරි කියලා ජාතික ගීයට අදාළව අහන ප්රශ්නේ, බලය බෙදීමට අදාළව අහන්නේ නැහැ.
කිසියම් පරිකල්පනයක් අදහසක් බවට පරිවර්තනය වෙලා සන්නිවේදනය කරන්න යි භාෂාවක් අවශ්ය වෙන්නේ. ජාතික ගීයක් කියන්නේ ජාතිය පිළිබඳ ගීතමය සංකල්පනාවක්. කිසියම් ගීතමය ආකෘතියක් තුළ ගායනා කළ හැකි භාෂාවකින් එය ලියවී තිබෙනවා. මෙහි භාෂාවෙන් කියවෙන අදහස තව ඕනෑම භාෂාවක් හරහා කිව හැකියි. එකම තනුවකට විවිධ භාෂාවන්ගෙන් එකම අදහස ගොනු කරන්න පුළුවන්. කොයි භාෂාවකින් ගැයුවත් එක අදහසක්. ඒ කියන්නේ ගීත දෙකක් නැහැ. එකයි.
සරෝජිනී නායිදු නම් ඉන්දීය කිවිඳිය රචනා කළ ජීවිතය පිළිබඳ පබැඳුමක් මහගම සේකර ‘සන්නාලියනේ’ නමින් සිංහලට අනුවර්තනය කරනවා. අමරදේව එයට අනුවේදනීය තනුවක් යොදා ගායනා කිරීමෙන් පසු අකාලික ගීතයක් බවට රූපාන්තරණය වෙනවා. සරෝජිනීගේ මේ කව භාෂා ගණනකට පරිවර්තනය වෙලා ඇති. ඒ ඇසුරින් ගීත ද නිර්මාණය වෙලා ඇති. ඒත් සිංහල අපට වඩාත් හැඟීම්බරව දැනෙන්නේ අමරදේවයන් ගායනා කරන සන්නාලියනේ ගීතයයි. සිංහල ගීතයේ තියෙන්නේත් සරෝජිනී නායිදු ජීවිතය පිළිබඳ හෙලූ දෘෂ්ටියම යි.
ආනන්ද සමරකෝන් සිංහලෙන් රචනාකළ ශ්රී ලංකා මාතා ගීතය ඒ තනුවටම දෙමළ බසින් කියවෙන විටයි, ශ්රී ලංකාව මවු බිම ලෙස සලකන දෙමළ බස කතාකරන ප්රජාවකට එහි හැඟීම දැනෙන්නේ. එසේ ගායනා කිරීමට ඉඩ සැලසීමෙනුයි ඔවුන්ට ලංකාවට තමන් අයිති බවත්, ලංකාව තමන්ගේ මවු බිම බවත් වඩාත් තීව්රව දැනෙන්නේ. එසේ කිරීමෙන් ආනන්ද සමරකෝන්ට මදිපුංචිකමක් නොවන්නේ ගීතයේ ඔරිජිනල් සංකල්පය ඔහුගේ නිසා. වෙනස් වන්නේ සංකල්පනාව සන්නිවේදනය වෙන භාෂාව පමණයි. ජාතික ගීයේ ඔරිජිනල් එක සිංහල බැවින් එය සිංහලෙන් ම තිබිය යුතුයි කියන තර්කයේ එල්බගන හිඳීම තුළද, නොඑසේ නම් එහි අර්ථයම දෙමළ බසින් ද හැකි නම් ඉංග්රීසි බසින් ද ගායනා කිරීමට නිදහස දීම තුළද, විවිධ බස කතා කරන ප්රජාවක් එකම ශ්රී ලාංකික ප්රජාවක් බවට එක්සත් ව ගොනු කරගත හැකි විභවය තියෙන්නේ යන්න තේරුම් කර ගැනීමට කෙස් පැලෙන තර්ක අවශ්ය වන්නේ නැහැ. මනුස්සකම පිළිබඳ හැඟීම පමණක් සෑහෙනවා.
මුතූර් රජමහ විහාරයේ විහාරාධිපති දෙවිනුවර ඉන්ද්ර ස්වාමීන් වහන්සේ ත්රිකුණාමල දිස්ත්රික්කයෙන් ඉහළම ලකුණු ලබා වෛද්ය විද්යාව හැදෑරීමට විශ්වවිද්යාලයට තේරී පත්වුණු ෆාතිමා මුෂාධිකා නම් මුස්ලිම් සිසුවියක් හමු වන්නට තෑගිබෝග රැුගෙන ඇගේ නිවසට ගිය පුවතක් ඡුයාරූප සමඟ සමාජ ජාලාවල සංසරණය වුණා. ඇගේ ඉදිරි අධ්යාපන කටයුතු සඳහා මාසිකව කිසියම් දීමනාවක් ලබා දෙන්නට ද මේ හාමුදුරුවන් පොරොන්දු වෙලා. ෆාතිමා ද ඇතුළු දරුවන් පස්දෙනෙකුගේ පවුලක් නඩත්තු වන්නේ ගඩොල් කැපීම වෘත්තිය කරගත් සිය පියා මහන්සියෙන් උපයන කුලියකින්. පවුලේ එදිනෙදා වියදමටවත් ප්රමාණවත් නොවන ඒ මුදලින් ෆාතිමාගේ උසස් අධ්යාපන කටයුතුවල වියදම් දරන්නට බැහැ.
හාමුදුරුවන්ගේ මේ ක්රියාව අම්පිටියේ සුමනේගේ තගරි වගේ සමාජ ජාලාවලට ආකර්ෂණයක් වුණේ නැහැ. සුමනගේ තගරියෙන් ඒ පළාත්වල ස්ථාපිත කරන්න පුළුවන් බුද්ධාගමක් නැහැ. තගරිය ඉස්මතු වන තැනම බෞද්ධකම වාෂ්ප වෙනවා. සේරුවිල ඉන්ද්ර හාමුදුරුවන් පිළිබඳ උපන් ගෞරවාන්විත හැඟීම ෆාතිමාගේ සිත තුළින් කවදාවත් මැකී යන එකක් නැහැ.
දහසකුත් එකක් අගහිඟ මැද මාරාන්තික ලෙස තරගකාරී අධ්යාපන කඩඉම් පැන විශ්වවිද්යාලවලට පැමිණෙන සිසු සිසුවියනට අලූතින් ‘රැුග්’ එකක් හරහා ප්රගුණ කරගත යුතු දරා ගැනීමේ හැකියාවක් නැති බව එවැනිම අපහසුතා මැද ඉන්න ජ්යෙෂ්ඨ උත්තමයින් දැන්වත් දැනගන්න ඕන. ඔවුන් දැනටමත් කට්ට කාලා ඉන්නේ. ඔවුන්ට ආත්ම විශ්වාසය ලබා දිය හැකි හොඳම විදිය, ඔවුන්ව සහෝදරත්වයෙන් වැළඳ ගැනීමයි. විශේෂයෙන් ම සිංහල බහුතරයක් ඉන්නා විශ්වවිද්යාලවලට ඇතුළත් වන සිංහල නොවන සිසු සිසුවියන්ට ‘දෙනෝ දාහක් දෙනා අතරේ මහා තනියක් මට දැනේ’ වැනි හැඟීමක් ඇති නොවන්නට ජ්යෙෂ්ඨ ‘උත්තම උත්තමාවියන්’ වග බලා ගැනීම වැදගත්. අද වෘත්තයෙන් ආදරයෙන් ආයාචනා කෙරෙන්නේ ඔවුන්ටයි.
අශෝක හඳගම
