‘සොඳුරිය ඔයා කවුද? කොහෙන් ආ කෙනෙක්ද? දිව්යලෝකයෙන් ආපු දිව්යාංගනාවක්ද? නැත්නම් මනුස්ස කාන්තාවක්ද? මේ ලෝකෙදී නම් ඔයා තරම් ලස්සන රූපයක් තියෙන වෙන කෙල්ලෙක් මම දැකලා නැහැ. ඔයාගේ සිනිඳු පතුල් දෙක නෙළුම් මල් දෙකක් වගේ දිළිසෙනවා. ටිකෙන් ටික හීනිවෙන කෙණ්ඩා දෙක රන්මොනරුන්ගේ කරවල් වගේ පියකරුයි. රවුමට තියෙන ඔයාගෙ දණහිස් රන් මුහුදෙන් ආපු රත්තරන් ඉබ්බන් දෙන්නෙක් වගේ හරිම සුන්දරයි. රන්කෙහෙල් කඳවල් දෙකක් වගේ ඔය කලවා දෙක සිත්කලූයි. මිටින් ගන්න පුළුවන් ඔයාගේ ඉඟ රන් උඩැක්කියක් වගේ සොබාසම්පන්නයි. ඔබේ යටිබඬේ තියෙන ඉරි තුන, රෝමකූප නම් වූ මුහුදේ නැගෙන රැුලි තුනක් වගේ දිළිසෙනවා. රන් සයුරෙන් පැනනැංග රන්බුබුළු දෙකක් වගේ ඔය පියවුරු දෙක ඔයාගේ රූප සම්පත්තිය කියන මහමුහුදේ රජ කරනවා. සුන්දරිය, ඔයාගේ මොළොක් අත් දෙක නමැති ළපටි දලූවලින් අලංකාර වුණ ඔය අත් දෙක කප්රුකෙන් පැනනැංග පුදුම හිතෙන මුල් දෙකක් වගෙයි. සඳකැන් වගේ ඔයාගේ මඳ හිනාව කුමුදු වනයක් වන මගේ හිත පුබුදුවනවා.‘
අද කාලයේ තරුණයෙක් තරුණියකට මේ වගේ කතාවක් කීවා නම් අසැබි කතා කියනවායැයි ගුටි කන්න පවා ඉඩ තිබුණා. එහෙත් අපේ පැරණි සාහිත්යයෙහි තිබෙන සුන්දරම ආදර කතාව වන සාලිය කුමාරයාගේ කතාව සද්ධර්මාලංකාරයේ කතුවරයා දැකපු විදියයි මේ. සද්ධර්මාලංකාරයේ තිබෙන සාලිරාජ වස්තුවෙහි සාලිය කුමාරයා මුලින්ම අශෝකමාලාව දුටුවාට පසු ඇගෙන් සාලිය කුමාරයා අහපු ප්රශ්නය සරල බසට හැරෙව්වාම එන්නේ ඉහත කී අර්ථය. ඇත්තෙන්ම අපි මෙහි සාලිය කුමාරයාගේ සම්පූර්ණ දෙබස ලීවේ නැහැ. සාලිය කුමාරයා ඇගේ දෙපතුලේ ඉඳලා කේශාන්තය දක්වා වර්ණනා කරනවා. ඒ වර්ණනා අතර කලවා දෙක, යටිබඩ පෙදෙස, පියවුරු ආදිය ගැන පවා වර්ණනා කෙරෙනවා. පැරණි ලංකාවේ ලිංගිකත්වය හා පේ්රමය ගැන අපූරු හැඟවුමක් ඒ කතාවෙහි තියෙනවා. ඇතැම් උපමා නම් අද එතරම් තදබල හැඟීමක් පහළ කරන්නේ නැහැ. එහෙත් මේ කතාව පුරා තිබෙන්නේ ශෘංගාරය. මේ ශෘංගාරය තිබෙන්නේ ආගමික අරමුණක් මත ලියූ බණකතා පොතක. බණකථා පොතකට මෙවැනි ශෘංගාරාත්මක වචන ඇතුළු කරන්නට නම් එදිනෙදා ජීවිතයේද ලිංගිකත්වය ගැන කෙතරම් විවෘත අදහස් තිබෙන්නට ඇතිද? ශෘංගාරයම අරමුණු කරගත් කෘතියක් එදා ලියැවුණා නම් කෙබඳු දේ ලියැවේවිද?
අද සිංහල සමාජයේ ලිංගිකත්වය ගැන කතාබහට ඇත්තේ ඉතාම සීමිත ඉඩකඩක්. ලිංගික වශයෙන් දැවැන්ත සීමා පනවාගන්නට අප පෙළැඹී සිටින බව දැකිය හැකියි. අපි ඒ ගැන කතාකරන්නට බලාපොරොත්තු වෙනවා. වර්තමානයේ ලිංගිකත්වය ගැන කතාකරන්නට පෙර අපේ ඉතිහාසය දෙසට හැරී බැලීම වැදගත්. ඒ නිසා ඉදිරි සතියක වත්මන් සමාජය ගැන කතාකරන්නට සිතමින්, අප මේ සටහනේදී ඉතිහාසය දෙස හැරී බලන්නට කල්පනා කළා.
මිනිසුන්ගේ විශ්වාසයන් පුරුදු සහ ලිංගිකත්වය පිළිබඳ තහනම් කලාපයන් විවිධ යුගයන්හිදී විවිධාකාර හැඩතල ගෙන තිබෙනවා. සභ්ය හා අසභ්ය ලෙස අප සලකන්නේ මොනවාද යන්න යුගයෙන් යුගයට වෙනස්. එකිනෙකට වෙනස් සංකීර්ණ කරුණු කාරණා ගොඩකින් ඒ ඒ යුගයේදී සැබි-අසැබි වෙනස් වෙනවා. අධිපති සංස්කෘතිය, ආගම, දේශපාලනය මෙන්ම ජනමාධ්ය මොනවාද යන්න මත ඒ ඒ ඒ කාලවලදී ලිංගිකත්වය පිළිබඳ පිළිගැනීම්ද වෙනස් වෙනවා. ලිංගිකත්වය මොනතරම් දුරකට නිරාවරණය විය යුතුද, ඒ ගැන කෙතරම් දුරකට කතාකළ යුතුද යන්න එකිනෙකට වෙනස් වෙනවා. ඒ අනුව අප ඉන්නේ කොහේද, කුමන කාලයේද යන කාරණය ලිංගිකත්වය පිළිබඳ බොහෝ දේවල්වලට බලපානවා.
මිනිසුන්ගේ ඇඳුම් පැළඳුම් මෙන්ම, ඒවා කලාත්මක ලෙස නිරූපණය කරන අන්දම ගැන සොයාබැලීම ලිංගිකත්වය ගැන සෙවීමට පාවිච්චි කළ හැකි මාධ්යයක්. විශේෂයෙන්ම කාන්තාවන්ගේ ඇඳුම් පැළඳුම්වලින් ලිංගිකත්වය ගැන තක්සේරු කරන්නට පුළුවන්.
ලංකාවේ අතීත කාන්තාව ගැන කතාකරද්දී අප නිතරම ඉදිරියට ගෙනෙන ජනප්රිය උදාහරණය වන්නේ සීගිරියේ චිත්ර. කාන්තාවක තමන්ගේ පපුව නිරාවණය කිරීම ගැන ලිංගික වශයෙන් කෙබඳු ආකල්පයක් තිබුණාද යන්න ඒ චිත්රවලින් සංකේතවත් වෙනවා. සීගිරියෙන් නිරූපණය වන අතීත ලිංගික ආකල්ප ගැන කතාව එතැනින් නවතින්නේ නැහැ. ඒ චිත්ර ගැන කැටපත් පවුරේ ලියැවී ඇති කවිවලින්ද පෙනෙන්නේ ඒ විවෘත ආකල්පයයි. අතිශය සරාගී ගී පද කැටපත් පවුරේ ලියැවී ඇත්තේ එකල ලිංගිකත්වය ගැන කතාකරන්නට අප අතර තිබුණු නිදහස පෙන්වමිනුයි. පසුකාලීනව, එනම් 1967 දී සීගිරි චිත්ර විනාශ කළේ කවුදැයි නිශ්චිතව හෙළිවී නැහැ. එහෙත් සීගිරි චිත්ර විනාශ වීම ගැන එක් ප්රබල මතයක් වන්නේ සීගිරි චිත්රවලින් ලංකාවේ ඉතිහාසය ගැන අසැබි අර්ථකථනයක් ලැබෙන බව කල්පනා කළ සාම්ප්රදායික සිතන්නන් මෙය සිදුකර ඇති බවයි. ඒ සීගිරි ලලනාවකගේ රූපය රැුගත් රුපියල් 2000 මුදල් නෝට්ටුව මුද්රණය කිරීම පවා 2012 දී රජය නැවැත්වුවා. සීගිරි චිත්ර ගැන එදා සහ අද අතර වෙනස එබඳුයි.
ලංකා ඉතිහාසයෙහි පපුව නිරාවරණය කරගත් කාන්තාවන් ඉන්නේ සීගිරියෙහි පමණක් නොවෙයි. තුන්වැනි වික්රමබාහු රජතුමාගේ කාලයට හෙවත් 14 වැනි සියවසට අයත් ගම්පොළ යුගයේ ඇම්බැක්කේ කැටයම්වල, ක්රිස්තු පූර්ව තුන්වැනි සියවසට අයත් හම්බන්තොට මුල්කිරිගල පුංචි සීගිරිය නමින් හැඳින්වෙන ලෙන් විහාර චිත්රවල, කොග්ගලදී හමුවන පිළිම සහ චිත්රවල මෙවැනි රූප දැකිය හැකියි. දුටුගැමුණු රජුගේ කාලයට අයත් රිදී විහාරයේ පංචනාරි ගැටය නම් රූප රටාව තිබෙනවා. ඊට අමතරව ක්රිස්තුවර්ෂ හයවැනි සියවසට අයත් ඉසුරුමුණි චිත්ර අමතක කළ නොහැකියි. ක්රිස්තු වර්ෂ අටවැනි සියවස හා දසවැනි සියවස අතර කාලයට අයත් නාලන්දා ගෙඩිගේ චිත්රවල ලිංගික සංසර්ගයේ යෙදෙන අන්දම රැුගත් රූප පවා තිබෙනවා.
සාමාන්යයෙන් මෙවැනි රූපවල උඩුකය නිරුවත්ව සිටින කාන්තාවන් පහළ කුලවලට අයත් බවත්, ඉහළ කුලයට අයත් කාන්තාවන් උඩුකය වසා සිටි බවත් විශ්වාසයක් තිබෙනවා. කෙසේ වෙතත් මැදවෙල රජමහා විහාරයේ ඇති චිත්රවලට අනුව නිවෙස ඇතුළත ඉහළ කුලයට අයත් යැයි සැලකුණු කාන්තාවන්ද උඩුකය නිරුවත්ව සිටින අයුරු දැක්වෙනවා. වෙස්සන්තර ජාතකයේ චිත්රවලදි මද්රී දේවිය වනයේ සිටින අන්දම ඇඳ ඇත්තේද බිසව උඩුකය නිරුවත්ව සිටින අයුරු දක්වමින්. ඒ අනුව බෝධිසත්වයන්ගේ බිරිඳ පවා උඩුකය නිරුවත්ව චිත්රණය කරන්නට පැරණි චිත්ර ශිල්පියා නිර්භය වුණා. ඒ අනුව කාන්තාවකගේ පපුව නිරුවත් වීම කුලයකට සීමා වූ බව පෙනෙන්නේ නැහැ.
අතීත රජමහා විහාර රැුසක මෙවැනි රූප දැකිය හැකියි. එහෙත් වික්ටෝරියානු යුගයේ අඳින ලද පන්සල් චිත්රවල අතීත කාන්තාවන් අඳින විට වික්ටොරියානු සදාචාර රාමුවට අයිති උඩ සිට යටට ආවරණය කරගත් ඇඳුම් දැකිය හැකියි. බොහෝ රජමහා විහාරවල පවා, මුල්කාලීන චිත්ර මැකී යද්දී සම්පූර්ණයෙන්ම අත් සහ පාද පවා ආවරණය කරන ඇඳුම් සමඟ කාන්තාවන් චිත්රණය කර තිබෙනවා.
එකල කාන්තා රූපවලට උදාහරණ ලෙස ගත හැකි අග්රගණ්ය කලාකෘතිය වනනේ අටවැනි සියවසට අයත් තාරා දෙව්දුවගේ රූපය. එය බි්රතාන්යයන් ලංකාවෙන් 1830 දී සොරකම් කරගෙන ගිය පුරාවස්තුවක්. එහි තාරා දෙව්දුව ඉණෙන් පහළට දිවෙන සළුපටක් හැර සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ සිරුර නිරාවරණය කරගෙන සිටිනවා. ඒ සළුපටෙන් පවා තාරා දෙවඟනගේ දෙපා විනිවිද පේනවා. ඇත්තෙන්ම කාන්තාවන්ගේ සිරුර වසා දමන්නට ඕනෑ වුණේ බි්රතාන්ය වික්ටෝරියානු සංස්කෘතියට. වත්මනෙහි කාන්තාවන්ට ඕනෑ ආකාරයකට ඇඳුම් ඇඳීමේ නිදහස බි්රතාන්යයෙහි තිබෙනවා. වඩා නිදහස්ව වත්මන් බි්රතාන්යයේ කාන්තාවන් ඇඳුම් අඳිනවා. එහෙත් එකල වික්ටෝරියානු සදාචාරය බි්රතාන්යයෙහි රජකළා. ශිෂ්ට යැයි ඔවුන් කියූ ඇඳුම් පැළඳුම් රටාවන් ලංකාවට හුරුකළේ ඒ කාලයේ. ඒ නිසා තාරා දෙව්දුවගේ රූපය වසර තිහක් තිස්සේ බි්රතාන්ය කෞතුකාගාරයෙහි පොදු ජනයාට විවෘත කළේ නැහැ. හේතුව එම රූපය අසභ්ය එකක් ලෙස සැලකු නිසා.
ඒ රූපවලට අමතරව පැරණි බෞද්ධ සාහිත්ය කෘතිවලද එකල ලිංගිකත්වය ගැන දැක්වූ ආකල්ප සංකේතවත් වෙනවා. සද්ධර්මාලංකාරයට අමතරව සද්ධර්මරත්නාවලිය, සංදේශ කාව්ය ආදියෙහි ලිංගිකත්වය ගැන දක්වන ආකල්ප ගැන අමුතුවෙන් විස්තර කළ යුතු නැහැ. කව් සිළුමිණෙහි මධුපානෝත්සවය අහවරව නොයෙකුත් ලිංගික ක්රියාකාරකම්වල යෙදෙන අන්දම ගැනත් කවියෙන් විස්තර කරනවා.
ඉහත අතීතය ගෙනහැර පාමින් අප අදහස් කරන්නේ දැන් කාන්තාවන් උඩුකය නිරුවත්ව සිටිය යුතු බව නොවෙයි. කාන්තාවන්ට කැමති අන්දමකට ඇඳීමේ නිදහසක් තිබිය යුතු බවයි. අනෙක් අතට ලංකාවේ ‘ශ්රී විභූතියක්‘ තිබුණායැයි සැලකෙන යුගවලදී කාන්තාවන් ඇඳ ඇත්තේ ඒ අන්දමට බවයි. අනෙක් අතට කාන්තාවන්ගේ ඇඳුම් පැළඳුම් වත්මෙනහි ස්ත්රී ¥ෂණ ආදිය බවට අංක එකේ හේතුව ලෙස ගෙනහැර පාන පුද්ගලයන්ටද ඒ අතීතය සිහිපත් කරගැනීම වැදගත්. වරද ඇත්තේ නරඹන්නන්ගේ ඇස්වල සහ සිත්වල මිස කාන්තාවකගේ ඇඳුම් ඇඳීමේ නිදහසෙහි නොවෙයි. එදා අපට වික්ටෝරියානු සදාචාරය ඉගැන්වූ බටහිර ලෝකය අද විලාසිතාවලදී නිදහසට මුල්තැන දෙනවා. දියුණු ලෝකයට අද කාන්තාවකගේ පියවුරු යනු මහා මායාවක් නොවෙයි.
අපේ අතීත ලිංගික නිදහස නිරූපණය කරන්නේ කාන්තාවන් අඳින ඇඳුම්වලින් පමණක් නොවෙයි. එක ගෙයි කෑම වැනි සංස්කෘතීන් තුළද, ලිංගිකත්වය ගැන දැක්වූ වෙනස් ආකල්ප පැහැදිලි වෙනවා. එක් සහෝදරයෙක් හා බිරිඳ සිටියදී තවත් සහෝදරයෙක් එයට බාධා නොකරන අන්දම මෙන්ම තමන් ලිංගික ක්රියාකාරකමක සිටින බව පෙන්වීමට පාවිච්චි කරන සංකේත ගැන පවා අප අසා තිබෙනවා. රොබට් නොක්ස් වැනි ලේඛකයන් ඒ ගැන ලියා තිබෙනවා.
පැරණි ලාංකික උගතුන් පාලි සහ සංස්කෘත භාෂාව හැදෑරුවා. ඒ නිසා පැරණි ඉන්දීය සංස්කෘත සාහිත්යයෙහි ඇති අග්රගණ්ය කෘතියක් වන කාමසූත්ර ලාංකික උගතුන්ටද පරිහරණය කරන්නට ලැබෙන්නට ඇති. සංස්කෘත සාහිත්යයෙහි බලපෑම අපේ සංස්කෘතියට අනිවාර්යයෙන්ම බලපාන්නට ඇති. ක්රිස්තුවර්ෂ 4 වැනි සියවසේදී ලියැවුණු කාමසූත්ර කෘතිය ලිංගිකත්වය පිළිබඳ ලොව පැරණිම කෘතිය ලෙස සැලකෙනවා.
කෙසේවෙතත් බටහිර ලෝකය මෙන්ම අප පවා කාමසූත්ර මතුපිටින් දකින අන්දමට ලිංගික සම්බන්ධතා පිළිබඳ අත්පොතක් ලෙස පමණක්ම එය සැලකිය යුතු නැහැ. එය එතැනින් එහා ගිය ගැඹුරු ලෞකික දහමක් යෝජනා කරන කෘතියක්. ආදරය, ලිංගිකත්වය හා පවුල් ජීවිතය ආදි කාරණා ගැන ගැඹුරින් විස්තර කරන කෘතියක්.
එහිදී විවිධ ලිංගික ඉරියව් ගැනත්, ක්රියාකාරකම් ගැනත් විස්තර කරනවා. සිපගැනීම් ආදිය ගැන එහි විස්තර වෙනවා. ලිංගික සම්බන්ධයකදී සැපීම්, පහරදීම් හා ශබ්ද කිරීම් ගැන පවා එහි කතාවෙනවා. දත්, නියපොතු ආදිය පාවිච්චි කරන අන්දම ගැන කතාවෙනවා. මුඛ සංසර්ගය ගැන කතාවෙනවා.
මෙය අද සමාජයට නම් අසභ්ය කෘතියක් ලෙස බැහැර කළ හැකියි. එහෙත් ලිංගික වශයෙන් විකෘතියට නොයා ප්රකෘතිය පවත්වාගෙන යෑමට මෙවැනි පිළිගැනීම් ඉතා වැදගත්. ලිංගික සම්බන්ධයකදී බලය ඇති කෙනා දුබලයා මත හිංසනය පැතිරවීම ශිෂ්ටත්වයේ ලකුණක් නොවෙයි. ඒ වෙනුවට එකිනෙකාගේ ලිංගික ආශාවන් හඳුනාගැනීමත්, පිළිගත් ලිංගික හැසිරීම් රටා පැවතීමත් ශිෂ්ටත්වයේ සලකුණක්.
මේවාට අමතරව අටවැනි සියවසෙන් පසුව ශ්රී ලංකාවේ තන්ත්රයානය අභ්යාස කළ බෞද්ධ ආයතනවලදී ලිංගික යෝගා අභ්යාස හෙවත් කර්මමුද්රා පුහුණු කළ බවත් පිළිගන්නා ඉතිහාසඥයන් ඉන්නවා.
ලිංගික ශ්රමිකයන් ගැනත් ලංකා ඉතිහාසයේ සාහිත්යමය සාධක ඕනෑ තරම් තිබෙනවා. ධම්මපදයේ සිටම එවැනි සාධක හඳුනාගත හැකියි. එපමණක් නොව සමකාමී සම්බන්ධතා ගැන යම් යම් සාධකද විවිධ පැරණි සාහිත්යාංග ඇසුරින් මතුකරගත හැකියි. සමකාමී වීම අපරාධ වරදක් ලෙස නීතිගත වුණේ බි්රතාන්යයන්ගේ පැමිණීමෙන් පසුව.
ධම්මපදයෙහි සමකාමී සිතිවිලි පහළවීමක් ගැන මෙන්ම සංක්රාන්ති ලිංගිකත්වය ගැනද කථාවක් එනවා. ඒ සොරෙයිය සිටු පුත්රයාගේ කතාවයි. මහාකච්චායන නම් තෙරුන්ගේ රූපය දැක මේ තෙරුන් මගේ බිරිඳ වන්නේ නම්, නැතිනම් මේ තෙරුන්ගේ පැහැය මගේ භාර්යාවගේ සිරුරේ පැහැය වන්නේ නම් කියා ලිංගික හැඟීමක් පහළ කරගත් බව සඳහන් වෙනවා. ඉන්පසුව ඒ සිටු පුත්රයාගේ පුරුෂ ලිංගය අතුරුදන් වී ස්ත්රී අවයව පහළ වූ බව ඒ කතාවෙහි තියෙනවා. පසුව කාන්තාවක ලෙස සොරෙයිය සිටුවරයාට දරුවන් දෙදෙනෙකු ලැබුණු බවත්, ඊට පෙර පිරිමියෙකු ලෙස දරුවන් දෙදෙනෙකු සිටි බවත් එහි තිබෙනවා.
විනය පිටකයේදී භික්ෂු විනය ගැන සදහන් වෙනවා. එහිදී ලිංගික සංසර්ගය ගැන සඳහන් කරද්දී, පුරුෂ ලිංගය, ජීවත්වෙන, මියගිය මෙන්ම පිරිමි හෝ ගැහැනු කිසිම කෙනෙකුගේ ලිංගයක් තුළට ඇතුළු නොකළ යුතු බව සඳහන් කරනවා. එහිදී එක් ලිංගිකත්වයකට සීමා නොකර ඒ ගැන විවිධත්වයෙන් යුතුව සඳහන් කිරීමෙන් ලිංගිකත්වය ගැන භික්ෂු සමාජයෙන් පිටත සමාජයෙහි තිබුණු ආකල්ප පෙන්නුම් කරනවා.
1947 නොවැම්බර් 27 වැනිදා ගෝවාහි සිටි පෘතුගීසි ආණ්ඩුකාරවරයා හත්වැනි බුවනෙකබාහු රජුට එවූ ලිපියක සමකාලීන සමාජයෙහි සමලිංගිකත්වය එදිනෙදා දෙයක් වූ බව පෙනෙනවා. ඊට අමතරව රොබට් නොක්ස්ද සමලිංගික සම්බන්ධතාවල සුලබ බව ගැන සඳහන් කරනවා. පැරණි පෘතුගීසි, ලන්දේසි හා ඉංග්රීසි ලේඛනවල ලංකාවේ ජනතාව ලිංගිකත්වය ගැන දැක්වූ නිදහස් ආකල්ප ගැන සඳහන් වෙනවා. විහිළු සහගත කාරණය වන්නේ අද ඒ රටවල්ම ලිංගිකත්වය ගැන දියුණු ආකල්ප ලෙස සලකන ඇතැම් කාරණා එදා පව්කාර සිතිවිලි ලෙස හඳුන්වා තිබීම. ඒවා අශිෂ්ටත්වයේ සලකුණු ලෙස සලකමින්, ඔවුන් ශිෂ්ට යැයි කී පුරුදු අප මත පටවන්නට උත්සාහ කිරීම. ඊටත් වඩා පුදුමය වන්නේ අපේ අතීතය දෙස නොබලා, ඔවුන් බලෙන් පැටවූ සියලූ දේ අපේ ඒවා ලෙස බදාගන්නට වත්මන් සමාජය උත්සාහ ගැනීම.
අනුරංග ජයසිංහ
