සමස්ත මනුෂ්‍ය වර්ගයාම එකාවන්ව අවධානය යොමු කළ යුතු ප‍්‍රශ්න දෙකක් මේ මොහොතේ ලෝකයට තිබෙනවා. පළමුවැන්න ඇමෙරිකාව ප‍්‍රමුඛව ලොව පුරා නැගී ආ ස්වෝත්තමවාදී ප‍්‍රවණතාවන්. පසුගිය වසර ගණනාවක් තිස්සේ බොහෝ ජාතීන්, ආගමික කොටස් හා ජනවර්ග අතර ස්වෝත්තමවාදය නැගී ආවා. මේ වෙද්දී ඉන්දියාව වැනි රටවල පවා භයානක අන්දමට එය හිස ඔසවා තිබෙනවා. අනෙක් ජාතීන්ට වඩා තම ජාතිය උතුම්යැයි සිතමින් ඔළුව උදුම්මාගත් ජනකොටස් එකිනෙකා ගැටීමෙන් න්‍යෂ්ඨික යුද්ධ පවා ඇතිවී ලොවම විනාශ වීමේ අවදානමක් තියෙනවා.
අනෙක් ප‍්‍රශ්නය වන්නේ දේශගුණික අර්බුදය. වඩා භයානක අර්බුදය වන්නේ එයයි. මුළු ලෝකයම දේශගුණික වශයෙන් විනාශ වී යෑමේ අවදානම හෙට නොවේ අද තත්වයට පැමිණ තිබෙනවා. තවත් වසර 15ක් වැනි කෙටි කාලයක් ඇතුළත තීරණාත්මක වෙනසක් නොවුණොත් ජල ගැලීම්, සුළං, නියඟය හා අධික උෂ්ණත්වය වැනි උවදුරුවලින් සෞම්‍ය දේශගුණය සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වනු ඇති.
දේශගුණික අර්බුදයට විසඳුම් සෙවීම හෙට නොව අද අද දේශපාලන නායකයන් කළයුතුයි. එහෙත් ලෝකයේ බොහෝ නායකයන්ට ඉතා නුදුරේදීම ලෝකය දේශගුණික විනාශයකට මුහුණ පෑ හැකි බව වැටහෙන්නේ නැහැ. දරාගන්නට බැරි තරම් උණුසුම ඉහළ යනු ඇතැයි වැටහෙන්නේ නැහැ. ලංකාවේ පවා පරිසරය ආරක්ෂා කරගත යුතුයැයි උණුසුම් සංවාදයක් තිබුණත්, එය විල්පත්තු කැලය රැුකීම වැනි පටු තැන්වලට සීමා වීමක් මිස සැබෑ ලෙසම පරිසරය පිළිබඳ ඇති අර්බුදය තේරුම් කෙරෙන සංවාදයක් නෙවෙයි.
ලොව පුරා සාමාන්‍ය මිනිසුන් අතර මේ අර්බුදය ගැන දැනුම පුළුල් කිරීමේ අවශ්‍යතාවක් තියෙනවා. එහි පළවැනි වගකීම පැවරෙන්නේ මාධ්‍ය ආයතනවලට. විශේෂයෙන්ම පුවත්පත්වලට. ලෝකයෙන් අපට ගත හැකි ඉහළම උදාහරණය වන්නේ බි‍්‍රතාන්‍යයේ ගාඩියන් පුවත්පත. පසුගිය කාලසීමාව තිස්සේම ලොව අන් කිසිදු මාධ්‍ය ආයතනයකට එහා ගොස් ගාඩියන් පුවත්පත මෙම අර්බුදය ගැන පුළුල් සාකච්ඡුාවක් සිය පුවත්පත, වෙබ් අඩවිය හා අනෙකුත් මාධ්‍ය වේදිකාවන් ඔස්සේ ගෙනගියා. ඔවුන් එම සටන මේ වෙද්දී තවත් තියුණු කර තිබෙනවා.
මෑත කාලයේදී ඔවුන් ගත් ප‍්‍රධානම පියවර කිහිපයක් තියෙනවා. ඉන් එකක් වන්නේ දේශගුණික කාරණා ගැන වාර්තා කරද්දී ඔවුන් පාවිච්චි කරන වචන මාලාව වෙනස් කිරීම. අනෙක මාධ්‍ය ආයතනයක් ලෙස ඔවුන් ඉදිරිපත් කළ ප‍්‍රතිඥාව. තෙවැන්න වන්නේ ලොව දැවැන්තම පරිසර විනාශ කරන්නන් ගැන ගවේෂණාත්මක ලිපි මාලාවක් පළකිරීම.
ඔවුන් පළ කළ ගවේෂණාත්මක ලිපි මාලාවෙන් ලොව දැවැන්තම සමාගම් 20ක් දේශගුණික විපර්යාසවලට හේතුකාරක වන අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමේ ක‍්‍රියාලියෙහි යෙදී සිටින අන්දම ගැන වාර්තා කළා.
ප‍්‍රතිඥාව
ගාඩියන් ආයතනයේ ප‍්‍රතිඥාව කරුණු පහකින් යුක්තයි. දීර්ඝකාලයක් තිස්සේ පවත්වාගෙන ගිය ප‍්‍රමිතිය හා ස්වාධීනත්වය අතින් ලොව පුරා ප‍්‍රකටව ඇති ප‍්‍රබල පාරිසරික වාර්තාකරණය ඉදිරියටත් පවත්වාගෙන යන බව ඔවුන්ගේ පළමු ප‍්‍රතිඥාවයි. පාරිසරික කඩාවැටීම ස්වාභාවික ආපදා සහ දුෂ්කර කාලගුණ තත්වයන් තුළින් ලොව පුරා පුරවැසියන්ට බලපාන අන්දම වාර්තා කරන බව දෙවැනි ප‍්‍රතිඥාවයි. තෙවැනි ප‍්‍රතිඥාව වන්නේ ලෝකය මුහුණදෙමින් සිටින අර්බුදය හඳුනාගැනීමට පහසු වෙන භාෂාවක් පාවිච්චි කරන බවයි. 2030 වෙද්දී හරිතාගාර වායූන් විමෝචනය සම්පූර්ණයෙන්ම නතර කොට පරිසර හිතවාදී ක‍්‍රියාමාර්ග අනුගමනය කරන ආයතනයක් බවට පත්වීම සිව්වැනි ප‍්‍රතිඥාවයි. තමන්ගේම පොරොන්දු ඉටුකිරීමෙහි ප‍්‍රගතිය පිළිබඳ විනිවිදභාවයෙන් කටයුතු කරන බව පස්වැනි ප‍්‍රතිඥාවයි.
භාෂා වෙනස
ගාඩියන් මාධ්‍යවේදීන් දේශගුණය ගැන ලියද්දී පාවිච්චි කරන ප‍්‍රධාන වචන හයක් වෙනස් කරන බවද ප‍්‍රකාශ කරමින් එම වචන ප‍්‍රසිද්ධ කළා. ඔවුන් සිදුකළ මූලිකම වෙනසක් වන්නේ දේශගුණික විපර්යාස හෙවත් ක්ලයිමේට් චේන්ජ් යන යෙදුම වෙනුවට දේශගුණික අර්බුදය හෙවත් ක්ලයිමේට් ක‍්‍රයිසීස් යන වචනය යෙදීමයි. වත්මන් තත්වයෙහි බරපතළකම පෙන්වාදීම සඳහා දේශගුණික විපර්යාස යන යෙදුම ප‍්‍රමාණවත් නොවන බව ඔවුන් පෙන්වාදෙනවා. කෙසේ වෙතත් විද්‍යාත්මක පැහැදිලි කිරීමකදී අවශ්‍යම වුවහොත් දේශගුණික විපර්යාසය යන යෙදුම පාවිච්චි කරන බව ඔවුන් කියනවා.
ලංකාවට දේශගුණික සංශයවාදියා යන යෙදුම පුරුදු නැහැ. එයට හේතුව ලංකාවේ දේශගුණික අර්බුදය ගැන ප‍්‍රමාණවත් මූලික සංවාදයක්වත් නැති නිසායි. එහෙත් ලෝකයෙහි මේ වනවිට දේශගුණික විපර්යාස ගැන පුළුල් සටනක් ක‍්‍රියාත්මක වීමත්, ඒ ගැන ගැඹුරු සංවාදයක් තිබීමත් නිසාම දේශගුණික විපර්යාස නොපිළිගන්නා කෙනෙකු හැඳින්වීමට දේශගුණික සංශයවාදියා යන යෙදුම පාවිච්චි වුණා. එම වචනය වෙනුවට දේශගුණික විපර්යාස ප‍්‍රතික්ෂේප කරන්නා යන යෙදුම පාවිච්චි කිරීමට ගාඩියන් තීරණය කර තිබෙනවා. සංශයවාදියා යන වචනයෙන් යම් කරුණක් පිළිබඳව විශ්වාස කිරීම සඳහා සෑහීමට පත්වෙන්නට තරම් කරුණු නැති නිසා ඒ ගැන සැක පහළ කරන කෙනෙකු යන අර්ථය එනවා. දේශගුණික අර්බුදය විද්‍යාත්මක සත්‍යයක් ලෙස දෑස් ඉදිරිපිට තිබියදී එය ප‍්‍රතික්ෂේප කරන අයෙකු සංශයවාදියා යන වචනය නොගැළපෙන බව ගාඩියන් පෙන්වාදෙනවා.
ගෝලීය උෂ්ණත්වය යන වචනය වෙනුවට ගෝලීය ගිනියම යන වචනය පාවිච්චි කිරීමටත් ඔවුන් බලාපොරොත්තු වෙනවා. දෙවැනි යෙදුම දැන් තිබෙන අධික උෂ්ණත්වයට වඩා ගැළපෙන බව ගාඩියන් පෙන්වාදෙනවා.
කාබන් විමෝචනය යන යෙදුම වෙනුවට හරිතාගාර වායු විමෝචනය යන යෙදුම පාවිච්චි කිරීමට ඔවුන් බලාපොරොත්තු වෙනවා. එයට හේතුව වන්නේ කාබන්වලට අමතරව මෙතේන්, නයිට‍්‍රජන් ඔක්සයිඞ් ආදි වායූන් වර්ග බොහොමයක් පරිසරයට එක්වීම දේශගුණික අර්බුදයට බලපාන නිසායි.
මනුෂ්‍යයන් හැර වෙනත් සත්ව වර්ගයන් පිළිබඳ හැඳින්වීමට විටෙක පාවිච්චි කරන ජෛව විවිධත්වය යන වචනය වෙනුවට වනජීවීන් යන වචනය යෙදීමටද ගාඩියන් බලාපොරොත්තු වෙනවා.
ගාඩියන්හි ප‍්‍රධාන සංස්කාරකවරිය වන්නේ කැතරීන් විනර්. ඇය පෙන්වාදෙන්නේ ගාඩියන් ආයතනය තමන්ගේ වාර්තාකරණයන්ට අදාලව ඉහත කී දැවැන්ත වෙනස්කම් කළ පසුව ඒ ගැන දැවැන්ත සමාජ ප‍්‍රතිචාර ලැබුණු බවයි. ප‍්‍රධානම වශයෙන් සමාජ මාධ්‍යවලින් එම වෙනස්කම්වලට සහාය දක්වා තිබුණා. ගාඩියන් හඳුන්වාදුන් නව වාග් මාලාව පාවිච්චි කරන ලෙස වෙනත් මාධ්‍ය ආයතනවලට සමාජ මාධ්‍ය ක‍්‍රියාකාරීන් බලපෑම් කර තිබුණු බවද ඇය කියනවා.
ලෝකයේ උෂ්ණත්වය නිසියාකාරව පවත්වාගෙන යෑමට නම් ලෝකය තමන්ගේ හරිතාගාර වායූ විමෝචනය 2030 වෙද්දී අඩකින් අඩු කරගත යුතුයි. තවත් වසර 50ක් යද්දී එය සම්පූර්ණයෙන්ම නතර කළ යුතුයි. එමෙන්ම මෙතෙක් කාලයක් අප නිකුත් කොට, වායුගෝලයට එකතු වී තිබෙන සීමාව ඉක්මවූ හරිතාගාර වායූ ප‍්‍රමාණය අඩු කළ යුතුයි. බොහෝවිට ඒ සඳහා මහා පරිමාණයේ වන වගා කරන්නට සිදුවේවි. දැනට විමෝචනය අවම කිරීමට හඳුනාගෙන තිබෙන වඩාත් කාර්යක්ෂම ක‍්‍රමවේදය වන්නේ එයයි. සැලකිල්ලට ගත යුතු ප‍්‍රධානම කරුණ වන්නේ දේශගුණික විපර්යාස හෙට ප‍්‍රශ්නයක් නොව අද ප‍්‍රශ්නයක් වීමයි. වගකීම් සහගත මාධ්‍ය ආයතනයක් ලෙස ගාඩියන් හඳුනාගෙන ඇත්තේ එම තත්වයයි. ලංකාවේ මාධ්‍ය ආයතනද එම තත්වයෙන් ආභාසය ගත යුතුයි.
ගේ‍්‍රටා තුන්බර්ග් ගැන ඇතැම් අය අසා ඇති. ඇය තරුණ පාසල් සිසුවියක්. එහෙත් ඇය දේශගුණික අර්බුදය ගැන අවධානය යොමුකරන ලෙස වැඩිහිටි දේශපාලන නායකයන්ගෙන් ඉල්ලමින් මෑත කාලයේ ලොව පුරා ඇතිවූ උද්ඝෝෂණවලට නායකත්වය දුන්නා. මේ වෙද්දී ලොව පුරා තරුණයන්ගේ අවධානය මේ ගැටලූවට යොමුවී ඇත්තේ වැඩිහිටියන්ගේ ජීවිත කාලය තුළ දැවැන්ත විනාශයක් දකින්නට නොවුණත්, තමන්ගේ ජීවිත කාලයේදී එවැන්නක් දකින්නට ලැබෙනු ඇතැයි බියක් ඇති නිසා. ලංකාවද දේශගුණික අර්බුදය දෙසට අවධානය යොමුකිරීම වැදගත්.
