ක්ෂණික භාෂා පරිවර්තනක, ඉබේ පැදවෙන මෝටර් රථ, අපගේ උපදෙස් පිළිපදින ජංගම ¥රකථන, අපේ කැමැත්ත හඳුනාගෙන අප නරඹන්නට සුදුසු වීඩියෝ සොයාදෙන වීඩියෝ වෙබ් අඩවි, සුදුසු ප‍්‍රවෘත්ති සොයාදෙන සමාජ මාධ්‍යවල මෙහෙයුම් පද්ධති ආදිය අද අපට අලූත් දේවල් නොවෙයි. සියල්ල අද අප ඉදිරියේ යථාර්ථයක්. ඒ සියල්ල පසුපස තිබෙන්නේ මනුෂ්‍ය වර්ගයාගේ අවසාන සොයාගැනීම බවට පත්විය හැකි තීරණාත්මක නිෂ්පාදනය. කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය.
මනුෂ්‍ය වර්ගයාගේ අවසන් සොයාගැනීම කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය වනු ඇතැයි විශ්වාස කරනවා. ඉන්පසුව කරන හැම සොයාගැනීමකටම මනුෂ්‍ය වර්ගයා අවශ්‍ය නැහැ. කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය බිහිවූ දා සිට එය අප වෙනුවෙන් කල්පනා කරනු ඇති.
පරිගණක විද්‍යාව පිළිබඳව පරිගණක විද්‍යාඥ ස්ටුවර්ට් රසල් හා පීටර් නෝර්විග් ලියූ ‘ආටිෆිෂල් ඉන්ටලිජන්ස් – මොඩර්න් අප්‍රෝච්‘ කෘතිය මේ වෙද්දී කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය ගැන තිබෙන ප‍්‍රධානම අත්පොතක් ලෙස සලකනු ලබනවා. මෑත කාලයේදී එහි තෙවැනි සංස්කරණය වෙළඳපොලට නිකුත් වුණත්, එම කෘතිය මුලින්ම මුද්‍රණය කර තිබුණේ 1995 දීයි. එදා සිට කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය ගැන නූතන සංවාද ගොඩනඟන්නට ඒ කෘතිය උදව් වුණා. පසුගිය දශක ගණනක් තිස්සේ කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය ගැන සාකච්ඡුා කරමින් නිර්මාණය කළ චිත‍්‍රපටි, නවකථා බොහොමයක් බිහිකර ඇත්තේ එම කෘතිය පරිශීලනය කිරීනේ පසුවයි.
කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය මේ වෙද්දී අනාගතවාදීව කතාබහට ලක්වෙන මාතෘකාවක්ම නොවෙයි. එය එදිනෙදා පාවිච්චියට ලක්වෙනවා. අප මුලින්ම කීවේ කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය පාවිච්චියට ගැනෙන අවස්ථා කිහිපයකට උදාහරණ කිහිපයක්. කෙසේවෙතත් කෘත‍්‍රිම බුද්ධියෙහි මෑතකාලීන තීරණාත්මක ජයග‍්‍රහණය ලෙස සලකන්නේ ‘ගෝ‘ ක‍්‍රීඩාවෙහි ලෝක ශූරයාව 2017දී පරාජය කරන්නට කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය සමත්වූ අවස්ථාවයි. ගෝ ක‍්‍රීඩාව චෙස් ක‍්‍රීඩාව මෙන් ලෑල්ලක් මත කරන ක‍්‍රීඩාවක්. එහෙත් එය චෙස්වලට වඩා අතිශය සංකීර්ණ ක‍්‍රීඩාවක්. චෙස්වලදී පාවිච්චියට ගත හැකි උපක‍්‍රම සාපේක්ෂව සීමිතයි. ඒ සියලූ උපක‍්‍රම, ඇදීම් ආදිය පිළිබඳව පරිගණකයට දත්ත ලබාදුන් පසුව එතැනින් එහාට ක‍්‍රීඩා කළ හැකියි. එහෙත් ගෝ ක‍්‍රීඩාවෙහි පාවිච්චි කළ හැකි උපක‍්‍රම ප‍්‍රමාණය අසීමිතයි. ඒ නිසා ඒ උපක‍්‍රම ගැන පරිගණකයකට කලින් තොරතුරු ඇතුළත් කළ නොහැකියි. ඒ අනුව ගෝ තරගයක් ජයගන්නට නම් පරිගණකයට කල්පනා කරන්නට සිදුවෙනවා. ඒ නිසයි ‘ගෝ‘ ලෝක ශූරයා පරාද කිරීම විශේෂ අවස්ථාවක්.
කෙසේ වෙතත් ගෝ ක‍්‍රීඩාව යනු එක් තැනක් පමණයි. ගෝ තරගයකදී මනුෂ්‍යයා පරාජය කළ පමණින් කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය මනුෂ්‍යයා පසුකළ බව කිව නොහැකියි. මනුෂ්‍යයා පසුකර යන්නට කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය සම්පූර්ණ කළ යුතු කාරණා කිහිපයක් තියෙනවා. ඒවා සම්පූර්ණ කරන තෙක් අප කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය ලෙස සලකන කිසිවක් ඇත්තෙන්ම තර්ජනාත්මක ලෙස දැනෙන්නේ නැහැ. එහෙත් අනාගතයේදී කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය මනුෂ්‍යයාගේ බුද්ධියද ඉක්මවනු ඇතැයි පදනම් සහගත ලෙස විශ්වාස කළ හැකියි. මනුෂ්‍ය බුද්ධිය ඉක්මවූ දිනෙක එය හුදු කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය නොව, ඊට එහා ගිය ‘සුපිරි බුද්ධිය‘ ලෙස හැඳින්විය හැකියි.
කැලිෆෝනියාහි විශ්වවිද්‍යාලයේ සේවය කරන, අප ඉහත කී කෘතියෙහි සම කතුවරයෙක් වූ ආචාර්ය ස්ටුවර්ට් රසල් ගාඩියන් වෙබ් අඩවියේ ‘සයන්ස් වීක්ලි‘ පොඞ්කාස්ට් වැඩසටහන සමඟ පසුගිය සතියකදී එකතු වී තිබුණා. එහිදී ඔහු කතාකර තිබුණේ සුපිරි බුද්ධිය මනුෂ්‍ය වර්ගයාට තර්ජනයක් වේවිද, ඒ කෙසේද, එයින් ආරක්ෂා විය හැක්කේ කෙසේද යන මෘතාකා ගැනයි. ඊට පෙර ඔහු ටෙඞ් ටෝක් වැඩසටහනකදීත් මේ මාතෘකාව ගැන කතාකර තිබුණා. මේ සටහන ලියැවෙන්නේ එම අදහස් ඇසුරෙන්.
‘මට නිතරම චිත‍්‍රපටි අධ්‍යක්ෂවරුන් කෝල් කරනවා. ඔවුන් කියනවා, තමන් සුපිරි බුද්ධියක් ගැන චිත‍්‍රපටියක් ලියමින් සිටින බව. බොහෝ අය කියනවා, ඔවුන්ට ඕනෑලූ සාමාන්‍ය මනුෂ්‍යයෙක් සුපිරි බුද්ධියකට එරෙහිව සටන් කරලා, කෘත‍්‍රිම බුද්ධියක් පරාජය කරන හැටි ලියන්න. ඔවුන් මගෙන් උදව් ඉල්ලනවා. එහෙත් මම උපදෙස් දෙන්නේ මට උදව් කරන්න බැරි බව. එය සුපිරි බුද්ධිය ලෙස හඳුන්වන්නේ ඒක බුද්ධිමය වශයෙන් පරාජය කරන්න බැරි නිසා.
අපි මනුෂ්‍ය බුද්ධියේ මට්ටමට සමාන හෝ ඊට එහා ගිය කෘත‍්‍රිම බුද්ධියක නිෂ්පාදනය කළොත් මොනවා වේවිද කියන ප‍්‍රශ්නය කාලයක් තිස්සේ අහනවා. අවුරුදු 70ක් තිස්සේ සුපිරි බුද්ධිය පිළිබඳ ක්ෂේත‍්‍රය පවතිනවා. එහෙත් ඒ ක්ෂේත‍්‍රයේ වැඩකටයුතු කළ කිසිවෙක්ට ඉහත කී ප‍්‍රශ්නයට පිළිතුරක් තියෙනවායැයි මා හිතන්නේ නැහැ. ඇලන් ටියුරින් මේ ප‍්‍රශ්නය විමසුවා. ඔහු පරිගණක විද්‍යාවේ පියා. බොහෝ පැතිවලින් ඔහු කෘත‍්‍රිම බුද්ධියේත් පියා ලෙස සැලකිය හැකියි. 1951දී ඔහුගේ පිළිතුර වුණේ පරිගණක මගින් පාලනය අතට ගැනීම බාරගන්නට අප සූදානම් විය යුතු බවයි.
මනුෂ්‍ය වර්ගයාට වඩා බුද්ධිමත් පරිගණක නිෂ්පාදනය කිරීමෙන් පසුව ඒ පරිගණකයේ කටයුතුවලට ඔබට ඔවුන්ගේ මැදිහත්වීමට බැරිවෙනවා. ඇතැම් විට ඔබ එවැනි බුද්ධියකට යම්කිසි නිශ්චිත කටයුත්තක් බාර දෙනකොට ඔබ අතින් වැරැුද්දක් වුණොත් මොනවා වේවිද? ඔවුන් කටයුතු කරමින් සිටින ආකාරය වැරදි බව වැටහුණොත්, ඔබට එය නැවැත්විය නොහැකියි. ඔවුන් අපට වඩා බුද්ධිමත්, ඒ නිසාම ඔවුන් බලවත්. අපි හිතමු පෘථිවියේ කාබන් ඩයොක්සයිඞ් මට්ටම අඩු කොට නැවත වායුගෝලය සමබර තත්වයට ගෙන එන්නැයි සුපිරි බුද්ධියකට උපදෙස් දුන් බව. එය බැලූ බැල්මට ඉතා හොඳ අරමුණක්. එහෙත් ඔවුන්ට බාරදුන් එකම අරමුණ එය නම්, එවැනි ප‍්‍රශ්නයක් විසඳනකොට ගත හැකි පහසුම විසඳුම වන්නේ ප‍්‍රශ්නයෙහි මුල නැති කිරීමයි. කාබන් ඩයොක්සයිඞ් ප‍්‍රශ්නයේදී නම් මනුෂ්‍ය වර්ගයා නැති කිරීමයි.
මෙලෙස තමන් කළ ඉල්ලීම වැරදී, එය තමන්ගේ පැත්තටම අවාසියට හිටීම අපට අලූත් අත්දැකීමක් නොවෙයි. අපේ විඥානයෙහි එය තියෙනවා.
උදාහරණයක් ලෙස මයිඩස් රජුගේ කතාව ගත හැකියි. තමන් අත තබන සියලූ දේ රත්තරන් විය යුතු බව ඔහු දෙවියන්ගෙන් ඉල්ලනවා. ඒ අනුව මෙම තත්වයේදී යන්ත‍්‍රයට ඔහු පවරන උපදෙස් මාලාව එයයි. ඒ අනුව ඔහු අත තබන ආහාරපාන, ඔහුගේ පවුලේ උදවිය රත්තරන් බවට පත්වෙනවා. අවසානයේදී ඔහු තනිව, සාගින්නෙන් මියැදෙනවා. පුදුම පහනේ කතාවේදීත් බොහෝවිට පහනේ භූතයාගෙන් ඉල්ලන ඉල්ලීම් තුනෙන් අවසාන ඉල්ලීම වන්නේ තමන්ගේ කලින් ඉල්ලීම් දෙකම අවලංගු කරන ලෙසයි. ලොව සෑම සංස්කෘතියකම පාහේ මෙවැනි කතාන්දර තියෙනවා. මිනිසුන් තමන්ට ඕනෑ දේ ඉල්ලන්නට ගොස්, ඒ ඉල්ලීම වරද්දාගැනීම ගැන කතාන්දර. ඒ අනුව අරමුණ ඉතා නිවැරදිව සඳහන් කරන්නට බැරිවුණොත් අප දැවැන්ත වරද්දාගැනීමක් කරනවා. සුපිරි බුද්ධියකට අරමුණක් ලබාදීමේදීත් අප වරද්දා නොගත යුතුයි.‘
වර්තමානයෙහි කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය කෙතරම් යථාර්තයක්ද යන්නත්, එය මේ වෙද්දී කෙතරම් වේගයෙන් දියුණූ වෙන තාක්ෂණයක්ද යන්නත් අප තේරුම්ගත යුතුයි. අනූව දශකය පමණ දක්වා කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය පිළිබඳ ක්ෂේත‍්‍රය පර්යේෂණ මට්ටමේ තිබෙන එකක් පමණක් වුණා. එහෙත් දෙදාහෙන් පසු දෙවැනි සහස‍්‍රය ආරම්භ වෙද්දී සමාජ මාධ්‍ය බිහිවීමත්, ස්මාට්ෆෝන් බිහිවීමත්, අන්තර්ජාලය වේගයෙන් සංවර්ධනය වීමත් සමඟ කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය එදිනෙදා ජීවිතයට සමීප වූ සංකල්පයක් බවට පත්ව තිබෙනවා. මේ වෙද්දී එදිනෙදා පාවිච්චියට සුදුසු තරමට කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය පැමිණ තිබෙන නිසා, එම තාක්ෂණය තව තවත් දියුණු කළොත් ඩොලර් බිලියන ගණනක් ඉපැයීමේ හැකියාවක් තියෙනවා. ඕනෑම තාක්ෂණයක් විද්‍යාගාර මට්ටමෙන්, වාණිජ මට්ටමට පැමිණීම සඳහා එක්තරා සීමාවක් ඉක්මවිය යුතුයි. ඒ සීමාව ඉක්මවූ පසුව මහා පරිමාණ ධනයක් ඒ ක්ෂේත‍්‍රවලට ආයෝජනය කෙරෙනවා. පෞද්ගලික ධනය ආයෝජනය කරන්නට පටන්ගත්තාට පසුව මැරතන් එකක් මෙන් ඉදිරියට යමින් තිබෙන තාක්ෂණික දියුණුව මීටර් සීය ධාවන තරගයකටත් එහා ගොස් ෆෝමියුලා වන් ධාවන තරගයක් මෙන් වේගයෙන් ඉදිරියට යන්නට පටන්ගන්නවා. දැන් පවතින්නේ ඒ තත්වය. ගූග්ල්, ඇපල්, මයික්‍රොසොෆ්ට්, ඇමසන්, ටෙස්ලා, සැම්සුන්ග් ආදි ඉදිරිපෙළ හැම සමාගමක්ම පාහේ තමන්ගේ නිෂ්පාදනවලට කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය පිළිබඳ ලොව නවීනම තාක්ෂණය පාවිච්චි කරන්නට උත්සාහ කරනවා.
කොටින්ම කීවොත් ආචාර්ය රසල් සමඟ ඉහත කී කෘතිය ලියූ පීටර් නෝර්විග් දැන් ගූග්ල් සමාගමේ පර්යේෂණ අංශයේ අධ්‍යක්ෂවරයා ලෙස කටයුතු කරමින්, ගූග්ල් සමාගමේ කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය පිළිබඳ පර්යේෂණ සාර්ථක කරගැනීමට පියවර ගනිමින් ඉන්නවා. ඒ නිසා අධිවේගයෙන් කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය ඉදිරියට යනවා. වත්මන් සියවස අවසන් වෙද්දී කෘත‍්‍රිම බුද්ධිය මිනිසාගේ බුද්ධියෙහි මට්ටමට ළඟා වෙනු ඇතැයි ආචාර්ය ස්ටුවර්ට් රසල් අනුමාන කරනවා. එහෙත් අද වනවිටත් ඒ බුද්ධිය සමඟ අප ගනුදෙනු කළයුත්තේ කෙසේදැයි පිළිගත් එකඟතාවක් නැහැ. ඉදිරි කාලයේදී මොනවා වනු ඇතිද, මොනවා වේවිද යන කාරණා ගැන ස්ටුවර්ට් රසල් වැඩිදුරටත් කතාකරනවා. ඒ කරුණු ඉදිරි සතියකදී විග‍්‍රහ කරන්නට අප බලාපොරොත්තු වෙනවා.
අමිල රත්නායක
