ලේඛක මොහාන් රාජ් මඩවල
ලංකාවේ විනෝදාස්වාදය හා ගැඹුරු කලා රසය කියන දෙකම සමබරව ලැබෙන නිර්මාණ අඩු බව හැෙඟනවා. විශිෂ්ට නවකතා ආදිය බිහිවුණත්, පොදුජනයා විනෝදාස්වාදයට පත්කළ හැකි නිර්මාණ අඩුයි. එවැනි පසුබිමක ඔබ විනෝදාස්වාදයට වටිනාකමක් දෙන ලේඛකයෙකු බව පෙනෙනවා. ඒ ගැන ඔබේ අදහස මොකක්ද?
ඔබ ඒ වගේ කල්පනා කිරීම ගැන මම සතුටු වෙනවා. මම මගේ නිර්මාණවලට වැඩිපුරම ආභාසය ගන්නා කෙනෙක් තමයි එච්.ඞී. පේ්රමරත්න. ඔහුව මැද මාවතේ සිනමාකරුවා විදියට හැඳින්වුවා. ඔහුගේ නිර්මාණවල විනෝදාස්වාදය වගේම ගැඹුරකුත් තිබුණා. ඔහු තමන්ගේ නිර්මාණ ඒ කලාප දෙක අතරේ තියන්නයි උත්සාහ කළේ. කෙසේවෙතත් විනෝදාස්වාදය හා ගැඹුර යන දෙපැත්තම කල්පනා කළ ලංකාවේ අංක එකේ කලාංගය තමයි සිංහල ගීත සාහිත්යය. මාස්ටර් අමරදේව උත්සාහ කළේ විනෝදාස්වාදය හා සාහිත්යමය වටිනාකමක් එකවර මුසු කරන්නයි. චිත්රපටි කර්මාන්තයේ එච්.ඞී. පේ්රමරත්නගෙන් පසු බිහිවූ කිහිපදෙනෙක් මැද මාවතේ නිර්මාණ කරන්න උත්සාහ කළ බව පෙනුණා. උදයකාන්ත එක උදාහරණයක්. ඊට පස්සේ ඔහු සම්පූර්ණයෙන්ම වාණිජකරණය වුණා. ඒත් මෙතැන ලොකු හිඩැසක් තියෙනවා. විනෝදාස්වාදය හා බුද්ධිමය සංවාදය හරිහැටි මිශ්ර කරගෙන මිනිස්සු අතරට යන්නේ කොහොමද කියන එක කවුරුත් අධ්යයනය කරලා නැහැ. බොලිවුඩයේ ඔබ විස්තර කළ විදියේ කලාත්මක හා ජනප්රිය නිර්මාණ බොහොමයක් තියෙනවා. ඒ වගේ අධ්යක්ෂවරු බොහෝ දෙනෙක් දැන් බිහිවෙලා. කෞෂික් ගංගුලි කියන්නේ ඒ පාරේ ගිය අධ්යක්ෂවරයෙක්.
මනිරත්නම් තවත් කෙනෙක්. නූතන කාලයේ එහෙම නිර්මාණ කළ කෙනෙක් තමයි අනුරාග් කාශ්යප්. ඔහු මෑත කාලයේ කළ ‘මන්මරසියාන්’ හරිම සරල කතාවක් තියෙන චිත්රපටියක්. ඕනෑ නම් ඒක කෙනෙකුට සරල පේ්රම කතාවක් විදියට බලන්න විඳින්න පුළුවන්. ඒත් ඊට වඩා ගැඹුරින් කලාකෘතියක් දකින්න කැමති කෙනෙකුට ඒ චිත්රපටියේ තියෙන ගැඹුරුම කතාව තේරුම් ගන්න පුළුවන්කම තියෙනවා. හොලිවුඩයේ ක්රිස්ටෝපර් නෝලන් වගේ අධ්යක්ෂවරු ඔය කටයුත්ත අපූරුවට කරනවා. ඒත් ඒ වගේ නිර්මාණකරුවන්ට තියෙන ලොකුම අභියෝගය තමයි ඒ අය කරන දේ හරිහැටි අල්ලාගත් විචාරකයන් නැතිවීම. දැන් දැන් කාශ්යප්ලාගේ නිර්මාණ තේරුම්ගත් විචාරකයන් ඉන්නවා. ඒත් මනිරත්නම්ලාට ඒ කාලයේදී ලොකු අභියෝගයකට මුහුණදෙන්න සිද්ධවුණා. මනිරත්නම් එදා කළ සමහර නිර්මාණ ගැඹුරින් කියවන්නේ අද. හරි විචාරයකට ලක් නොවෙන තැන මනිරත්නම් සම්පූර්ණයෙන්ම විනෝදාස්වාදය විතරක්ම පදනම් කරගත්ත චිත්රපටි කළා.
ඔබේ නවකතා පොදුජනයා අතර ජනප්රිය වෙන්නට අංක එකේ හේතුව විදියට දකින්නේ මොකක්ද?
ජන සාහිත්යය මගේ දැක්මට බලපෑවා. ඒක තමයි හේතුව. මගේ නිර්මාණවල දෘෂ්ටිවාදී පදනම ඒකයි. ඕනෑම රටක ජන සාහිත්යය කියන්නේ බුද්ධිමය සංවාද හා විනෝදාස්වාදය කියන දෙකේ මිශ්රණයක්. ජන සාහිත්යය අධ්යයනය කරනකොට ඒ කාලේ මිනිස්සුන්ට තේරුණේ නැති ගැඹුරක් අද අල්ලාගන්න පුළුවන්. මම පෞද්ගලිකව ජන සාහිත්යයට ආදරෙයි. ඒවා මිනිස්සුන්ගෙ ජානවල දියවෙලා තියෙනවා. මගේ නවකතාවල ජන සාහිත්යය මිශ්රවෙලා තියෙනවා.
ලංකාවේ විචාරකයන් කලාත්මක ලෙස ජනතාවට විනෝදාස්වාදය සපයන නිර්මාණ විචාරයට ලක්කිරීම අමතක කරනවා වගේ නේද?
මට ප්ලොට් එකක් කියන්නේ හරිම වටින දෙයක්. හරිම අමාරු දෙයක්. සමහරුන්ට ප්ලොට් එකක් කියලා හිතෙන දෙයක් මට අහුවෙන්නේ නැහැ. මිනිස්සුන්ට ස්පර්ශ කරන්න පුළුවන්ද කියලා බලනවා. මිනිස්සුන්ට දේශපාලනිකව ඒකෙන් තියෙන වැදගත්කම දිහා බලන්න ඕනෑ. අනිවාර්යයෙන්ම නිර්මාණයක දේශපාලනික ගැඹුරක් තියෙන්න ඕනෑ. මිනිස්සුන්ගේ මානුෂික සම්බන්ධතා වගේම සංස්කෘතික ජීවිතයත් කතාවට අල්ලාගන්න ඕනෑ. ඒ හැම පැත්තම සම්පූර්ණ වුණොත් තමයි මට නිර්මාණයක් සෙට් වෙන්නේ. සමහරු මුල් කාලේ මගෙන් ඇහුවා ඔයා නවගත්තේගමව විකුණනවාද කියලා. මම නවගත්තේගමව හොඳට අධ්යයනය කළ කෙනෙක්. ඔහුගෙන් ගැලවෙන්න ඕනෑ කොතැනින්ද කියලා කල්පනා කළ කෙනෙක් මම. මට තවත් කෙනෙක් වෙන්න ඕනෑ නැහැ. ඒත් ඛේදවාචකය, අපේ රට ඇතුළේ මේ නිර්මාණ හරියට විචාරය කිරීම ගැන හිතලාවත් නැති උදවිය ඉන්නේ. දැන් සම්මාන උළෙලවල මිනුම් දඬු මොනතරම් යල් පැනපු ඒවාද?
ඒ වුණත් සමහරු ඔබේ නවකතා ගැන කතාකරද්දී සයිමන් නවගත්තේගම, ගේබි්රයෙල් ගාෂියා මාකේස් කොපි කරන්න උත්සාහ කරන කෙනෙක් විදියටත් අර්ථකථනය කරනවා නේද?
සයිමන්ගේ කෘතිවල හරය තමයි ජනවිඥානය. ඔහු අමුද්රව්ය බවට පත්කරගන්නේ ජනවිඥානය අල්ලාගත් නිසායි. මම සයිමන්ගේ ගත්ත එකම දේ සහ ඔහුගේ ළඟ තිබුණු වැදගත්ම දේ ඒක. මම ලිවීමේ රටාව හදාගන්නකොට මාකේස් වගේ ලේඛකයන්ගෙන් යම් බලපෑමක් තිබුණු බව පිළිගන්න ඕනෑ. සමහරු මට චෝදනාවක් විදියට කියනවා ඔයා මාකේස් වගේ ලියනවානේ කියලා. ඒත් මම මාකේස් කළ දේවල් මෙහේ කළේ නැහැ. ඔහු ලතින් ඇමෙරිකානු ජනවිඥානය ඇතුළේ වැඩකළ කෙනෙක්. ඒත් මට මාකේස්ටත් වඩා උඩින්ම තියන්න පුළුවන් ආභාසය ලැබුණේ කවුරුවත් අනුමාන නොකරන කෙනෙකුගෙන්. මට නියම මායා යථාර්ථවාදය අහුවුණේ සද්ධර්මරත්නාවලිය ලියූ ධර්මසේන හිමියන්ගෙන්. කාට හරි පුළුවන් නම් භාෂා බාධකය ටිකක් කළමනාකරණය කරගෙන සද්ධර්මරත්නාවලියේ අන්තර්ගතය ගැන කල්පනා කළොත් ඒක වැටහේවි. ඒවා ආගමික ආදර්ශය දෙන්න ලියපුවා බව ඇත්ත. ඒත් මායාව සහ සැබෑව මිශ්ර කරන අපූරුව ගැන කතාකරලා ඉවරයක් කරන්න බැහැ.
සද්ධර්මරත්නාවලියේ එක කතාවක් ඉතා කෙටියෙන් මෙහෙමයි. එක්තරා දිව්ය පුත්රයෙකුට බිරින්දෑවරුන් පන්සීයක් ඉන්නවා. ඒ බිරින්දෑවරුන් උයනක මල් නෙළමින් ඉන්න අතරේ එක් දිව්යාංගනාවක් මැරෙනවා. ඉන්පස්සේ දඹදිව කුලගෙයක උපදිනවා. කොහොම හරි එයාට දිව්යඥානයෙන් දැනගන්න පුළුවන් වෙනවා අහවල් දිව්යපුත්රයාගේ බිරිඳ වෙලා හිටපු බව. දැන් එයාගේ ඉලක්කය තමයි කොහොම හරි පින් කරලා නැවත අර දිව්ය ලෝකෙටම ගිහින් දිව්යපුත්රයාගේ බිරිඳ වෙන එක. ඔය බුද්ධ කාලයේනේ. බුදුහාමුදුරුවන්ට මල් පූජා කරමින් එයා ජීවත්වෙනවා. කසාද බැඳලා ළමයි හදලා අවුරුදු 25කදී විතර මැරෙනවා. අවුරුදු විසිපහකට පස්සේ ඇය නැවත දිව්යලෝකට යද්දී දෙව්ලොවේ පැය කිහිපයක් විතරයි ගතවෙලා තියෙන්නේ. මල් නෙලමින් ඉන්න අනෙක් දිව්යාංගනාවන් අහනවා පැය ගාණකට ඔයා කොහේද ගියේ කියලා. මොන තරම් මායා යථාර්ථවාදයක් ඒකේ තියෙනවාද? පෘථිවියේ සහ දිව්යලෝකයේ කාලය ගමන් කරන වේගය ගැන අපූරු සංකල්පයක් එතැන තියෙනවා.
උඩින් බලලා ඒවා බණකතා කියලා හිනාවෙන්න පුළුවන්. ඒත් කාලය හා අවකාශය කියන්නේ අද ගැඹුරින් කතාකරන මාතෘකාවක්නේ. විශ්වයේ හැම තැනකදීම කාලය ගතවෙන්නේ එකම වේගයෙන් නෙවෙයි කියන එක විද්යාත්මක ඇත්තක් විදියට තහවුරු වෙලා තියෙනවා. වර්තමානයේදී ‘ඉන්ටස්ටෙලර්’ වගේ විද්යා ප්රබන්ධ චිත්රපටිවල තියෙනවා කාලය හා අවකාශය ගැන විද්යා ප්රබන්ධ. තවත් ග්රහලොවක පැයක්, පෘථිවියේ අවුරුදු විස්සක් විතර කියලා එවැනි නිර්මාණවල කතාවෙනවා. අපේ රටේ මාර පොහොසත් ජන සාහිත්යයක් තියෙනවා. ඒවා අපි ප්රාථමික වැඩ විදියට අත්හැරලා තියෙනවා.
ඒවා අධ්යයනය කළා නම් මිනිස්සු අතරට යන වැඩක් කරන්න පුළුවන්.
මේ දිනවල ඔබ කරමින් ඉන්නේ මොනවාද?
මම දැන් කිසිම වැඩක් කරන්නේ නැහැ. මට මේ වෙද්දී මහා ලොකු සැලසුමකුත් නැහැ. මගේ නවකතා දෙකක් ඉංග්රීසියට පරිවර්තනය කරලා තියෙනවා. ලංකාවේ කිසිම සිංහල ලේඛකයෙකුගේ නිර්මාණවල ඉංග්රීසි පරිවර්තනයක් ලෝක මට්ටමට ගිහිල්ලා නැහැ. සිංහල ලේඛකයන්ගේ ඉංග්රීසි පරිවර්තන තිබුණත්, ඒවා ලංකාවෙන් පිටට හරිහැටි ගිහිල්ලා නැහැ. මගේ පොත්වල පරිවර්තන අන්තර්ජාතික මට්ටමට යාවිද කියලා මම දන්නේ නැහැ. එහෙත් මම මට පුළුවන් උත්සාහයක් ගන්නවා. පරිවර්තකයා කැනඩාවේ ජීවත්වෙන කෙනෙක්. ඒ නිසා පොත එළිදක්වන්නේ කැනඩාවේදී. දැනට කොළඹ ජාත්යන්තර පොත් ප්රදර්ශනයේ ඒ පොත් දෙක තියෙනවා.
ඔබේ ලිවීමේ පුරුදු ගැන ටිකක් කතාකරන්න කැමතිද?
මම ලියන්නට කියලා දවසේ නිශ්චිත වෙලාවක් වෙන් කරගෙන නැහැ. වසරේ නිශ්චිත කාලයක් වෙන් කරගෙන නැහැ. ගිය අවුරුද්දේ ‘කලම්බො’ නවකතාව එළියට දාපු මම අද වෙන තුරු අලූත් නවකතාවක වැඩ පටන් අරගෙන නැහැ. ඔළුවේ ස්ථීර අදහසකුත් නැහැ. මම බොහොම ඉඳහිට ලියන කෙනෙක්. මම හිතන්නේ කලාකරුවෙක් වුණාම මානසික විවේකය අතිශය වැදගත්. කවුරු හරි එක දිගට නිර්මාණ කරනවා නම් එයා හිස් වෙනවා. මාවත් එහෙමයි. ඒ නිසා වැඩක් ඉවරකළාම මම අලූත් ෆිල්ම් බලන්න ඕනෑ. අලූත් දේවල් හොයන්න ඕනෑ. ඇවිදින්න ඕනෑ. එතකොට අලූත් දෙයක් ලියන්නට අදහස් එනවා. මම දිනපතා ලියන්නේ නැහැ. ඔළුවේ හොඳම ආකෘතිය ආවාට පස්සේ තමයි මම වැඬේ පටන්ගන්නේ. අනෙක් වෙලාවට කරන්නේ මාව පුරවාගන්න එකයි. නවකතාවක් ලිවීම කියන්නේ සිද්ධි ලියන එක නෙවෙයි. නවකතාවක් කියන්නේම මවාගැනීමක්. මවාගැනීමක් නැත්නම් ඒක නිර්මාණයක් වෙන්නේ නැහැ. මම එක පාරක් ලීවාම ආයෙ සිය වතාවක් කපලා කුරුටුගාන කෙනෙක් නෙවෙයි. මගේ අතින් එකපාර ලියැවෙන දෙයක් ගොඩක් වෙනස් වෙන්නේ නැහැ. කල්පනා කරලා සංස්කරණය කළොත් ඔරිජිනල් එක නැතිවෙනවා.
ලියන්නේ නැති වෙලාවට සංචාරයට කැමතියි. සංචාරයට තමයි මට ලැබෙන ආදායම බොහෝවිට පාවිච්චි කරන්නේ. ලංකාවේ නොගිය තැනක් නෑ. ලෝකේ ගොඩක් රටවලට ගිහිල්ලා තියෙනවා. ඊට අමතරව මම ගොඩක් කියවන කෙනෙක්. අත්දැකීම් ලබාගන්න පෙරේතයි. චිත්රපටි බලනවා.
ඔබේ කලින් නවකතා සියල්ලම ස්ථානගත වුණේ අතීත යුගවල. අතීත කාලසීමාවලින් පිට පැනලා වර්තමානයේ හෝ අනාගතයේ ස්ථානගත වුණ නවකතාවක් ලියන්න අදහසක් නැද්ද?
මම විවේකය ගන්නේ ඒ වෙනුවෙන් තමයි. මගේ නිර්මාණ පහේදීම කතාකරන්නේ වර්තමාන ප්රශ්න ගැන. අවුරුදු සීයකට කලින් මම ජීවත්වෙලා නැහැ. ඔබ ජීවත්වෙලාත් නැහැ. ඒත් අපි අපේ ෆැන්ටසි ලෝකය ඇතුළේ ඉතිහාසය නිර්මාණය කරගන්නවා. මම නවකතාවලින් කරන්නේත් වර්තමානයට අදාළ මාතෘකාවක් කතාකරන්නට අලූත් ලෝකයක් නිර්මාණය කිරීමයි. මගේ කලින් නවකතා පහේදීම මම ඒ ලෝකය නිර්මාණය කළේ ඓතිහාසික යුගවල. ඒත් වර්තමාන ලෝකයෙන් මිදිලා කතාවක් කියන්න ඕනෑ වෙන හැම වෙලාවකම ඉතිහාසයට යන්නම ඕනෑ නැහැ. ඕනෑ නම් අනාගතයට යන්න පුළුවන්. වෙනස් විදියට හිතුවොත් වෙනස් ප්රතිඵලයක් ලබන්න පුළුවන්.
