ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගම ගැන විමර්ශන පැවැත්වූ ජනාධිපති කොමිෂන් සභාවේ වාර්තාවද මේ වෙද්දී ජනාධිපතිවරයා අතට ලැබී තිබේ. ජනාධිපතිවරයා කල්යල් බලා එය ප‍්‍රසිද්ධ කරනු ඇතැයි අනුමාන කළ හැකිය. ඇතැම්විට මහබැංකු බැඳුම්කර වාර්තාව මෙන් තමන්ට අවාසි කොටසක් සඟවා ඉතිරි ටික පමණක් ප‍්‍රසිද්ධ කරනු ඇත.
කෙසේවෙතත් මේ වෙද්දී විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව ශ‍්‍රීලංකන් ගුවන් සමාගම ගැන වාර්තා දෙකක් ඉදිරිපත් කර හමාරය. එම වාර්තා දෙකෙහි ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගමේ ගණුදෙනු ගැන කරුණු රැුසක් හෙළිකර හමාරය. ඉන්පසුව අගෝස්තු මාසයේදී කෝප් කමිටුවද ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගමේ නිලධාරීන්ව කැඳවීය. ඒ කැඳවීම්වලදීත් කරුණු රැුසක් හෙළිවිය. ලංකාවේ ආර්ථිකයට දරන්නට බැරි තරම් පාඩුවක් ලබාදුන් මේ ආයතනය ගොඩදැමීමට වත්මන් ආණ්ඩුවටත් නොහැකි වූ බව එම වාර්තාවලින් පෙනී යන කරුණයි.
මේ ආණ්ඩුව බලයට පත්වෙද්දී කීවේ ශ‍්‍රී ලංකන් සමාගමේ බර සාමාන්‍ය ජනතාවට නොදෙන බවයි. එය යහපත් අදහසක් විය.
රටේ සෑම පුරවැසියෙක්ම ගුවන් සමාගමෙන් විදේශගත වෙන්නේ නැත. ඒ නිසා එම කටයුත්ත වෙනුවෙන් රටේ සමස්ථ ජනතාවගේ බදු මුදල් වෙන්කළ යුතු නැත. පෞද්ගලික අංශයේ දායකත්වයත් ඇතිව, මේ සමාගම තමන්ගේ වියදම ආවරණය කරගන්නා ආයතනයක් බවට පත්කිරීම ආණ්ඩුවේ වගකීමක් විය. ලොවපුරා ඕනෑතරම් ලාභ ලබන ගුවන් සමාගම් ඇත. ඒ නිසා ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගම ලාභ ලැබීමේ තත්වයට පත් කළ නොහැකි බව කීමේ හැකියාවක් කිසිවෙකුට නොවීය. එහෙත් දැවැන්ත ප‍්‍රශ්නයක් තිබුණි. ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගම දැන් ලබන පාඩුවටත් එහා ගොස් අනාගතයේත් තව තව තවත් පාඩු ලබන උගුලක මේ සමාගම සිරකොට රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව බලයෙන් නික්ම ගොස් තිබුණි.
ඉන්පසුව බලයට පත් යහපාලන ආණ්ඩුවද ශ‍්‍රී ලංකන් සමාගම මඩගොහොරුවෙන් ගොඩගන්නට සමත් නොවීය. ඒ වෙනුවට තව තවත් ශ‍්‍රී ලංකන් ගිලෙන තැනට වැඩකටයුතු සිදුවිය.
අප පෙර කී පරිදි ශ‍්‍රී ලංකන් සමාගම ගැන විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව වාර්තා දෙකක් ඉදිරිපත් කළේය. දෙවැනි වාර්තාව 2019 වර්ෂයේදී නිකුත් කළ අලූත්ම වාර්තාවකි. යහපාලන ආණ්ඩුව සමයේදී ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගමේ පාඩුව ගැන එම වාර්තාවෙන් කියයි. මේ වාර්තා දෙකෙහි මහජනතාව දැනගත යුතුම තොරතුරු ගොඩකි. ඒ තොරතුරු කොණක සිට ඉදිරිපත් කළ යුතුය.
ශ‍්‍රීලංකන්හි කතාව මේ ආණ්ඩු දෙකේම හරස් කඩවල් ලෙස සැලකිය හැකිය. ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගම මෙන්ම ශ‍්‍රී ලංකාවද රාජපක්ෂලා ණය, පාඩු, අලාභ වලක ගිල්වීය. යහපාලන ආණ්ඩුව නිර්භීත තීන්දු ගෙන එම වළෙන් ගොඩගැනීමට අසමත් විය. නව විගණකාධිපති වාර්තාව හා කෝප් කමිටුවේ ක‍්‍රියාවලිය මත පදනම් වෙමින් යහපාලන ආණ්ඩුවේදී ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගමේ ඉරණම ගැන කතාකිරීම අපගේ බලාපොරොත්තුවයි. එහෙත් රාජපක්ෂ යුගය ගැන හැඳින්වීමක් නොකර ඒ කතාව නොවැටහෙනු ඇත. මුල ඇත්තේ එතැනය. ඒ නිසා මේ සටහනෙන් මූලිකව බලාපොරොත්තු වෙන්නේ රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව සමයේ ශ‍්‍රී ලංකන් සමාගම ගැන මෙතෙක් හෙළිවී ඇති තොරතුරු සංක්ෂිප්තව කීමය.
රාජපක්ෂ යුගය
රාජපක්ෂ යුගයේදී ශ‍්‍රී ලංකන් සමාගම දිව්වේ පාඩු පිටය. පාඩු යැයි කීවාට එය ලෙහෙසි පහසු පාඩුවක් නොවේ. රටේ ක්ෂේත‍්‍ර ගණනාවක දියුණුවට යොදාගත හැකිව තිබුණු ඒ පාඩුව ගැන අසා හෘදයාබාධවලට මුහුණදෙන්නට අකැමති අයට පමණක් ඊළඟ වාක්‍යය නොකියවා සිටිය හැකිය. 2013 වර්ෂයේදී ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගමේ ශුද්ධ අලාභය රුපියල් මිලියන 26,088ක් බව කියද්දී හෘදයාබාද නොසෑදෙන්නේ කාටද. ඔය පාඩුව 2014 වෙද්දී අඩු නොවීය. රුපියල් මිලියන 32,408 දක්වා වැඩිවිය. යහපාලන ආණ්ඩුව බලයට ආ 2015 වර්ෂයේදී ඒ පාඩුව රුපියල් මිලියන 16,495 දක්වා අඩු විය. යහපාලන ආණ්ඩුව මුලින්ම යමක් කරන්නට උත්සාහ ගත් බව අපි දන්නෙමු. එහෙත් එය තාවකාලික අඩුවීමකි. 2017 දී නැවත රුපියල් මිලියන 28,930 දක්වා පාඩුව ඉහළ ගොස්ය.
සිල්ලර කඩයක අයිතිකාරයෙකු පවා කඩයෙන් පාඩු ලබද්දී කරන්නේ හැකි තරම් වියදම් අවම කරගැනීමය. විශේෂයෙන්ම නාස්තිකාර වියදම් අඩු කිරීමය. ඉන්පසුව ක‍්‍රම ක‍්‍රමයෙන් ලාභය වැඩි කරගැනීමය. එහෙත් සිල්ලර කඩයේ දියුණුව ගැන කැක්කුමක් නැති කෙනෙකුට එය භාරදී තිබුණානම් එසේ නොකරනු ඇත. රාජපක්ෂලාට ශ‍්‍රී ලංකන් ගැනවත් රට ගැනවත් කැක්කුමක් තිබුණේ නැත. පාඩු ලබන මේ සමාගමට රාජපක්ෂලා හඳුන්වාදුන් 2011-2015 ප‍්‍රතිව්‍යුහගතකරණ ව්‍යාපෘතිය නම් ව්‍යාපෘතියෙන් පෙනෙන්නේ ඒකය. මේ ව්‍යාපෘතියේදී රාජපක්ෂලාට සැප ගමන් යෑම සඳහා දැවැන්ත පාඩුවක් දරමින් සුඛෝපභෝගී ගුවන් කට්ටල මිලදී ගෙන තිබුණි.
ඇත්තටම ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගමේ ගුවන් යානා ඇණිය වෙනස් කරගැනීමේ වුවමනාවක් තිබුණි. මේ සමාගමේ ගුවන්යානා 14ක් ධාවනයේ යොදවමින් තිබුණි. ඒ යානා ප‍්‍රමාණය වෙනස් කරගැනීම කළයුතුව තිබුණි. එහෙත් පළල් බඳක් සහිත ගුවන්යානා මිලදී ගැනීම වෙනුවට අපේ අවශ්‍යතාවයට ගැලපෙන පටු බඳක් සහිත ගුවන් යානා මිලදී ගැනීමට සුදුසු වෙන්නට ඉඩ තිබුණි. ඒත් රාජපක්ෂලාට පුංචි ඒවා මදි විය. පළල් බඳම ඕනෑ විය.
ප‍්‍රතිව්‍යුහගතකරණ කතාව රාජපක්ෂලා කීවේ ඒ වෙද්දී යුද්ධය අවසන්ව තිබීමෙන් අලූත් සංචාරකයන් ලංකාවට එනු ඇතැයි බලාපොරොත්තු වෙමිනි. ඊට අමතරව යුද්ධය අවසන් වීමේ ප‍්‍රතිඵල ලෙස ආනයන හා අපනයන වැඩිවීමත්, ආයෝජන වැඩිවීමත්, විදේශ රැුකියා වැඩිවීමත් සිදුවනු ඇතැයි රාජපක්ෂලා අනුමාන කළේය. ඒ විදියට අලූතෙන් හැදෙන්නට ඉඩ ඇති තත්වයට ගැලපෙන විදියට ගුවන් පහසුකම් දියුණු කිරීමට රාජපක්ෂලාට ඕනෑ විය. එය ඇත්තෙන්ම මුහුද හත්ගව්වක් තබා අමුඩ ගැසීමකි. එහෙත් ඔවුන් නොදැන සිටියේ යුද්ධ අවසන් කිරීමෙන් පමණක් ජාත්‍යන්තර කීර්තිය දිනාගත නොහැකි බවයි. මානව හිමිකම් නැති, අතුරුදන් කිරිමේ සංස්කෘථියක් ඇති රටකට ඒ කිසිවක් ලැබෙන්නේ නැති බව රාජපක්ෂලා තේරුම්ගෙන තිබුණේ නැතිවා විය හැකිය. මානව හිමිකම් නැති රටක් ලෙස ලේබල් කෙරුණු ලංකාව සංචාරකයන්ගේ හා ආයෝජකයන්ගේ පාරාදීසයක් වුණේ නැත. ගුවන් යානා ප්ලෑන් ගැහුවාට, මිලදී ගත් ගුවන්යානා ව්‍යාපෘතියෙන් අපේක්ෂා කළ අයුරින් ලංකාවට එන යන අය වැඩිවුණේත් නැත.
අප කලින් කී ප‍්‍රතිව්‍යුහගතකරණ කටයුත්තට රාජපක්ෂලා ජාත්‍යන්තර උපදේශන සමාගමක සහාය ලබාගත්තේය. නොමිලයේ නොවේ. ඇමෙරිකන් ඩොලර් 450 000ක ගාස්තුවක් ඒ සමාගමට ගෙවන්නට සිදුවිය.
නව සැලසුම්
ප‍්‍රතිව්‍යුහගතකරණ සැලැස්ම අනුව ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගමේ ප‍්‍රාග්ධනයට ඇමෙරිකන් ඩොලර් මිලියන 375ක් ඒ කාලයේ එකතුකළේය. ඒ ආයෝජනය කොට, ක‍්‍රමයෙන් ලාභයක් ලැබීම සඳහාය. එහෙත් එයින් 350ක්ම ඉන්ධනවලට ජංගම වියදමක් ලෙස ගෙවා දමා අහවර කර තිබුණි. මෙය අප පුවත්පතෙන්ම මීට පෙර සමාන කළේ බිස්නස් එකක් පටන්ගන්නට තාත්තා දුන් සල්ලිවලින් පාටියක් දැමූ අ¥රදර්ශී පුතෙකුගේ ක‍්‍රියාවකටය.
ඊට අමතරව ගුවන් සමාගමට අලූත් යානා මිලදී ගැනීමටත් කටයුතු කළේය. 14ක්ව තිබුණු ගුවන්යානා ඇණිය අලූත් කිරීමට සැලසුම් සකස් කළේය. ඒ සඳහා උපදේශන කටයුතු ලබාගන්නට නියමිත ක‍්‍රමවේදයට පිටින් ගොස් සීබරි නම් උපදේශන සමාගමක්ද තෝරාගෙන තිබුණි. මේ උපදේශන සමාගම ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගමේ පාඩුව, වියදම් කරන්නට ඇති හැකියාව ආදී කටයුතු ගැන නොසොයා, ඒ ගැන නොතකා උපදෙස් දී තිබුණේ හැකි ලොකුම ආකාරයේ ගුවන්යානා මිලට ගන්නා ලෙසය. මූල්‍යනය කියා එකක් ඇත. ඒ වියදම් කළ හැකි මට්ටම සලකා බලා උපදෙස් දීමය. එහෙම එකක් සීබරි සමාගම දැනගෙන සිට නැත. නැත්නම් ඕවා අමතක කරලා අපට ලොකුම ඒවා ගන්න විදියේ උපදෙස් දෙන්න කියා ලංකාව පැත්තෙන් ඉල්ලන්නට ඇත.
උපදේශනය වෙනුවෙන් සීබරි සමාගමට ඩොලර් 612,345ක් ගෙවා තිබුණි.
සීබරිලාගේ උපදෙස් මත ගුවන්යානා ව්‍යාපෘතියට ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගමේ අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩල අනුමැතිය 2013 දී ලැබී තිබුණි. ඒත් ගලේ කොටාගන්නට ඕනෑ කාරණය වන්නේ ඒ තීරණය කැබිනට් මණ්ඩලයට යවා අනුමැතිය ගෙන නොතිබූ තීරණයක් බවය. මේ තරම් ලොකු ව්‍යාපෘති කැබිනට් අනුමැතිය නැතිව කළ නොහැකිය. එකල අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලයේ සිටි කපිල චන්ද්‍රසේන කවුදැයි අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. ඔහුට කැබිනට් අනුමැතිය ඕනෑ නොවීය.
ගන්නට සැලසුම් කළේ එයාබස් 330-300 වර්ගයේ ගුවන්යානා 6ක් සහ එයාබස් ඒ350-900 වර්ගයේ ගුවන් යානා 4කි. ඒවා ගැනීමේ තීන්දුව ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගම ගෙන තිබුණේ කථානායක නිල නිවසේදී 2013 මාර්තු 01 වැනිදා රැුස්වෙමින්ය. සාමාන්‍යයෙන් මෙවැනි සමාගමක අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය කථානායක නිල නිවසේදී රැුස්වෙන්නේ නැත. ඒත් රාජපක්ෂ යුගයට විධිමත් ක‍්‍රමවේද අවැසි නොවීය. මේ යෝජනාව නම් කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් විය. ඒත් මහින්ද රාජපක්ෂ කීවේ එයට කැබිනට් අනුමැතියක් ඕනෑ නැති බවය. ඒ කතාව ප‍්‍රශ්න කර තිබුණේ එකල අමාත්‍යවරයෙක්ව සිටි වාසුදේව නානායක්කාර පමණි. එහෙත් කවුරුත් වාසුදේව නානායක්කාරගේ කතා ගණන්ගත්තේ නැත. කැබිනට් අනුමැතිය නැතිවම ඒ ගණුදෙනුව කර තිබුණි.
එයාබස් සමාගම සමඟ ඒ 330-300 ගුවන්යානා 06ක් මිලදී ගැනීමට 2013 ජුනි 19 වැනිදා ගිවිසුම්ගත වී තිබුණි. ඒ අනුව ඇමෙරිකන් ඩොලර් 104 407 161ක් ඒ ගුවන් යානා 6ට නියම වී තිබුණි. 2014 – 2015 අතර කාලසීමාවේදී ගුවන්යානා ලංකාවට ලැබීමට නියමිතව තිබුණි. ඉන්පසුවද ගණුදෙනුවල ගැටලූ කිහිපයක්ම ඇත. ඒවායින් පාඩු ලැබී ඇත. ඒත් ඒවා අප මීට පෙර විස්තර කර ඇති නිසා ඒ විස්තර මෙතැන නොකියන්නෙමු.
ඉහතින් කී ගුවන් යානා හයේ ගිවිසුමට අමතරව තවත් ඒ 350 – 900 වර්ගයේ ගුවන්යානා 04 සඳහා එයාබස් සමාගම සමඟ ගිවිසුමක් අත්සන් කර තිබුණි. එයට අනුව ඇමෙරිකන් ඩොලර් 136,611,000ක මිලකට යානා මිලදී ගැනීමට නියමිත විය. එම යානා 2020 වෙද්දී ලැබීමට නියමිතව තිබුණි.
වීඅයිපී කට්ටකල
රාජපක්ෂ පාලනය ගැන ජුගුප්සාජනක හැඟීම් ඇතිවෙන ගණුදෙනුව සිදුවෙන්නේ ඔය අතරේය. රටේ පුරවැසියන් ගැටලූ රැුසකට මුහුණදුන් කාලයක, රටම ණය උගුලක සිරවී සිටි කාලයක රාජපක්ෂලාට පස්ස තියාගෙන රට යන්නට වීඅයිපී කට්ටලයක් ඕනෑ වී තිබුණි. රාජ්‍ය නායකයාගේ ගමන් බිමන් සඳහා එකක් ඩොලර් මිලියන 15 බැගින් වටිනා වීඅයිපී කාමර කට්ටලයක් ඒ ගණුදෙනුවෙන් මිලදී ගැනීමට එකඟ වී තිබුණි. ඒ කට්ටලයෙහි තිබුණු පහසුකම් ගැන අපි මීට පෙර දීර්ඝ ලිපියකින් කියා ඇත්තෙමු. සාමාන්‍යයෙන් මේ ගුවන්යානාවල ඇති පළමු පන්තියේ අසුනක සෑහෙන සුවපහසුකම් ඇත. ගුවනින් යද්දී සුඛෝපභෝගී ඇඳවල්, කාමර, බාර් ආදිය ඕනෑ නැත. ඒ අතින් බලද්දී සාමාන්‍ය අසුන්වල ඉඳගෙන ගුවන් ගමන් ගොස් කජු පැකට් එක ගැන අඬන මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා දාහකින් සම්පතක් බව අපට හැෙඟ්. මේ වීඅයිපී කට්ටලයද ලැබීමට නියමිතව තියෙද්දී රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව බලයෙන් පහවිය.
ඒ අනුව යහපාලන ආණ්ඩුව බලයට පත්වෙද්දී රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව විසින් ඇනවුම් කළ මිලියන ගණන් වටිනා පළල් බඳ ගුවන්යානා තිබුණි. වීඅයිපී කට්ටල තිබුණි. අතිදැවැන්ත වාර්ෂික පාඩුවක් තිබුණි. ඒ සියල්ල හරිගස්සා, ශ‍්‍රීලංකන් ගොඩදමන බව යහපාලන රජය බලයට පැමිණෙන්නට පෙර පොරොන්දු වී තිබුණි. ඔය පරණ කතාවය. ඉදිරි සතියේදී අපි අලූත් කතාව කියන්නට බලාපොරොත්තු වන්නෙමු. එහි ඇත්තේ රාජපක්ෂලා වරද්දාගත් තැන් හරිගස්සන්නට ගොස් අනාගත් යහපාලනයේ කතාවයි.x
