ඉන්දියාවේ ලඩක් ප්‍රදේශය වෙනම ප්‍රාන්තයක් ලෙස නම් කිරීමට ඉන්දීය මධ්‍යම රජය පියවර ගෙන තිබුණි. ජම්මු කාෂ්මීර් අර්බුදයට අදාලව, එම ප්‍රදේශවල පරිපාලනය වෙනස් කිරීමට ඉන්දීය රජය ගත් පියවරවල දිගුවක් ලෙස ලඩක් ප්‍රාන්තය වෙනම නම්කර ඇත. එහෙත් ලඩක් ප්‍රාන්තයට වෙනම ප්‍රාන්ත ආණ්ඩුවක් හෝ මහඇමතිවරයෙකු බිහි නොකරනු ඇත. ඒ වෙනුවට මධ්‍යම රජය යටතේ පාලනය වන ලක්ෂ දෙකහමාරක ජනගහනයක් සිටින කුඩා ඒකකයක් බවට ලඩක් පත්වනු ඇත.
ලඩක් ප්‍රාන්තයේ කතාව ගැන ලංකාවේ දැවැන්ත උනන්දුවක් ඇතිවුණේ එම ප්‍රාන්තය ඉන්දියාවේ පළවැනි වතාවට බෞද්ධ බහුතරයක් වෙසෙන ප්‍රාන්තය බවට පත්වීම නිසායි. පංජාබ් ප්‍රාන්තය සික් ජාතිකයන් බහුතරයක් වෙසෙන ප්‍රාන්තයක්ව පැවතුණාක් මෙන්, මින් ඉදිරියට බෞද්ධ බහුතරයක් වෙසෙන් මධ්‍යම රජය යටතේ ඇති ප්‍රාන්තයක් ලෙස ලඩක් පිළිගනු ඇත. මේ ප්‍රදේශය පරිපාලනමය වශයෙන් වෙනම ඒකකයක් ලෙස හඳුනාගැනීමට හේතුවක් ඇත. එම ප්‍රදේශයේ සංස්කෘතික අනන්‍යතාවන් මත පරිපාලන කටයුතු පහසු කරගැනීම එසේ කිරීමෙහි අරමුණයි. ඉන්දියාව සිය පාලන ඉතිහාසය පුරාවට එලෙස එක් අනන්‍යතාවක් ඇති කණ්ඩායමකට වෙනම පරිපාලන ඒකකයක් ලබාදීමේ ප්‍රතිපත්තිය පිළිගෙන ඇත.
ලඩක් ප්‍රාන්තය ගැන ආඩම්බර වෙන ලංකාවේ බෞද්ධයන් කිසිදා ඒ ප්‍රතිපත්තිය පිළිගෙන නැත. ඒ වෙනුවට ලංකාවේ වැඩි ඇගැයීමට ලක්වෙන්නේ සියලු අනන්‍යතා සහිත පුද්ගලයන් එකට මිශ්‍ර කරමින් පාලනය කරන ප්‍රතිපත්තියකි. ෆෙඩරල් ආණ්ඩුක්‍රමයක් වෙනුවට ලංකාවට ඒකීය ආණ්ඩුක්‍රමයක් යෝජනා කරන්නේ ඒ නිසාය. අදටත් ෆෙඩරල් බිල්ලෙකු මවන්නේ ඒ නිසාය.
කල්මුණේ උතුර ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයට අදාල සංවාදය මතුව තිබෙන්නේ ඔය අස්සේය. කල්මුණේ උතුර ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසය උප ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයක් ලෙස ක්‍රියාත්මක වන අතර අය කල්මුණේ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයට අයත් වෙයි. උප කොට්ඨාසයෙහි වෙසෙන්නේ දෙමළ ජාතිකයන් බහුතරයකි. එහෙත් කල්මුණේ ප්‍රධාන ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයෙහි මුස්ලිම් ජාතිකයෝ බහුතරයක් ජීවත්වෙති.
දශක ගණනාවක් තිස්සේ කල්මුණේ උතුර වෙනම ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයක් ඉල්ලා උපවාස, උද්ඝෝෂණ පවා පවත්වා ඇත. පසුගිය ජුනි මාසයේදීද කල්මුණේ උතුර උප ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසය ඉදිරිපිට එවැනි උපවාසයක් පටන්ගෙන තිබුණි.
කල්මුණේ උතුරට උප ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයක් ස්ථාපනය කර තිබුණේ 1986 දීය. ඉන්පසුව කල්මුණේ උතුර වෙනම ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයක් අවශ්‍ය වන බව 1993. 07. 28 වැනිදා අමාත්‍ය මණ්ඩලය තීන්දුවක් ගෙන තිබේ. එවකට ස්වදේශ කටයුතු හා පළාත් අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරයා එම තීන්දුව ක්‍රියාත්මක කරන ලෙස නියෝගයක් පවා දී තිබේ. එහෙත් දේශපාලන බලපෑම් මත තවමත් ඒ තීන්දුව ක්‍රියාත්මක වී නැත. අලුත් තීන්දු ගෙන ඇත්තේද නැත. මෙය විසඳන්නට අසීරු ගැටලුවක් නොවේ. පහසු තීන්දුවකි. එහෙත් කිසිම ආණ්ඩුවක් ඒ සඳහා තීන්දු ගෙන නැත. සරල හේතුව වන්නේ මුස්ලිම් ජනතාව නියෝජනය කරන ශ්‍රී ලංකා මුස්ලිම් කොංග්‍රසය එම තීන්දුව ගැනීමට ඉඩ නොදී බලපෑම් කිරීමය.
කල්මුණේට ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයක් ලබාදෙන බව පොරොන්දු වී අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩුවට එරෙහි විශ්වාසභංගයට එරෙහිව දෙමළ ජාතික සන්ධානයේ ඡන්දය ලබාගත් බව මුලින් ප්‍රචාරය කළේ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණය. එතැනින් පසුව ඇමැතිකම් අත්හැර සිටි මුස්ලිම් රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් දෙදෙනෙකු කල්මුණේ ප්‍රශ්නය විසඳන තෙක් ඇමතිකම් බාර නොගන්නා බව කියා තිබුණි. ප්‍රශ්නය විසඳීම යනුවෙන් ඔවුන් අදහස් කර තිබුණේ කල්මුණේට ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයක් නොදී සිටීමය.
මේ වෙද්දී දෙමළ ජාතික සන්ධානය හා මුස්ලිම් කොංග්‍රසය අතර මේ ප්‍රශ්නය ගැන සාකච්ඡා කිහිපයක්ම පවත්වා ඇත. එහෙත් ඒ දෙපාර්ශ්වය අතර කල්මුණේ ගැන එකඟතාවක් ඇතිවී නැත.
කල්මුණේ උතුරට අදාලව ඇතැම් බෞද්ධ බලවේග ඉන්නේ වෙනම ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයක් ඉල්ලන දෙමළ ජනතාවගේ පැත්තේය. එයට හේතුව දෙමළ ජනතාවට පරිපාලන කොට්ඨාස ලබාදීමේ අවශ්‍යතාව නොවේ. ෆෙඩරල් බිල්ලන් මැවූ අය ඒ ඉල්ලීමට පක්ෂව සිටිති. රතන හිමි ඇතුළු අය කල්මුණේ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසය ඉල්ලා පැවැත්වූ උපවාසවලටද සහභාගි වූහ. එයට හේතුව මේ වෙලාවේ මුස්ලිම් විරෝධී පදනමින් කතෝලිකයන් හා දෙමළ ජනතාව සමඟ එක්වීමේ දැඩි වුවමනාවක් සිංහල ජාතිවාදී බලවේගවලට තිබීමය.
එහෙත් පොදුවේ ගත්කල සිංහල බෞද්ධ බලවේග පවා ඉන්නේ වෙනම පරිපාලන ඒකක ලබාදීමට ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් විරුද්ධ තැනකය. ලංකාවේ බහුතරය සිංහල බෞද්ධයන් වීම එයට හේතුවයි.
මෙලෙස පරිපාලන වශයෙන් බෙදීම ‘බෙදුම්වාදය’ යනුවෙන් ඉතිහාසය පුරා අර්ථකථනය කර ඇත. ඒ වෙනුවට ජනවර්ග එක් පරිපාලන ඒකකයකට මිශ්‍ර කිරීම වඩා සුදුසු බව ඔවුහු තර්ක කරති.
මේ ගැන හිටපු අමාත්‍යාංශ ලේකම් අශෝක පිරීස් මෙසේ අදහස් දැක්වීය. අශෝක පීරිස් මහතා පළාත් පාලන මැතිවරණයට අදාල සීමා නිර්ණය කමිටුවේ සභාපතිවරයා ලෙස ක්‍රියා කළේය. පළාත් පාලන ඒකක හා ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාස අතර සම්බන්ධයක් නැත. ඒ දෙක එකිනෙකට වෙනස් ඒකක දෙකකි. කෙසේ වෙතත් සීමා නිර්ණය කමිටුවේ අත්දැකීම් ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාස බෙදීමේදීත් වැදගත් වනු ඇත.
‘අපි සීමා නිර්ණය කමිටුවේ ඉන්නකොට, ඔය ප්‍රදේශයේ මුස්ලිම් බහුතරයට ඕනෑ විදියට සීමා ලකුණු කරන්නට බලපෑම් තිබුණා. ඒත් අපි එහෙම නොකර කල්මුණේ 1,2,3,4 ආදි වශයෙන් තමයි කොට්ඨාස සීමා නිර්ණය කළේ. එතකොට අපි සලකා බැලුවා කල්මුණේ උතුර ප්‍රදේශයේ විශාල පිරිසක් දෙමළ අය ඉන්න බව.
ඒ ප්‍රදේශවල ඉන්න මුස්ලිම් අය හා දෙමළ අය කියන දෙගොල්ලන්ම ධීවරයන්. ඒ නිසා එක හා සමාන ප්‍රශ්න තියෙන අවස්ථාත් තියෙන බව ඇත්ත. ඒත් ඒ දෙපාර්ශ්වය අතර සංස්කෘතික වශයෙන් විශාල වෙනස්කම් තියෙනවා. දෙමළ හා මුස්ලිම් කියන ජනවර්ග දෙකම කතාකරන්නේ දෙමළ භාෂාව වුණත්, ඒ සංස්කෘතීන් දෙක හරිම වෙනස්. ඒ නිසා ඒ දෙපාර්ශ්වයට ආවේණික ප්‍රශ්න තියෙනවා. වෙනම පරිපාලන ඒකකයක් ඉල්ලන්නට හේතුව තමයි ඒ වෙනස් ප්‍රශ්න. ඒ ප්‍රශ්න නොතිබුණත් ඔවුන්ගේ සංස්කෘතික අනන්‍යතාව නිසා වෙනම පරිපාලන ඒකකයක් තිබීම වැදගත්.
යම් සංස්කෘතික අනන්‍යතාවක් තියෙන ජනවර්ගයක් යම් ප්‍රදේශයක එන්නකොට ඒ අයව අනෙක් සංස්කෘතික කණ්ඩායමක් සමඟ මිශ්‍ර කිරීම නොකළ යුතුයි. එතකොට ප්‍රශ්න වැඩියි. මේ ගැන හරිහැටි තේරුම් නොගෙන උතුරු පළාතේ ජනපද හදන්න ගිහින් වෙච්ච අදේ අපි දන්නවානේ. උතුරු පළාතේ ජන අනුපාතය වෙනස් වෙලා, එයින් දැවැන්ත භීතියක් ඇතිවෙලා, ජනවර්ග අතර අර්බුද ඇතිවුණා.
තමන්ගේ අනන්‍යතාවට පරිපාලන ඒකකයක් ඉල්ලා සිටීම ජාතිවාදයක් නෙවෙයි. ඒ නිසා මේ සිදුවීමේදී ජාතිවාදී මැදිහත්වීම කරන්නේ දෙමළ ජාතික සන්ධානය නෙවෙයි. මුස්ලිම් කොංග්‍රසය. දෙමළ ජාතික සන්ධානයේ ඉල්ලීම සාධාරණයි.
විවිධ ජනවර්ග එකිනෙකාට මිශ්‍ර කරලා පරිපාලන ඒකක කැඩුවාම ඒ ජනතාව මිශ්‍ර වෙලා, ජනවාර්ගික ප්‍රශ්න නැතිවේවි කියලා විශ්වාසයක් සමහර අය තුළ තියෙනවා. ඒත් ඒක සාර්ථක ක්‍රමයක් නෙවෙයි. ඒ වගේ විවිධ අනන්‍යතා තියෙන අය එකතු කරන්න ගියොත් තමයි එකිනෙකා අතර පීඩනය වැඩිවෙලා ජාතිවාදී ප්‍රශ්න ඇතිවෙන්නේ.
අපි සීමා නිර්ණය කමිටුවේ වැඩ කරද්දී ඇතැම් කුලවලට පවා වෙනම නියෝජිතයන්ව පත් කරගන්න ඕනෑ බව ඉල්ලුවා. ඒ අනුව අපි ඒ ඉල්ලීම්වලට පවා ඉඩ දුන්නා. කුලවාදය නැති කරන්න කියලා විවිධ කුලවල අය මිශ්‍ර කළා නම් වෙනම ප්‍රශ්නයක් ඇතිවෙනවා. තමන්ට කියලා පරිපාලන ඒකකයක් හෝ නියෝජනයක් තියෙනවා නම් ඒ අය තුළ ආරක්ෂිත හැඟීමක් ඇතිවෙනවා.
අපි මෙවැනි දේවල්වලදී උදාහරණයට ගන්න ඕනෑ ඉන්දියාව. විවිධ ජනවර්ග ගණනාවක් එකට තබාගැනීමේදී ඉන්දියාව පාවිච්චි කරන්නේ ඒ ඒ ජනවර්ගවලට සුදුසු පරිපාලන ඒකක ලබාදීමයි. ජනවර්ග කලවම් කරලා පාලනය කිරීමේ සංකල්පයම වැරදියි.’
මෙයට උදාහරණයට ගත යුත්තේ වවුනියාවේ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාස බෙදා ඇති අන්දමයි. වව්නියාවේ සුළුතරය වන සිංහල ජනතාවට අසාධාරණයක් නොවන අයුරින් එම කොට්ඨාස බෙදා ඇත. ඒ සම්ප්‍රදාය මැතිවරණ කොට්ඨාසවල සිට පළාත් සභා දක්වාම සුරක්ෂික කිරීම කළ හැකිනම් ලංකාව එක් ජාතියක් ලෙස පාලනය කිරීම වඩා පහසු වනු ඇත. එහෙත් බොහෝ අය තේරුම් නොගන්නේද එයයි. ඒ සඳහා පරිපාලනමය වශයෙන් කල්පනා කර තීන්දු ගත යුතුය. එහෙත් ඒ වෙනුවට බල දේශපාලන වුවමනා මත තීන්දු ගැනීම ලංකාවේ ලොකුම අවුලයි. කල්මුණේ අවුලද එහි ප්‍රකාශනයකි.■
