හේලීස්ට හබ් දෙකක්
ආයෝජනය රුපියල් මිලියන 684ක්
ආනයනය රුපියල් මිලියන 62,432යි
ප‍්‍රතිඅපනයනය රුපියල් මිලියන 31,451යි
සිගරැුට්, විදේශ මත්පැන් ගෙනැවිත
කුණු කී විට අපගේ මතකයට එන්නේ මීතොටමුල්ල කුණුකන්ද හෝ බ්ලූමැන්ඩල් කුණුකන්ද වැනි කුණු කඳුවලට ගොඩගසන නාගරික ප‍්‍රදේශවලින් එකතු කරන ලද කුණුය.
මේ දිනවල මහත් කථාබහක් ඇත්තේ කුණු කන්ටේනර් පිළිබඳවය. ඒ ආකාරයේ කන්ටේනර් 102ක් හෝ 111ක් කොළඹ වරාය තුළ ඇතැයි කියයි. තවත් කුණු කන්ටේනර් 130ක ප‍්‍රමාණයක් කොළඹ වරායෙන් රට තුළට ඇතුළු වී ඇතැයි කියයි. මේ කුණු කන්ටේනර් පිළිබඳව මුල්ම හෙළිදරව්ව කරන ලද්දේ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණට සම්බන්ධ ශ‍්‍රී ලංකා රේගු සේවා සංගමයයි. පසුව ඒ ගැන ශ‍්‍රී ලංකා රේගුවද නිල වශයෙන් කථාකරමින් මාධ්‍ය හමුවක් පවා පවත්වනු ලැබීය. දැන් පරිසර සංවිධානද, දේශපාලනඥයන්ද, ජනාධිපතිවරයාද කුණු යැයි කියූ මේ කන්ටේනර් පිළිබඳව කතාකරන්නට පටන්ගෙන ඇත.
මේ කන්ටේනර් රටෙන් පිට කරන්නැයි නියෝගයක් ඉල්ලා පරිසර සංවිධාන අධිකරණ පිහිට පතා ඇත. ජනාධිපතිවරයා ඒවා පිට කරන්නැයි නියෝග ලබාදී ඇත. ශ‍්‍රී ලංකා රේගුවද එම කන්ටේනර් රටින් පිට කරන්නැයි දැනුම් දී ඇත. මෙම කුණු කන්ටේනර් රටට ගෙන්නුවේ යැයි චෝදනා එල්ලවී ඇති ජනාධිපති අපේක්ෂකත්වයද බලාපොරොත්තුවෙන් සිටින ව්‍යාපාරික ධම්මික පෙරේරා සමූහ සභාපතිත්වය දරන හේලීස් සමූහයේ, හේලීස් ෆ‍්‍රී සෝන් ලිමිටඞ් සමාගම පුවත්පත් දැන්වීම් පළකරමින් හා මාධ්‍ය හමු පවත්වමින් කියා ඇත්තේ කොළඹ වරායේ ඇති කන්ටේනර්වලට එම සමාගමේ කිසිදු සම්බන්ධතාවක් නැති බවය. හේලීස් ෆ‍්‍රී සෝන් ලිමිටඞ් සමාගම ආනයනකරු නොවන නැව් භාණ්ඩ තොගයක් පිරිසැකසීම හා ප‍්‍රතිඅපනයනය සඳහා එම සමාගමට යොමුකර ඇති බවත් ඉන් කොටසක් පිරිසැකසුම් කර ප‍්‍රතිඅපනයනය කර ඇති බවත්ය. ඒ සමාගම කියන පරිදි එසේ ඔවුන් ලබාගෙන ඇති කන්ටේනර් සංඛ්‍යාව 130කි. ඉන් කන්ටේනර් 29ක් ප‍්‍රතිඅපනයනය කර ඇත.
කන්ටේනර්වල ඇති හා රට තුළ ඇති කුණු මොනවාද? කුණු යැයි කියන මේ කන්ටේනර් ගෙන්වා ඇත්තේ කවුද?හේලීස් සමාගමට ඊට ඇති සම්බන්ධය කුමක්ද? මේ පිරිසැකසුම් හා ප‍්‍රතිඅපනයනය ව්‍යාපාරය යනු කුමක්ද? හා ඒ සඳහා දැනට අවසර ඇති සමාගම් මොනවාද? යන්න තේරුම් බේරුම් කරගතහොත් අපට මෙම කුණු කන්ටේනර් කතාව පිළිබඳ නිවැරදි චිත‍්‍රයක් ලබාගත හැකිය.
මුදල් පනත් නියෝගය
මෙම ව්‍යාපාර කටයුත්ත හඳුන්වන්නේ කොමර්ෂල් හබ් හෙවත් වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථාන යන නමිනි. මේ සඳහා 2012 අංක 12 දරන මුදල් පනත යටතේ එවක මුදල් ඇමතිවරයා වශයෙන් මහින්ද රාජපක්ෂ අවසර ලබාදී ඇත. ඒ 2013 ජුලි 11 වැනිදා නිකුත් කරන ලද අංක 1818/30 අතිවිශේෂ ගැසට් පත‍්‍රය මගින්ය. මෙම නියෝගය හඳුන්වන්නේ 2013 වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථාන නියෝග අංක 1 යනුවෙන්ය.
ඒ යටතේ, (අ* ආනයනයන්, සුළු පිරිසැකසුම් කර නැවත අපනයනය කිරීම සම්බන්ධ අන්තරාල වෙළඳාම, (ආ* එක් රටකින් සපයා ගනු ලැබිය හැකි හෝ එක් රටකදී නිෂ්පාදනය කරන ලද භාණ්ඩ ශ‍්‍රී ලංකාවට ගෙන එනු ලැබීමෙන් තොරව වෙනත් රටකට නැව්ගත කළ හැකි අක්වෙරළ ව්‍යාපාර, (ඇ* විදේශීය සේවාදායකයන් හට පෙර නිමි සේවාවන් සැපයීම, (ඈ* මූල්‍ය සැපයුම්දාමය කළමනාකරණය කිරීම සහ බිල්ගත කිරීම මෙහෙය වීම මගින් ප‍්‍රධාන පෙළේ ගැනුම්කරුවන්ගේ මූලස්ථාන මෙහෙයුම් කටයුතු සිදුකිරීම, (ඉ* ශ‍්‍රී ලංකාව තුළ බන්ධිත ගුදම් හෝ විවිධ රටවල් සංගෘහිත කිරීම් වැනි සැපයුම් සේවා සිදුකිරීම යන ව්‍යාපාර අවස්ථා සඳහා අවසර දී තිබේ.
අවසරලත් ඉහත කී ව්‍යාපාර පවත්වාගෙන යා යුත්තේ නිදහස් වරායක් තුළ හෝ ප‍්‍රකාශිත බන්ධිත ප‍්‍රදේශයකය. එහිදී විශේෂයෙන්ම භාණ්ඩ නිෂ්පාදන කටයුතු හෝ එකලස් කිරීමේ කටයුතු නිදහස් වරායක හෝ බන්ධිත ප‍්‍රදේශයක කළ යුතු බව නියෝගයේ දැක්වේ. ඒ අනුව මෙම වෙළඳාම් කටයුතු සඳහා නිදහස් වරායන් ලෙස නම්කර ඇත්තේ කොළඹ හා හම්බන්තොට වරායන්ය. බන්ධිත ප‍්‍රදේශ ලෙස නම් කර ඇත්තේ කටුනායක හා කොග්ගල අපනයන සැකසුම් කලාපයන්ය. එමෙන්ම විශේෂිත බන්ධිත ප‍්‍රදේශ ලෙස මත්තල ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපල හා මිරිජ්ජජවිල අපනයන සැලසුම් කලාපය නම් කර තිබේ.
එමෙන්ම ඉහත (අ* යටතේ දක්වා ඇති ව්‍යාපාරය අවම ආයෝජනය ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 5ක් වශයෙන් දක්වා ඇති අතර එය ආයෝජන මණ්ඩලය සමඟ අත්සන් කරනු ලබන ගිවිසුමෙන් පසු මාස 6ක කාල සීමාවකදී ආයෝජනය කළ යුතුය. තවද ව්‍යාපාර මෙහෙයුම් ආරම්භ කළ දින සිට වසර 5ක් පුරා වාර්ෂික ප‍්‍රතිඅපනයන පිරිවැටුම ඇමෙරිකානු ඩොලර් බිලියන 20ට නොඅඩුව පවත්වාගත යුතුය.
අවසර ලැබී ඇති සමාගම්
ගැසට් පත‍්‍රයේ සඳහන් එම නියෝග යටතේ මේ වනවිට ශ‍්‍රී ලංකා ආයෝජන මණ්ඩලයෙන් එකී ව්‍යාපාර කටයුතු සඳහා අවසර ලැබී ඇති සමාගම් ගණන 5කි. ඒවා නම් මෙම කුණු කන්ටේනර් සිද්ධියේදී නම කියැවෙන හේලීස් ෆ‍්‍රී සෝස් පෞද්ගලික සමාගම, ඒපීඑල් ලොජිස්ටික් ශ‍්‍රී ලංකා පෞද්ගලික සමාගම, ඊඑෆ්එල් ග්ලෝබල් ෆ‍්‍රී පෝර්ට් පෞද්ගලික සමාගම, ග්ලව්බල් අවුට්ලට් පෞද්ගලික සමාගම හා ලාෆ්ස් ටර්මිනල් ගෑස් පෞද්ගලික සමාගමය.
මේ සමාගම් අතරින් හේලීස් ෆ‍්‍රී සෝන්් සමාගම කටුනායක අපනයන සැලසුම් කලාපයේ ස්ථාන දෙකක සිය වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථානය හෙවත් කොමර්ෂල් හබ් පවත්වාගෙන යනු ලබයි. ඒපීඑල් ලොජිස්ටික් ලංකා, ඊඑෆ්එල් ග්ලෝබල් ෆ‍්‍රී පෝර්ට් හා ග්ලව්බල් අවුට්ලට් යන සමාගම් තුනද සිය වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථාන කටුනායක අපනයන සැකසුම් කලාපයේ පවත්වාගෙන යනු ලබයි. ලාෆ්ස් ටර්මිනල් ගෑස් සමාගම වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථානය සඳහා අවසර ලබාගෙන ඇත්තේ හම්බන්තොට වරාය තුළය. ඒ අනුව නිදහස් වරාය හා බන්ධිත ප‍්‍රදේශ ලෙස නම් කළ කොළඹ වරාය තුළවත් කොග්ගල හා මිරිජ්ජවිල යන අපනයන සැකසුම් කලාපවලත් කිසිදු සමාගමක් වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථාන පහසුකම භාවිත කරන්නේ නැත. තවම එම ස්ථානවල ඉහත කී පහසුකම භාවිතා කිරීමට කිසිදු සමාගමකට ශ‍්‍රී ලංකා ආයෝජන මණ්ඩලයේ අවසරය ලැබී නැත.
ප‍්‍රශ්නගත හේලීස් සමාගම
හේලීස් ෆ‍්‍රී සෝන්් සමාගම වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථාන නම් වූ මෙම ව්‍යාපාරික කටයුත්ත පවත්වාගෙන යෑම සඳහා ශ‍්‍රී ලංකා ආයෝජන මණ්ඩලයට අයදුම්පතක් ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ 2013 සැප්තැම්බර් 18 වැනිදාය. අනුමැතිය හිමිවීමෙන් පසු ඒ සඳහා වූ ගිවිසුම් අත්සන් කර ඇත්තේ 2014 මැයි 08 වැනිදාය. පළමු ආනයනය ඔවුන් සිදුකර ඇත්තේ 2014 සැප්තැම්බර් 05 වැනිදාය. පළමු ප‍්‍රතිඅපනයන සිදුකර ඇත්තේ එම වසරේම සැප්තැම්බර් 29 වැනිදාය. මෙම ව්‍යාපාර කටයුත්ත සඳහා සිදුකර ඇති ආයෝජනය රුපියල් මිලියන 684කි. ඒ විදේශ ආයෝජනය රුපියල් මිලියන 483ක් වශයෙන් හා දේශීය ආයෝජනය රුපියල් මිලියන 201ක් වශයෙන්ය. එමගින් සේවකයන් 125 දෙනෙකුට රැුකියා ලබාදෙන බව ප‍්‍රකාශ කර ඇත.
මෙම සමාගම 2019 වසරට අදාළව ජූලි මස වනවිට රුපියල් මිලියන 62,432ක ආනයනයන් සිදුකර ඇත. එහි තේරුම වන්නේ කටුනායක පිහිටි ඔවුන්ගේ වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථාන දෙක වෙත ඉහත අගයෙන් යුතු භාණ්ඩ ප‍්‍රමාණයක් එම කාලයේදී රැුගෙන විත් ඇති බවයි. එහෙත් ප‍්‍රශ්නය ඇත්තේ එම කාලය තුළ ඔවුන් ප‍්‍රතිඅපනයනය කර ඇති භාණ්ඩවල වටිනාකම රුපියල් මිලියන 31.451ක් වශයෙන් සටහන්ව තිබීමය. ඒ අනුව පෙනෙන්නේ ආනයනික භාණ්ඩවලින් ප‍්‍රතිඅපනයනය කර ඇත්තේ භාගයක් හෝ ඊට අඩු භාණ්ඩ සංඛ්‍යාවක් බවය. (අගය එකතු කිරීමක් හෙවත් පිරි සැකසුම් කිරීමක් කළේ නම් ප‍්‍රතිඅපනයන භාණ්ඩවල වටිනාකම ආනයනික භාණ්ඩවල වටිනාකමට වඩා වැඩිවිය යුතුය.*
අනෙකුත් සමාගම්
කටුනායක අපනයන සැකසුම් කලාපයේ සිට වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථාන මෙහෙයුම් කටයුතු කරන අනෙක් සමාගම් තුනෙහි 2019 වසරට ආදාළව ජූලි දක්වා ආනයන අපනයන ගැන අවධානය යොමු කිරීමේදී ලැබෙන්නේ මෙවැනි චිත‍්‍රයකි. ඒපීඑල් ලොජිස්ටික් ලංකා සමාගම රුපියල් මිලියන 5454ක ආනයනයක් සිදුකර ඇති අතර ප‍්‍රතිඅපනයනය කර ඇත්තේ රුපියල් මිලියන 3303ක භාණ්ඩ පමණය. ඊඑෆ්එල් ග්ලෝබල් ෆ‍්‍රී පෝර්ට් සමාගම රුපියල් මිලියන 16160 ආනයන සිදුකර ඇති අතර ප‍්‍රතිඅපනයනයන් කර ඇත්තේ රුපියල් මිලියන 15,591ක පමණය. ග්ලව්බල් අවුට්ලට් සමාගම රුපියල් මිලියන 6363ක ආනයනයන් කර ඇති අතර ප‍්‍රතිඅපනයන අගය රුපියල් මිලියන 7147කි. ඒ අනුව ආනයනයන්ට සාපේක්ෂව ප‍්‍රතිඅපනයනයන් සම්බන්ධයෙන් සාධාරණ චිත‍්‍රයක් පෙන්නුම් කරන්නේ ග්ලව්බල් අවුට්ලට් සමාගම පමණය.
සැකය හා සිලෝන් මෙට‍්‍රල් පොසෙසින් සමාගම
ඉහත ආනයන අපනයන අගයන් ගැන අවධානය යොමු කිරීමේදී සාධාරණ සැකයක් මතුවේ. ඒ ආනයනය කරන භාණ්ඩ සියල්ලම ප‍්‍රතිඅපනයනය වනවාද යන්නය. වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථාන තුළට මේ ආකාරයට ආනයනය කරන භාණ්ඩ නිවැරදිව ප‍්‍රතිඅපනයනය කරනවා නම් ආනයන අගයට වැඩි අගයක් අනිවාර්යයෙන්ම ප‍්‍රතිඅපනයනයේදී තිබිය යුතුය. ප‍්‍රතිඅපනයන සඳහා කාලය ගතවීම, ප‍්‍රතිසැකසුම් සඳහා කාලය ගතවීම යන කරුණුද සලකා බැලූවත් ආනයන හා අපනයන අගය අතර විශාල වෙනස්කමක් තිබිය නොහැකිය.
ශ‍්‍රී ලංකා ආයෝජන මණ්ඩලයේ අපගේ ආරංචි මාර්ග ප‍්‍රකාශ කරන ආකාරයට මෙම වෙළඳ පහසුකම යටතේ කටුනායක පිහිටි වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථාන වෙත වත්මන් ප‍්‍රශ්නගත අබලි මෙට්ට වැනි දෑ පමණක් නොව සිගරැුට්, විදේශ මත්පැන් හා ඇඟලූම් කර්මාන්තයට අදාල උපාංග ආදියද ගෙනැවිත් තිබේ. වැඩිදුරටත් දැනගන්නට ලැබෙන්නේ ශ‍්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවයට විදේශ මත්පැන් සැපයීමද මේ ස්ථානවල සිට සිදුවන බවයි. ඒ සඳහා සුරාබදු දෙපාර්තමේන්තුවෙන් අවසරයක් ඇත්දැයි ආයෝජන මණ්ඩලයද දන්නේ නැත.
කොහොමත් මේ වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථානවලට ගෙනෙන භාණ්ඩ රටේ පවතින සියලූම නීතිවලින් නිදහස් කර නැත. රටේ යම් නීතියක් යටතේ යම් භාණ්ඩයක් සඳහා අවසර ගත යුතු නම් ඒ සඳහා අවසර ගත යුතුය. උදාහරණයකට ශාක හා වෘක්ෂලතා පනත යටතේ ගෙන ආ යුතු භාණ්ඩ නම් ඒ යටතේ අවසර ලබාගත යුතුය. ඒ අනුව ගත් කළ ප‍්‍රතිසැකසුම් මුවාවෙන් කාර්මික හෝ නාගරික අපද්‍රව්‍ය ගෙන ඒමේ ඉඩක් නැත. එය ලබාදී ඇති වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථාන අවසරය අවභාවිත කිරීමකි. ලෝකයේ වෙළඳාම සඳහා ඇති ඕනෑම හොඳ සංකල්පයක් ලංකාව වැනි රටවලදී සිදුවිය හැක්කේ අවභාවිත වීමකි. එම නිසා මෙම අවසරයන් තුළ ඇත්තටම සිදුවී ඇත්තේ කුමක්ද යන්න සොයා බැලිය යුතුය. මන්ද ඒවාට අත ගසා ඇත්තේ සාමාන්‍ය පොඩි මිනිසුන් නොව ඉහළ බලවතුන් බැවිනි.
. කොහොමත් මේ වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථානවලට ගෙනෙන භාණ්ඩ රටේ පවතින සියලූම නීතිවලින් නිදහස් කර නැත. රටේ යම් නීතියක් යටතේ යම් භාණ්ඩයක් සඳහා අවසර ගත යුතු නම් ඒ සඳහා අවසර ගත යුතුය. උදාහරණයකට ශාක හා වෘක්ෂලතා පනත යටතේ ගෙන ආ යුතු භාණ්ඩ නම් ඒ යටතේ අවසර ලබාගත යුතුය. ඒ අනුව ගත් කළ ප‍්‍රතිසැකසුම් මුවාවෙන් කාර්මික හෝ නාගරික අපද්‍රව්‍ය ගෙන ඒමේ ඉඩක් නැත. එය ලබාදී ඇති වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථාන අවසරය අවභාවිත කිරීමකි. ලෝකයේ වෙළඳාම සඳහා ඇති ඕනෑම හොඳ සංකල්පයක් ලංකාව වැනි රටවලදී සිදුවිය හැක්කේ අවභාවිත වීමකි. එම නිසා මෙම අවසරයන් තුළ ඇත්තටම සිදුවී ඇත්තේ කුමක්ද යන්න සොයා බැලිය යුතුය. මන්ද ඒවාට අත ගසා ඇත්තේ සාමාන්‍ය පොඩි මිනිසුන් නොව ඉහළ බලවතුන් බැවිනි.
හේලීස් කරුණු පැහැදිලි කිරීම් හා සිලෝන් මෙටල් ප්‍රොසෙසින් සමාගම
හේලීස් ෆ‍්‍රී සෝස් සමාගමේ අධ්‍යක්ෂ අසංක රත්නායක ප‍්‍රවෘත්ති සාකච්ඡුාවකදී කීවේ සිලෝන් මෙටල් ප්‍රොසෙසින් කෝපරේෂන් සමාගමට අයත් භාවිත කරන ලද මෙට්ට තොගයක් නැවත සකසා ප‍්‍රතිඅපනයනය කිරීමට තම සමාගම තෝරාගෙන තිබූ බවයි. ඒ නිසාම නීත්‍යනුකූලව එම භාණ්ඩ ආනයනකරු ලෙස හේලීස් ෆ‍්‍රී සෝස් සමාගම නම් කළ යුතුව තිබූ බවයි.
වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථානයකට භාණ්ඩ ගෙන යා හැක්කේ ඒ සඳහා අවසරලත් සමාගමට පමණි. ඒ නිසා මේ භාවිත කරන ලද මෙට්ටවල අයිතිකරු වෙනකෙකු කියා හේලීස් සමාගමට අත සෝදාගත නොහැකිය.
කොළඹ වරාය තුළ දැනට ඉතිරි වී ඇති කන්ටේනර් සීයකට අධික ප‍්‍රමාණය ගැන හේලීස් සමාගමේ වගකීමක් නැතැයි ඔවුන් කීවද සත්‍යය එය නොවේ. වගකීම ආරම්භ වන්නේ මේ ආකාරයට කොළඹ වරාය තුළ තිබෙන භාණ්ඩ ප‍්‍රතිසැකසුම හෝ ප‍්‍රතිඅපනයනය සඳහා හෝ වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථානය තුළට ගෙන ඒමට අවශ්‍ය වූ විටය. එහිදී ආනයනකරු බවට පත්විය යුත්තේ හේලීස් සමාගමය.
ශී‍්‍ර ලංකා රේගුව මේ සම්බන්ධයෙන් දැනට කර ඇති පරීක්ෂණවලදී හඳුනාගෙන ඇත්තේ ඊටීඑල් කලම්බු නම් වූ සමාගම සමග භාණ්ඩ ආනයනය හා අපනයනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් හේලීස් ෆී‍්‍ර සෝන් සමාගම ගිවිසුමක් අත්සන්කර ඇති බවයි. ප‍්‍රශ්නගත මෙම කන්ටේනර්ද ගෙන්වීමට පහසුකම් සපයා ඇත්තේ එම ඊටීඑල් කලම්බු සමාගමයි. මේ ගැන ශී‍්‍ර ලංකා රේගුව පැවැත්වූ මාධ්‍ය සාකච්ඡුාවේද පැහැදිලි කර තිබුණි. එමෙන්ම හේලීස් ෆී‍්‍ර සෝන් සමාගම පැවැත්වූ මාධ්‍ය සාකච්ඡුාවේදී එහි අධ්‍යක්ෂ අසංක රත්නායකද ඊටීඑල් කලම්බු සමාගම හා මෙම කන්ටේනර් අතර ඇති සම්බන්ධය පිළිගෙන තිබුණි.
ඊටත් වඩා බරපතළ ප‍්‍රශ්නය ඇත්තේ සිලෝන් මෙටල් ප්‍රොසෙසින් කෝපරේෂන් සමාගම පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරීමේදීය. ඔවුන් ඔවුන්ගේ නිල වෙබ් අඩවිය තුළ සඳහන් කරන්නේ කාර්මික ආයතන අපද්‍රව්‍ය හා නාගරික අපද්‍රව්‍ය එකතු කිරීම ඔවුන්ගේ ව්‍යාපාරික කටයුත්ත බවයි. ඒ සඳහා වසර 18ක කාලයක පළපුරුද්ද ඔවුන්ට ඇති බවයි. වෙන්නප්පුව ලූණුවිල කාර්මික ජනපදයේ පිහිටි ඔවුන්ගේ කර්මාන්තශාලාව තුළ සිදුකරන ප‍්‍රධාන කටයුත්ත වන්නේ මෙම එකතු කරන අපද්‍රවය නැවත සකස් කිරීමේ කටයුතුය. ඒ අනුව මෙට්ට වැස්ම, ස්පොන්ජ්, ලොම්රෙදි හා යකඩ යන්ත‍්‍ර කි‍්‍රයාකාරීත්වයකට යොමුකර සකස් කිරීම ඔවුහු කරති. ඒවා ඔවුන්ගේ නිෂ්පාදන ලෙසද විකිණීමට තිබේ.
හේලීස් ෆී‍්‍ර සෝන් සමාගම සිය ප‍්‍රවෘත්ති සාකච්ඡුාවේදී කීවේ මේ මෙට්ටවල වැස්ම, ස්පොන්ජ්, ලොම්රෙදි හා වානේ ඔවුන් වෙන් කරන බවයි. එසේ වෙන්කරන ද්‍රව්‍ය ප‍්‍රතිඅපනයනය කරන බවයි. මෙසේ වෙන්කරන ලද ද්‍රව්‍ය ප‍්‍රතිඅපනයන වශයෙන් විදේශයකට යනවාද නැතහොත් ලූණුවිල කාර්මික ජනපදයේ කර්මාන්තශාලාවට යනවාද යන ප‍්‍රශ්නයද මේ අනුව මෙහිදී පැනනගී. ඒ මේ අබලි මෙට්ටවල සැබෑ අයිතිකරුවා සිලෝන් මෙටල් ප්‍රොසෙසින් කෝපරේෂන් සමාගම බව හේලීස් ෆී‍්‍ර සෝන් සමාගම කියන නිසාය. එය සෙවීම ශී‍්‍ර ලංකා රේගුවේ හා ශී‍්‍ර ලංකා ආයෝජන මණ්ඩලයේ වගකීමකි.x
