ලංකාවේ දේශපාලන ව්‍යාකුලත්වය එන්න එන්නම වැඩිවෙද්දී, ඉදිරි කාලයේ පැවැත්විය යුතු ජනාධිපතිවරණය පිළිබඳ ව්‍යාකුලත්වය සහ උණුසුම යන දෙකම සමාන්තරව ඉහළ යමින් තිබේ. එජාපයත්, පොහොට්ටු පක්‍ෂයත් සිටින්නේ එක සමාන ව්‍යාකුලත්වයකය. එම දේශපාලන කඳවුරු දෙකේම ඉතා තියුණු අභ්‍යන්තර බෙදීම් තිබෙන අතර, මෙම කණ්ඩායම් අතර ගැටුම් දැන් එළිපිට ප‍්‍රකාශයට පත්වෙමින් තිබේ. ශ‍්‍රීලනිපය සිටින්නේත් අඩු පරිමාවේ අවුලක නම් නොවේ.
මේ අතර විකල්ප අපේක්‍ෂකයන් පිළිබඳ කතිකාව සම්බන්ධව අලූත් උනන්දුවක්ද ඇතිවී තිබේ. දේශෝදය ව්‍යාපාරය සහ ජවිපෙ මෙම විකල්ප ව්‍යාපෘතියේ ඉදිරියෙන්ම සිටියි. දේශපාලන පක්‍ෂයකට අයත් නැති ස්වාධීන සිවිල් සමාජ හා වෘත්තීය සංවිධානවල ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයකු පිළිබඳවත්, පාර්ලිමේන්තු අපේක්‍ෂකයන් පිළිබඳවත් යෝජනාවක් දේශෝදයෙන් ඉදිරිපත්වී තිබේ. ජවිපෙ උත්සාහ ගන්නා බව පෙනෙන්නේද අලූත් පෙරමුණක් මගින් නිර්-පාක්‍ෂික ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයකු ඉදිරිපත් කිරීමටය.
මේ අතර කථානායක කරු ජයසූරිය මහතාගේ අපේක්‍ෂකත්වය වටාද, නිර්පාක්‍ෂික සහ සිවිල් සමාජ කොටස් එකතු වීමේ ලකුණු පහළ වී තිබේ. මෙම විකල්ප කතිකාවලින් තවමත් අවධානයට යොමු නොවූ, එහෙත් අවධානයට යොමු විය යුතු කරුණු කිහිපයක් ඒ හැම දෙනාටම මතක් කර දීම මේ ලිපියේ අරමුණයි.
පළමුවැන්න, අප රටේ දැනට තියුණු වී තිබෙන දේශපාලන බෙදීම් සහ ඒ වෙතින් ප‍්‍රකාශ වන සමාජය දේශපාලන වශයෙන් කැබලිවලට කැඞී යාම, මැතිවරණ ක‍්‍රියාවලිය තුළත්, මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵල තුළත් ප‍්‍රකාශයට පත්වීම වැළැක්විය නොහැකිය යන්නය. මෙම දේශපාලන කැබලිවීමකට සමාජය පාත‍්‍රවීම පිළිබඳ අලූත්ම ඉඟිය ලැබෙන්නේ ඊළඟ ජනාධිපතිවරණයේදී වෙනම මුස්ලිම් සහ දෙමළ අපේක්‍ෂකයන් ඉදිරිපත් කිරීමට ඉඩ ඇත යන කටකතාවෙනි. දැනට ලංකාවේ දේශපාලන පක්‍ෂ සහ දේශපාලන සන්ධානද පත්වී තිබෙන බිඳීයාමේ අර්බුදය ඉදිරියේ, එම කටකතාව ඇත්ත වන්නට බොහෝ විට ඉඩ ඇත. දෙමළ හා මුස්ලිම් ජනයාගේ සහාය දැන් ප‍්‍රධාන පක්‍ෂවලින් තීරණාත්මක ලෙස ඈත්වී තිබේ. එජාපය, පොහොට්ටුව, ශ‍්‍රීලනිපය මෙන්ම ජවිපෙද, සුළු ජන ප‍්‍රජාවන්ගෙන් දේශපාලන වශයෙන් හුදෙකලා වීමේ ඉරණමට දැන් පාත‍්‍ර වී සිටියි. ‘අපේ ගමන දැන් යායුත්තේ ප‍්‍රධාන දේශපාලන පක්‍ෂවලින් වෙන්වී තනියම’යැයි ජවිපෙ සහ දේශෝදය සිතන ආකාරයටම, දෙමළ සහ මුස්ලිම් ජනයා අතරද තමන්ගේ දේශපාලන ඉරණම තනියම විසඳා ගැනීමට වෙනම තම ගමන් යායුතුය යන අවබෝධය දැන් තදින් තහවුරු වෙමින් පවත්නා බවද පෙනේ. මේ ප‍්‍රවණතාව නැවැත්වීමේ හැකියාවක් ඇති දේශපාලන නායකත්වයක් දැනට අප රටේ නැත.
දෙවැන්න, රටේ මූලික පරිවර්තනීය ගමන්මග ගැන දේශපාලන පක්‍ෂ අතර සම්මුති රාමුවක් තවදුරටත් නොතිබීමයි. දේශපාලන පක්‍ෂ සහ දේශපාලන ප‍්‍රභූ තන්ත‍්‍ර අතර කොතරම් බල අරගල තිබුණත්, රටේ දේශපාලන ගමන්මගේ මූලික දිසාවන් ගැන අවම සම්මුතියක් පසුගිය කාලයේ තිබිණ. එය අලිඛිත අවබෝධයකි. මෑතක් වන තුරු පැවැති අධිපති ද්වි-පක්‍ෂ ක‍්‍රමය සහ එය මත පදනම් වූ අධිපති පක්‍ෂ දෙක කේන්ද්‍රකොටගත් සභාග ක‍්‍රමය, මෙම අවම සම්මුතිවාදී දේශපාලනයේ ආයතනික පදනම විය. 2015 වසරේ මැද භාගයේ සිට සිදු වූයේ මෙම අධිපති ද්විපක්‍ෂ සභාග දේශපාලනය බිඳවැටීමයි. එජාපය, ශ‍්‍රීලනිපය සහ පොදු ජන පක්‍ෂය අතර ඇති බල තරගය, එහිදී මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා තවත් වාරයක් ජනාධිපති ධුරයේ රැුඳී සිටීමට ගන්නා ප‍්‍රයත්න නිසා ඉතා තියුණු වී තිබෙනවා පමණක් නොවේ. ඒ මගින් මෙතෙක් කල් පැවැති අවම සම්මුතියද බිඳ වැටී තිබේ.
මරණ දඬුවම යළි ක‍්‍රියාත්මක කරගැනීම සඳහා ජනාධිපතිවරයා ගන්නා ඒකපාක්‍ෂික ප‍්‍රයත්නය මෙම අවම සම්මුතිය බිඳ වැටීමේ ප‍්‍රබලතම ප‍්‍රකාශනයයි. ලංකාවේ පසුගිය දශකවල පැවැති සිවිල් යුද්ධ, දේශපාලන මිනීමැරුම්, දරුණු මානව අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝන යනාදි සියලූ නිශේධනීය පසුබෑම් ඉදිරියේත්, දේශපාලන පක්‍ෂ සහ එකිනෙකා සමග කුලල් කාගත් දේශපාලන ප‍්‍රභූතන්ත‍්‍ර අතරේද පැවැති අලිඛිත සම්මුතියක් වූයේ, මරණ දඬුවම නීතියෙන් තිබුණත්, එය ක‍්‍රියාත්මක නොකරමු යන්නයි. ශිෂ්ටාචාරමය වටිනාකම්වලට ලංකාවේ දේශපාලනයේ මොන තරම් පසුබෑම් තිබුණත් සුළු අවකාශයක් හෝ නොනැසී පවතින්නේය යනු ඒ වෙතින් ලෝකයාට ලැබුණු පණිවුඩයයි. එය නැතිකරන්නට ජනාධිපතිවරයා දැන් උත්සාහ ගන්නේ හුදෙක් පුද්ගලික බලකාමය නිසාය. තමන්ගේ දේශපාලන විජිගීෂාවේ න්‍යාය පත‍්‍රයට, මුළු රටේම ශිෂ්ටාචාරමය ගෞරවයේ අවසාන එළියත් නිවා දැමීමට සිරිසේන මහතා දක්වන අධිෂ්ඨානය වනාහි දේශපාලන වශයෙන් සුළුවෙන් තක්සේරු කළ යුත්තක් නොවේ. එහි පණිවිඩය නම් ලංකාවේ දේශපාලන ප‍්‍රභූ තන්ත‍්‍රය අතර පැවැති අවම සම්මුතියේ අන්තිම නූල්පටත් කැඞීමට පාත‍්‍රවන බවයි.
පාස්කු ඉරිදා ප‍්‍රහාරයෙන් පසු මුස්ලිම් ප‍්‍රජාව සම්බන්ධයෙන් රාජ්‍යය, දේශපාලන පක්‍ෂ, ජනමාධ්‍ය සහ පූජ්‍යතන්ත‍්‍රය තවමත් දක්වන ප‍්‍රතිචාරය වෙතින් නිපදවෙන දේශපාලන ඵලවිපාක පිළිබඳව ඇස්තමේන්තු කළ යුත්තේද මේ පසුබිමෙහිය. මෙය තුන්වැනි කරුණයි. බහුවාර්ගික, බහුආගමික දේශපාලන සමාජයක් වන ලංකාව දේශපාලන වශයෙන් එකට තබාගැනීමේ අවම රාමුව කුමක්ද? යන ප‍්‍රශ්නය අප රටේ නැවත වරක් තීරණාත්මක ලෙස මතුවී තිබේ. 1983දීද එම ප‍්‍රශ්නය මතුවිය. එයට සාධනීය විකල්පයක් ඉදිරිපත් කිරීමට අසමත් වූ අප රටේ පාලක ප‍්‍රභූ තන්ත‍්‍රය පුරවැසියන්ට ලබාදුන්නේ තිස් අවුරුදු සිවිල් යුද්ධයකි. පාස්කු ඉරිදායින් පසු සිදුවෙමින් පවත්නා දේශපාලන ක‍්‍රියාවලීන් වෙතින් යෝජනා වන එක් ප‍්‍රවණතාවක් වන්නේ, වාර්ගික වශයෙන් බිඳී විසිරී යාමේ ක‍්‍රියාවලිය නොනැවත ඉදිරියට යාමයි. මේ අතර, එම ප‍්‍රවණතාවට දේශපාලන වශයෙන් අභියෝග කළ හැකි දේශපාලන නායකත්වයක් දැනට නොමැති වීම, ලංකාවේ අනාගතය සම්බන්ධයෙන් බලන විට සුළුවෙන් තක්සේරු කළ යුතු ගැටලූවක් නොවේ.
මේ අවුරුද්දේ අප රටේ ජනාධිපතිවරණයක්ද, සමහර විට ඊළඟ වසරේ මුලදී පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයක්ද පැවැත්වීමට නියමිතය. ලංකාවට ඉදිරි කාලයේදී අවශ්‍ය වන්නේ සිටින ජනාධිපතිවරයාට හෝ අගමැතිවරයාට හෝ තව වාරය බැගින් ලබාදීම නොවේ. අලූත් ජනාධිපතිවරයකු සහ අලූත් පාර්ලිමේන්තුවක් පත්කර ගැනීමම නොවේ. ලංකාව දේශපාලන සමාජයක් ලෙස ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදීව, සාමකාමීව සහ ශිෂ්ටාචාරමය වශයෙන් මානුෂිකවාදීව එකට තබාගැනීමටත්, වාර්ගික සහ දේශපාලනමය වශයෙන් තවදුරටත් කැබලිවී යාම වැළැක්වීමටත්, සමත් දේශපාලන බලවේග සහ නායකත්වයන්ය. ප‍්‍රධාන බල කඳවුරු තුනෙන් නම් ඒ සඳහා බලාපොරොත්තු මතුවන බවක් කිසිසේත්ම නොපෙනේ.
ප‍්‍රධාන බල කඳවුරු තුනෙන් පිටත සිටින දේශපාලන සහ සිවිල් සමාජ බලවේග සහ කණ්ඩායම් දැනටමත් මුහුණ දෙන, ඉදිරි කාලයේදී තියුණු වන, අභියෝගය වන්නේ, ලංකාවේ දේශපාලන ඉරණම අලූත් කිරීමට අවශ්‍ය පෙරදැක්මක් සහිත විකල්ප පුරවැසියන් වෙතට ඉදිරිපත් කිරීමයි. එසේ නොකළහොත් එම බලවේගද පත්වෙනු ඇත්තේ දේශපාලන වශයෙන් කැබලිවලට කැඞී යාමේ (රේටපැබඒඑසදබ එකට භාජනය වීමේ* ඉරණම සහිත අනාගතයටය. දේශපාලනය කැබලිවලට කැඞී යාම ගෝලීයකරණ ක‍්‍රියාවලියේ ඉතාම බලසම්පන්න ප‍්‍රවණතාවක් බවද අප අමතක නොකළ යුතුය. එය වනාහි නිශේධනීය පශ්චාත්-නූතනත්වය ද වේ. දේශපාලන වශයෙන් කුඩා කැබලිවලට බිඳී යාම ස්වයං-නාශක තෘප්තියක්ද ලබාදෙන දේශපාලන-මනෝවිiාත්මක සංසිද්ධියක් වීම මෙම වසරේ ඉන්දියාවේ විරුද්ධ පක්‍ෂ දේශපාලනය පත්වූ දරුණු පරාජයෙන් අපට ඉගෙනගත හැකි පාඩමකි.
තමන් විකල්ප දේශපාලන බලවේග ලෙස මතුවීමට අධිෂ්ඨානයෙන් සිටින ජවිපෙ සහ දේශෝදය ව්‍යාපාරය තුළ මේ කරුණ ගැන සිතාබැලීම් තිබේදැයි මම නොදනිමි. එවැනි සිතා බැලීම් වහාම ආරම්භ කළ යුතුය යන්න මගේ අදහසයි. ඔවුන් ඉදිරියේ ඇති කර්තව්‍යය නම් දේශපාලන අවුල් මැද නිරවුල්ව දේශපාලනිකව සිතීමයි.
අද පවත්නා දේශපාලන කැබලිකරණයේ පොදු පසුබිම තුළ, නිරවුල්ව දේශපාලන වශයෙන් සිතීම යනු තනිව කළ යුත්තක් නොවේ. දේශපාලන සිතීම, අවම වශයෙන් හෝ සමානව සිතන පුරවැසි බලවේග අතර සාමූහික, හවුල් සහ සහයෝගාත්මක දේශපාලන ක‍්‍රියාවක් බව කිසිසේත්ම අමතක නොකළ යුතුය. x
