‘තව අවුරුදු දාහක් ගියත් ගැහැනියක් පිරිමියෙකු ධාවන තරගයකින් පරාජය කරන එකක් නැහැ. පිරිමි ගැහැනුන්ට වඩා ශක්තිමත්. ඒක තමයි ගැහැනු පිළිගන්නට අකැමති ඇත්ත.’ මෙය දීර්ඝ සංවාදයක් මැද මතුවූ එක් අදහසක සංක්ෂිප්තයක්. ඒ සංවාදය සන්දර්භය වෙනස් එකක්. ඒ නිසා මේ අදහස මතුවුණේ ගැහැනුන්ව දෙවැනි තැනට ඇද දමන්නටම නොවෙයි.
එහෙත් ගැහැනුන් හා පිරිමින් අතර ශක්තිය පිළිබඳ ජීව විද්යාත්මකව හා සමාජ විද්යාත්මකව තේරුම්ගැනීමට ලියුම්කරුට ඕනෑ වුණා. මුලින්ම ධාවන තරග ගැන. ඒ ගැන හොයද්දී, ධාවන තරගයකින් පිරිමින් පරාජය කරන්නට ගැහැනුන්ට තවත් අවුරුදු දහසක් ඕනෑ නැති බව දැනගන්නට ලැබුණා. මීටර් සියය ධාවන තරගයකින් ගැහැනුන් පිරිමින්ව පරදවා නැති බව ඇත්ත. එහෙත් අශ්ව ධාවන තරගවලදී ගැහැනු සතුන් ජයග්රහණය කළ අවස්ථා ගණනාවක්ම තියෙනවා. අශ්වයන් හා මිනිසුන් කියන දෙවර්ගයම ක්ෂීරපායි සතුන්.
අශ්ව රේස්
ඕස්ටේ්රලියානු වෙළඹක වන ‘බ්ලැක් කැවියර්’ 2013දී ධාවන තරගවලින් සමුගත්තේ ඇගේ ක්රීඩා දිවියේ ධාවන තරග 25ම අඛණ්ඩව ජයගැනීමෙන් පසුවයි. නවසිය හැත්තෑ ගණන්වල අඛණ්ඩව තරග 10ක් ජයගත් රෆෙයින්, 2009දී වසරේ ඇමෙරිකානු ධාවක අශ්වයාට හිමි සම්මානය දිනූ රේචල් ඇලෙක්ස්න්ඩ්රා, 2010දී වසරේ ධාවක අශ්වයාට හිමි සම්මානය දිනූ සෙන්යාටා ආදි විශිෂ්ට වෙළඹුන් ගණනාවක් දැනටමත් මෙලොව බිහිවී හමාරයි. බි්රතාන්යයේ අශ්ව තරගවල ජයග්රහණ අතරින් සීයට 67ක් පිරිමි අශ්වයන්ට ලැබෙද්දී සීයට 33ක් ජයග්රහණ ගැහැනුන්ට ලැබෙනවා. ඒ සියල්ල එලෙස සිද්ධවෙන්නේ අශ්ව රේස්වලට ගැහැනු සතුන්ව සහභාගි කරවීම පිරිමි සතුන්ට වඩා අඩු තත්වයක පවතින පසුබිමකයි. අශ්ව රේස් සංවිධානය කරන්නේත් මිනිසුන්මයි. ජවාධිකයන් ජයගැනීමේ වැඩි ඉඩක් ඇතැයි විශ්වාස කිරීමත්, වෙළඹුන් තව තවත් අශ්වයන් බිහිකිරීමේ ප්රජනන කටයුත්තට යොදාගැනීමේ අවශ්යතාවත්, වෙළඹකගේ මාසික ඔසප් චක්රය නිසා ඔවුන් තරගවලට යෙදවීමට අපහසු වීමත්, වෙළඹකට වඩා ජවාධිකයෙක් මඳක් උසින් වැඩි බව විශ්වාස කිරීමත් නිසා වෙළඹුන් යොදාගන්නේ අඩුවෙන් බව කියනවා. බි්රතාන්යයේ අශ්ව ධාවන තරගවලින් සීයට 63ක් පිරිමි සතුන් තරග කරද්දී ගැහැනු සතුන් තරග කරන්නේ සීයට 37ක් පමණයි.
අශ්වයන් පමණක් නොවෙයි, ජීව විද්යාත්මකව මිනිසුන්ට සමීප අනෙකුත් ක්ෂීරපායි සත්ව වර්ග බොහොමයකද ගැහැනු සතුන් සහ පිරිමි සතුන් අතර ශාරීරික ශක්තිය අතරින් මහා වෙනසක් නැහැ. බල්ලන්, පූසන්, වඳුරන් ආදි සත්ව වර්ග බොහොමයකට ස්වාභාවික ලෝකයේදී සමාන තත්වයන්ට මුහුණදෙන්නට සිදුවෙනවා. අනෙක කෘමීන්ගේ හා ගෙම්බන්ගේ සිට මෙලොව සත්ව වර්ග බොහොමයක ලක්ෂණයක් තමයි ගැහැනු සතුන් පිරිමි සතුන්ට වඩා ශාරීරිකව විශාල වීම.
මනුෂ්ය ලෝකය
සත්ව ලෝකයේ ජීව විද්යාත්මක පැත්ත එසේ වුණත් කරුණුවලට අවංක වුණොත් මීටර් සියය ධාවන තරගයකදී පිරිමින්ගේ වාර්තා ගැහැනුන් බිඳ දැමීම අද හෙට සිදුවනු ඇතැයි අපේක්ෂා කළ නොහැකියි. ඇත්තෙන්ම 1988දී ෆ්ලෝරන්ස් ග්රිෆිත් ජොයිනර් කාන්තා මීටර් සියය තත්පර 10.49කින් හා හා මීටර් දෙසීය තත්පර 21.34කින් දුවමින් ලෝක වාර්තා තබා තියෙනවා. උසේන් බෝල්ට්ගේ වාර්තාගත කාලය ඊට වඩා තත්පරයක් ඉදිරියෙන්. අදටත් පිරිමි මීටර් සියය ක්රීඩකයෙකු ලොව විශිෂ්ට ධාවකයෙකු ලෙස පිළිගන්නේ තත්පර 10ට අඩුවෙන් මීටර් සියය අවසන් කළොත්. ක්රීඩිකාවකට තිබෙන සීමාව තත්පර 11ක්. බොහෝ ක්රීඩාවලදී පිරිමින් ගැහැනුන්ට වඩා ශක්තිමත් බව මූලික පිළිගැනීමක් තියෙනවා.
අද පවතින කාන්තා පාපන්දු, බාස්කට්බෝල්, ටෙනිස් ආදි ක්රීඩා ගණනාවක් දෙස බලද්දී කාන්තා ක්රීඩා කණ්ඩායම්වල ක්රීඩාශීලීත්වය පිරිමින්ට නොදෙවනි බව පැහැදිලියි. අවසන් වතාවට පැවති කාන්තා පාපන්දු ලෝක කුසලානයේදී ක්රීඩිකාවන්ගේ දක්ෂතා අසමසමයි. රෝසි ලෙයිලිගේ හෝ මේගන් රැුපීනෝගේ හෝ ඇලෙක්ස් මෝගන්ගේ පා පහරවල් පිරිමි ක්රීඩකයන්ට නොදෙවනි කලාවකින් යුතුයි.
මෑත කාලීන ඇමෙරිකාවේ ක්රීඩිකාවන්ට වැඩි වටිනාකමක් හිමිවෙනවා. එපමණක් නොව, පිරිමින්ට වඩා ක්රීඩාශීලීත්වයක් බැලූ බැල්මටම රැුගත් කාන්තාවන් පසුගිය කාලයේදී බිහිව තිබෙනවා. මික්ස් මාෂල් ආට්වල ශ්රේෂ්ඨතමයා වන රොන්ඩා රවුසි එයට හොඳම උදාහරණයක්. ඇය සිතුවොත්, පිරිමින්ට පන්න පන්නා පහරදිය හැකියි.
ටෙනිස් ක්රීඩාවේද එසේමයි. ඇත්තෙන්ම සෙරීනා විලියම්ස් හා රොජර් ෆෙඩරර් අතර ටෙනිස් තරගයක් පැවැත්වුවොත් සෙරීනා පරාද වෙන්නට සාපේක්ෂ ඉඩක් තියෙනවා. එහෙත් ෆෙඩරර්ට පහසු ජයක් නැති බව කැට තබා කිව හැකියි. ඔවුන් සතු පහරවල්, ඔවුන්ගේ ජවය, ඔවුන්ගේ වේගය, ක්රීඩාශීලීත්වය සංසන්දනය කරද්දී ටෙනිස් ලොව බොහෝ පිරිමින්ව සෙරීනාට පහසුවෙන් පරාජය කළ හැකියි.
අරගලය
ජාත්යන්තර මට්ටමෙන් විශිෂ්ටත්වයට පත්වූ ක්රීඩිකාවන් සියලූදෙනාම පාහේ තමන්ගේ පෞද්ගලික ජීවිතවලදී දැවැන්ත අරගලයක් කර ඇති බව ඔවුන්ගේ කතාවලට ඇහුම්කන් දීමේදී තේරුම්ගත හැකියි. මේ තත්වය ගැන සිනමාවේදිනියක හා ස්ත්රීන් පිළිබඳ ක්රියාකාරිනියක වන අනෝමා රාජකරුණා මෙසේ විස්තර කරනවා.
‘අප දන්නවා ජීව විද්යාත්මකව පිරිමින් තරම් ශක්තිමත් කාන්තාවන් ඉන්නවා. එහෙත් පොදුවේ ගත්තාම මේ දෙගොල්ලන් නිර්මාණය වෙලා තියෙන්නේ මේ දෙපාර්ශ්වයේ සමබරතාව අවශ්ය වෙන පසුබිමක. ශක්තිය කියන්නේ බාහු බලය විතරක්ම නෙවෙයි.
ක්රීඩාව ගැනම ඔබ වැඩි අවධානයක් යොමුකළ නිසා කියන්න ඕනෑ, ක්රීඩාවන් දියුණු වෙලා ඒවා අද තියෙන තැනට එනකොට කවුද මුලින්ම ක්රීඩා කළේ කියලා බලන්න ඕනෑ. විනෝදය සඳහා ක්රීඩාව කියන නිෂ්පාදන ක්රියාවලිය සිදුකරලා ඒක පවත්වන්නේ කවුද. වැඩිපුර ආදායම් උපයන්නේ පිරිමින්ගේ ක්රීඩාවමයි.
ලොව ක්රීඩා පරිපාලනය තියෙන්නේ පිරිමින්ගේ අතේ. රූපවාහිනී නාලිකාවලින් ආවරණය දෙන්නේ කාගේ ක්රීඩාවලටද. පහුගිය කාලයේදී ක්රිකට් ලෝක කුසලානයට ලංකාවේදී ලොකු මාධ්ය ආවරණයක් ලැබුණා. කාන්තා ක්රිකට් ලෝක කුසලානයකට ලැබෙන්නේ කෙබඳු ආවරණයක්ද. ක්රීඩිකාවන්ට ලැබෙන්නේ මොන වගේ තැනක්ද.
ලෝකය පුරාවට පිරිමින්ගේ ක්රීඩාවට තරම් කාන්තාවන්ගේ ක්රීඩාවට ප්රතිපාදන වෙන් කරන්නේ නැහැ. සාපේක්ෂව ගත්තොත් කාන්තාවන්ට ප්රතිපාදන නැති තරම්. ලංකාවේ තත්වය නම් ඉතා දුර්වලයි. ඒත් ලෝකයේ දියුණු රටවල පවා දැවැන්ත වෙනසක් තියෙනවා. කාන්තාවන්ට සාපේක්ෂව හොඳ සැලකීමක් ලැබෙන ටෙනිස් ක්රීඩාවේදී පවා අසාධාරණයන් සිද්ධවෙනවා. අද ලෝක තරග බිමේ ඉන්න බොහෝ විශිෂ්ට ක්රීඩකයන් වන නොවැක් ජෙකොවික් වගේ ක්රීඩකයන්ට වඩා බාහු බලය සිහිපත් වෙන්නේ සෙරීනාව දකිද්දීයි. ඇය ටෙනිස් පිටියේදී නිෂ්පාදනය කරන ජවයට බොහෝ ක්රීඩකයන්ට ළඟා වෙන්න බැහැ.
බොහෝ ක්රීඩිකාවන්ට පුංචි කාලයේදී ගෙදරින් පෝෂණය ලබාදීමේදී පටන්ම අසමාන සැලකිලිවලට මුහුණදෙන්නට සිද්ධවෙනවා. එතැනින් පසුව පාසල් මට්ටමේදී ක්රීඩිකාවන්ට ලැබෙන්නේ අඩු සැලකීමක්. ඉන්පසුව ජාත්යන්තර මට්ටමේදීත් කාන්තාවන්ට සිද්ධවෙන්නේ අඩු සැලකීම්. ක්රීඩාවට සහජ දක්ෂතාවක් තිබුණත්, ජාත්යන්තර මට්ටමෙන් ක්රීඩා කිරීම දක්වාම කාන්තාවකට මහා අරගලයක් කරන්න සිද්ධවෙනවා. මුලින්ම පෞද්ගලික සම්බන්ධතාවලදී අරගල කරලා තමයි ජීවිතය පටන්ගන්න වෙන්නේ. සමාජ ආකල්ප, ප්රජනන ක්රියාවලිය වගේ දේවල් කාන්තාවන්ට බලපානවා.
ගැහැනුන් කුටුම්බ සංරක්ෂණය පැත්තට තමයි ගෙවල්වලදී යොදවන්නේ. පුහුණුවට නිවසෙන් එළියේ ඉන්න සිද්ධවෙනවා. මට පෞද්ගලික අත්දැකීම් තියෙනවා. මම දශක ගණනාවකට කලින් බැට්මින්ටන් ක්රීඩා කරද්දී, පුහුණුවීම්වලට යද්දී ගෙදරින් තිබුණේ අකැමැත්තක්.
හැම විශිෂ්ට ක්රීඩිකාවක්ම පාහේ ඉහත කිව්ව අසමාන සැලකීම් එක්ක දැවැන්ත අරගලයක් කරලා තියෙනවා. ක්රීඩිකාවන් හා ක්රීඩකයන්ට තියෙන්නේ අසමාන සැලකීම්. ඒ අසමාන සැලකීම් මැද සමාන ප්රතිඵල බලාපොරොත්තු වෙන්න බැහැ.’
චිත්රපටි අධ්යක්ෂිකාවක හා රංගන ශිල්පිනියක වන ලංකා බණ්ඩාරනායක වඩා ශක්තිමත් ලිංගිකත්වය කුමක්දැයි සංවාද කිරීමම ප්රශ්නයට නැගුවා.
‘කවුද පළවැනියා, ලෝක වාර්තාව කාගෙද වගේ ගිනස් වාර්තා පොත් ගැන සංකල්පයම පිරිමින්ගේ ඔළුවේ තියෙන එකක් කියලයි මට හිතෙන්නේ. ක්රීඩාවෙදි පමණක් නෙවෙයි හැම තැනකදීම තමන්ගේ මාන්නය පවත්වාගෙන යෑමේ වුවමනාවෙන් තරග කිරීම පුරුෂ මූලිකව ආ දෙයක්. පළවැනියා, බලවතා, අංක එක වෙන්න හිතාගෙන පිරිමි කළ දේවල් නිසාම ලෝකයේ යුද්ධ කීයක් ඇතිවෙලා තියෙනවාද. ඒ අතින් වඩා ශක්තිමත් ලිංගික අනන්යතාව මොකක්ද කියලා කල්පනා කරන එකම ගැළපෙන්නේ නැහැ.
අනෙක් ප්රශ්නය තමයි ක්රීඩාවෙන් වඩා ශක්තිමත් ලිංගික අනන්යතාව මනින්නේ කොහොමද කියන එක. ඔය ක්රීඩා මොනවාද. ඒවා මිනිස් ඉතිහාසය පුරා පුරුෂ මූලික සමාජයන්ගෙන් බිහිවූ ඒවා. ඒ ක්රීඩා ඉස්සර ඉඳන්ම පිරිමින්ට ක්රීඩා කරන්න හදපු ඒවා. ලෝකයේ ජනප්රිය ක්රීඩා පිරිමින්ගේ ඒවා වෙද්දී, ගැහැනුන්ට ගැළපෙන ක්රීඩාවලට වැඩි ජනප්රියත්වයක් ලැබුණේ නැහැ.
අපි වඳුරන් ක්රීඩා කරන බව හිතමු. වඳුරන් හරි කැමති වේවි ගස් නගින තරගවලට. ගස් නගින තරගයකදී අලි එක්ක තරග කරලා වඳුරා කීවොත් අපි හරි දක්ෂයි කියලා, ඒක ගැළපෙන්නේ නැහැ. මොකද අලින්ට ගැළපෙන ක්රීඩාවක් කළොත් වඳුරෝ පරාදයි. වඳුරන් හා අලින් තරම් වෙනසක් ගැහැනුන් හා පිරිමින් අතර නැති බව ඇත්ත. ඒ වගේම තමයි ඔවුන් ලැබූ ජයග්රහණවලත් වඳුරන් හා අලින් ගස් නගිද්දී ලැබෙන ප්රතිඵල තරම් දැවැන්ත පරතරයක් නෑ.‘
ක්රීඩාව මිම්මක්ද
දැවැන්ත ප්රශ්නයක් තියෙනවා. වඩා ශක්තිමත් ලිංගිකත්වය සොයාගන්නට මිම්මක් ලෙස ක්රීඩාව සැලකිය යුතුද. වෙනත් කිසිදු මිම්මක් වඩා ශක්තිමත් ලිංගිකත්වය සොයාගන්නට පාවිච්චි කළ නොහැකිද. අනෝමා රාජකරුණා ප්රශ්නයක් නැගුවා. ඒ අදහසම ඇති ප්රශ්නයක් බි්රතාන්යයේ සම්මානලාභී විද්යා මාධ්යවේදිනියක වන ඇන්ජෙලා සයිනි නගා තිබුණා. අනෝමා හා ඇන්ජෙලා මතුකළ අදහසෙහි සාරාංශය මෙයයි.
‘මම මාස නවයක් තිස්සේ ක්රමයෙන් බර වැඩිවන දරුවෙකු කුස තුළ දරා සිටියා. ඔබ පිරිමියෙක් නම් කුඩා මනුෂ්යයෙක් ඔසවාගෙන කාලය ගතකිරීම කෙතරම් අපහසුදැයි මොහොතකටවත් අනුමාන කරන්න එපා. එය අනුමාන කරන්නට තරම්වත් ඔබ ශක්තිමත් නැහැ. දරුවා බිහිකිරීම ගැන නම් ගැන ඔබට කිසිම අවබෝධයක් නැහැ. දරුවෙකු බිහිකිරීමේදී දරන්නට සිදුවෙන වේදනාව දැවැන්තයි. ලොව මනුෂ්යයෙකුට කළ හැකි විස්මයජනකම ක්රියාව එයයි. ශක්තිය කියන්නේ මොකක්ද. බාහු බලය විතරක්ද. දරාගැනීමේ ශක්තිය ශක්තියක් ලෙස සලකන්නට බැරිද. තවත් මනුෂ්යයෙකු තමන්ගේ කුස ඇතුළේ වර්ධනය වීමෙන් පස්සේ, ඒ දරුවාව බිහි කරන්නට තරම් ශක්තියක් තිබෙන ගැහැනුන්ව දුර්වල ලිංගිකත්වය ලෙස හැඳින්වීම ඛේදවාචකයක්ද? විහිළුවක්ද?‘
ගැහැනුන් පිරිමින්ට වඩා ශක්තිය පෙන්වන ක්ෂේත්ර ගණනාවක් ගැන මේ වෙද්දී ජීව විද්යාත්මකව සොයාගෙන තිබෙනවා. විශේෂයෙන්ම ශාරීරික වශයෙන් ඔරොත්තු දීම අතින් ගැහැනුන් ශක්තිමත්. ඒ නිසාම ආයු කාලය අතින් ලෝකයේ හැම තැනකදීම ගැහැනු ඉදිරියෙන් ඉන්නවා.
අප කලින් උපුටා දැක්වූ විද්යා ලේඛිකාව වන ඇන්ජෙලා සයිනි මතුකළ තවත් කාරණයක් හරිම වැදගත්. අප එදිනෙදා දකින සඟරා කවරවලින්, ජනප්රිය ක්රීඩා හෝ කලා ලෝකයෙන් පිටට පැමිණ මහපාරේදී කාන්තාවන්ගේ ශක්තිය ගැන අප කතාකළ යුතු බව ඇය පෙන්වනවා. ඇය කියන්නේ ඉන්දියාවේ, ජපානයේ හා චීනයේ කම්කරු පන්තියේ කාන්තාවන් පිරිමින් සමග සම සමව කම්කරු රැුකියාවල යෙදෙන අන්දම ගැනයි.
ඇය මතුකළ කාරණය වැදගත්. බංග්ලාදේශයේ කම්කරු රැුකියාවල යෙදෙන කාන්තාවක තමන්ට පිරිමින්ට සමාන පඩියක් ලබාගැනීම සඳහා පිරිමින් සියලූදෙනාටම වැඩි ගඩොල් ප්රමාණයක් අදින බව අප මීට පෙර ලියා තිබෙනවා. ‘12 ඉයර්ස් අ ස්ලේව්’ නම් සැබෑ අත්දැකීම් ඇසුරෙන් ලියූ කෘතියෙහි සිටින පැට්සි නම් වහල් කම්කරු සේවිකාව සියලූ පිරිමි කම්කරුවන් ඉක්මවමින් වැඩි වැඩ කොටසක් අවසන් කරන බව සඳහන් වෙනවා.
ලියුම්කරුගේ 55 හැවිරිදි මව සමඟ කුඩා තේ වත්තක් උදලූගෑමේදී ඇය කරන වැඩ කොටස සමග ලියුම්කරුට හැරෙන්නටවත් බැහැ. බණ්ඩාරවෙල පිහිටි ලියුම්කරුගේ ගමේ සිටින ශක්තිමත් වතු කම්කරු කාන්තාවන් සමග ශක්තිය අතින් තරග කරන්නට බොහෝ පිරිමින්ටත් බැහැ. නූතන මධ්යම පන්තික ලාංකික සමාජයේ වුව පාන්දර අවදිව මුළු පවුලටම ආහාර සකස් කොට, ඉන්පසුව රැුකියාවට ගොස් මුළු දවසේම වෙහෙස වී රැුකියාව කොට, සවස පැමිණ නැවතත් ආහාර සකස් කරන කාන්තාවන් එදිනෙදා නිවෙස්වලදී හමුවෙනවා. ඒ නිවෙස්වලම සිටින පිරිමින් උදෑසන රැුකියාවට යෑමත්, සවස පැමිණ පුටුවක ඇලවී රූපවාහිනිය නැරඹීමත් කරනවා.
ලංකා බණ්ඩාරනායක කලින් කී පරිදිම, වඩා ශක්තිමත් ලිංගික අනන්යතාව කවුදැයි සෙවීමම එතරම් වැදගත් දෙයක් නොවෙයි. පිරිමි සහ ගැහැනු දෙවර්ගයටම ආවේණික ශක්තීන් හා දුර්වලතා තියෙනවා. ඒවා මනුෂ්ය ලෝකය සුන්දර කරන්නටත්, විනාශ කරන්නටත් හේතුවෙනවා. එහෙත් පිරිමි ඇසින් ලියූ සංස්කෘතික ලෝකයකදී, ගැහැනුන් මෝඩ, දුර්වල ලිංගික අනන්යතාවක් ලෙස හංවඩු ගැහෙනවා. අප නවීන ලොවට යන තරමට ඒ හංවඩු ගැසීම් අත්හැර දැමිය යුතුයි.
සුසන්තිකා ජයසිංහගේ ඔලිම්පික් පදක්කම් ගැන, සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක අගමැතිනිය ගැන ආඩම්බර වෙන ජාතියක් ලෙස අප ගැහැනුන්ට මීට වඩා ගරු කරන සමාජ සංස්කෘතියක් ඇති කරගත යුතුයි.
