ගිය දෙසතියේ අස්ගිරි මහ නාහිමියන් සහ කාදිනල් රංජිත් දෙදෙනා වහන්සේ කළ ප‍්‍රකාශ ගැඹුරක් අරමුණක් නැති දේශපාලන කයිවාරු පමණකි. හේතුව ඒ දෙදෙනා වහන්සේම බුද්ධාගමේ විදියට දේශපාලනඥයන්ට ගැති තවත් පෘථග්ජන ඡුන්දායකයන් දෙදෙනෙකු පමණක් වන හෙයිනි. අස් ගිරි නාහිමියන් වහන්සේ දුටුවේ රනිල්ගේ එජාපයේ අඩුපාඩු පමණකි. එකී ප‍්‍රකාශයේදී උන්වහන්සේ ගාමිණී දිසානායක තෙක් ගෙතුණ එජාප ඉතිහාසය ඉරකින් වෙන් කර දැක්වූහ. වර්තමාන අස්ගිරි නාහිමියන් වහන්සේද යූඇන්පීකාරයෙකුව සිටියාට සැක නැත. එසේ නොවන්නට යූඇන්පී ඉතිහාසයෙන් බාගයක් පමණක් නරක් විය නොහැකිය. ඒ කාලයේ එජාපය අද මෙන් කෂඩ නැත. කාඩ නැත. ගරුනම්බු උපයා ගත් පක්‍ෂයකි. කාලයක් යූඇන්පීකාරයෙකු වීමත් නම්බුවකි. ගම්වල යමක් කමක් තේරෙන බහුතරය යූඇන්පී විය. අපේ වැඩිහිටියෝ එජාපයට ළෙන්ගතු වූහ. ඒ මහ සේනානායක උන්නැහේගේ පක්‍ෂය නිසාය.
අස්ගිරි මහ නාහිමියන් වහන්සේද දන්නා පරණ කතාවක් මෙසේය. මේ 1977දී උදාවූ ජේ.ආර්. යුගයේ කතාවකි. බණ්ඩාරනායක මැතිනියගේ ප‍්‍රජා අයිතියට අත තැබූ අවස්ථාවේ ඊට විරුද්ධ වූ තිස් දෙහැවිරිදි තරුණ ගාමිණී දිසානායක පක්‍ෂයේ යෝජනාවට එරෙහිව කතාකිරීමේ නිදහස නායකත්වයෙන් අපේක්‍ෂා කළේය. එය සිදුවුණේ නැත. ජේ.ආර්.ගේ පහෙන් දෙක එජාප ප‍්‍රතිරූපයට හූනියන් කිරීම ඇරඹුණේ එසේය. ගාමිණී දිසානායක එහෙම හිතන විට අස්ගිරි මහනායකධුරය දැරූ පලිපාන චන්දානන්ද නා හිමියන්ගේ ස්ථාවරයද ගාමිණි දිසානායකගේ ස්ථාවරයම විය. බණ්ඩාරනායක මැතිනියට කළ එකී ඓතිහාසික වරද නිසා අස්ගිරි පන්සලේ දොරටු එජාපයට වැහුණේ එහෙමය.
මේ සිද්ධිය සමග වර්තමාන අස්ගිරි මහ නාහිමියන් පදවිය අවභාවිත කිරීමක්ද සාකච්ඡුා කළ යුතුවේ. ත්‍රෛනිකායික මහා සංඝයා වහන්සේ රජයෙන් ඉල්ලා සිටි ථේරවාද පනත් කෙටුම්පත යහ පාලන ආණ්ඩුව දෙවරක් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කළේය. ඒ දෙවරම මහින්ද රාජපක්‍ෂ ඊට එරෙහි විය.
පනත් කෙටුම්පත තවමත් අතරමගය. එහිදි අස්ගිරියද දෙකට බෙදී අතරමං විය. අදටත් ආණමඩුවේ අනෝමදස්සි නාහිමියෝ සහ නාරම්පනාවේ ආනන්ද නාහිමියෝ ථේරවාද පනත් කෙටුම්පත වෙනුවෙන් පෙනීසිටිති. එහෙත් අස් ගිරි ලේඛකාධිකාරි මැදගම ධම්මානන්ද නාහිමියෝ මහින්ද රාජපක්‍ෂ සමග ථේරවාද පනත් කෙටුම්පතට විරුද්ධව වෙමින් සාසන ඉතිහාසය කිළිටි කරමින් වැඩ සිටිති. රනිල් ප‍්‍රමුඛ එජාපය රට කමින් සිටිද්දී සමහර භික්‍ෂූහු සාසනයත් පාත‍්‍රයත් දෙකම වළඳමින් නොසිටිත්ද?
අවුල්ව පවත්නා භික්‍ෂු සමාජය යම් නෛතික පාලනයකට නතු කිරීමේ අරමුණෙන් ථේරවාද පනත නිර්මාණය විය. එය එසේ වී නම් ගලගොඩඅත්තේ හිමිලා හිරේ යන්නේ නැත. මැදගොඩ අභයතිස්ස හිමිලා පිණ්ඩපාතික පාත‍්‍රය ගෙන මහ පාරේ විසූකදස්සන පාන්නේ නැත. වේඬරුවේ නායක හාමුදුරුවෝ හිට්ලර්ලා ඉල්ලා සිටින්නේ නැත. එපමණක්ද නොවේ. අපවත්වූ අස්ගිරි මහ නාහිමියෝ දඹුල්ලේ කි‍්‍රකට් ප‍්‍රශ්නයට පාරේ බුදියන බවට තර්ජනය කර රට හිනස්සන්නේ ද නැත. ති‍්‍රපිටකය ලෝක උරුමයක් කළාට විනය පිටකය ලංකාවේ ආරාමවලින් සොයා ගැනීම දුෂ්කරය.
නිකායික කතිකාවත් මගින් ත්‍රෛනිකායික මහා සංඝයා වහන්සේ අපේක්‍ෂා කළේ සග සසුනේ ගරුත්වය රැුකෙන විනයක් ඇති කළ හැකි නීතිමය බලයකි. මහින්ද සමග අස්ගිරියේම පිරිසක් එය අවහිර කිරිම ගැන මං බය නැහැ ප‍්‍රතිපත්තියෙන් අස්ගිරි මහ නාහිමියන් ප‍්‍රකාශයක් කළ යුතු බව ගිහි බෞද්ධයන්ගේ අපේක්‍ෂාවය. වර්තමාන අස්ගිරි මහ නාහිමියන් යනු සාමනේර බණ දහම් පොත පමණක් වනපොත් කොට මහනායක පදවිය ලැබුවා නොවේ. එතුමන් බහුශ‍්‍රැත විනයධර යතිවරයෙකි. අස්ගිරි සංඝ සභාවද බුද්ධි මණ්ඩපයකි. එසේ හෙයින් සමහර අදාන්ත භික්‍ෂූන්ට වඩා ගැඹුරු මග පෙන්වීමකට අස්ගිරිය සුදුසුය යන්න රටේම අපේක්‍ෂාවය. ථේරවාද පනත් කෙටුම්පත ගැන නිහඬ අස්ගිරි මහ නාහිමියන් ආගමික උත්සවයක් අතර රනිල්ගේ එජාපයේ පතුරු ඇරියේ රාජපක්‍ෂවාදී නිසාද? අදාන්ත ගලගොඩ අත්තේලා සිවුර කරට ගත්තාට ලාංකේය බෞද්ධ ජනතාව මල්වත්තෙන් අස්ගිරියෙන් ඒ හැසිරීම අපේක්‍ෂා නොකරති. කාදිනල් රංජිත් ගිය සතියේ කළ ප‍්‍රකාශයත් පාස්කු ප‍්‍රහාරයෙන් පසුව පාසල් ආරම්භ කිරීමට එරෙහිව රාජපක්‍ෂලාට ගැතිව කළ ප‍්‍රකාශයත් එකිනෙකට වෙනස්ය. කාදිනල් රංජිත් හෙට ලංකාවට පැමිණ කුමක් කියයිද යන්න දෙවියන් වහන්සේද දන්නේ නැතුවාමය.
කෙසේ වෙතත් කාදිනල් රංජිත් හිමිපාණන්ටද පැත්තක් නොගෙන පෙනිසිටීමේ ශක්තිය ධෛර්ය ලැබේවායි දෙවියන්ගේ නාමයෙන් ඉල්ලා සිටිමු. හේතුව කාදිනල් රංජිත් මට්ටමේ කතෝලික පූජකවරයෙකු මෙතෙක් ලංකාවේ දේශපාලන බලූ පොරය අතරට පැන සවුත්තු නොවූ නිසාය. වරෙක රනිල් වික‍්‍රමසිංහ, තිස්ස බාලසූරිය පියනම පල්ලියෙන් පන්නා දැමූ කෙනෙකැයි පාර්ලිමේන්තුවේදී කී බව සිහිපත් කළ යුතුවේ. ජනාධිපති සමාව හේතුවෙන් නැවත පැවිද්දෙකු වූ ගලගොඩඅත්තේ හිමි මෙන්ම මැදගොඩ අභයතිස්ස හිමිද, බුද්ධාගමේද යන්න නොවිසඳුණ ප‍්‍රශ්නයකි. බුද්ධ පාත්තරය ගෙන හොරුන් බේරීමට බෞද්ධයන්ගේ ශ‍්‍රද්ධාව අවභාවිත කළ චිවරධාරියෙකු භික්‍ෂුවක විය නොහැකිය. වැලිකඩ හිරගෙදරදී නම් කියා පෝලිම් ගස්වා හිරකරුවන් විසිගණනක් වෙඩි තබා මරාදැමූ පාලකයන්ට බැංකු හොරුන්ට තක්කඩින්ට එරෙහිව අස්ගිරි මහ නාහිමියන් මෙන්ම රංජිත් කාදිනල් ජනතාව අවදි කළ යුතුවේ. එසේ කරත්දැයි අපි බලාසිටිමු. මව්පියන්ගේ සොහොන තැනීමට ආණ්ඩුවේ මුදල් පාවිච්චි කළ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ හොරකම හෙළිවූ වහා ඒ මුදල් ආපසු ගෙවා දැමීය. එයින් තහවුරු වන්නේ වරද කළ බව සහ එය පිළිගත් බවය. දැන් ඔහු නඩුවෙන් ගැලවීමට රෝහල්වල නතරව සිටියි.
කිසි විටෙක මෙවැනි පුද්ගලයන්ට මේ රට භාර කළ යුතු නැත. පසුගිය සතියක දරුවෙකු සාගින්නෙන් මියගිය හම්බන්තොටින් තේරී පත්වූ රාජපක්‍ෂලා බදු කාසිවලින් සොහොන් හැදුවේ සාගින්නෙන් දරුවන් මැරෙන දුප්පතුන් ජීවත්වන රටකට විනාසය කැඳවමිනි. රනිල් වික‍්‍රමසිංහලා දැන් ලැප්ටොප් දෙන්ට යන්නේද සාගින්නෙන් දරුවන් මැරෙන දුප්පතුන් ජීවත්වන රටකට විනාසය කැඳවමිනි. කන්ඩ නැති දරුවන්ට ලැප්ටොප් දීම ගැන සජිත් නිහඬය. පාඨලී චම්පික නිහඬය. නලින් බණ්ඩාර ජයමහ නිහඬය. හේෂාන් විතානගේ නිහඬය. මේ නාම ලේඛනය කියවන විට ඊයේ පරමාදර්ශයක්වූ එජාපය ගැන අස්ගිරි නාහිමි කළ ප‍්‍රකාශය ඒකපාක්‍ෂික වුවද, ඉතාමත් නිවැරදිය. බදු කාසි වැය කර සොහොන් තැනූ හිරගෙට පැන සාක්කිකාරයන් ඝාතනය කළ රාජපක්‍ෂලාත් භාණ්ඩාගරය බින්ද, ලැප්ටොප් බෙදා හරිමින් ජනතාව රවටන රනිල් ප‍්‍රමුඛ එජාපයත් ප‍්‍රතික්‍ෂේප කරන, එසේම නව රටක් සඳහා සිහින මවන විසි තිස් ලක්‍ෂයක් මැදහත් මිනිසුන්ගේ චින්තනයට අපේ පූජ්‍ය පූජක දෙපක්‍ෂය එක්වන දවස කවදාදැයි රටට බලා සිටිති. රංජිත් කාදිනල් ආමේන් කිවයුත්තේ දෙවියන්ගේ පණිවිඩයට මිස, මැදමුලන ඝෝෂාවට නොවේ. මැදමුලන ඝෝෂකයන් අතර, කළුතර රත්තරන්ද වේ. ප‍්‍රසිද්ධ වංචනික නඩුවක චුදිතයෙකුවූ ගම්මන්පිලද වේ.
මහින්දානන්ද අලූත්ගමගේද වේ. අස්ගිරි මහ නාහිමියන්ගේ ප‍්‍රකාශයේ ඇත්තේ සත්‍යයෙන් අඩක් පමණකි. එය ඇසූ මධ්‍යස්ථ මතධාරීන් ඇසුවේ රට කෑවේ එජාපය පමණක්ද යන්නය. 1948 සිට 2019 තෙක් ගෙවුණ කාලයේ රට භාරව සිටි නායකයන් ගණන් කිරීමට අතේ ඇගිලි වැඩිය. හේතුව මහාමාන්‍ය ඞී.එස්. සේනානායකත් ඩඞ්ලි සේනානායකත් බණ්ඩාරනායක මැතිනියත් හැර අන් සියලූම පාලකයන් රට විනාස කළ නිසාය. එනිසාම අස්ගිරි පන්සල මේ සංසිද්ධියේදී රනිල්ට දෙහි කැපීමෙන් කරන්නේද මිනීමරු හිට්ලර්ලාට ආශීර්වාද කිරීමකි.
අස්ගිරි මහ නාහිමියන් සහ කාදිනල් රංජිත් දෙදෙනා වහන්සේ පමණක් මෙහිදී තෝරාගත්තේ සකල ආගමික පූජ්‍ය පූජකයන් ඉලක්ක කරගෙනය. එය විග‍්‍රහයකට පදනමකි. ආපදාවකදී අරගලයකදී පූජ්‍ය පූජකවරයන් සත්‍යය සමග සිටගත යුතුවේ. රටේ ජනතාව දේශපාලන ඉච්ඡුා භංගත්වයෙන් පක්‍ෂ දේශපාලනය දෙස වෛරයෙන් බලා සිටිති. පූජ්‍ය පූජකවරයන් කළ යුත්තේ ගිනි ඇවිලවීම නොවේ. කටු අකුල් මගහැර යන නිවැරදි ගමනකට ජනතාව යොමු කිරීමය. රතන හිමි පසුගියදා උපවාසය නමින් කළ විගඩමෙන් ඓතිහාසික පූජනිය භූමිය හූවෙන් අත්පුඩියෙන් ¥ෂණය විය. රතන හිමිගේ කි‍්‍රයාව සාධාරණය කළ හැකි එක් දේශනා පාඨයක් ති‍්‍රපිකයෙන් සොයා ගත හැකිද? සාසනික ආගමික නොවන කිසිවක් මහනුවර මහමළුවේ සිද්ධ නොවීමට මල්වතු අස්ගිරි උභය විහාරය වග බලාගත යුතුවේ.
කුමන මතිමතාන්තර පැවතියද බෞද්ධ භික්ෂුන් වහන්සේ ශ‍්‍රමණ සාරුප්‍යය ඉක්මවා නොයා යුතුුවේ. ඒ ගෞරවනීය හැසිරීමට එක් නිදසුනක් මෙසේය. ඉන්දියාවෙන් මෙරටට වැඩම වූ අගසව් ධාතුන් වහන්සේ සමග කැලණිය විද්‍යාලංකාර පිරිවෙනේ වැඩසිටින සර්වඥ ධාතුන් වහන්සේ, එක් මණ්ඩපයක වඩා හිඳුවා ප‍්‍රදර්ශනය කිරීමට අගමැති ඞී.එස්. සේනානායකට පින් සිතක් පහළ විය. එහෙත් විද්‍යාලංකාර පිරිවෙන සහ සේනානායකලා අතර පැවති විරසකය නිසා මෙකී සම්බන්ධීකරණය අමාත්‍ය ආචාර්ය සී.ඩබ්ලිව් ඩබ්ලිව්. කන්නන්ගරට පැවරිණ. ඒ අනුව, අමාත්‍ය කන්නන්ගර විද්‍යාලංකාර පරිවේනාධිපති ලූණුපොකුණේ ධම්මානන්ද හිමියන් හමුවී රජයේ උවමනාව සැලකර සිටියේය. ඊට නාහිමියන්ගෙන් යහපත් ප‍්‍රතිචාර ලැබිණ. එය ආචාර්ය කන්නන්ගර අපේක්‍ෂා නොකළ තත්වයකි. කන්නන්ගර වහා තම හිතමිත‍්‍ර වල්පොල රාහුල හිමියන් හමුවිය.
”හාමුදුරුවනේ මම ආවේ ඞී.ඇස්.ගේ පණිවිඩය කියන්න විතරයි. සර්වඥ ධාතු ඒගොල්ලන්ට දෙනවාට මම විරුද්ධයි. ආණ්ඩු බලේ යොදලා ධාතු නොදී තියා ගත්තොත් මොනවා කරන්නද, කීයටවත් දෙන්න එපා.” වල්පොල රාහුල හිමියන්ට රහසින් එසේ කී අමාත්‍ය කන්නන්ගර පන්සලට ගිනි ගෙඩියක් දී යන්ට ගියේය. නාත්තන්ඩියේ පඤ්ඤාකර හිමියන් ඇතුළු බහුතර තරුණ භික්ෂුන් වහන්සේලා ද, රජයේ ඉල්ලීම පරාජය කළ යුතු යයි පෙළගැසුණාහ.
”කොහොම වුණත් ධාතුන් වහන්සේලා නොදුන්නොත් සේනානායක උන්නැහැලා අපිත් එක්ක තවත් වෛර බැඳ ගනීවි….” කියමින් විද්‍යාලංකාර පරිවේනාධිපතින් වහන්සේ විවේක බුද්ධියෙන් යුක්තව, ශිෂ්‍ය භික්ෂුන් වළකා අනුශාසනා කළහ. තේරුම්ගත් වල්පොල රාහුල හාමුදුරුවන් වහන්සේ් මැදිහත්භාවයෙන් රජයට යැවුණ පණිවිඩය මෙසේය. ‘‘සර්වඥ ධාතුන් වහන්සේලා දෙපස සැරියුත් මුගලන් දෙගසව් ධාතුන් වහන්සේලා හිඳුවා ප‍්‍රදර්ශනය කිරීම බෞද්ධයන්ට ඉතා වැදගත් වේ. ඒ ගැන විද්‍යාලංකාර පිරිවෙනේ සුභාසිංසන පිරිනැමෙයි. එහෙත් ශාසනික සම්ප‍්‍රදාය අනුව බුදුන් වහන්සේ වෙත සැරියුත් මුගලන් අගසව් දෙනම වැඩියා මිස අගසව් දෙනම වෙත බුදුන් වහන්සේ වැඞීම උචිත නොවේ. එබැවින් ධාතු ප‍්‍රදර්ශනය විද්‍යාලංකාර පිරිවෙනේ පැවැත්වීමට යෝජනා කර අතර, අවශ්‍ය සියලූ පහසුකම් සැලැසීමට පිරිවෙන් කළමනාකාරිත්වය සූදානමින් සිටී.’’ මෙයින් පසුව, ජාතික කෞතුකාගාර පරිශ‍්‍රයේදී රජය තනිව සැරියුත් මුගලන් දෙගසව් ධාතුන් වහන්සේලා වන්දනාමානන කරගැනීමට රටවැසි බෞද්ධයාට ඉඩ සැලැසූහ. ථේරවාද පනත වැනි අවස්ථාවල අප මහ නාහිමිවරුන්ගෙන් අපේ්ක්‍ෂා කරන්නේ එවැනි නියෝජනයකි. සංඝ පරම්පරාවකි. නිදහස් ලංකා ඉතිහාසයේ වැරදි නිවැරදි කළ හැකි සංසුන් තැම්පත් අනුසාසනාවකි. පිණ්ඩපාතික පාත‍්‍රය පාවිච්චි කළ යුත්තේ දඩ එකතු කිරීමට නොවේ. පත්ත නික්කුජ්ජන කර්මය කරමින් දේශපාලූවන් ප‍්‍රතික්‍ෂේප කිරිමටය. කාදිනල් සමග එක්විය යුත්තේ බෞද්ධ සංස්කෘතිය ගැන කතා කිරිමට නොවේ. පල් හොරුන් ප‍්‍රතික්‍ෂේප කර රටේ සිදුවූ වැරදි නිවැරදි කර ගමනක් යාමට නව ප‍්‍රවේශයකි.
පෙනිසිටීමේ ශක්තිය ධෛර්ය ලැබේවායි දෙවියන්ගේ නාමයෙන් ඉල්ලා සිටිමු. හේතුව කාදිනල් රංජිත් මට්ටමේ කතෝලික පූජකවරයෙකු මෙතෙක් ලංකාවේ දේශපාලන බලූ පොරය අතරට පැන සවුත්තු නොවූ නිසාය. වරෙක රනිල් වික‍්‍රමසිංහ, තිස්ස බාලසූරිය පියනම පල්ලියෙන් පන්නා දැමූ කෙනෙකැයි පාර්ලිමේන්තුවේදී කී බව සිහිපත් කළ යුතුවේ. ජනාධිපති සමාව හේතුවෙන් නැවත පැවිද්දෙකු වූ ගලගොඩඅත්තේ හිමි මෙන්ම මැදගොඩ අභයතිස්ස හිමිද, බුද්ධාගමේද යන්න නොවිසඳුණ ප‍්‍රශ්නයකි. බුද්ධ පාත්තරය ගෙන හොරුන් බේරීමට බෞද්ධයන්ගේ ශ‍්‍රද්ධාව අවභාවිත කළ චිවරධාරියෙකු භික්‍ෂුවක විය නොහැකිය.
වැලිකඩ හිරගෙදරදී නම් කියා පෝලිම් ගස්වා හිරකරුවන් විසිගණනක් වෙඩි තබා මරාදැමූ පාලකයන්ට බැංකු හොරුන්ට තක්කඩින්ට එරෙහිව අස්ගිරි මහ නාහිමියන් මෙන්ම රංජිත් කාදිනල් ජනතාව අවදි කළ යුතුවේ. එසේ කරත්දැයි අපි බලාසිටිමු. මව්පියන්ගේ සොහොන තැනීමට ආණ්ඩුවේ මුදල් පාවිච්චි කළ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ හොරකම හෙළිවූ වහා ඒ මුදල් ආපසු ගෙවා දැමීය. එයින් තහවුරු වන්නේ වරද කළ බව සහ එය පිළිගත් බවය. දැන් ඔහු නඩුවෙන් ගැලවීමට රෝහල්වල නතරව සිටියි. කිසි විටෙක මෙවැනි පුද්ගලයන්ට මේ රට භාර කළ යුතු නැත.
පසුගිය සතියක දරුවෙකු සාගින්නෙන් මියගිය හම්බන්තොටින් තේරී පත්වූ රාජපක්‍ෂලා බදු කාසිවලින් සොහොන් හැදුවේ සාගින්නෙන් දරුවන් මැරෙන දුප්පතුන් ජීවත්වන රටකට විනාසය කැඳවමිනි. රනිල් වික‍්‍රමසිංහලා දැන් ලැප්ටොප් දෙන්ට යන්නේද සාගින්නෙන් දරුවන් මැරෙන දුප්පතුන් ජීවත්වන රටකට විනාසය කැඳවමිනි. කන්ඩ නැති දරුවන්ට ලැප්ටොප් දීම ගැන සජිත් නිහඬය. පාඨලී චම්පික නිහඬය. නලින් බණ්ඩාර ජයමහ නිහඬය. හේෂාන් විතානගේ නිහඬය. මේ නාම ලේඛනය කියවන විට ඊයේ පරමාදර්ශයක්වූ එජාපය ගැන අස්ගිරි නාහිමි කළ ප‍්‍රකාශය ඒකපාක්‍ෂික වුවද, ඉතාමත් නිවැරදිය. බදු කාසි වැය කර සොහොන් තැනූ හිරගෙට පැන සාක්කිකාරයන් ඝාතනය කළ රාජපක්‍ෂලාත් භාණ්ඩාගරය බින්ද, ලැප්ටොප් බෙදා හරිමින් ජනතාව රවටන රනිල් ප‍්‍රමුඛ එජාපයත් ප‍්‍රතික්‍ෂේප කරන, එසේම නව රටක් සඳහා සිහින මවන විසි තිස් ලක්‍ෂයක් මැදහත් මිනිසුන්ගේ චින්තනයට අපේ පූජ්‍ය පූජක දෙපක්‍ෂය එක්වන දවස කවදාදැයි රටට බලා සිටිති.
රංජිත් කාදිනල් ආමේන් කිවයුත්තේ දෙවියන්ගේ පණිවිඩයට මිස, මැදමුලන ඝෝෂාවට නොවේ. මැදමුලන ඝෝෂකයන් අතර, කළුතර රත්තරන්ද වේ. ප‍්‍රසිද්ධ වංචනික නඩුවක චුදිතයෙකුවූ ගම්මන්පිලද වේ. මහින්දානන්ද අලූත්ගමගේද වේ. අස්ගිරි මහ නාහිමියන්ගේ ප‍්‍රකාශයේ ඇත්තේ සත්‍යයෙන් අඩක් පමණකි. එය ඇසූ මධ්‍යස්ථ මතධාරීන් ඇසුවේ රට කෑවේ එජාපය පමණක්ද යන්නය. 1948 සිට 2019 තෙක් ගෙවුණ කාලයේ රට භාරව සිටි නායකයන් ගණන් කිරීමට අතේ ඇගිලි වැඩිය. හේතුව මහාමාන්‍ය ඞී.එස්. සේනානායකත් ඩඞ්ලි සේනානායකත් බණ්ඩාරනායක මැතිනියත් හැර අන් සියලූම පාලකයන් රට විනාස කළ නිසාය. එනිසාම අස්ගිරි පන්සල මේ සංසිද්ධියේදී රනිල්ට දෙහි කැපීමෙන් කරන්නේද මිනීමරු හිට්ලර්ලාට ආශීර්වාද කිරීමකි.
අස්ගිරි මහ නාහිමියන් සහ කාදිනල් රංජිත් දෙදෙනා වහන්සේ පමණක් මෙහිදී තෝරාගත්තේ සකල ආගමික පූජ්‍ය පූජකයන් ඉලක්ක කරගෙනය. එය විග‍්‍රහයකට පදනමකි. ආපදාවකදී අරගලයකදී පූජ්‍ය පූජකවරයන් සත්‍යය සමග සිටගත යුතුවේ. රටේ ජනතාව දේශපාලන ඉච්ඡුා භංගත්වයෙන් පක්‍ෂ දේශපාලනය දෙස වෛරයෙන් බලා සිටිති. පූජ්‍ය පූජකවරයන් කළ යුත්තේ ගිනි ඇවිලවීම නොවේ. කටු අකුල් මගහැර යන නිවැරදි ගමනකට ජනතාව යොමු කිරීමය. රතන හිමි පසුගියදා උපවාසය නමින් කළ විගඩමෙන් ඓතිහාසික පූජනිය භූමිය හූවෙන් අත්පුඩියෙන් ¥ෂණය විය. රතන හිමිගේ කි‍්‍රයාව සාධාරණය කළ හැකි එක් දේශනා පාඨයක් ති‍්‍රපිකයෙන් සොයා ගත හැකිද? සාසනික ආගමික නොවන කිසිවක් මහනුවර මහමළුවේ සිද්ධ නොවීමට මල්වතු අස්ගිරි උභය විහාරය වග බලාගත යුතුවේ.
කුමන මතිමතාන්තර පැවතියද බෞද්ධ භික්ෂුන් වහන්සේ ශ‍්‍රමණ සාරුප්‍යය ඉක්මවා නොයා යුතුුවේ. ඒ ගෞරවනීය හැසිරීමට එක් නිදසුනක් මෙසේය. ඉන්දියාවෙන් මෙරටට වැඩම වූ අගසව් ධාතුන් වහන්සේ සමග කැලණිය විද්‍යාලංකාර පිරිවෙනේ වැඩසිටින සර්වඥ ධාතුන් වහන්සේ, එක් මණ්ඩපයක වඩා හිඳුවා ප‍්‍රදර්ශනය කිරීමට අගමැති ඞී.එස්. සේනානායකට පින් සිතක් පහළ විය. එහෙත් විද්‍යාලංකාර පිරිවෙන සහ සේනානායකලා අතර පැවති විරසකය නිසා මෙකී සම්බන්ධීකරණය අමාත්‍ය ආචාර්ය සී.ඩබ්ලිව් ඩබ්ලිව්. කන්නන්ගරට පැවරිණ. ඒ අනුව, අමාත්‍ය කන්නන්ගර විද්‍යාලංකාර පරිවේනාධිපති ලූණුපොකුණේ ධම්මානන්ද හිමියන් හමුවී රජයේ උවමනාව සැලකර සිටියේය. ඊට නාහිමියන්ගෙන් යහපත් ප‍්‍රතිචාර ලැබිණ. එය ආචාර්ය කන්නන්ගර අපේක්‍ෂා නොකළ තත්වයකි. කන්නන්ගර වහා තම හිතමිත‍්‍ර වල්පොල රාහුල හිමියන් හමුවිය.
”හාමුදුරුවනේ මම ආවේ ඞී.ඇස්.ගේ පණිවිඩය කියන්න විතරයි. සර්වඥ ධාතු ඒගොල්ලන්ට දෙනවාට මම විරුද්ධයි. ආණ්ඩු බලේ යොදලා ධාතු නොදී තියා ගත්තොත් මොනවා කරන්නද, කීයටවත් දෙන්න එපා.” වල්පොල රාහුල හිමියන්ට රහසින් එසේ කී අමාත්‍ය කන්නන්ගර පන්සලට ගිනි ගෙඩියක් දී යන්ට ගියේය. නාත්තන්ඩියේ පඤ්ඤාකර හිමියන් ඇතුළු බහුතර තරුණ භික්ෂුන් වහන්සේලා ද, රජයේ ඉල්ලීම පරාජය කළ යුතු යයි පෙළගැසුණාහ.
”කොහොම වුණත් ධාතුන් වහන්සේලා නොදුන්නොත් සේනානායක උන්නැහැලා අපිත් එක්ක තවත් වෛර බැඳ ගනීවි….” කියමින් විද්‍යාලංකාර පරිවේනාධිපතින් වහන්සේ විවේක බුද්ධියෙන් යුක්තව, ශිෂ්‍ය භික්ෂුන් වළකා අනුශාසනා කළහ. තේරුම්ගත් වල්පොල රාහුල හාමුදුරුවන් වහන්සේ් මැදිහත්භාවයෙන් රජයට යැවුණ පණිවිඩය මෙසේය. ‘‘සර්වඥ ධාතුන් වහන්සේලා දෙපස සැරියුත් මුගලන් දෙගසව් ධාතුන් වහන්සේලා හිඳුවා ප‍්‍රදර්ශනය කිරීම බෞද්ධයන්ට ඉතා වැදගත් වේ. ඒ ගැන විද්‍යාලංකාර පිරිවෙනේ සුභාසිංසන පිරිනැමෙයි. එහෙත් ශාසනික සම්ප‍්‍රදාය අනුව බුදුන් වහන්සේ වෙත සැරියුත් මුගලන් අගසව් දෙනම වැඩියා මිස අගසව් දෙනම වෙත බුදුන් වහන්සේ වැඞීම උචිත නොවේ. එබැවින් ධාතු ප‍්‍රදර්ශනය විද්‍යාලංකාර පිරිවෙනේ පැවැත්වීමට යෝජනා කර අතර, අවශ්‍ය සියලූ පහසුකම් සැලැසීමට පිරිවෙන් කළමනාකාරිත්වය සූදානමින් සිටී.’’ මෙයින් පසුව, ජාතික කෞතුකාගාර පරිශ‍්‍රයේදී රජය තනිව සැරියුත් මුගලන් දෙගසව් ධාතුන් වහන්සේලා වන්දනාමානන කරගැනීමට රටවැසි බෞද්ධයාට ඉඩ සැලැසූහ. ථේරවාද පනත වැනි අවස්ථාවල අප මහ නාහිමිවරුන්ගෙන් අපේ්ක්‍ෂා කරන්නේ එවැනි නියෝජනයකි. සංඝ පරම්පරාවකි. නිදහස් ලංකා ඉතිහාසයේ වැරදි නිවැරදි කළ හැකි සංසුන් තැම්පත් අනුසාසනාවකි.
පිණ්ඩපාතික පාත‍්‍රය පාවිච්චි කළ යුත්තේ දඩ එකතු කිරීමට නොවේ. පත්ත නික්කුජ්ජන කර්මය කරමින් දේශපාලූවන් ප‍්‍රතික්‍ෂේප කිරිමටය. කාදිනල් සමග එක්විය යුත්තේ බෞද්ධ සංස්කෘතිය ගැන කතා කිරිමට නොවේ. පල් හොරුන් ප‍්‍රතික්‍ෂේප කර රටේ සිදුවූ වැරදි නිවැරදි කර ගමනක් යාමට නව ප‍්‍රවේශයකි.
x නීතිඥ චන්ද්‍රසිරි සෙනෙවිරත්න
