සුනිල් විජේසිරිවර්ධන
ශක්තික සත්කුමාරව අත්අඩංගුවට ගැනීමේ සිදුවීමත් සමඟ භාෂණයේ හා ප‍්‍රකාශණයේ නිදහස ගැන සාකච්ඡුා නැවත මතුවෙලා තියෙනවා. මේ සාකච්ඡුා මතුවීම හා යටපත්වීම ගැන ඔබට හැෙÛන්නේ මොකක්ද?
අපි ප‍්‍රකාශනයේ හා භාෂණයේ නිදහස ගැන ගැඹුරෙන් කල්පනා කරන්න ඕනෑ. අපි මීට වඩා දියුණු ශීලාචාර සමාජයක් පිළිබඳ අදහස ඇතුලට ප‍්‍රකාශණයේ හා භාෂණයේ නිදහස දාන්න ඕනෑ. දියුණු ශීෂ්ඨාචාරයක් ඇතුලෙ තමයි ප‍්‍රකාශනයේ හා භාෂණයේ නිදහස වැදගත් වෙන්නේ. හුදෙක් ප‍්‍රකාශණයේ නිදහසක් සඳහා ප‍්‍රකාශණයේ නිදහසක් නෙවෙයි. මීට වඩා යහපත් මානව සම්බන්ධතා ඇතිවෙන්න ඕනෑ. ආකාර තුනකින්. තමන් එක්ක, අනුන් එක්ක හා පරිසරය එක්ක යහපත් හා දියුණූ සම්බන්ධතා තියෙන සමාජයක් ඕනෑ. ඒ සම්බන්ධතා දියුණු නම් දියුණු සමාජයක් කියලා කියන්න පුලූවන්. මොනතරම් ධනයක්, බඩුභාණ්ඩ, තාක්ෂණය තිබුණත් අර කීව සම්බන්ධතා අවුල් නම් අපි දුප්පත්. ඒ සමාජයක් සඳහා විපර්යකාරක අරගලයේ එක වැදගත් දෙයක් තමයි ප‍්‍රකාශනයේ හා භාෂණයේ නිදහස. දියුණු හා මහජනතාව වෙනුවෙන් ක‍්‍රියාත්මක වෙන ජනමාධ්‍යවල අවශ්‍යතාවයත් ඒකේ කොටසක්.
ශක්තිතව අත්අඩංගුවට ගත් මොහොතේ ඇතිවූ විරෝධතා වගේ විරෝධතාවලින් සමාජය විපර්යාසයක් දක්වා ගෙනයා හැකිද?
තනි තනි විරෝධතාවලින් එතැනට යන්න බැහැ. ඒ වගේ සමාජයක් ඇතිකරගන්න නොදී අපව නවත්වාගෙන ඉන්න බලවේග තියෙනවා. ඒ අතර එක් වැදගත් කොටසක් රජයට අයිතියි. රජයේ පඩිලබන විශාල පිරිසක් වෘත්තිමය වශයෙන් එහෙම සමාජයක් ඇතිවෙන්න නොදී අල්ලාගෙන ඉන්නවා. එයාලාගේ රැුකියාවම සමාජය ඉදිරියට යන්න නොදී පස්සට ඇදගෙන යන එක. මර්ධන යන්ත‍්‍රය විදියටත් රජය හඳුන්වනවානේ. අපි අද ක‍්‍රමය මාරුකරමු කියලා කියනවා. ඒත් රජය කියන්නේ සමාජයෙන් වියුක්තව තියෙන, සමාජයේ අදහස්වලට එරෙහිව ක‍්‍රියාත්මක වෙන ආයතනයක් නෙවෙයිනේ. රජය කියන්නේත් අපිම තමයි. රජය කියන්නේ රටේ පුරවැසියන් හැසිරෙන විදියේ පිළිබිඹුවක්. අපේ අවුල තමයි අපි රජයෙන් දකින්නේ. අන්න ඒ රජය තමයි සමාජය ආපස්සට ඇදගෙන යන්නේ. රජයේ මර්ධනය අනුමත කරන සමාජයක් තියෙනවා. රජයට අමතරව තවත් ආයතන හා පුද්ගලයන් ගණනාවක් වැටුප් ලබමින් සමාජය ආපස්සට ඇදගෙන යනවා.
ඉතාම පසුගාමී චින්තනයක් සහිතව විවිධ මතවාද නිෂ්පාදනය කරන ආයතන, පුද්ගලයන් ඉන්නනවා. එතකොට අපි නියෝජනය කරන්නේ ඒ සමාජය පසුපසට ඇදගෙන යන කණ්ඩායම කඩාගෙන ගිහින් සමාජය ඉදිරියට අරගෙන යන කණ්ඩායමට නම්, අපි ඒ කටයුත්ත ගැන ගැඹුරින් හිතන්න ඕනෑ. අපි මර්ධනය අනුමත කරන සමාජය වෙනස් කරන්න ඕනෑ. එහෙම කරන්න නම් වැටුප් ලබන වෘත්තිකයන්ට එරෙහිව අපි කටයුතු කරනවානම් අපෙත් වෘත්තිකභාවයක් තියෙන්න ඕනෑ. සාමාන්‍ය කෑගැසීම්වලින් ඒක කරන්න බැහැ. විවිධ පුද්ගලයන්ට විවිධ වැඩකටයුතු පැවරෙනවා. ඒවා පුළුල් අරමුණක් සමඟ වඩා සැලසුම්සහගතව කරන්න ඕනෑ. ප‍්‍රචණ්ඩත්වය, අශීලාචාරකම අපේ සමාජයේ ව්‍යුහාත්මකව තියෙනවා. අපට ඒවා පේන්නේ නැහැ. අපි ඉන්නේම ඒවා අස්සේ. අපේ සම්බන්ධතා අවුල්. ඒවා හරියට හඳුනාගෙන පෙරළියක් සඳහා යන ආකාරය ගැන තමයි අපි කතාකරන්න ඕනෑ. අපේ පුරවැසියන්ගේ මහජන සම්භාෂණ ගෝලය අපි දියුණු කරගත යුතුයි.
මහජන සම්භාෂණ ගෝලය කියන්නේ මොකක්ද?
ඇත්තටම අද බොහෝ අය සම්භාෂණ ගෝලය කියන්නේ ෆෙස්බුක් ඇතුලූ සමාජ මාධ්‍ය විතරක් කියලා හිතනවා. සමාජ මාධ්‍යය නෙවෙයි සම්භාෂණ ගෝලය කියන්නේ. ඉලෙක්ට්‍රොනික් මාධ්‍ය, පත්තර තියෙනවා. ඒ වගේම සජීවීව අපි කරන දේවල් ගොඩක් තියෙනවා. මුණගැහිලා කතාබහ කරනවා, සාකච්ඡුා හා සම්භාෂණ තියෙනවා. ඒ සියල්ලම තමයි සම්භාෂණ ගෝලය කියන්නෙ. ඒත් අද ක‍්‍රියාකාරීව ඉන්න බොහෝ පිරිස්වලට මේ පුළුල් චිත‍්‍රය ගැන ඒ තරම් දැනුමක් නැහැ. ෆෙස්බුක්වලට පටුවෙලා කල්පනා කරන්න හොඳ නැහැ. අපි සමාජය වෙනස් කරන්න නම් ඒ සම්පූර්ණ සම්භාෂණ ගෝලය වෙනස් කරන්න ඕනෑ. සම්භාෂණ ගෝලය දියුණු නම්, ෆෙස්බුක් එකෙන් ප‍්‍රයෝජනයක් ගන්න පුලූවන්.
ඔබ මීට කලින් කීවා ප‍්‍රකාශනයේ නිදහස වෙනුවෙන් වෘත්තිකභාවයකින් යුතුව වැඩ කරන්න ඕනෑ බව. ඇත්තෙන්ම වෙන්න ඕනෑ මොකක්ද?
අපි ප‍්‍රකාශණයේ හා භාෂණයේ නිදහස පිළිබඳව කරන වැඩවලට පැහැදිළි අරමුණක් තියෙන්න ඕනෑ. එක අතකින් යම් මර්ධනයකට කලාකරුවෙක් හෝ මාධ්‍යකරුවෙක් මුහුණදුන්නාම ඒ කෙනාව එන්න තියෙන අනතුරෙන් බේරාගන්න එක තමයි පළවැනි අරමුණ වෙන්න ඕනෑ. දෙවැනි අරමුණ තමයි ඉදිරියේදී මෙවැනි දේවල් සිදුවීමට අවශ්‍ය යාන්ත‍්‍රණයක් හා වැඩපිළිවෙලක් හදාගන්න එක. තුන්වැනි අරමුණ තමයි සමාජ විඥාණයේ පෙරළියක් කිරීම. මේවා අනුමත කරන සමාජය වෙනස් නොවුණොත් මේවා සම්පූර්ණයෙන්ම නතර වෙන්නේ නැහැ. දිගුකාලීන, මධ්‍යකාලීන හා කෙටිකාලීන අරමුණක් සහිතව වැඩ වෙනුවට ආත්මරාගී සංදර්ශන පැවැත්වුවොත් මේ කිසිදෙයක් වෙනස් වෙන්නේ නැහැ. අපි සංවිධානය වෙන්න ඕනෑ.
සංවිධානය වෙන්නේ කොහොමද?
අපට එක එක විදියට සංවිධානය වෙන්න පුලූවන්. අපි අවංකව වැඩ කරනවානම් අපේ හැකියාව අනුව සංවිධානය වෙන්න පුලූවන්. මම කියන්නෙ යම් යම් සංවිධාන හදාගැනීම ගැන විතරක්ම නෙවෙයි. අපි වැඩකරන මිනිස්සු මොකක්හරි වැඩකනේ ඉන්නේ. අපටත් විවිධ වැඩ තියෙනවා තම තමන්ගේ ක්ෂේත‍්‍රවල. කවුරුහරි සංවිධානයක් හදාගෙන ඒ වැඬේට අහවලාගේ සහයෝගය දෙන්නේ නැති බව කියන්න අමාරුයි. මොකද හැමෝටම වැඩ තියෙනවා. ඒ ඒ අය තමන්ගේ ක්ෂේත‍්‍රවල වැඩ කරනවා. ඒත් කවුරුහරි වැඩක් මෙහෙයවනවානම් අර විවිධ ක්ෂේත‍්‍රවල ඉන්න අය ලවා යම් වැඩක් කරවාගත හැකියි. කුසල් පෙරේරාගේ ලිපියක් සම්බන්ධයෙන් ඔහුව අත්අඩංගුවට ගැනීමේ උත්සාහයක් මතුවෙලා තිබුණානේ. ඒ ප‍්‍රශ්නයේදී මම පෞද්ගලිකවම දන්නවා කිහිපදෙනෙක් වැඩකළා. එතකොට මටත් මහ? නිවේදනයක් එව්වා කියවලා බලන්න පුලූවන්ද කියලා. මම ඒක බලලා යැව්වා. අර වැඩකරපු කණ්ඩායමේ නොසිටියත්, මගෙන් යම් සේවයක් ලැබුණා. අන්න ඒ වගේ එකිනෙකාගේ සහයෝගය ලැබේවි වැඩක් සංවිධානය වුණොත්. එසේ නොවී, අරමුණක් නැතිව බෝඞ් ඔසවාගෙන ඉඳීමෙන් පළක් වෙන්නේ නැහැ. ඒ බෝඞ් ඔසවාගෙන සිටින අවස්ථාවට ආවේ නැති බව කියලා චෝදනා කරලා වැඩක් නැහැ. දැන් අපේ ප‍්‍රබුද්ධ ජනතාව පවා ෆෙස්බුක් එකේ බැණවදිමින් ඉන්නවා වැඩවලට කවුරුත් එන්නේ නැහැ කියලා.
සංයුක්තව ශක්තික සත්කුමාරගේ සිද්ධිය ගැන ඉතාම ප‍්‍රාථමික මට්ටමේ කතිකාවක් තමයි දැන් ෆෙස්බුක් වල තියෙන්නේ. ගොඩක් වැඩකරනවා කියලා ෆෙස්බුක් එකේ ක‍්‍රියාකාරීව ඉන්න අය ෆෙස්බුක් එකේ බණින ස්වභාවයක් තියෙනවා. එයාලා බොහෝවිට කරන්නේ තව කෙනෙකුට, පුද්ගලයෙකුට හෝ යම් දෙයකට තදින් බැණඅඬගැසීම. ප‍්‍රශ්නය හරියට තේරුම් නොගෙන කාව හෝ අල්ලාගන්න පුලූවන් කෙනෙක්ව අල්ලාගෙන බණිනවා. ෆෙස්බුක් එක ඇතුලේ වෙන්නේ ඒක. එසේ නොවී සංවිධිත විදියට වැඩකටයුතු සිදුවුණානම් ශක්තිකව අත්අඩංගුවට නොගන්න පවා ඉඩ තිබුණා.මම කැමතියි මේ වගේ අත්දැකීමක් ගැන මගේ මතකයක් බෙදාගන්න.
ඒ මොකක්ද?
මහාචාර්ය ඒවී සුරවීර සංස්කෘතික ඇමතිවරයාව සිටියදී මට එරෙහිව අපහාස නඩුවක් දැම්මා. ඒක හරිම මෝඩ නඩුවක්. මම එක් වෙලාවක සුරවීර මහාචාර්යවරයාට අපහාසවෙන දෙයක් ප‍්‍රකාශ කළ බව බන්දුල පද්මකුමාර පත්තරේට ලියලා තිබුණා. ඒත් මහාචාර්යවරයා බන්දුල හා පත්තරය වෙනුවට මාව අල්ලාගත්තා. ඒත් ඇත්තටම කිව්වොත් මම පෙනී ඉන්නත් කැමති වුණා මම එහෙම ප‍්‍රකාශයක් කළ බව කියමින්. මොකද සංස්කෘතික ඇමතිවරයා කරමින් සිටින දේ ගැනයි අපි කතාකළේ. ඒ පණිවුඩය සමාජගත කරන්න මේ නඩුව හොඳ අවස්ථාවක් වෙන්න තිබුණා. ඒ වෙලාවේ මම විභවි සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථානයේ වැඩ කරමින් හිටියේ. ඒ වෙලවේ ඒ නඩුව මට පුද්ගලිකව වැටුණත්, විභවි ආයතනයේ ජයතිලක කම්මැල්ලවීර ඇතුලූ පිරිසක් වහාම සංවිධානය වුණා. කමිටුවක් හැදුවා. ඒකෙදී කතාකළේ මේකට මුහුණදෙන්නේ කොහොමද කියලා.
අපි දැකපු දේ තමයි මේ නඩුව දැම්මාට මේ ගැන මිනිස්සු දන්නේත් නැති බව. ඒ වගේම මහජනයාට මේ දේවල් ගැන දැනුමක් නැහැ. පුරවැසියා හා දේශපාලඥයා අතර තියෙන සම්බන්ධය ගැනවත් දැනුමක් නැහැ. ඉතින් අපි හිතුවා ඒ සංවාදය මහජන සම්භාෂණ ගෝලයට ගේන්න මේක හොඳ අවස්ථාවක් කියලා. ඒ කාලයෙ මානව හිමිකම් නීතීඥවරු එතරම් හිටියේත් නැහැ. අපි නීතිඥ ආර්.බී. සෙනෙවිරත්න ( රන්බණ්ඩා සෙනෙවිරත්න * මහත්තයා එක්ක කතාකළා. ඔහු වැඬේට සම්බන්ධ වෙන්න කැමති වුණා. අපි මේ නඩුවට අවශ්‍ය සියලූ දේ එකතු කරගත්තා. නඩුවට මුහුණදීම සඳහා කරුණු එකතුකළා. ආර්.බී. මහත්තයා කිව්වේ තමන් උසාවිය දෙක කරන්න ලෑස්තියි කියලා. නඩුවට හොඳට මුහුණදෙන්නත්, මේ වැඬේ මහජන ගෝලය ඇතුලට ගෙනියන්නත් අපි ලෑස්තිවුණා. පසුව සිද්ධවුණේ අපේ සූදානම ගැන මහාචාර්ය සුරවීර ආරංචිවෙලා ඔහු නඩුව ඉල්ලා අස්කරගැනීමයි. ඒත් අපි ඉතාම සතුටින් හිටියා ඒ නඩුව ගන්නට.
මේ වගේ සිදුවීම්වලට අපි සංවිධිතව, නිර්මාණශීලීව හා උපක‍්‍රමශීලීව මුහුණදෙන්න ඕනෑ බව තමයි මම සමස්ථයක් විදියට කියන්න උත්සාහ කරන්නේ. මෑතකදී මාලක දේවප‍්‍රියට එරෙහිවත් ශක්තිකට වගේම අයිසීසීපීආර් පනත යටතේමයි පැමිණිලි කරලා තිබුණේ. ඇත්තටම කීවොත් ඕමල්පේ සෝභිත හිමියන් තමයි පැමිණිලි කරලා තිබුණේ. ප‍්‍රසිද්ධම හිමිනමක්. ඒත් මාලක දේවප‍්‍රිය වහාම ක‍්‍රියාත්මක වුණා. ඔහු තරුණ සංවිධිත කණ්ඩායමක් එකතු කරගත්තා. මාව මුණගැහෙන්නත් ආවා. මමත් මගේ අදහස් හා යෝජනා ඉදිරිපත් කළා. ඊට පස්සේ මමත් මැදිහත්වුණා. අපරාධ විමර්ශණ කොට්ඨාශයේ අදාල නිලධාරියාට මම ලියුමක් ලීවා. ඒකෙන් අභීයෝග කළා සෝභිත හිමියන්ගේ පැමිණිල්ල ගත් පමණින් සාහිත්‍යකරුවාට අත තියන්න ඔබට බැහැ, ඔබ විමර්ශනයක් කරන්න ඕනෑ කියලා මම ලිව්වා. ගල්කන්දේ ධම්මානන්ද හිමියන් හා මම රූපවාහිනී සාකච්ඡුාවකදී මේ ගැන කතාකළා. අයිටීඑන් එෆ් එම් එකේ ගුවන්විදුලි වැඩසටහනකදීත් මම කතාකළා. ඒ මගේ පැත්තෙන් වුණ දායකත්වය. තව ගොඩක් අය මේකට සම්බන්ධ වෙලා විවිධ මට්ටමෙන් වැඩ කළා. ඒකට හේතුව තමයි මාලක ප‍්‍රමුඛ කමිටුවක් මේ ප‍්‍රශ්නය මෙහෙයවූවා. ඒක තමයි සංවිධිතභාවය කියන්නෙ. ඒක තමයි වෘත්තිකභාවය කියන්නේ. සැලසුම් කරලා වෙන්න ඕනෑ දේවල් ටික කරන්න ඕනෑ. ඒ ක‍්‍රියාකාරීත්වය නිසා මාලකට අත නොතබාම අනතුර පහව ගියා.
එහෙත් ශක්තිකගේ සිදුවීමේදී ඒ සංවිධිත බව තිබුණේ නැති බව ඔබ නිරීක්ෂණය කරනවාද?
ඔව්. මුලින්ම ශක්තික මේක පුද්ගලික වැඩක් විදියට තේරුම් අරගෙන තිබුණා. ඔහු නීතිඥයෙක්ව අල්ලාගෙන පුද්ගලිකව තමයි මේකට මුහුණදී තිබුණේ. ඒ නිසා බොහෝ අය මේ සිදුවීම ගැන දැනගත්තේ ශක්තිතව අත්අඩංගුවට ගත්තාට පස්සේ. මේකෙදී අත්අඩංගුවට ගත්තාම උසාවියට දාන්නවත් බැහැ. ඒ නිසා තත්වය අමාරු වෙනවා. කෙසේ වෙතත් දැන් ඒවා වෙලා ඉවරයි. දැන්වත් කණ්ඩායමක් නඩුවට මුහුණදෙන හැටි සැලසුම් කරන්න පටන්ගන්න ඕනෑ. මේක මහජන සම්භාෂණ ගෝලයට ගේන්න පුලූවන් ඉතා වැදගත් සිද්ධියක්. සාහිත්‍යමය පැත්තෙන් ගත්තොත් ශක්තික කරලා තියෙන්නේ චරිතයක් නිර්මාණය කිරීම. බුදුන් ගැන කතාකරලා තියෙන්නේ ඒ නිර්මාණය කරපු චරිතය. එහෙම කතාකරන චරිත ඕනෑ තරම් සමාජයේ ඉන්න පුලූවන්. ඒ චරිත කරන වැඩවල ඍජු වගකීමක් ලේඛකයා ගන්න ඕනෑ නැහැ. මොකද මේක ශක්තික කියන දෙයක් නෙවෙයි. ශක්තික කියන්නේ අපේ රටේ මෙහෙම හිතන මිනිස්සු ඉන්නවා කියලා. මීට කලින් මාටින් වික‍්‍රමසිංහ මහතා බවතරණය ලීවා. ඒකෙදී සාම්ප‍්‍රදායික බෞද්ධ සමාජයේ ආකල්ප හා අදහස්වලට සම්පූර්ණයෙන්ම පිටින් සිද්ධාර්ථ, යශෝධරා වැනි චරිත ප‍්‍රතිනිර්මාණය කළා. ඒකට බෞද්ධ හිමිවරු විවේචනය කරමින් පොත්පත් ලීවා. බැන්නා. සම්මන්ත‍්‍රණ තැබුවා. ඒ කොලේ අයිසීසීපීආර් තිබුණේත් නැහැ. වෙන ක‍්‍රමයක් පාවිච්චි කරලා හරි මාටින් වික‍්‍රමසිංහ මහත්තයාට එරෙහිව හිංසනය ක‍්‍රියාත්මක කරන්න උත්සාහ කළේ නැහැ. ඒ වෙනුවට කළේ වාදවිවාද කිරීම. සංවාද කිරීම. ඒක ශිෂ්ඨ ක‍්‍රමයක් කියලා අපට කියන්න පුලූවන්. ඇත්තටම කීවොත් ඒක බුදුන්ගේ ක‍්‍රමය කියලා කියන්න පුලූවන්. අපට ඒ වගේ සිදුවීම් මේ නඩුවේදී ඉදිරියට ගන්න පුලූවන්. ආර්.බී. සෙනෙවිරත්න එදා කරන්න පුලූවන් බව කී දේ මේ සිදුවීමේදීත් කරන්න පුලූවන්. හරියට කරුණු එක්රැුස් කරගෙන, සාහිත්‍ය හා ආගම ගැන කතාකළොත් ශක්තිකගේ නඩුවේදී උසාවිය දෙක කරන්න පුලූවන්. මේ සිද්ධිය බෞද්ධයෙකු විදියට මටත් ලැජ්ජාවක්. මට හැකියාවක් තිබුණානම් මේක බෞද්ධ ක‍්‍රමය නොවෙයි කියලා මමත් උසාවියේදී කතාකරනවා.
