මේ යුගයේ අප හමුවේ ඇති බොහෝ ගැටලූවල මූලය උත්පේ්රක්ෂාව (ඉවසීම* නොමැතිකම බවට වන මතියක් පවතින බව ස්ලාවෝ ජිජැක් පෙන්වාදෙයි. සමාජය තුළ පවතින ‘අසමානතාව, සූරාකෑම, අසාධාරණය’ වැනි තත්වයන් තවදුරටත් අපගේ ගැටලූවල මූලය වශයෙන් හඳුනා ගන්නා දේශපාලනය වෙනුවට ප‍්‍රමුඛතාවට පත්ව ඇත්තේ ‘උත්පේ්රක්ෂාව සහ බහු සංස්කෘතිකවාදය‘ පෙරටුකොටගත් සංස්කෘතිය පිළිබඳ කතිකාවකි.
මෙම තත්වය දේශපාලනයේ ‘සංස්කෘතිකකරණය‘ වශයෙන් ජිජැක් පෙන්වා දෙයි. දේශපාලනයේ පවතින ප‍්‍රධාන දෘෂ්ටිවාදීමය කියවීම් වන සමාජවාදය සහ ධනවාදය අතර වන විභේදනය හෝ සමාජීය අසමානත්වය සහ අසාධාරණය තුළින් මතුවන දේශපාලනය අද වන විට ‘සංස්කෘතික වෙනසක්’ බවට වඩාත් සාමාන්‍ය තත්වයට පත්ව ඇති වග පෙන්වාදෙනු ලැබේ.
මෙම සංස්කෘතිකකරණයේ දෘෂ්ටිවාදය අපට උගන්වන්නේ සමාජීය ආර්ථික, දේශපාලන අර්බුදයන් ජයගැනීමට වෙනුවට ඒවා උත්පේ‍්‍රක්ෂාවෙන් දරාගන්නා ලෙසයි.
දේශපාලනය සංස්කෘතිකකරණය වීමේ දී බලපා ඇති ප‍්‍රධානම හේතුව නම් දේශපාලනය පිළිබඳ ගැටලූ, එනම් සුබසාධනය, සමාජවාදය ආදිය, තවදුරටත් දේශපාලනික විසඳුම් වශයෙන් නොදැකීමයි. දේශපාලනය වෙනුවට අද ‘උත්පේ්රක්ෂාව’ පශ්චාත් දේශපාලනික ව්‍යාජයක් වශයෙන් අධිනිශ්චය වෙමින් පවතී.
‘දේශපාලනය විසින් පෙන්නුම් කරන පසුබැසීම සහ අසමත්කම සමඟ වඩාත් සාධාරණ සමාජයක් නිර්මාණය කර ගැනීමේ දේශපාලනය වෙනුවට උත්පේ්රක්ෂාව ඉදිරියට පැමිණීම නිසා පුරවැසිභාවය, බලය සහ සමස්ත දේශපාලන ජීවිතයම අදේශපාලනික වී තිබේ.’ මෙලෙස ලිබරල් බහු සංස්කෘතිකකරණය හරහා උගන්වන උත්පේ‍්‍රක්ෂාවේ දේශපාලනය තුළ එක් පසෙකින් බොහෝ වාමාංශික කණ්ඩායම් විපිළිසර කරන අතරම පුරවැසි දේශපාලනය බල ගැන්වීමේ ක‍්‍රියාවලිය අඩපණ වේ.
කෙසේමුත් ‘සංස්කෘතික‘ අනෙකාගේ පැවැත්ම තර්ජනයට ලක්ව ඇති අද දවසේ ‘සංස්කෘතිය මඟින් සහමුලින්ම තීරණය වන ජීවිත ගතකරන පිරිස්‘ සහ ‘සංස්කෘතික වරණය’ හිමි පිරිස අතර පවතින ප‍්‍රතිපාර්ශ්වීයතාව අවබෝධ කරගත යුතුය. ජිජැක් දක්වන ආකාරයට අපගේ සංස්කෘතික අනන්‍යතාව විසින් සිදුකරන මූලික ක‍්‍රියාවක් වන්නේ අනෙකාගේ සංස්කෘතිය පිළිබඳ ව ඇතිකරන නොඉවසිලිමත්කමයි. අවසන් අර්ථයෙන් සංස්කෘතිය යනුම මේ අනුව ‘ම්ලේච්ඡුත්වයේ මාධ්‍යයක්‘ වන වග ජිජැක් පෙන්වාදෙයි.
ජිජැක්ට අනුව සංස්කෘතික පාලනය පිළිගන්නා සහ සංස්කෘතිය තෝරාගැනීමට නිදහසක් පවතින ප‍්‍රජාව අතර වන වෙනස ‘සාමූහික’ සහ ‘පුද්ගලික’ යන අවකාශයන් දෙක තුළ බහා කියවාගැනීමට ද පුළුවන.
‘සංස්කෘතිය එහි අර්ථය විසින්ම සාමූහික වෙයි; එසේම එය සුවිශේෂී, ප‍්‍රාදේශීය, සහ අනෙකා බැහැරකරනසුලූ ප‍්‍රපංචයකි.’ විශ්වයටම පිළිගත හැකි එකුදු සංස්කෘතියවත් පවතීද? යන පැනය මෙහි දී අසනු රිසිවෙයි. අනෙක් අතට ජිජැක් ට අනුව ‘විශ්වීය වශයෙන් ගත හැක්කේ කේවල පුද්ගලයා ය.’ මන්ද, පුද්ගලයාට සුවිශේෂී සංස්කෘතීන්ගෙන් වෙන් වූ පැවැත්මක් සදා ගත හැක, නැතිනම් සංස්කෘතිය තෝරාගත හැක.
නමුත්, සෑම තනි පුද්ගලයකුම ‘සුවිශේෂීත්වයට පත්වන’ බැවින් පුද්ගලයා ‘පුද්ගලික සහ සාමූහික‘ යන අවකාශයන් ද්වයම තුළ එකවිට සැරිසරයි. මෙහි දී, පවුල තුළ ‘පෞද්ගලික වීමටත්‘ සහ සිවිල් සමාජීය අවකාශය තුළ ‘සාමූහික’ වීමටත් පුද්ගලයාට හැකිවේ.
ලිබරල්වාදය විසින් පුද්ගල නිදහස පිලිබඳ විශේෂ අවධානයක් ලබාදෙයි. ලිබරල් සංස්කෘතිකත්වය පවතින්නේ ‘පෞද්ගලීකරණය’ වූ සීමාවක් තුළය. ‘ජීවන ක‍්‍රමයක්, විශ්වාසයන් සහ භාවිතාවන් සමූහයක්‘ වශයෙන් ලිබරල් සංස්කෘතිය පවතින්නේ සාමූහික ප‍්‍රතිමානවලට ඉහළින් පෞද්ගලිකත්වයට ඉඩ සදමිනි. සංස්කෘතිය යනු මේ අන්දමට එකවිට සාමූහික බලපෑමක් සේම පුද්ගලික විකාරයන්ට ඉඩදෙන තත්වයක් ද බව ජිජැක් පෙන්වාදෙයි.
මේ තත්වය පැහැදිලි කරගැනීමට සංස්කෘතිය හා කාන්තාව දෙසට ජිජැක් අපව යොමුකරයි. ලිබරල් සංස්කෘතිය තුළ පවා පවතින ලිංගිකමය ශ‍්‍රම විභාජනය තුළ නැවතත් කාන්තාව පුද්ගලික සංස්කෘතික අවකාශයට එනම් පවුලට හා ගෘහයට සීමාවනු පෙනෙයි. පොදු අවකාශයේ පවතින ස්වායත්ත නිදහස, තරගය ආදිය තුළ පිරිමියා ප‍්‍රමුඛ වෙයි. අනෙක් අතට නූතන බටහිර ධනවාදය ‘සාමූහික සංස්කෘතියට‘ නැතිනම් ‘සමාජීය එක්සත්භාවය, සබඳතා, වගකීම්‘ ආදි ක්ෂේත‍්‍ර සියල්ලටම ඉහළින් පවතින අතරම ‘බටහිර ධනවාදී සංස්කෘතියට‘ ප‍්‍රමුඛතාව පිරිනමන බවද අප අමතක නොකළ යුතුය.
මුස්ලිම් කාන්තාවක හිස් ආවරණයක් පැළඳීම සාමූහික බලපෑමට යටත් සහ එබැවින්ම සංස්කෘතික පසුගාමීත්වයකි. නමුත් කාන්තාවක ස්ව කැමැත්තෙන්ම හිස් ආවරණ පැළඳීම ‘පුද්ගලික’ සහ නිදහස් වරණයකි. ඓතිහාසිකව විවිධ සංස්කෘතීන් හුරුවී සිටින සංස්කෘතික පුරුදු පිළිබඳව අනෙකුත් සංස්කෘතීන්ට පවතින්නේ කුකුසකි. මුස්ලිම් සංස්කෘතිය හෝ වෙනත් සංස්කෘතියක පැවතිය හැකි ඊනියා අසංස්කෘතිකතාවන් පිළිබඳවද වන ලිබරල් ධනවාදය, ධනවාදය තුළ ස්ත‍්‍රිය ලිංගික උගුලකට සිරකොට, ඇයගේ සිරුරම වෙළඳ භාණ්ඩයක් බවට පත්කොට තිබීමත්, රුපලාවන්‍ය සැත්කම් මිථ්‍යාව තුළ ඇය සිරකොට සිටීමත් අප විසින් අවබෝධ කරගතයුත්තේ සංස්කෘතික දේශපාලනයේ ස්වරූප දෙකක් වශයෙන් ද නැතිනම් එකම තත්වයක්් ලෙසද?
ලිබරල් බහුසංස්කෘතික ඉවසීම නිරන්තරයෙන්ම ප‍්‍රායෝගික නොවන තත්වයක් වන්නේ එය බටහිර ධනවාදී සංස්කෘතික මෙවලම්වලින් එහා පවතින තත්වයන් අවබෝධ නොකර ගන්නා බැවින්ය. මුස්ලිම් රාජ්‍යයන් ගණනාවක්ම විනාශයට පත්කළ යුද්ධය පිළිබඳ සැහැල්ලූ මනෝභාවයක් නොපැවතිය හැක. ‘පොදු සංස්කෘතිය’ට එරෙහිව ප‍්‍රවර්ධනය කළ භීෂණයන් තුළ අප ගැටලූගත කළ යුත්තේ ‘සංස්කෘතික උත්පේ‍්‍රක්ෂාවේ’ පවතින දේශපාලනයයි.
ලක්ව ඇති අද දවසේ ‘සංස්කෘතිය මඟින් සහමුලින්ම තීරණය වන ජීවිත ගතකරන පිරිස්‘ සහ ‘සංස්කෘතික වරණය’ හිමි පිරිස අතර පවතින ප‍්‍රතිපාර්ශ්වීයතාව අවබෝධ කරගත යුතුය. ජිජැක් දක්වන ආකාරයට අපගේ සංස්කෘතික අනන්‍යතාව විසින් සිදුකරන මූලික ක‍්‍රියාවක් වන්නේ අනෙකාගේ සංස්කෘතිය පිළිබඳ ව ඇතිකරන නොඉවසිලිමත්කමයි. අවසන් අර්ථයෙන් සංස්කෘතිය යනුම මේ අනුව ‘ම්ලේච්ඡුත්වයේ මාධ්‍යයක්‘ වන වග ජිජැක් පෙන්වාදෙයි.
ජිජැක්ට අනුව සංස්කෘතික පාලනය පිළිගන්නා සහ සංස්කෘතිය තෝරාගැනීමට නිදහසක් පවතින ප‍්‍රජාව අතර වන වෙනස ‘සාමූහික’ සහ ‘පුද්ගලික’ යන අවකාශයන් දෙක තුළ බහා කියවාගැනීමට ද පුළුවන. ‘සංස්කෘතිය එහි අර්ථය විසින්ම සාමූහික වෙයි; එසේම එය සුවිශේෂී, ප‍්‍රාදේශීය, සහ අනෙකා බැහැරකරනසුලූ ප‍්‍රපංචයකි.’ විශ්වයටම පිළිගත හැකි එකුදු සංස්කෘතියවත් පවතීද? යන පැනය මෙහි දී අසනු රිසිවෙයි. අනෙක් අතට ජිජැක් ට අනුව ‘විශ්වීය වශයෙන් ගත හැක්කේ කේවල පුද්ගලයා ය.’ මන්ද, පුද්ගලයාට සුවිශේෂී සංස්කෘතීන්ගෙන් වෙන් වූ පැවැත්මක් සදා ගත හැක, නැතිනම් සංස්කෘතිය තෝරාගත හැක.
නමුත්, සෑම තනි පුද්ගලයකුම ‘සුවිශේෂීත්වයට පත්වන’ බැවින් පුද්ගලයා ‘පුද්ගලික සහ සාමූහික‘ යන අවකාශයන් ද්වයම තුළ එකවිට සැරිසරයි. මෙහි දී, පවුල තුළ ‘පෞද්ගලික වීමටත්‘ සහ සිවිල් සමාජීය අවකාශය තුළ ‘සාමූහික’ වීමටත් පුද්ගලයාට හැකිවේ.
ලිබරල්වාදය විසින් පුද්ගල නිදහස පිලිබඳ විශේෂ අවධානයක් ලබාදෙයි. ලිබරල් සංස්කෘතිකත්වය පවතින්නේ ‘පෞද්ගලීකරණය’ වූ සීමාවක් තුළය. ‘ජීවන ක‍්‍රමයක්, විශ්වාසයන් සහ භාවිතාවන් සමූහයක්‘ වශයෙන් ලිබරල් සංස්කෘතිය පවතින්නේ සාමූහික ප‍්‍රතිමානවලට ඉහළින් පෞද්ගලිකත්වයට ඉඩ සදමිනි. සංස්කෘතිය යනු මේ අන්දමට එකවිට සාමූහික බලපෑමක් සේම පුද්ගලික විකාරයන්ට ඉඩදෙන තත්වයක් ද බව ජිජැක් පෙන්වාදෙයි.
මේ තත්වය පැහැදිලි කරගැනීමට සංස්කෘතිය හා කාන්තාව දෙසට ජිජැක් අපව යොමුකරයි. ලිබරල් සංස්කෘතිය තුළ පවා පවතින ලිංගිකමය ශ‍්‍රම විභාජනය තුළ නැවතත් කාන්තාව පුද්ගලික සංස්කෘතික අවකාශයට එනම් පවුලට හා ගෘහයට සීමාවනු පෙනෙයි. පොදු අවකාශයේ පවතින ස්වායත්ත නිදහස, තරගය ආදිය තුළ පිරිමියා ප‍්‍රමුඛ වෙයි. අනෙක් අතට නූතන බටහිර ධනවාදය ‘සාමූහික සංස්කෘතියට‘ නැතිනම් ‘සමාජීය එක්සත්භාවය, සබඳතා, වගකීම්‘ ආදි ක්ෂේත‍්‍ර සියල්ලටම ඉහළින් පවතින අතරම ‘බටහිර ධනවාදී සංස්කෘතියට‘ ප‍්‍රමුඛතාව පිරිනමන බවද අප අමතක නොකළ යුතුය.
මුස්ලිම් කාන්තාවක හිස් ආවරණයක් පැළඳීම සාමූහික බලපෑමට යටත් සහ එබැවින්ම සංස්කෘතික පසුගාමීත්වයකි. නමුත් කාන්තාවක ස්ව කැමැත්තෙන්ම හිස් ආවරණ පැළඳීම ‘පුද්ගලික’ සහ නිදහස් වරණයකි. ඓතිහාසිකව විවිධ සංස්කෘතීන් හුරුවී සිටින සංස්කෘතික පුරුදු පිළිබඳව අනෙකුත් සංස්කෘතීන්ට පවතින්නේ කුකුසකි. මුස්ලිම් සංස්කෘතිය හෝ වෙනත් සංස්කෘතියක පැවතිය හැකි ඊනියා අසංස්කෘතිකතාවන් පිළිබඳවද වන ලිබරල් ධනවාදය, ධනවාදය තුළ ස්ත‍්‍රිය ලිංගික උගුලකට සිරකොට, ඇයගේ සිරුරම වෙළඳ භාණ්ඩයක් බවට පත්කොට තිබීමත්, රුපලාවන්‍ය සැත්කම් මිථ්‍යාව තුළ ඇය සිරකොට සිටීමත් අප විසින් අවබෝධ කරගතයුත්තේ සංස්කෘතික දේශපාලනයේ ස්වරූප දෙකක් වශයෙන් ද නැතිනම් එකම තත්වයක්් ලෙසද?
ලිබරල් බහුසංස්කෘතික ඉවසීම නිරන්තරයෙන්ම ප‍්‍රායෝගික නොවන තත්වයක් වන්නේ එය බටහිර ධනවාදී සංස්කෘතික මෙවලම්වලින් එහා පවතින තත්වයන් අවබෝධ නොකර ගන්නා බැවින්ය. මුස්ලිම් රාජ්‍යයන් ගණනාවක්ම විනාශයට පත්කළ යුද්ධය පිළිබඳ සැහැල්ලූ මනෝභාවයක් නොපැවතිය හැක. ‘පොදු සංස්කෘතිය’ට එරෙහිව ප‍්‍රවර්ධනය කළ භීෂණයන් තුළ අප ගැටලූගත කළ යුත්තේ ‘සංස්කෘතික උත්පේ‍්‍රක්ෂාවේ’ පවතින දේශපාලනයයි.
