”දකුණෙ අයට සිරීපාදේ ගියත් තල් හකුරු ටිකක් ගේන එක වතාවතක් වගේ ඒත් තල් හකුරුවල නිජබිම යාපනය. යාපනයට එන හැමෝම තල් හකුරු මිළට ගන්න හින්දා ලාබෙට බාල හකුරු දෙන්න පුරුදු වුණ වෙළෙන්දො ඉන්නවා. පිටි සීනි එක්ක තල් පැණි ටිකක් කලවම් කරලා දකුණෙ හදන හකුරුත් දැන් මෙහේ තියෙනවා”
එසේ පවසන්නේ යාපනයේ තල් හකුරු නිෂ්පාදකයෙකි. ව්‍යාජ නිෂ්පාදන නිසා ඔවුන්ගේ සැබෑ හකුරු නිෂ්පාදනයට හා වෙළඳාමට කිසියම් තර්ජනයක් එල්ල වි තිබේ. එහෙත් තවමත් රස දන්නෝ නියම හකුරු සොයා යාපනය පීරති. මනිපායි, සන්දිලිපායි වැනි යාපනය නගරයෙන් බැහැර ප‍්‍රදේශවල තල් නිපැයුම් සඳහා සමූපකාර සමිති බිහිවන්නේ 1980 ගණන්වල අගභාගයේදී ය. මුල් කාලයේ මේ සමිතිවල කාර්යය වුයේ ප‍්‍රදේශයේ නිපදවන තල් රා එකතුකොට බෝතල් කිරීමයි. ඔවුන් ඒවා සඳහා බලපත‍්‍ර ලබාගත් අතර රා අලෙවිකරන තැබෑරුම්ද පැවතුණි. සන්දිලිපායි ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශයේ පණ්ඩත්තිරිප්පු ගමෙහි ද එවැනි පැරණි සමූපකාර සමිතියක් තිබේ. ඔවුන්ද මුලින්ම රා බෝතල් කිරීමේ කාර්යයට අත ගැසූ නමුත් වසර දහයකට ඉහත තල් හකුරු නිෂ්පාදන කර්මාන්තයද අතුරු කාර්යයක් ලෙස ඇරඹුවේ අධික බදු හා පාසල්, ්කෝවිල් ආදියෙහි මායිම් නිසා රා අලෙවියට පැනවෙන සීමාද සලකමිනි. ”අපි තල් සංවර්ධන සමූපකාර සමිතියේ ශාඛාවක්.
දැන් අවුරුදු දහයක විතර ඉඳලා රා බෝතල් කරනවට අමතර හකුරු හදන්න පටන් ගත්තා. අපේ සමිතියට සාමාජිකයො දාහක් විතර ඉන්නවා. අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලයකුත් තියෙනවා. හැබැයි දෙසිය පණහක් විතර තමයි සක‍්‍රිය සාමාජිකයො ඉන්නෙ” පණ්ඩත්තිරිප්පු තල් හකුරු නිෂ්පාදන කම්හලේ නිෂ්පාදන කළමනාකාර රෙජිනෝල්ඞ් වසන්ත සිය සමිතියේ පසුබිම පැහැදිලි කළේ එසේය. ඉතා පිරිසිදු හා උසස් තත්ත්වයේ තල් හකුරු නිපදවන කම්හලක් වන එය යන්ත‍්‍ර සූත‍්‍ර අඩුවෙන් භාවිතා කරන හා මිනිස් ශ‍්‍රමයට බර තැබූ තැනකි. ඉදින් ඔවුන් නිපදවන්නේ කළවම් නොවූ පිරිසිදු හා පහසුවෙන් දියවන හකුරු ය. ඒවා දියවන්නට වක්කඬේ හැංගීම කළ යුතු නොවේ. එහෙත් හකුරු හදන මේ මිනිස්සුන්ට වක්කඬේ හංගාවත් දිය කරන්නට හෝ සඟවන්නට නැතිනම් කළවම් කරගන්නට බැරි දෙයක් තිබේ. ඒ හකුරු කුලයයි. කලක් විරසකව සිටි දකුණේ ජනයාටද තමන් පෙලන මේ ගැටලූව පොදු බවවත් ඔවුන් දන්නේ නැත. දකුණේද කට දිව පැණි රහ තවරන මිනිසුන් නිකම්ම නිකම් හකුරන් පමණය.
තල් හකුරු හදන හැටි
අවුරුද්දේ හැම මාසෙකම හකුරු සෑදීම සඳහා තල් රා එකතු කරගැනීමට නොහැකිය. තල් ගසකින් දිනකට තල් රා බෝතල් හතඅටක්වත් ලබා ගැනීමට හැකිවන්නේ වර්ෂා කාලයෙන් පසුවය. තල්මලෙන් සරුවට තෙලිදිය වෑහෙන කාලය හෙවත් තල් රා වාරය ලෙස ඔවුන් සළකන්නේ මාර්තු සිට අගෝස්තු දක්වා අතරතුර කාලයයි. ”රා වාරෙට අපේ සමිතියට විතරක් දවසකට බෝතල් හාරදාහක විතර රා එනවා. අපි ඒවයින් බෝතල් එක්දාස් පන්සීයක් විතර බෙදලා දෙනවා අහලපහළ තැබැරුම්වලට. ඒවා අපේ රා විකුණන තැන් නේ. ඉතිරි රා වලින් කොටසක් ගන්නවා හකුරු හදන්න. තවත් රා කොටහක් මනිපායිවල තියෙන ඉස්කාගාරෙට දෙනවා තල් අරක්කු හදන්න” වසන්ත තමන්ගේ කම්හලේ කාර්යභාරය විස්තර කිරීමට පටන්ගත්තේ එලෙසය. රා ලෙස බීමට ගන්නා පැසුණු තෙලිදියෙන් තල් හකුරු සෑදිම කළ නොහැක්කකි. ඒ නිසා කිසියම් ප‍්‍රතිකර්ම මාලාවක් කරමින් තල් හකුරු නිපදවීමේ කාර්යය ආරම්භ කිරීමට සිදු වේ. තල් මලෙන් වෑහෙන තෙලිදිය එකතුවන්නට උස තල් ගස් මුදුන්වල එල්ලා ඇති මුට්ටිවල පතුළේ බුලත්විට කෑමට ගන්නා හුණු ටිකක් තැම්පත් කිරීම මෙහිලා සිදුකරන ආරම්භක පිළියමයි. රා ලෙස බීමට ගන්නා තෙලිදිය පැසීමට අවශ්‍ය නිසා එවැනි මුට්ටියකට හුණු මුසු කරන්නේ නැත.
එනම් මෙලෙස හුණු දැමිමෙන් සිදුවන්නේ තල් තෙලිදියෙහි මධ්‍යසාර නිපදවීම අඩාල වීමයි. එවැනි තෙලිදිය පැණි රසය. රා නිපදවන්නන් සමූපකාරයට ගෙන එන හුණු නොදැමූ මුට්ටිවල රා බෝතල් කිරීම සහ වැඩිපුර ඇති ප‍්‍රමාණය ඉස්කාගාරයට යැවීම සිදුකරන අතර හුණු යෙ¥ පැණි රසැති රා දර ලිප්වල උණු කිරීම සිදුකරයි. අංශක පණහකට පමණ රත්කරන රා යළි ටැංකිවලට දමා පොස්ෆරික් අම්ලය මුසු කරන්නේ හුණුවල ඇති භාෂ්මිකතාව උදාසීන කිරීමටයි. හුණුවලින් ඇතිවිය හැකි කට කාරවන ගතිය එවිට මගහැරෙන අතර ටැංකිවල පතුළට හුණු බේරීමද සිදුවේ. එලෙස හුණු වෙන්කරනලද නොපැසුණු පිරිසිදු රා හෙවත් තෙලිදිය යළි උකු පැණියක් බවට පත්වනතුරු උණු කිරීම සිදුවේ. පදමට උණුවූ තල් පැණි බෝතලයක් අවුරුද්දක කාලයක් තබාගත හැකිවන අතර පැණි ලෙස අලෙවි කිරීමටද තල් රා අවාරයේ හකුරු නිපදවීමටද භාවිතා කළ හැකි වේ. නොපැසුණු රා හෙවත් තෙලිදිය බෝතල් අටක් උණුකිරීමෙන් ලබාගත හැක්කේ එක් පැණි බෝතලයකි. හකුරු කිලෝවක් නිපදවීමට එවැනි පැණි බෝතල් එකහමාරක් උණුකළ යුතුය.
පැණි ලෙස අලෙවි කරන්නේ නම් බෝතලයක මිල රුපියල් හාරසිය පණහකි. පිරිසිදු හකුරු කිලෝවක මිළ රුපියල් අටසියයකි. රා බෝතලයක් විකුණන්නේ රුපියල් අනුවකට නිසා ශ‍්‍රමය හා දර වැනි ඉන්ධන වියදම්ද සළකා බලනවිට රා අලෙවියෙන් වැඩි මුදලක් උපයා ගත හැකි බව පෙනෙන නමුත් සෑම රා බෝතලයක් සඳහාම රුපියල් තිස් එකක බද්දක් ගෙවීමට සිදුවේ. එමනිසා හකුරු කර්මාන්තයද නොනැසී පවතින නමුත් සියලූ වියදම් අත්හැරිවිට සමූපකාර සමිතියට හකුරු කිලෝවකින් ලැබිය හැකි ලාභය රුපියල් දහයකි. තල් රා එළිමහනේ තබාගත හැක්කේ පැය හතරක පමණ සීමිත කාලයක් වන හෙයින් අලෙවි කළ නොහැකි වන රා බිමට හැලිමට සිදුවන බවද රෙජිනෝල්ඞ් වසන්ත පවසයි. එහෙත් කාටවත් ඒ ගැන වගවීමක් නොමැත. හේතුව ඔවුන් හකුරු හදන පහළ කුලයක ජනයා වීමයි. වැඩිපුර ඇති රා බිමට හලා පාඩුව දරාගන්නා ඔවුන්ට කුල පීඩනය පොළවේ ගසා සැහැල්ලූ විමට නොහැක.
තල් හකුරට විතරක් කුලය වක්කඩක්
මේ ජනයාගේ සේම තල් හකුරු කර්මාන්තය හා තල් රා කර්මාන්තයේ අනාගතයත් අවිනිශ්චිත වීමට ඉඩ තිබේ. ඒ ඔවුන් පෙලන කුල පීඩනය හේතුවෙනි. එහි රා මැදීම යනු එක් කුලයකට සීමා වුවකි. දකුණේ හකුරු කුලය ලෙස පීඩනයට හා අවඥාවට භාජනය කර ඇති පිරිස මෙන්ම උතුරේද තල් රා කර්මාන්තයේ නියුක්ත පල්ළරන් කුලයේ ජනයා අඩු කුලයක් ලෙස සැළකුම් ලැබීමේ අවඥාවට හා අමානුෂික වේදනාවට ගොදුරුව සිටිති. වෙල්ලාල ඇතුළු ඉහළ යැයි පැවසෙන සියලූ කුලවල ජනයා පල්ළරන් කුලයේ ජනයා නිපදවන රා පානය කළද ඔවුන්ගේ හකුරුවල රස දිව ගා බැලූවද මේ සහෝදර ජනයා හා නොපෑහී අතේ දුරින් වෙසෙන්නට වග බලා ගනී.
”මෙහේ රා නිපදවන අයට විශාල කුල පිඩනයක් තියෙනවා. මේ ගම්වල මිනිස්සු කළවමේ හිටියට රා නිපදවන අයට අඩු කුලේ කියලා නොසළකා ඉන්නවා. අපේ සමිතිවල ඉන්නෙම එහෙම නොසළකා හැරුණු මිනිස්සු. ඉතිං ඒ අය තමන්ගෙ තත්ත්වෙ ගැන බොහෝම කලකිරෙනවා. එතකොට මිනිස්සුන්ට ඕන තමන් කරන රස්සාවෙන් ඈත් වෙන්න. මොකද දකුණෙදි වගේ මෙහේදි කෙනෙකුගේ නමෙන් කියන්න බැහැ කුලය මොකක්ද කියලා. රස්සාවෙන් ඈත් වුණොත් ගමෙන් තමයි කියන්න පුලූවන්. ඒක පිට අය දන්නෙ නැහැනෙ”
මෙවැනි ගම්වල පල්ළරන් කුලයටත් පහළ පීඩිත කුලවල ජනයාද ජීවත්වන අතර ඒ කිසිවෙකු දෙස ඉහළ කුලවල ජනයා ගෞරවාන්විතව බලන්නේ නැත.
”ඉහළ කුලවල අයට කුල ප‍්‍රශ්නය අමතක වෙන්නෙ රා බොන්න එන වෙලාවට විතරයි. කුල දෙකක් අතරෙ විවාහයක් ගැනනම් හිතන්නවත් බැහැ ආදරය කරලා බැන්දොත් මිස. හැබැයි එහෙම වුණොත් පවුල් අතර විරසක ඇතිවෙන්න පුලූවන්. මෙහේ අඩු කුල අයට ඉහළ කුලේක අයගෙ සුසාන භූමියක මිනී වළදාන්න බැහැනෙ. ඉතිං අපි හිතමු අඩු කුලේ කෙනෙකුගෙ දරුවෙක් ඉහළ කුලේ කෙනෙකුගෙ දරුවෙක් කසාද බැන්දා කියලා. එතකොට අර ඉහළ කුලේ කෙනා කවදාහරි මැරුණම එයාගෙ කුලේ අය ඒ මැරුණු කෙනා තමන්ගෙ සොහොනෙ වළදාන්න දෙන්න බැහැ කියනවා”
කුල භේදය මුල් කරගත් හා කුල සිරිත් නීතියක් බවට පත්වූ යාපනය සමාජයේ සුසාන භූමි මතු නොව ආගමික ස්ථානද කුල අනුව වෙන් වී තිබේ. හින්දු කෝවිල් පමණක් නොව ඇතැම් ක‍්‍රිස්තියානි සම්ප‍්‍රදායන්ට අයත් පල්ලිද කුල අනුව වෙන්ව තිබීම විස්මයජනක ය. ඊටත් වැඩි විස්මය බැතිමතුන්ගේ කුලය අනුව පල්ලි කෝවිල් බෙදුනද ඒවායේ පූජකයින් වන්නේ කුලීනයන් වීමයි. තල් රා සහ අරක්කුද තල් හකුරු කර්මාන්තයද රඳා පවතින්නේ රා නිපදවන්නන් නිසාය. ඔවුන්ගේ ජීවනෝපායට හෙවත් මේ කර්මාන්තයට පවතින මතුපිට තර්ජනය වන්නේ ව්‍යාජ නිෂ්පාදනයි. යීස්ට් මුසුකොට ව්‍යාජ තල් රා නිපදවීමේ සිට සීනි හා පාන්පිටි දමා හොර තල් හකුරු සැදිම දක්වා පරාසයක එය විහිදෙයි. එහෙත් නීති රීති සම්පාදනය හා ප‍්‍රමිතිගත රාමුවක් තුළ කර්මාන්තය නැවත ස්ථාපිත කිරීමේ සමූපාකාර ක‍්‍රමය වැනි උපක‍්‍රම මගින් ඒ බාධක ජයගත හැකිය. ජයගැනීම අසීරු වන්නේත් පසුබිමේ පවතින වඩාත් බරපතල තර්ජනය වන්නේත් මේ ජනයාගේ හිසමත හෙලා ඇති බරපතල කුල සාධකයයි. වැඩිපුර ඇති රා නිපැයුමත් බිම නොහෙලා තල් අරක්කු හෝ නිපදවන අතරේ ඔවුන් පෙලන කුල පීඩනය පොළවේ ගැසිය යුත්තේ එනිසාය. x
x ලසන්ත ද සිල්වා
