ශ‍්‍රී ලංකාව සිංහල බෞද්ධ රටක් යන්න දැන් හැම අතින්ම ඉස්මතු වී ඇසෙන පාඨය බවට පත්වී ඇත. කහවතුරෙන් සෝදා පේ කර ඇති එම නොඉඳුල් පාඨය ඉඳුල් කරන්නට කිසිවකු උත්සාහ කළහොත් මංගල සමරවීර අමාත්‍යවරයාට මෙන් සංඝ ආඥාවලට ලක්වෙන්නට සිදුවෙයි.
මේ රටේ සිංහල බෞද්ධයින් නොවන සිංහලයින්ද, සිංහලයන් නොවන දෙමළුන්ද මුසල්මානුවන්ද බර්ගර්වරුන්ද ඉන්නා බව පිළිගන්නට බොහෝ අය කැමති නැත. සීයට සීයක්ම සිංහල බෞද්ධයින් පමණක් මේ රටේ ඉන්නා බව ඔවුන් සිතයි.
නීතියෙන් මේ රට සිංහල බෞද්ධ රටක් නොවේ. බුද්ධාගම සම්බන්ධයෙන් රටේ මූලික නීතිය වන ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් වන්නේ ‘ශ‍්‍රී ලංකා ජනරජය බුද්ධාගමට ප‍්‍රමුඛස්ථානය පිරිනමන්නේය. එහෙයින් 10 වැනි ව්‍යවස්ථාවෙන් සහ 14 වැනිව්‍යවස්ථාවේ (1* වැනි අනු ව්‍යවස්ථාවේ (ඉ* ෙඡ්දයෙන් සියලූම ආගම්වලට පිරිනැමෙන අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කරදෙන අතර බුද්ධශාසනය පෝෂණය කිරීම රජයේ වගකීම වියයුත්තේය‘ යන්නය.
එම ව්‍යවස්ථාවේ ඇති 10 වැනි ව්‍යවස්ථාවෙන් දැක්වෙන්නේ ‘සෑම තැනැත්තෙකුටම තමන් අභිමත ආගමක් ඇදහීමේ හෝ වැළඳගැනීමේ නිදහසද, ලබ්ධියක් හෝ විශ්වාසයක් දැරීමේ හෝ පිළිගැනීමේ නිදහසද ඇතුළුව සිතීමේ නිදහසට, හෘදය සාක්ෂියේ නිදහසට හා ආගමික නිදහසට හිමිකම් ඇත්තේය‘ යන්නය.
එමෙන්ම ව්‍යවස්ථාවේ 14 ( 1* (ඉ* හි දැක්වෙන්නේ ‘එකලාව හෝ අන් අය සමඟ ප‍්‍රසිද්දියේ හෝ පෞද්ගලිකව තම ආගම, ලබ්ධිය හෝ විශ්වාසය ඇදහීමෙන්, පිළිපැදීමෙන්, ප‍්‍රගුණ කිරීමෙන් සහ ඉගැන්වීමෙන් ප‍්‍රකාශ කිරීමේ නිදහසට‘ හිමිකම් ඇත්තේය යන්නය.
මේ බුද්ධාගම පිළිබඳ ව්‍යවස්ථාවත්, ඒ තුළ සඳහන් මූලික අයිතිවාසිකම්වලට අදාල අනෙක් ව්‍යවස්ථා දෙසත් අවධානය යොමුකළ විට පෙනෙන්නේ අනෙකුත් ආගම්වල අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කරදීමද රජයේ වගකීම බවය. එමෙන්ම ආගමික නිදහසට පුරවැසියන්ට හිමිකම් ඇති බවය. එහෙත් රජයේ කාර්යාලයකට ගියහොත් අපට දකින්නට ලැබෙන චිත‍්‍රය මීට වඩා වෙනස්ය. බොහෝවිට ඒ හැම එකකම වාගේ බුද්ධ රූපයක් තබා පහන් පත්තු කර, මල් පූජාකර තිබේ. එය දකින අයෙකුට සිතෙන්නේ මේ රටේ බුද්ධාගම හැර වෙන ආගම් නැතිද යන්නය. සියයට සීයක්ම බෞද්ධයන් මේ රටේ සිටිනවා යන්නය. රජයේ රෝහල්වලද මෙහි වෙනසක් නැත. ආගමික විශ්වාසයන් ඇති රෝගීන්ට ඇත්තේ බුදුන්ට වැඳීමට ඇති පහසුකම් පමණය. ( උතුරු හා නැගෙනහිර පළාත්වල රජයේ කාර්යල හා රෝහල්වල සමහර විට මෙහි වෙනසක් තිබිය හැක. එම ස්ථානවල සිටින්නේ වෙනත් ආගමක ශාස්තෘවරයෙකු වේවා මැවෙන චිත‍්‍රය මීට සමානය. *
මෙහි ඇති අවධානය යොමුකළයුතු එක් කරුණක් වන්නේ වැඳුම් පිදුම් කිරීමේ මේ ආගමික සංකේත ඉදිකිරීම හා නඩත්තු කිරීම වෙනුවෙන් රජයේ මුදල් භාවිතා කිරීමය. එක් ආගමික කණ්ඩායමක් වෙනුවෙන් මේ ආකාරයට රජයේ මුදල් භාවිතා කිරිම මොනතරම් යුක්ති සහගතද යන කාරණය මෙහිදී මතුවේ. එක්කෝ සියලූම ආගම්වලට රජයේ කාර්යාලවල හා රෝහල්වල ඉඩ විවර විය යුතුය.
වැය කරනවානම් මේ සියලූම ආගම් ඇදහීම්වලට රජයේ මුදල් යෙදවිය යුතුය. එසේ නම් රාජ්‍ය මුදල් භාවිතය සාධාරණ යැයිද, සියලූ ආගමික ලබ්ධිකයන්ට සමානව සලකා ඇතැයිද අපට කිව හැකිය. ( මාගේ මතය වන්නේ රජයේ කාර්යාවලින් හා රෝහල්වලින් සියලූම ආගමික සංකේත ඉවත් කළ යුතු බවය.
රජයේ කාර්යාල හා රෝහල් සෑම පුරවැසියෙකුටම ජාති ආගම් භේදයකින් තොරව පැමිණ සිය කටයුතු කරගත හැකි නිරාගමික ස්ථාන විය යුතු බවය. *
එහෙත් බොහෝවිට රජයේ කටයුතු සිදුවන්නේ මේ රටේ බෞද්ධයන් පමණක් සිටිනවා යැයි සිතමින් බෞද්ධාගමිකයන්ගේ ආගමික කටයුතු සඳහා රාජ්‍ය මුදල් වැය කරමින්ය. මෙවර පොසොන් උත්සවය වෙනුවෙන් මේ ආකාරයේ කටයුත්තක් ස්වදේශ කටයුතු, පළාත් සභා හා පළාත් පාලන අමාත්‍යාංශය විසින් සංවිධානය කර තිබේ. ඒ රට පුරා ඇති සියළුම ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලවලත්, දිස්ත‍්‍රික් ලේකම් කාර්යාලවලත් ජුනි 13 හා 14 යන දින දෙකේ පිරිත් පිංකම් පැවැත්වීමේ වැඩසටහනය.
ස්වදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයෙන් අප කළ විමසීමකදී දැනගන්නට ලැබුණේ පොසොන් පිරිත් පිංකම් වැඩසටහන සඳහා එක් ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලයකට රුපියල් 75000ක මුදලක් රජය ලබාදෙන බවය.
රටපුරා මේ වනවිට ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල 332ක් පවතී. ඒ අනුව ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල පිරිත් පිංකම් සඳහා වැයවන මුදල රුපියල් 24,900,000කි. දිස්ත‍්‍රික් ලේකම් කාර්යාල 25 සඳහා වැයකරන මුදල රුපියල් 2,500,000කි. පිරිත් පිංකම් වැඩසටහන් සඳහා යන මුලූ මුදල 27,400,000 හෙවත් රුපියල් මිලියන 27යි ලක්ෂ 4කි. මේ මුදලට ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල හා දිස්ත‍්‍රික් ලේකම් කාර්යාල එම කාර්යාලවලට වෙන්කර ඇති වෙනත් ප‍්‍රතිපාදනවලින් වැයකරන මුදල්ද එකතුවූ විට එම රාජ්‍ය මුදල් වැය තවත් ඉහළ හා හැකිය.
මෙහිදී පැන නඟින ප‍්‍රශ්නය වන්නේ අනෙකුත් ආගමික උත්සව සඳහා ආගමික වැඩසටහන් හෝ වෙනත් වැඩසටහන් පැවැත්වීමට ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල මට්ටමින් හෝ වෙනත් මට්ටමකින් රජය මේ ආකාරයට රාජ්‍ය මුදල් වැයකරනවාද යන්නය.
මීටත් අමතරව ස්වදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශයෙන් අපට දැනගන්නට ලැබුණේ ත‍්‍රිපිටකය ලෝක උරුමයක් කිරීමේ වැඩසටහන වෙනුවෙන් එක් ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලයකට රුපියල් 25,000ක මුදලක් එසමයේ ලබාදුන් බවයි. එයද රුපියල් මිලියන 8.3ක මුදලකි. දිස්ත‍්‍රික් ලේකම් කාර්යාල සඳහාද එම මුදල් ප‍්‍රමාණය හෝ ඊට වඩා වැඩි මුදලක් ලබාදුන්නේ නම් එම ගණන ඊට වඩා වැඩි විය හැකිය.
මේවා එක් ආගමක හෙවත් බුද්ධාගමේ කටයුතු වෙනුවෙන් වැයකරන රාජ්‍ය මුදල් මිස වෙනකක් නොවේ. එමගින් මෙරට රාජ්‍ය මුදල් වැය කිරීමේදී ආගමික පදනමින් අසමානව කටයුතු කරන බව ඔප්පු කර පෙන්වයි. ඒත් එක් ආගමට අසමාන ලෙස සැලකීමෙන් රටක ආගමික සංහිඳියාවක් ඇති කළ නොහැකි බව රට කරවන ඇත්තන් දැන්වත් අවබෝධ කරගත යුතුය. එමෙන්ම එක් එක් ජාතියකට වෙනස්ව සැලකීමෙන් අප ජාතික ප‍්‍රශ්නයක් උදාකරගත් බවද ඔවුන් මතක තබාගත යුතුය. x
