අ වුරුදු 40,000ක් පැරණි යෝධ වෘකයෙකුගේ හිසක් නැගෙනහිර සයිබීරියාවෙන් හමුවී තිබීම විද්‍යා ලෝකයෙහි නවතම ප‍්‍රවෘත්තියක් බවට පත්ව තිබෙනවා. මෙම වෘක හිස ටික කාලයකට පෙර හමුවී තිබුණත් ඒ ගැන තොරතුරු තහවුරු කරමින් ඡුායාරූප මාධ්‍යවලට හෙළි කර තිබුණේ ජුනි 11 වැනිදායි. මෙම දැවැන්ත වෘක හිස අප දන්නා පැරණි වෘකයන්ගේ හිසක් මෙන් දෙගුණයකින් විශාලයි.
මෙම වෘකයන් පෘථිවියේ ඩයිනසෝර්ලා වඳවීමෙන් පසුව ඇතිවූ එක් ප‍්‍රධාන යුගයක් වන අයිස් යුගයෙහි මිහිපිට රජකළ ප‍්‍රධාන සත්ව වර්ග අතරින් එක් වර්ගයක් බව පිළිගැනෙනවා. මැමත්ලා, ලොම් සහිත රයිනෝසිරස්ලා සහ යෝධ වෘකයන් එකල යුරෝපය, ආසියාව ඇතුළු ප‍්‍රදේශවල වාසය කර ඇතැයි පිළිගැනෙනවා. ඩයිනසෝර්ලා හෙවත් දැවැන්ත උරගයන්ගේ යුගයෙහි සැඟවී සිට, ඩයිනසෝර්ලා විනාශ කළ දැවැන්ත උල්කා ප‍්‍රහාරයෙන් පසුව හිස එසවූ ක්ෂීරපායින්ගේ ආදිතමයන් අතර මෙම වෘකයන්ද සිටිනවා.
අනෙක් අතට මනුෂ්‍යයන්ගේ සමීපතම මිත‍්‍රයන් ලෙස සැලකිය හැකි සත්ව වර්ගය වන බල්ලන්ගේ ආදිතමයන් වන්නේ අළුපැහැ වෘකයන්. අළුපැහැ වෘකයන්ට පෙර මිහිපිට සිටි වෘක වර්ගය වන්නේ මෙම දැවැන්ත වෘකයන්. අපේ සමීපම මිත‍්‍රයන්ගේ ඉතිහාසය සොයයෑමට ලැබුණු අවස්ථාවක් ලෙසත් මෙම සොයාගැනීම සැලකිය හැකියි.
රුසියාවෙහි ෆෙඩරල් රාජ්‍යයක් ලෙස පවතින නැගෙනහිර සයිබීරියානු යුකුටියාව හෙවත් සාකා රිපබ්ලික් රාජ්‍යයෙහි ගංගා නිම්නවල ප‍්‍රදේශවාසීන් පිරිසකට මෙම වෘක හිස හමුවී තිබෙන්නේ මැමත්ලාගේ ඇත් දළ සෙවීමට ඔවුන් කළ පොළොව හෑරීම්වලදීයි. ගංගා අසබඩ අයිස් ලෙස ගල්ගැසුණු මෙවැනි ප‍්‍රදේශවල පස් තට්ටු අතර මැමත්ලා වැනි පැරණි යුගයේ සතුන්ගේ ශරීර කොටස් දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ සංරක්ෂණය වී තිබෙන්නේ මෑතකදී මියගිය සතෙකුගේ මළකුණක් විලසටයි. මේ ප‍්‍රදේශවල ප‍්‍රදේශවාසීන් මෙවැනි ගල්ගැසුණු පස්තට්ටුවල කැණීම් කරමින් මැමත්ලාගේ දැවැන්ත ඇත් දළ අලෙවි කිරීම සඳහා සොයනවාලූ. එවැනි ප‍්‍රදේශවාසීන්ගේ කැණීම්වලදී හමුවූ මේ වෘක හිසද වසර 40,000ක් පැරණි වුණත් විද්‍යාඥයන්ගේ අධ්‍යනයට මනාව ගැළපෙන ලෙස නැවුම් අයුරින් සංරක්ෂණය වී තිබෙනවා.
ප‍්‍රදේශවාසීන් මෙම වෘක හිස සාකා රිපබ්ලික් රාජ්‍යයේ විද්‍යා ඇකඩමියෙහි අධ්‍යයන දෙපාර්තමේන්තුවට බාරදී තිබෙනවා. එම ඇකඩමියෙහි අධ්‍යක්ෂ ඇල්බර්ට් ප්‍රොටොපොපොව් පවසන අන්දමට මේ පැරණි වෘකයන්ගේ පැටවුන්ගේ සිරුරු කොටස් මීට පෙර හමුවී තිබුණත්, වැඩුණු වෘකයෙකුගේ හිසක් ලැබුණේ පළවැනි වතාවට බවයි. ‘සිනිඳු මාංශපේෂි පවා ඉතා මැනවින් සංරක්ෂණය වී තිබුණු වසර 40,000ක් පැරණි වැඩුණු වෘකයෙකු හමුවුණේ පළවැනි වතාවට.’ ඔහු නිල වශයෙන් එසේ කියා තිබුණා. ඔහු පවසා ඇති අන්දමට මේ වනවිට මෙම වෘකයා ගැන වැඩිදුර අධ්‍යයනයට වෘකයාගේ මොළය ඇතුළු කොටස්වල ඩිජිටල් මොඩලයක් ගොඩනඟමින් සිටිනවා. ඒ අතර මේ වෙද්දී ස්වීඩන්හි ස්ටොක්හෝම්වල කණ්ඩායමක් හා ටෝකියෝහි කණ්ඩායමක වෘකයාගේ ඞීඑන්ඒ අධ්‍යයනය කරමින් සිටිනවා.
එම අධ්‍යනයන්ගෙන් පසු මෙම වෘකයන් සම්පූර්ණයෙන්ම වඳවී ගියාද, නැතිනම් නූතන වෘකයන් හා බල්ලන්ගේ ආදිතමයන් වන අළුපැහැ වෘකයන් බවට පත්වුණේ මෙම වෘකයන්මද යන්න පිළිබඳව සොයාගැනීමට මෙම හිසෙහි සැඟවී ඇති තොරතුරු සමුදාය මහෝපකාරී වනු ඇතැයි විද්‍යාඥයන් විශ්වාස කරනවා.
අප පෙර සඳහන් කළ පරිදි බල්ලන් මිනිසුන්ගේ සමීපම මිත‍්‍රයන් පමණක් නොව, බල්ලන් ලෝක පරිණාමන ඉතිහාසයෙහි වැදගත්ම සත්ව වර්ගයක් ලෙසද සලකනවා. පරිණාමවාදයේදී ඩාවින් ඉදිරිපත් කළ න්‍යාය වන්නේ ස්වාභාවික වරණය පිළිබඳ න්‍යායයි. සතුන් කිහිපදෙනෙකු අතරින් ස්වාභාවික තත්වයන්ට මුහුණදිය හැකි ශක්තිමත් සත්වයා ඉතිරි වී, දුර්වල සතුන් ස්වාභාවිකවම විනාශ වෙනවා. ඒ අනුව ඊළඟ පරම්පරාවට ශක්තිමත් සතුන්ගේ ඞීඑන්ඒ ගමන් කරමින්, වඩා ශක්තිමත් සතුන්ගේ ලක්ෂණ ඉතිරි වෙනවා. අනෙක් සත්ව වර්ග වඳවෙනවා. එය ස්වාභාවික වරණයයි. වඳුරන් මිනිසුන් බවට පත්වුණේත් මිනිස් මොළය හා දේවල් තදින් අල්ලාගැනීම පිණිස අනෙක් ඇඟිලිවලින් වෙන්ව පිහිටා ඇති මහපටැඟිල්ලට අදාල ඞීඑන්ඒ ඉදිරි පරම්පරාවලට යෑමෙනුයි.
එහෙත් මේ පෘථිවි ඉතිහාසයේ පළවැනි වතාවට ස්වාභාවික වරණය වෙනුවට මිනිසුන්ගේ තෝරාගැනීම මත පරිණාමනය වූ සත්ව වර්ගය වන්නේ බල්ලන්. එය කෘත‍්‍රිම වරණයක් වුණා. සාමාන්‍යයෙන් ස්වාභාවික වරණයට අනුව වෙනත් වෘකයෙකුට වඩා දුර්වල වෘකයෙක් නැසී යා යුතුයි. එවැනි වෘකයන්ගේ ඞීඑන්ඒ ඊළඟ පරම්පරාවට නොයා යුතුයි. එහෙත් මිනිසුන් පළවැනි වතාවට ඒ දුර්වල අළුපැහැ වෘකයන්ව හීලෑ කරගත්තා. ඉන්පසුව විවිධ ශරීර හැඩවලින් හා ශරීර ප‍්‍රමාණයන්ගෙන් යුත් ඒ මුල් වෘකයන්ගේ දරුවන්ව වෙන් කරන්නට පටන්ගත්තා. ඒ අනුව වෘකයන්ට වඩා වෙනස් ශරීර ලක්ෂණ සහිත සත්ව වර්ගයක් බවට බල්ලන් පත්වුණා. එය එක් අතකට මිනිසුන් දෙවියන්ගේ රාජකාරිය තමන්ගේ දෑතට ගැනීමක් බඳුයි. ඇතැම් විට සයිබීරියාවේදී හමුවූ මේ දැවැන්ත වෘක හිස් කබල මිනිස් වරණයෙන් පරිණාමනය වූ පළමු සත්ව වර්ගයේ ආදිතමයන්ගේ හිස්කබලක් විය හැකියි.x
x අනුරංග ජයසිංහ
