ලංකාවේ බෞද්ධ භික්‍ෂුවගේ සමස්ත හැඩය, භූමිකාව හෝ පැවැත්ම සුපටිපන්න, උජුපටිපන්න, ඤායපටිපන්න, හා සාමිචිපටිපන්න විය යුතු වේ. ඒ බෞද්ධයන්ගේ විශ්වාසයයි. අතුරලියේ රතන භික්‍ෂුව එකී අභිවාදනයට උචිතද? අනුකූලද? මෙහෙම ඇසු විට, කිසවෙකු බම්බුව කියා උත්තර දෙනවාට සැක නැත. ඒ කියන බම්බුව හෝ ලබ්බ යනු තෙරුවන් නැමදීමේදී, දොහොත් මුදුන් දී කියන ඉතිපිසෝ ගාථාවට අතුරලියේ රතනලා ලබාදුන් නිර්වචනය වේ. රතනලා ගලගොඩ අත්තේලා අභයතිස්සලා ඉතිපිසෝ ගාථාව ලබ්බක් හෝ බම්බුවක් කෙරුවා හැර සංඝ සාසනයට කළ දෙයක් නැත. එහි අලූත්ම දිගුව මහ මලූවේදී ප‍්‍රකාශයට පත් කළ අතුරලියේ රනත සූත‍්‍රය යි.
පිරිහුණ යුගයකදී ගනින්නාන්සේලා ඉස්මතු විය. බුද්ධාගම රාජ්‍ය ආගමවූ මෙසමයෙහි එවැන්නන් විසිය නො හැකිය. එදා ගිහියන් සේ හැසිරුණ ගණින්නාන්්සේලා බෞද්ධකම පෙන්වූයේ බෙල්ලේ බැඳගත් කහ කඩයකිනි. අද පාරේ විසුක දස්සන පෙන්වන පිණ්ඩපාතික පාත‍්‍රය දඩ මුදල් එකතු කිරිමට පාවිච්චි කළ මහින්ද චින්තන නිකායේ ඔට්ටුපාල් චීවරධාරින්ටවත් ගණින්නාන්සේලා නො කියති. හේතුව රටේ බහුතර භික්‍ෂුන් සුපේශල ශික්‍ෂාකාමි වන හෙයිනි. ශක්තිමත් පිරිවෙන් පද්ධතියක් මතු නොව, විශිෂ්ඨ සංඝ පරම්පරාවන් ශාසනය ආරක්‍ෂා කරමින් ශී‍්‍ර ලංකාවේ අඛණ්ඩව වැඩ වාසය කරති.
එසේ වුවද, භික්‍ෂු විනය පිරිහී ඇති බව පිළිගත් සත්‍යයකි. ත්‍රෛනිකායික මහා නායක ස්වාමින් වහන්සේලා නිකාය කතිකාවත්වලට නෛතික තත්වයක් ලබා ගැනිමට රාජ්‍ය අනුග‍්‍රහය පැතූවේ ඒ නිසාය. 2013දී එකී උවමනාව ත්‍රෛනිකායික මහා නායක ස්වාමින් වහන්සේලා ජනාධිපති රාජපක්‍ෂට දැන්වූහ. 2015දී යහ පාලන ආණ්ඩුව එකී ඉල්ලීම ථේරවාද පනත් කෙටුම්පත නමින් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කළේය. එකී පනත් කෙටුම්පත දෙවන වරටත් හකුලා ගැනිමට රජයට සිදුවිය. එයට බාධා කළේ මහින්ද රාජපක්‍ෂ විසිනි. එවැනි නීති හරහා භික්‍ෂු පරිපාලනය නිකාය සංඝ සභා වලට ලැබුණොත්, මහින්ද රාජපක්‍ෂට අතුරලියේ රතනලා ඉත්තන් ලෙස යොදාගත නොහැකි වේ. ථේරවාද පනත ගෙනාවොත් මහණ වෙන්න එකෙකු නැතිවෙතියි මහින්ද පන්සලකදි කීවේ රතනලා වෙනුවෙන් මිස පිළිවෙත් සපිරි හාමුදුැවරු ගැන හිතලා නොවේ.
අතුරලියේ රතන භික්‍ෂුව මහනුවර මහ මලූවේ දිගාවි සිටියේ ඇයි? භීෂණය වපුරා පාර්ලිමේන්තුවට රිංගා ගැනීමේ අපේක්‍ෂාවෙනි. අද එජාපය සමග සිටින, පාඨලී චම්පික එක් පොහෝ දිනෙක රතන භික්‍ෂුවගේ ආරාමයෙහි තාවකාලික පැවිද්ද ලබා ගත්හ. රතන භික්‍ෂුව පාඨලී දෙදෙනාම හෙළ උරුමය හැටියට 2005දී මේ මහ මලූවේදී විධායක ජනාධිපති ක‍්‍රමය අහෝසි කිරීමට ශී‍්‍ර දළදා වහන්සේ ඉදිරියේ ප‍්‍රතිඥා දුන්හ. ඔව්හූ ඒ සඳහා මහින්ද රාජපක්‍ෂට බල නොකළා පමණක් නොව 18 වෙනි සංශෝධනයටද නිර්ලජ්ජීව අත් එසවූහ. 2014දී සාධාරණ සමාජයක් ව්‍යාපාරයට එක් විිමේදී විධායක ක‍්‍රමය අහෝසි කිරීමේ ප‍්‍රතිඥාවට ඔවුන් විරුද්ධ විය. රතන භික්‍ෂුව මෙවර මහ මලූවට එන්නේ් ශී‍්‍ර දළදා වහන්සේද රැුවටූ පව් කාරයෙකු ලෙසය. ඔහුගේ ඉල්ලීම් අතර, විනය කටයුතු සිදු කිරිමට, පොහොය සීමා මාලකයක් ලබා ගැනීමේ අරමුණක් තිබුණේද නැත.
මිහිඳු මහ රහතන් වහන්සේ මෙරටට වැඩ කළ ප‍්‍රමුඛ කාර්යක් වන්නේ මහමෙවුනා උයන රන් නගුලකින් බද්ධ සීමා ඇති කිරිමය. එය භික්‍ෂු පැවැත්මට උවමනා බව මහා වංශයේ කියැවෙති. ‘‘අසන ලද දේශනා ඇති ඒ රජතෙමේ ද පැමිණ තෙරුන් වහන්සේ සමිපයෙහි හිඳ, ‘‘වහන්ස බුද්ධ ශාසනය මෙහි පිහිටි යේහෝදේා ’’ යයි විමසූහ. ‘‘නරෙන්ද්‍රය තවම නො පිහිටිියේය. ජනාධිපතිය උපෝසථාදි විනය කර්ම පිණීස බුද්ධාඥාවෙන් මෙහි සීමාවක් බැන්ද කල්හී ශාසනය පිහිටන්නේය. මහා ස්ථවිරයන් වහන්සේ වදාළහ.’’ සිය පුරය වටකොට මහ මෙවුනා උයනෙහි මහා බද්ධ සීමාව පිහිටුවන ලද්දේ එසේය.
මහා වංශය (15 වෙනි පරිච්ඡේදය 179-184 ගාථා* මේ විස්තර කරන්නේ ශාසනික ඉතිහාසයයි. සැරියුත් මුගලන් පිළිවෙලින් පැමිණි පිළිවෙත් මහ සගගණ රැුකීමට එදා රජවරු සැදී පැහැදී සිටියේ එසේය. ඒ අර්ථයෙන් භික්‍ෂු විනය ශක්තිමත් කරන ථේරවාද කෙටුම්පතට වින කටින මහින්ද තක්කඩියෙකි. ඔහු පසුපස යන අතුරලියේ රතන භික්‍ෂුවක්ද? රතන භික්‍ෂුව ඓතිහාසික මහ මහමලූව කිළිටි කරමින් මෙවර දිගා වී සිටීම කතා කළ යුත්තේ මෙතැන් සිටය. එදා හෙළ උරුමය හැටියට දුන් ප‍්‍රතිඥාව හරහා කෙළියේ මුසාවාදයෙකි. ඒ ප‍්‍රතිඥාව කියවූ එල්ලාවල මේධානන්ද ගෙදර ගියේ කැසිනෝ පනතටද අත් උස්සමිනි. අද, රතන පැමිණ දපා සිටින්නේ පාස්කු ප‍්‍රහාරය හරහා දේශපාලන පොරක් වීමටය. මේ කි‍්‍රයාව ලෝක ත‍්‍රස්තවාදයක් අතැතිව සිටින විනාශකාරි මුස්ලිම් මූල ධර්ම වාදීන් කඩු පිහි සමග ලංකාවට කැඳවීමකි. රතන භික්‍ෂුව ලැබූ ජයග‍්‍රහණය ආගම වෙනුවෙන් මිනි මරණ පිරිසට කෙරුණ ආරාධනාවකි. ඒ හරහා රිශාඞ්ලා හිස්බුල්ලාලා, සාලිලා ජිහාඞ්වරුන් ලෙස අබිිසේක විය. ජේ.ආර්. ජයවර්ධන කාලයේ අමිර්තලිංගම් ඇතුලූ සියථ උතුරේ මන්තී‍්‍රන් පාර්ලිමේන්තුවෙන් නෙරපිමේ ප‍්‍රතිපලය උතුර දකුණ දෙකම විනාශ කළ තිස් අවුරුදු යුද්ධයකි. මේ එහි දෙවන පියවර වේ. මෙය ලියන අතර, සියලූ මුස්ලිම් දේශපාලනඥයන් රජයෙන් ඉවත් විය. කිසි දිනෙක මුහුදු තීරයේ මුස්ලිම් චින්තනය පසුපස නො ගිය රට මැද මුස්ලිම් නායකයන් රතනලාට මාසයක් කල් දී ඇති බව මතක තබා ගත යුතුවේ. බුදුන් වදාල රතන සුත‍්‍රය විසාලා මහනුවරට සෙත් පැතීය. අතුරලියේ රතන සුත‍්‍රය රටට විනාසය ගෙනාවේ එසේය.
පාස්කු ඛේදවාචකයේදී රටේ බහුතරය වෙනදා නැති ඉවසිලිවත් ශික්‍ෂණයකින් හැසිරුණාහ. එසේ රට සන්සුන් වීම ජූලි කලබලය සම්ප‍්‍රදායයේ අවස්ථාවාදි දේශපාලනය ප‍්‍රතික්‍ෂේප කිරිමකි. මහින්ද රාජපක්‍ෂ මැයි 13දා ප‍්‍රහාරයක් ප‍්‍රකාශයට පත් කළේ ද, දයාසිරිලා, මධු මාධවලා ඒ අනුව ප‍්‍රදේශ ගිනි තැබුවේද භීෂණය රටේ පැතිරවීමටය. සිරිසේනලාට රාජපක්‍ෂලාට මැතිවරණ සඳහා, ගිනි කෙළි සහ මිනී මස් උවමනාවේ. සිරිසේන රාජපක්‍ෂ වයඹ බස්නාහිර මෙහෙයවූ භිෂණය ලොප් වී එක් ඝාතනයකින් අවසන් විය.
සිරිසේන ගලගොඩ අත්තේ හිරෙන් එළියට ගත්තේ ඉන් පසුවය. ඒ සමග රතනගේ දේශපාලනය අවතැන් විය. රතන මහමලූවට තල්ලූ වුණේ මෙන්න මෙහෙමය. දැන් රතන දිනුම්ය. රතනත් ගලගොඩ අත්තේත් දෙකට බෙදී සිරිසේනගේ මහින්දගේ බලූ පොරයට උඩ බුරලීම ආරම්භ කළහ. මහින්ද පොන්සේකාව හිරේ දැමුවාට එරෙහිව භික්‍ෂුන් ඒකරාශී කළ මල්වතු මහ නා හිමියන් බිය වැද්දීමට මහින්ද, රතන සහ ධම්මාලෝක දෙදෙනාට රා පොවා, මල්වත්තට එවිය. අද රතන ගලගොඩ අත්තේ දරා සිටින්නේ බුද්ධ චිවරය නොවේ. 1956 සිට ජාතියට සාසනයට වින කැටූ නීලපට වස්ත‍්‍රයකි.
බුද්ධරක්ඛිත සෝමාරාම බණ්ඩාරනායක මරා දැමීමේදීි පටලා සිටි නීල පට වස්ත‍්‍රය, අද රතනලා පාවිච්චි කරති. අම්මලා දරුවන් සසුන් ගත කරන්නේ නිවන් දකින්නටය. අද රතනලාගේ අම්මලා ……..?
සිරිසේනලා රාජපක්‍ෂලා සමග දේශපාලනය කරන රතනට, හිස්බුල්ලා සාලි රිෂාඞ් අයින් කිරිමට මහ මලූවට ආ යුතු නැත. ඊට තුන් සිත පහදා ශ‍්‍රී දළදා වහන්සේ වඳීන්න පැමිණෙන සැදැහැවතුන්ගේ සැදැහැ සිත් අවේස කළ යුතු නැත. එය තමන් බැලිමට මහනුවරට පැමිණි එස්.බී. දිසානායකලා මහින්ද අමරවිරලා දුමින්ද දිසානායකලා සමග එක්ව කොළඹදී සිරිිසේන හමුවි සිදු කළ හැකිව තිබිණ. රතන භික්‍ෂුව මහ මලූවේ සිට නිකුත් කළ වෛරී පණිවිඩය තම්බිලා විනාස කිරිමට ජාතික සමගියට එරෙහි සෙනග කැඳවීමකි. මේ අසික්කිත කම වසා ගැනිමට රතන බුද්ධ චීවරය පාවිච්චි කරයි.
කෙනෙකු දරණ මතයට අප ගරු කරමු. එකී මතය වෙනුවෙන් සමහරු මිනි මරති. පාර්ලිමේන්තු නියෝජනය නිසාම, රතන භික්‍ෂුවට ජාතිවාදි වෛරය නොවපුරා මාළිගා භූමිය නො කෙළෙසා මේ ප‍්‍රශ්නයට පිළියම් යෙදීමට පාර්ලිමේන්තුුවේ අවශ්‍ය ඉඩකඩ තිබිණ. ඔහුට අවශ්‍ය වුණේ 225න් එකෙකු නොවී ලංකාවටම පොරක් වීමටය. රතන භික්‍ෂුව මහ මලූවෙන් නික්ම ගියහ. මන්තී‍්‍ර වරයෙකු ලෙස ආගම් සහ ජාති අනන්‍යතාව සහිත පක්‍ෂ ලියා පදිංචිය තහනම් කෙරෙන නීති සම්මතය මේ ප‍්‍රශ්නයට එක් පිළියමකි. එහෙත් රතන භික්‍ෂුව ඊට අත තියන්නේ නැත. හේතුව රිෂාඞ්ලා මෙන්ම රතනලාද ආගම විකුණා වාසියට දේශපාලනය කිරිම ය. ජාති ආගම් හැර වෙන හරවත් යමක් රතනගේ මුඩු කළ හිසෙහි නැත. ඔහුු මෙවර එජාප ලැයිස්තුවෙන් ගොඩ ගියේද හෙළ උරුමය අඩයාලම බෙල්ලේ එල්ලා ගෙන ස්වාර්ථය පිණීස වරින්වර පිල් මාරු කරන ක‍්‍රමයටය. ගිය වර මහින්දට අභියෝග කර රනිල්ට හේත්තුවූ රතන මෙවර රනිල්ට අභියෝග කර මහින්දට හේත්තුු වී පාර්ලිමේන්තු යනවා නිසැකය.
2005 සිට මේ දක්වා පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කරන රතන භික්‍ෂුව බුද්ධ දේශනාව විශ්වාස කරයි නම් මිනි මැරීම හොරකම් කිරීම ආදි දේශපාලන දුරාචාරවලට එරෙහි විය යුතුවේ. එහෙත් මේ භික්‍ෂුව තම දේශපාලනයේ කිසි විටෙක එවැනි හඬක් නගා නැත. සිර කරුවන් විසි ගණනක් පෝලිම් ගස්වා වෙඩි තබා ඝාතනය කළේ රතන භික්‍ෂුවද නියෝජනය කළ ආණ්ඩුව විසිනි. රිෂාඞ් බද්ර්දීන්ට ජාතික වනෝද්‍යානයකින් අක්කර හත් දහසක් කපා මිනිසුන් පදිංචි කරවිමට ඉඩ සැලසුවේද ශරීයා විශ්ව විද්‍යාලය ඇති කළේද රතන භික්‍ෂුව නියෝජනය කළ රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව විසිනි. වීරවංශ ජෝඩුව හොර පාස්පොට් තනා ජෝගි නැටුවේ රතන විරවංශ එක පිලක සිටියදිය.
රටේ දේශපාලනයට හූනියමක්වූ රනිල් වික‍්‍රමසිංහ, කූඨ ලේඛන තැනූ විරවංශ නීතියෙන් බේරා ගන්නා විට රතන භික්‍ෂුව නියෝජනය කළේ එජාප ආණ්ඩුවය. ඔහු මේ කිසිදු අවස්ථාවක සිවුර හෝ මහ මලූව එකී දුරාචාර වලට එරෙහිව රතන භික්‍ෂුව පාවිච්චි කළේ නැත. මේ අර්ථයෙන් ගත් කළ රතන යනු අවස්ථාවාදියෙකු මිස පරමාර්ථ ගවේෂී බෞද්ධ භික්‍ෂුවක් විය හැකිද? නිවන් දැකීමට සිය දරුවා සසුන් ගත කළ අම්මාටත් රතන භික්‍ෂුව කරන්නේ වංචාවකි. එහෙත් දේවදත්තත් වැ¥ අම්මාට සම්පතක් කියා ඇත.
රතන භික්‍ෂුව උපවාසය හමාර කරමින් සිය අධිෂ්ඨාන ශක්තිය ගැන කතා කළහ. සිය අධිෂ්ඨාන ශක්තියෙන් ¥ෂිත රාජපක්‍ෂලා පළවා හැරිය මාදුථවාවේ සෝබිත හිමියන්ගේ සාධාරණ සමාජ ව්‍යාපාරයට අවසන් මොහොතේ එක් වූ රතන භික්‍ෂුව ජාතික ලැයිස්තුවෙන් පාර්ලිමේන්තු ගියේ යහ පාලන මල් වට්ටියට අත ගැසීම නිසාය. රතන භික්‍ෂුවට මහ මලූ නොයා සෝබිත හාමුරුවන්ගේ ධජය අතට ගත හැකිව තිබුණි. එය නොකළේ ඔහු තමන්ට අවංක නැති නිසාය. මාදුථවාවේ සෝබිත හිමියන් මෙන් පරමාර්ථ ගවේෂී බෞද්ධ භික්‍ෂුවක් නොවන නිසාය.
යහ පාලන ව්‍යාපාරය හරහා රටේ බලයට පත් සිරිසේන වික‍්‍රමසිංහ දෙදෙනාම එකී ව්‍යාපරය කෙළෙසා විනාස කළහ. රතන භික්‍ෂුව ශ‍්‍රමන ප‍්‍රතිරූපයට ඒ විනාසය කරමින් සිටිති. 2010න් මෙපිට එජාපයට ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයෙකු ඉදිරිපත් කළ නොහැකි වුනේ රටේ ජනතාව රනිල් වික‍්‍රමසිංහ පිලිකුල් කරන හෙයිනි. සමස්ත එජාපය රනිල් වික‍්‍රමසිංහ මඩ කළ දේශපාලන ගොහොරුවේ සූකර සෙයියාවෙන් ලැග රට ගඳ ගස්වති. බැංකු සොරුන්ට කොමිස් කාක්කන්ට යටවූ එජාපය අද රටට පිළිකුලකි. එසේම යහ පාලනයේ මුවාවෙන් සිරිසේන රටට සහ ජනතා ප‍්‍රාර්ථනාවල කළ හානිය සු`ථපට නොවේ. රතන භික්‍ෂුව රිෂාඞ් ඉතිරි කර මහ මලූවේ සටන ඉවර කළේ ඇයි ? තම පැවැත්මට හෙළ උරුමය පවත්නා සේම මුස්ලිම් මූල ධර්ම වාදයත් පැවතිය යුතු හෙයිනි. එසේම සමස්ත හානියවූ රිෂාඞ් රනිල් සමග තිබෙන්නට හැරියේ ඡුන්ද වාසි බලාය. ප‍්‍රශ්නය මුස්ලිම් නම් රිෂාඞ් අතහැර නැගිට්ටේ අසිහියෙන් නොවේ. බුදුන් වදාළ ඡුන්ද අගතියෙනි.
රටට ජාතියට හිතවත් නම් මේ ආරවුලෙන් රට ගොඩගැනිම අපහසු නැත. පළමුව අවංක විය යුතුවේ. මහවිල්ආරු ගිය බව සැබෑය. යුද්ධය දිනු පසුව මේ වීරයන් සිදු වන්නේ කුමක්දැයි හැරි බැලූවේවත් නැත. විල්පත්තුව කපද්දීත් ෂරියා විශ්ව විද්‍යාල පටන් ගනිද්දීත් මේ වීරයන් සිටියේ සැතපිලාය. ඉන්දියාව දුවන්නේ ජාතික ප‍්‍රතිපත්තියකිනි. යකාටවත් ඒ රටේ නීතියට අත තැබිය නොහැකිය. පාකිස්ථානයේ අගමැති වුනත් හිරේ දැමිය හැකිය. ලංකාව යනු බලය අතට ගත් තක්කඩින්ගේ තිත්පොලකි. රටට ආදරේ නම් නීතිය යටපත් කළ නොහැකි ජාතික ප‍්‍රතිපත්තියක් සකසා ගැනීමට වර්තමාන පාර්ලිමේන්තුවට මාසයක කාලයක් ප‍්‍රමාණවත්ය. මෙවැනි ධනාත්මක තැනකට රට ගෙන යාමට රතන භික්‍ෂුව ඉදිරිපත් වන්නේ නැත. හේතුව ඔහුද බලයට පොරකන තවත් දේශපාලන තක්කඩියෙක් පමණක් නිසාය.
කුරුණෑගලදී වෛද්‍ය සාපි මුල් කොට කළ ප‍්‍රකාශයෙන් රතන භික්‍ෂුව අභියොග කළේ රටේ පවත්නා නීතියටය. ඩිඅයිජී මාරු කළොත් බලාගෙනයි කීය. අල්ලස් නීතිය කි‍්‍රයාත්මක කරන බලය අල්ලස් කොමිසමට මිස, කුරුණෑගල ඞීඅයිජීට නැත. ඔහු අනවශ්‍ය ආරවුලක් නිර්මානය කිරිමට නිලය භාවිතා කළ බව රජයට තහවුරු විය. ඔහු වෛද්‍ය සාපි මධ්‍යම රාති‍්‍රයේ අත් අඩංගුවට ගත්තේ නීති විරෝධීව පොහොසත් වීම නිසා මිස ගබ්සා කළ නිසා නොවේ. එය සත්තකින්ම දොස්තරලාගේ චැනල් ගැටුමකි. වාර්තාවන පරිදි ඉහළ පොලිස් කාරයෙකුගේ අඹුවද කුරුණෑගල රෝහලේ විශේෂඥ වෛද්‍ය වරියකි.
කුරුණෑගලදී කළ ප‍්‍රකාශය හරහා ඉස්මතු වුණේ රතන තුළ සිටි තිරිසනා මිස උජුපටිපන්න බෞද්ධ භික්‍ෂුව නොවේ. රතන භික්‍ෂුව මන්තී‍්‍රව සිටියදී රාජපක්‍ෂලා සිර ගෙදර රැුඳවියන් විසි ගණනක් පෝලිං ගස්වා වෙඩි තබා ඝාතනය කළහ. එදා රටේ නීතිය කෙළෙසුණ බව රතන මතක් නොවුණේ ඒ ම්ලේච්ඡු ඝාතන අනුමත තළ නිසාය. අතුරලියේ රතන සූත‍්‍රය හෙවත් භික්‍ෂුත්වය අවභාවිතා කිරිමේ කතාව මෙතෙකින් නිමියේය. x
x නීතිඥ චන්ද්‍රසිරි සෙනෙවිරත්න
