1989 අවුරුද්දේ වේදිකාගත කෙරුණු ‘මාඝාත’ නාට්‍යයේ ප‍්‍රධාන තේමාව වුණේ එවකට බිඳවැටී තිබුණු ‘නීතියේ ආධිපත්‍යය.’ ජනාධිපති ජේආර් ජයවර්ධන අගවිනිසුරු ධුරයට පත්කළ විනිසුරුවරයා, තමනට පක්ෂපාතී ලෙස නඩු තීන්දුවක් නොදීම නිසා තම පාක්ෂිකයන් ලවා උසාවියට හූ කියා ගල් ගැසූ පුවතක් නිමිති කරගෙනයි දෘෂ්ටාන්ත ආකෘතියකින් මාඝාත නාට්‍යය ගොඩනැංවී තිබුණේ. මාඝාත කියන්නේ පැරැුණි එළාර රජදවස ‘ගව ඝාතනයට’ එරෙහිව පනවා තිබුණු නීතියක්. එළාර රජුගේ පුත‍්‍රයාගේ අශ්ව කරත්තයට යටවී තම පැටවා මියයෑම පිළිබඳ එළදෙනක් කරන පැමිණිල්ලකට ප‍්‍රතිචාර ලෙස තම පුත‍්‍රයාද එම රථයටම යටකොට මරාදමන ලෙසට රජු නියෝග කළ කතාව ජනවහරේ එන එකක්. මෙය ‘කතාන්දරයක්’ වුණත් ඉන් කියවුණේ රජුගේ පුත‍්‍රයා වුවද නීතියට යටත් බවයි. ආක‍්‍රමණිකයෙකු වුවත්, එළාර යුක්තිගරුක ලෙස රට පාලනය කළ නිසා වසර 44ක් රජකම් කළ බව කියවෙනවා. නාට්‍යය තුළ සංසන්දනාත්මකව, නීතියේ ආධිපත්‍යය සුරැුකි ඒ අතීත තත්වය නීතියේ ආධිපත්‍යය බිඳවැටුණු එවකට වර්තමානය සමඟ සාකච්ඡුා කෙරුණා. වේදිකා නාට්‍ය සහ සිනමාව ඉතා දරුණු වාරණයකට යටත්ව තිබූ ඒ යුගයේ මාඝාත නාට්‍යය රැුඟුම් පාලක මණ්ඩලයේ කතුරින් ගැලවී ප‍්‍රදර්ශනය කරන්නට හැකි වුණේ ඒ දෘෂ්ටාන්ත ආකෘතිය නිසා.
නීතියේ ආධිපත්‍යය යන්නෙන් අදහස් වෙන්නේ සරලවම, ‘නීතියට ඉහළින් කිසිවෙකු නැහැ’ ( No one is above law )* කියන එක. මැති ඇමතිලා, ඔවුන්ගේ දරුවන්, රණවිරුවන්, පූජකයන් කියා වෙනසක් නැහැ. (එළාර රජු දවස, රජුගේ පුත‍්‍රයා වුවද සිටියේ නීතියට යටත්වයි*. ‘සත්‍යය කියන්නේ සොයාගත යුතු දෙයක් මිස කෙනෙකුගේ වුවමනාව මත නිර්මාණය කළ හැකි යමක් නොවේය’ කියන මූලධාර්මික අදහස පදනම් කරගන තමයි තාර්කිකව නීතිය මත මේ ආධිපත්‍යය ගොඩනැගෙන්නේ. අධිකරණය ඉදිරියේ අනාවරණය වන ‘කරුණු මත පදනම්ව සත්‍යය මතු කරගත’ යුතු වෙනවා. එසේ සත්‍යය මතු කරගන්නා ක‍්‍රමවේදය සැඟවුණු රහසක් නෙවෙයි. ප‍්‍රසිද්ධ කරන ලද ලිඛිත ක‍්‍රියාපටිපාටියක්. අධිකරණ ක‍්‍රියාවලියකින් කෙරෙන්නේ ඒ ක‍්‍රියාපටිපාටිය අනුගමනය කර සත්‍යය පාදාගැනීම.
කන්දක් ඉහළ සිට, පහළ පෙනෙන රත්නපුර නගරයේ සහ පන්සලක ඡුායාරූප ගත් චෝදනාවක් මත සබරගමුව විශ්වවිද්‍යාලයේ සිංහල සිසුවකු ඔහුගේ මුස්ලිම් මිතුරන් දෙදෙනෙකුද සමඟ අත්අඩංගුවට ගැනුණා. මේ සටහන ලියන මොහොත වන විට ඔවුන් රිමාන්ඞ් බන්ධනාගාරයේ. මේ තරුණයා ඡුායාරූපකරණයෙහි යෙදෙන කෙනෙකු බව වාර්තා වෙනවා. ඔහු සන්තකයේ හමුදා තොප්පිවලට සමාන තොප්පි තිබීම, කුරානයක් තිබීම, හදිසි නීතිය යටතේ සැකපිට අත්අඩංගුවට ගැනීමට හේතුවූයේලූ. සිය පුත‍්‍රයා සතුව බෞද්ධ දර්ශනය පිළිබඳ පොත් මෙන්ම බයිබලය හා කුරානයද තිබුණත් කුරානය පමණක් අත්අඩංගුවට ගත් බව තමයි තරුණයාගේ පියා පවසන්නේ. වැඩිපුර පොතපත කියවන ඕනෑම කෙනෙකු ළඟ ජාතක පොත, බයිබලය, කුරානය තිබීම සාමාන්‍ය දෙයක්. මගේ ළඟත් මේ පොත් තියෙනවා.
තරුණයාගේ නිවසේ තිබී අත්අඩංගුවට ගත් තොප්පිය තමන් විසින් පදික වේදිකාවෙන් මිලදීගෙන මිනුම් කටයුතුවලදී පාවිච්චි කළ තොප්පියක් කියලයි තරුණයාගේ මිනින්දෝරු පියා පවසන්නේ. ඔහු එම තොප්පිය පැළඳ මිනුම් කටයුතු කරන ඡුායාරූපයක්ද පෙන්වනවා. යුද්ධයෙන් පස්සේ හමුදා තොප්පිවලට සමාන තොප්පි, කැමා ටීෂර්ට්, කලිසම්, විලාසිතා ප‍්‍රියකරන තරුණයන් කා ළඟත් තිබුණා. විශේෂයෙන් රූගත කිරීම් සඳහා යන සිනමා සහ රූපවාහිනී තාක්ෂණික ශිල්පීන් ළඟ. තහනමක් ගැන කවුරුත් දැනසිටියේ නැහැ. මේවා තහනම් භාණ්ඩ බව හුවා දක්වන්නේ, මේ අත්අඩංගුවට ගැනීම් වාර්තාකරණ කැමරා කණ්ඩායම්ම වීමයි, හොඳම විහිළුව. අත්අඩංගුවට ගත් සරසවි සිසුවාට විරුද්ධව එක්තරා භික්ෂුවක් විසින් පසුගිය දිනෙක රත්නපුර නගරයේදී ද්වේෂසහගත ප‍්‍රචාරයක් ගෙනගිය බවත්, එහිදී භික්ෂුව තරුණයා පිටතට දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියේ මරාදැමීමට බවත් ඔහුගේ පියා පැවැසූ බව සමාජ ජාලාවල වාර්තා වුණා.
ඉහත වාර්තාවෙනුත්, මැයි 13 වෙනිදා දිවයිනේ සමහර පළාත්වල මුස්ලිම් ජනතාවට එරෙහිව කළ පහරදීම්, කුරුණෑගල සිසේරියන් සැත්කම් කළ වෛද්‍යවරයාට එරෙහි චෝදනා, ශක්තික සත්කුමාරගේ කෙටිකතාව, හසලක කාන්තාවකගේ ඇඳුමේ ධර්මචක‍්‍ර මෝස්තරය, මුස්ලිම් ඇඳුම් මහන්නියන් ළඟ තැඹිලි පාට පොප්ලින් තිබීම ආදි සිදුවීම්වලට අදාළව නීති කටයුතු කෙරීගන යන ආකාරයත් සලකා බැලීමේදී පැහැදිලිව පෙනෙන්නේ ‘නීතියේ ආධිපත්‍යය‘ දරුණු ලෙස බිඳවැටෙමින් තිබෙන බවයි. පොලීසි සහ උසාවි ඉදිරියට පැමිණෙන භික්ෂූන් සහ ජනකණ්ඩායම් තර්ජනය කර සිටින්නේ නීතිය ක‍්‍රියාත්මක කිරීමේ අධිකාරිය තමන් අතට පැවරී ඇති පරිදියි. රටේ ප‍්‍රධාන ජනමාධ්‍ය මේ මතය ජනතාව තුළට පොම්ප කරමින් සිටිනවා. ඇතැම් අවස්ථාවල, පොලිස් නිලධාරීන්ට ක‍්‍රියාත්මක වෙන්නට වී තිබෙන්නේ මේ තර්ජන හමුවේ. නීතියේ ආධිපත්‍යය බිඳවැටීමේ භයානක බව පිළිබඳ කිසිවෙකුට හැඟීමක් තිබෙන බවක් පෙනෙන්නේ නැහැ.
රටේ සියලූම මුස්ලිම් ප‍්‍රසව සහ නාරි වෛද්‍යවරුන්ගේ සේවය තහනම් කරන ලෙස ඕමල්පේ සෝභිත හාමුදුරුවන් පුවත් සාකච්ඡුාවකදී ඉල්ලා සිටි බව දිවයින පුවත්පත වාර්තාකර තිබුණා. එක් පුද්ගලයෙකු කළේයැයි තවමත් ‘සාධාරණ සැකයෙන් තොරව අධිකරණ ක‍්‍රියාවලියකින් සනාථ නොවුණු වරදක්’ නිසා ඔහු අයත් ජාතියේ සියලූම අයගේ වැඩ තහනම් කිරීමට නීතියක් මා දන්නා තරමින් නැහැ. ඒ පුද්ගලයා වරදකරු වුවත්, ඔහු අයත් ජනවර්ගයේ සමස්තය දෙස සැකයෙන් බැලීමට නීතියක් නැහැ. එසේ ප‍්‍රකාශිත ලිඛිත නීතියක් තිබුණා වුවත්, එය යුක්තිසහගත, සාධාරණ සහ සදාචාර සම්පන්න නැහැ. රජයකට එවැනි නීති සම්පාදනය කර සම්මත කරගන්නට සදාචාරාත්මක අයිතියක් ද නැහැ.
ඇමෙරිකාවේ සිවිල් යුද්ධයට කලින්, වහලා සහ වහල් හිමියා අතර ඉතා පැහැදිලිව අර්ථ දක්වා සම්මත කරනු ලැබූ, නීති රීති සහ රෙගුලාසි පද්ධතියක් හරහා කළු ජාතික අප‍්‍රිකානු-ඇමෙරිකානුවන්ගේ නිදහස ක‍්‍රමානුකුලව අහිමි කරනු ලැබ තිබුණා. ඒවා ක‍්‍රියාත්මක කිරීම ඉතා නීතිගරුක වුවත් අතිඅමානුෂික ලෙස පසුව පිළිගැනී, වෙනස් කෙරුණා. අප‍්‍රිකාවේ වර්ණභේදවාදී ප‍්‍රතිපත්තීන්වලටත් අත්වුණේ ඒ ඉරණම. මානව අයිතිවාසිකම් විධිමත්ව සැකසී පරිණාමය වුණේ ඒ විදියට. ඒවා දිවිපුදා දිනාගත් අයිතීන්.
දැන් නීතිය ඉදිරියේ සියල්ල සමානයි. මානව ඉතිහාස චක‍්‍රය ආපස්සට කරකවන්න බැහැ. එය කැරකෙන්නේ ඉදිරියට. මිනිස් නිදහස ප‍්‍රසාරණය කරමින්. සම-ලිංගික විවාහය නීත්‍යනුකුල කෙරුණ පළමු ආසියාතික රට බවට තායිවානය වාර්තාපොතට එකතු වුණා. නිදහස හකුළන ආගමික නීති ක‍්‍රමයෙන් හැකිළෙනවා.
ඉන්දියානු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය, ඓතිහාසික තීන්දුවක් දෙමින් සම-ලිංගික සේවනය සාපරාධී ක‍්‍රියාවක් නොවන ලෙස අර්ථනිරූපණය කළා. මේ අර්ථ නිරූපණයත් සමඟ සම-ලිංගික සේවනය සාපරාධී ක‍්‍රියාවක් ලෙස හඳුන්වන, වසර 157ක් පැරණි SECTION 377 ලෙස ප‍්‍රචලිත යටත්විජිත සමයේ නීතියක්, අවලංගු කෙරුණා. ඉන්දියාව, මූලික වශයෙන් හින්දු අධිපති සංස්කෘතික චාරිත‍්‍ර රජයන, විවිධ ජනවර්ග වෙසෙන රටක්. ඉන්දියානු ඉතිහාසයේ පූර්ණ බහුතරයක් සහිතව බලයට පත් වුණු තුන්වෙනි අගමැති, මෝදී, තමන්ගේ ඡුන්ද ප‍්‍රචාරණයේ ආමන්ත‍්‍රණය කළේ ‘හින්දුත්වය’ට. එහෙත් ඉන්දියානු රජය අනාගමිකයි. ලෞකිකයි. කිසිම ආගමකට හෝ ගෝත‍්‍රයකට රජයේ අනුග‍්‍රහයක් හෝ ප‍්‍රමුඛතාවක් නැහැ. ඉන්දියානු නීතිය පක්ෂපාතී යුක්තියට පමණයි. නීතියට ඇඟිලි ගහන්නට, බලපෑම් කරන්නට ‘කිසිම දෙවියෙකුට’ බැහැ.
පසුගිය දවසක, ප‍්‍රභූවරයෙකුට නිදහසේ යන්නට කොළඹ ප‍්‍රධාන සතර-මංසන්ධියක් රථවාහන පොලීසිය විසින් වසාගන සිටියා. ඊට විරෝධය දක්වමින් මංසන්ධියේ සිරවී සිටි වාහන රියදුරන්, ‘හෝන්’ විරෝධතාවක් දක්වන අයුරු සමාජ ජාලා ඔස්සේ ප‍්‍රචාරය වුණා. කැකෑරෙමින් තිබුණු විරෝධයක් සාමුහිකව එළිදැක්වුණු දුර්ලභ අවස්ථාවක් මේ. පාරේ නිදාගන්නයි ඇත්ත කියන්නයි බයවෙන්න ඕන නැහැ කියලා කියමනක් තියෙන්නේ නිකම්ම නෙවෙයි. මොනවා නැති වුණත්, තරාතිරමකින් තොරව කෙනෙකුට මහපාර අයිතියි කියන තේරුමින්. උසාවි විශේෂ අවසරයකින් තොරව ප‍්‍රභූ ගමනාගමනය සඳහා ‘සුවිශේෂ ඉඩක් සැලසීම’ට මාර්ගයක් වසා තැබීම නීති විරෝධියි. ඒ ජනතා විරෝධය ‘නීතියේ ආධිපත්‍යය’ සුරකින්නටයි. සරලව කියනවා නම්, ‘නීතියට ඉහළින් කිසිවෙකු නැහැ’ කියන එක පාර වසා නිදහසේ පියාසර කළ දේශපාලකයාට මතක් කර දෙන්නටයි.
‘නීතියට ඉහළින් කිසිවෙකු නැහැ’ කියන එක අමතක කර හැසිරෙන කෙනෙකුට එය මතක් කර දෙන්න ජනතාව විරෝධය දක්වන එකයි, නීතිය තමන්ට වුවමනා පමණට නවාගන්න පොලීසි, උසාවි ඉස්සරහ කෑගහන එකයි උපවාස කරන එකයි දෙකක්. ඇතැම් භික්ෂූන්, බල සේනා සහ මාධ්‍ය මේ දිනවල කරමින් සිටින්නේ දෙවැනි එකයි. එහි බරපතළ අනිසි ඵලවිපාක දැනටමත් පෙනෙමින් තිබෙනවා. සමහරක් නඩු විභාග කරන්නට නොහැකිය කියා විනිසුරුවරුන් ඉවත් වෙනවා. විල්පත්තු වන සංරක්ෂිතය ආශ‍්‍රිත පදිංචි කිරීම සම්බන්ධ නඩුව කෙළවර තෙක් අසා එහි තීන්දුව දීම විනිසුරුවරයා මගහැර සිටිනවා.
සත්‍යය යනු මේ යැයි ‘කිසිවෙකු විසින් ගොඩනැගූ යමක්’ නීතියේ දෙවඟන මත පවරා එය පිළිගන්නැයි ඇයට බලපෑම් කරන්න කාටවත් බැහැ. එසේ කිරීම සමාජය තුළ නිර්මාණය කරන අරාජිකත්වය අප කැඳවාගන යන්නේ සාමූහික විනාශයක් දෙසටයි.x
