1956 වසරේ මහ මැතිවරණය දේශපාලන පමණක් නොව සමාජීය සංස්කෘතික පරිවර්තනයක් ද කළ බව කියැවේ. එහි ඇත්ත නැත්ත කෙසේ වෙතත් එවකට බලයේ සිටි එක්සත් ජාතික පක්ෂය මැතිවරණයකදී පරාජය කොට නව පක්ෂයක් ලෙස ශ‍්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය මතු වීම අවතක්සේරු කළ නොහැක. එම දැවැන්ත මැතිවරණ ජයග‍්‍රහණයට සොලමන් බණ්ඩාරනායක විසින් ඒකරාශි කරන ලද සමාජ ස්තර හඳුන්වන ලද්දේ පංච මහා බලවේගය ලෙස ය. සඟ, වෙද, ගොවි, ගුරු හා කම්කරු යන පස් වැදෑරුම් වෘත්තීන්හි නිරත බොහෝ විට ග‍්‍රාමීය හෝ අර්ධ ග‍්‍රාමීය පසුබිමින් එන බහුතර හෙළ-බොදු පිරිස ය සොලමන් මැතිඳුන් තම කර පිටින් ඔසවා ගොස් රජ කළෝ.
අලෙවිකරණයේදී පාරිභෝගික කොටස් හෙවත් ‘සෙග්මන්ට්ස්’වෙන් වෙන් ව හඳුනා ගනී. ඒ ඒ පාරිභෝගික කොටසට අවැසි ආකාරයට අලෙවි කරන සේවය හෝ භාණ්ඩයේ ගුණය, හැඩය නිමාව හා මිල ද තීරණය වේ. ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ක‍්‍රමයක වුව ද ඡුන්ද යන්ත‍්‍රය ක‍්‍රියාත්මක කිරීමේදී අලෙවිකරුවා හෙවත් ජන්ද අපේක්ෂකයා මුලින් ම කරන්නේ තමන්ගේ ඡුන්දදායක සෙග්මන්ට් හඳුනා ගැනීම ය. කලක් තිස්සේ එජාපයේ හා වමේ ‘කෝක්’ බිබී සිටි අයට ‘පෙප්සි’ පොවන්නේ කෙසේ ද යන්න සොලමන් මැතිඳුන් තම ඔක්ස්ෆර්ඞ් දැනුමෙන් සුපුරුදු පයිප්පය හොරගල්ලේ හිඳ අදින ගමන් සිතුවා විය හැක. ආර්ථික මට්ටමින් අහේනියක් නොවුණ ද සමාජීය හා සංස්කෘතික තලයේ යම් ආකාරයකට ආන්තිකකරණයකට ගොදුරු වූ ජන පස් පංගුවක් පයිප්පයේ දුම් රොටු අතරින් මැතිඳුන්ට පෙනුණා විය හැක. ඔවුන්ගේ කැකෑරෙන සිත් රිදුම හා තුවාලය තුළ බලවේගයක විභවයක් ඇති බව ද එතුමාට ඒත්තු ගැනුණ බව අනුමාන කළ හැක. ‘සිංහල-ඔන්ලි’ යන ටැග්-ලයිනය තමන්ගේ නව පැණි බීම හොඳින් විකුණාගත හැකි අලෙවි උපාය බව සවස තම අශ්වයා පදින ගමන් මැතිඳුන්ට සිතෙන්නට ඇත.
පනස් හයෙන් පසු බොහෝ වෙනස්කම් ආර්ථිකය හා සමාජ දේශපාලන දේහය තුළ සිදු විය. එම පරිවර්තන අතර අර පස් පංගුවට සිද්ධ වුණේ කුමක් දැයි සොයා බැලීම වටී. ලිබරල් ආර්ථිකය තුළ ගොවියා අනාථ වී ඇත. ශ‍්‍රම බලකායෙන් 25%ක පමණ තවමත් කෘෂිකර්මයේ නියැළුණත් දළ ජාතික නිෂ්පාදනයට කෘෂිකර්මයේ දායකත්වය සියයට හතක් අටක් පමණි. සමස්ත දරිද්‍ර ජනගහනයෙන් 40%ක් කෘෂිකර්මයේ නියැලෙන අය ය. කම්කරු කොටස ද දරුණු වෙනසකට භාජනය වී ඇත. බහුතර පිරිමි ශ‍්‍රමිකයන්ගෙන් සැදි සාම්ප‍්‍රදායික නිෂ්පාදන අංශයක් කියා දෙයක් දැන් නැත. ඒ වෙනුවට තරුණ කාන්තාවන් ශ‍්‍රම බලකායට එක්ව ඇත. ඔවුන්ගෙන් මහත් පිරිසක් පිටරට, බොහෝ විට මැද පෙරදිග වැඩ කරති. ලාංකීය ශ‍්‍රම බලකායෙන් සියයට දහයකට ආසන්න ගැහැනු පිරිමි ප‍්‍රමාණයක්, වැඩ කරන්නේ පිටරට ය. ඊටත් අමතරව ලාංකීය සම්භවයක් ඇති ඩයස්පෝරා කොටස් ද සිටිති. විශේෂයෙන් මේ කොටස දේශපාලනික ව සක‍්‍රිය ය. සමහර විට අනවශ්‍ය ලෙස සක‍්‍රිය ය; ලංකාවේ වෙසෙන්නන්ටත් වඩා ජාතිමාමක ය, අතිශයින් අතීතකාමී, ආගම්වාදී හා ජාතිවාදී ය. වාසනාවකට මොවුනට ඡුන්ද අයිතියක් නැත.
සමස්තයක් ලෙස ගුරු කොටසෙහි මහා වෙනසක් වී නොමැත. රෙජිනෝල්ඞ් කුරේ, බන්දුල ගුණවර්ධන, මොහාන් ලාල් ගේ‍්‍රරෝ වැනි ටියුෂන් ගුරුන් දේශපාලනයේ වැජඹුණත් සමස්තයක් ලෙස ගුරුවරුන් 56දී මෙන් වැදගත්දැයි සැක ය. වෙද කොටසේ නම් මහා වෙනසක් වී ඇත. පනස් හයේ සිටි රෙද්ද බැනියම හැඳි වෙදුන් හැඳිගෑවී ගිය ද පාදෙණිය පන්නයේ මාෆියා වෙද පරපුරක් නව බලවේගයක් ලෙස මතු ව ඇත. සඟ කොටස 56ට වඩා බෙහෙවින් ප‍්‍රචණ්ඩ වී ඇත. පාලනය කරගත නොහැකි මට්ටමකට මෙම සංඝ ප‍්‍රචණ්ඩත්වය තග්-භාවයකට හා මොබ්-භාවයකට මෝරා දැන් සේන්දු වී ඇත්තේ ත‍්‍රස්තවාදී මුවවිට අසල ය.
වත්මන් ඡුන්ද යාන්ත‍්‍රණය ක‍්‍රියාකරවන්නන් තමන්ගේ සෙග්මන්ට් තෝරාගන්නේ කෙසේ ද? මුස්ලිම්, දෙමළ හා වතුකර ඡුන්ද බහුතරයක් වාර් ගිකත්වය පදනම් කොට ගොඩනැගුණු පක්ෂවලට වැටෙයි. ප‍්‍රසිද්ධියේ පිළිනොගත්ත ද කුල පදනම මත ද යම් ඡුන්ද කොටසක් ගෙඩිය පිටින් ම අදාළ කුලය නියෝජනය කරන්නාට හිමිවේ. ජවිපෙට ද කුඩා වුවත් පන්ති හා මතවාදී පදනම මත යම් ස්ථාවර ඡුන්ද සෙග්මන්ටයක් ඇත. කට්ට-කන, ‘හාර්ඞ්-කෝර්’ පාක්ෂිකයන්ගේ සංඛ්‍යාත්මක සීමාව හොඳින් දන්නා ජවිපෙ කලක සිට නාගරික, වෘත්තික, මධ්‍යම පන්තික කොටස් ද ආකර්ෂණය කර ගන්නට මහත් උත්සාහයක් ගති. එම කොටස් ජවිපෙ ‘නෙක්ටෝ’ව බොන බවට දිවුරා කිව්වත් ඡුන්ද පොළට ගියා ම බොන්නේ වෙන පැණි බීමක් ය. එජාපය මුල සිට ම අන්තර්වාර්ගික පදනමකින් තම ඡුන්ද සෙග්මන්ටය තනා ගන්නට උත්සාහ කළේ ය. මල් පෝච්චි ලෙස හෝ දෙමළ මුස්ලිම් කොටස් නායකත්ව තනතුරුවල හෙබ වී ය.
පනස් හයෙන් අවුරුදු පනහකටත් වඩා සුළු ප‍්‍රමාණයක් ගෙවී ඇතත් ශ‍්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ වත්මන් අනුප‍්‍රාප්තිකයන් තවමත් තම පැණි බීමට යොදන්නේ ජාතිවාදය සමග මුසු කළ ජාතිකවාදය ය. මේ වට්ටෝරුවට කලෙක ජවිපෙ පවා තම පක්ෂයේ ප‍්‍රතිපත්ති පෙරන්නට ගත්තේය. සෙසු හෙළ-බොදු සමාජයේ ම පොපියන චමත්කාරය ජාතිවාදී වට්ටෝරුවෙන් පෙරෙන පැණි බීම නිසා එජාපයේ කොටස් ද පක්ෂය ඒ අතට ගෙන යන්න උත්සාහ කළහ. සජිත් පේ‍්‍රමදාස බැරි වෙලාවත් නායකත්වයට පත් වුවහොත් පක්ෂයේ බොහෝ විට පෙරෙන්නේ මේ වට්ටෝරුවේ පානයක් විය හැක. සඟ-වෙද බලවේගය පාදෙණි-නානසාර අනුපානය ලෙස ඕනෑ ම වෙලාවක ජාතිකවාදී ලෙස හඳුන්වා ගන්නා ජාතිවාදී දේශපාලන රිමෝටයෙන් මුදා හළ හැක. රතන හිමිද තමන් වහන්සේ තුළ ද නානසාරමය විභවයක් ඇති බව ඔප්පු කරන්නට ස්වයංවරයකට වැඩම කර ඇත. මෙම නව බලවේගයට අලූතින් එකතු වන ඉතා බලගතු සෙග්මන්ටයක් ඇත. ඒ ලාංකේය ‘වඳ’ ජන කොටසයි. මේ නව දේශපාලන බලවේගය මතුවන්නේ ඇතුගල්පුරයෙනි. දිනකට සියයක් පමණ ස්වේච්ඡුාවෙන් රෝහලට පැමිණ පැමිණිලි කර, දෙරණට වොයිස්-කටයක් දී, වඳ බලවේගයට බැඳෙන මේ පිරිස නොබෝ දිනකින් දස දහස් ගණනක් දක්වා ප‍්‍රසාරණය විය හැක. පැලෝපීය නාල මිරිකුණු කතුන් පමණක් නොව වඳ ක‍්‍රීම් ආලේප කළ යටි වස්ත‍්‍ර හැඳි පිරිස්, ඉතුරු සල්ලි ලෙස ලද වඳ-ටොපි කෑ දහස් සංඛ්‍යාත ජනතාව හා වඳ පෙති මිශ‍්‍රිත කොත්තු අනුභව කළ ගැහැනු පිරිමිද මේ මහා බලවේගයට ඒකරාශි වීමට නියමිත ය. සොලමන් මැතිඳුන් හෝ එතුමන්ගේ පවුලේ අනුප‍්‍රාප්තිකයෙකු මේ වන විට භුක්තිය පිණිස දේශපාලනයේ නිරත නොමැති නිසා වත්මන් නව සඟ-වෙද-වඳ ත්‍රෛබලවේගයේ තාර්කික පොල්මක්කාරයා වනුයේ වෙන කිසිවෙකු නොව පොහොට්ටුවේ ජනාධිපති අපේක්ෂකයා ය. x
x උදන් ප‍්‍රනාන්දු
