රත්න ශී‍්‍ර
මහ පොළොව මත දෙපා තබා සෘජුව නැගී සිටි ඔහු සමාජය විනිවිද දුටුවේය. සමකාලීන සමාජ ප‍්‍රවණතා ගීතයට හසුකර ගැනීමේදී සූක්ෂ්මවූද, නිර්මාණාත්මකවූද චාතූර්යයක් පළ කළ අතරම තෝරා ගත් විෂය පථයන් එකිනෙකට වෙනස් විවිධත්වයෙන් පිරිපුන් විය. එහි පරිධිය වඩාත් පෘථුල බව පැහැදිලිවම දෘශ්‍යමාන වූයේය.
x නිලාර් එන්. කාසිම්
රත්න ශී‍්‍ර විජේසිංහ කවියකු ලෙසම මිස ගීත රචකයෙකු ලෙස සන්නාම ගන්වන්නට ඇතැම් විචාරකයෝ දුර්මුඛ වෙති. ඔහු හෙළ කවිය ප‍්‍රවර්ධනය කළ ප‍්‍රදීපස්තම්භයක් වූවා සේම හෙළ ගීතය ද ඔසවා තැබූ අග‍්‍රගණ්‍ය ගීත රචකයෙක් වන්නේය.
ගීතය කවියේ නිවුන් සොයුරෙකි. සෑම විශිෂ්ට ගීත රචකයකු තුළම විශිෂ්ට කවියෙක් ජීවත් වෙයි. ශී‍්‍ර ලංකාවේ සෙසු සියලූ කවීන් අබිබවමින් රත්න ශී‍්‍ර කවියකු හා ගීත රචකයකු ලෙස වන සිය අනන්‍යතා වෙන් වෙන්ව පවත්වා ගත්තේය.
ඔහුගේ ගීතයේ අන්තර්ගතය, ආකෘතිය හා භාෂාත්මක ශිල්පෝපක‍්‍රම වෙන වෙනම විමසා බැලිය යුතු පොහොසත් සම්ප‍්‍රදාන සමූහයකි.
මහ පොළොව මත දෙපා තබා සෘජුව නැගී සිටි ඔහු සමාජය විනිවිද දුටුවේය. සමකාලීන සමාජ ප‍්‍රවණතා ගීතයට හසුකර ගැනීමේදී සූක්ෂ්මවූද, නිර්මාණාත්මකවූද චාතූර්යයක් පළ කළ අතරම තෝරා ගත් විෂය පථයන් එකිනෙකට වෙනස් විවිධත්වයෙන් පිරිපුන් විය. එහි පරිධිය වඩාත් පෘථුල බව පැහැදිලිවම දෘශ්‍යමාන වූයේය.
ශී‍්‍ර ලාංකේය සමාජ දේහය වඩාත් පරපතල ලෙස ඔත්පල කළ ජාතික ප‍්‍රශ්නය හමුවේ කම්පිත සිතින්, ජාතිවාදී බල කඳවුරට එරෙහිව ඔහු ලියූ ගී සහෘදයාගේ හද සසල කරවන සුළු විය.
”ශාන්තිනී තෙමා වැටේ නළල කුංකුමම්
කුංකුමම් තෙමා අහසේ අඬන චන්දිරන්
පාන් පැලට ගිනි ඇවිලී අන්න නැගෙන දුම්
ශාන්තිනී අපි දෙවියන් ඇති තැනකට යං…”
(සංගීතය: ගුණදාස කපුගේ / ගායනය: කරුණාරත්න දිවුල්ගනේ*
යක්ෂයන්ගේ අඩවියෙන් දෙවියන් වැඩ වෙසෙන තැනකට පවත්නා සමාජය රැුගෙන යායුතු බවට යෝජනා කරන රචකයා, ජාතිභේදවාදය පරාජය කරන්නට නම් එවන් විප‍්‍රවාසයක් සිදුවිය යුතු බව කියා සිටී. එනම් සමාජ ක‍්‍රමයේ පරිවර්තනයකි. තවත් විටෙක යුද්ධයේ ගොදුරු බවට පත්වූ දෙමළ සහෝදරත්වය පිළිබඳ සංවාදය ඔහු ගොඩනැගුවේ පත්තිනි හෑල්ල ඇසුරිනි. එ්, කෝවලන් අබිමුව වැළපෙන කන්නගීගේ ප‍්‍රකාශයක් ලෙසිනි.
”මන්නාරම් කන්‍යාරාමය ඇරිලා
වැලි පාරේ මං ආවා
පේසාලේ හන්දිය ළඟ
කණේරු මල් ගහ පාමුල
ඔබ පරවී වැටිලා
පපුවෙන් ලේ ගැලූවා ….”
(සංගීතය: පේ‍්‍රමසිරි කේමදස / ගායනය: රශ්මි සංගීතා*
සිංහල, දෙමළ මෙන්ම සිංහල මුස්ලිම් සංස්කෘතික සහෝදරත්වයද ප‍්‍රාර්ථනා කරන රත්න ශී‍්‍ර, එ් සඳහා රචනා කළ ගීතයෙහි ලා මතු කරන්නේ එ්, එ් සංස්කෘතීන් තුළ ඇති විචිත‍්‍රත්වයයි.
”පි-වේරගම්පිට පන්සලේ
පෝය දා වස් පිංකමේ
පෙරහැරේ ගිය නුඹ දුටු දා සිට
නින්ද නැ මට නංගියේ
ගැ-රාමළාන් හඳ ආකහේ
දුටුව සිකුරාදා රැුයේ
ඔබ මා දිහා බැලූ හැටි තාම මට
නොතේරෙන කවියක් වගේ ….”
(සංගීතය: සමන්ත පෙරේරා / ගායනය: සුනිල් එදිරිසිංහ සමග හේමන්ති රණසිංහ*
ජාතික සමගිය හා සංහිඳියාව පිළිබඳ ව්‍යාජ, වංචනික වාගාලාප මතු කරනු වෙනුවට සංස්කෘතික මූලයන් ගවේෂණය කරමින් එකී සන්දර්භයන් මතම පිහිටා, නව අර්ථ කථන සම්ප‍්‍රදානය කරමින් සහෘදයා ඥනනය කරන්නට ඔහු දක්වන සාමර්ථ්‍යය විශිෂ්ටය. දවා පිච්ච මල් අසපුව, සිංහල සිංදු කියන, කල්ලඩි පාලම, නවත්වන්න අත්පොළොසන් වැනි ගීතද එකී ධාරාවටම අයත්ය.
රත්න ශී‍්‍ර විජේසිංහ සමකාලීන සමාජ විඥනය ඔස්සේ ස්වකීය නිර්මාණ චින්තනය නිවැරදි දිශානතියකට මෙහෙය වූ ගීත රචකයෙකි. වෙල්ලස්සේ ගීතය එහි ප‍්‍රමුඛ පලයකි.
”බිම්බරක් සෙනග ගැවසුණ
චන්ද්‍ර සූර්යයා ඉපදුණ
ස්වර්ණ භූමියේ මනරම්
මාලිගාව දෝ….”
(සංගීතය හා ගායනය: ගුණදාස කපුගේ*
අහිමි වූ උරුම බිම ගොවියාට ස්වර්ණ භූමියකි. රත්න ශී‍්‍ර ගීතය රචනා කරන්නේ ගොවියාගේ ආත්මය සමග අනන්‍ය වෙමිනි. ඔහු බහු ජාතික සමාගම් වලට එරෙහිව නගන හඬ සමග සහෘදයා පෙළ ගැසෙන්නේ එහෙයිනි. දේශීය කොන්ත‍්‍රාත්කරුවන් එම ගොවි බිම කම්බි ගසා වටකොට වනසා ලූ ප‍්‍රචණ්ඩ විලාසය ගීතය තුළ පිළිබිඹු කරන ඔහු ඊට එරෙහි ස්වරය සටන් පාඨයක් සේ මතු කරයි.
”වෑ කන්ද කපා
බිම් කටු කම්බියෙන් බෙදා
මේ රණ බිමේ හිස ගසා දමනා
කඩුව බිම දමව් …. ! ”
එහෙත්, එකී ගීතය හුදු සටන් පාඨයක් පමණක් නොවී සාහිත්‍ය ගුණ පූර්ණ ගීතමය ප‍්‍රකාශනයක් ලෙස ශේෂ වෙයි. අනතුරුව සහෘදයා අවදියෙන් තබයි. සමාජ අර්බුද අබිමුව සාහිත්‍ය කරුවාගේ වගකීම එයයි.
විවිධ සමාජ විෂමතා ඔහු ගීතයට ප‍්‍රස්තුත කර ගන්නේ එවන් දෘෂ්ටියක පිහිටා ය.
සිංහල ගීතයේ විකාශනය විමසා බලද්දී ගීතයට සාහිත්‍යමය අගයක් එක් කළ පළමු රචකයා වශයෙන් ආනන්ද සමරකෝන් හඳුනාගත හැකිය. ශී‍්‍ර චන්ද්‍රරත්න මානවසිංහයන්ගෙන් එය තවදුරටත් අර්ථ ගැන්වුණු අතර මහගමසේකර එය මට සිළුවූ නිමැවුමක් බවට පත් කරන්නට සමත් වූයේය. එහෙත් සිංහල ගීතයේ විෂය ක්ෂේත‍්‍රය පේෂණය කළ රචකයන් අතර පුළුල්ව ඊට දායක වූවෝ මහාචාර්ය සුනිල් ආරියරත්න, ලූෂන් බුලත්සිංහල සහ අජන්තා රණසිංහ වැනි ගීත රචකයෝය. එම නාමාවලිය තව ටිකක් දිගු විය හැකිය.
රත්න ශී‍්‍ර විජේසිංහ ප‍්‍රබලව ඉදිරියට රැුගෙන ගියේ එම මෙහෙවරයි. සිංහල ගීතයේ විෂය ක්ෂේත‍්‍රය පුළුල් කළා වූ රචකයකු ලෙස ඔහුට හිමි වන බුහුමන සුළුපටු නොවේ.
ඔහු විසින් විවිධ සමාජ පන්තීන්වල, විවිධ වෘත්තීමය ක්ෂේත‍්‍ර තුළ පීඩාවට පත්වන ගොවි කම්කරු ජනතාව පිළිබඳව හෙළන ලද මානව ගුණ පූර්ණ දෘෂ්ටිය වඩාත් කැපී පෙනේ.
රෙදි සෝදන වෘත්තියේ නියැළෙන රජක යුවතියන් අරභයා ලියන ලද ගීය එවැන්නකි. එය කුලභේදයට එරෙහි කැරැුල්ලක් විය. එ් සඳහා රත්න ශී‍්‍ර පාදක කරගෙන තිබුණේ ජස ලෙන්චිනා කෝලමයි.
”ලෙන්චිනා මගෙ නංගියේ
ඇයි – ගං තෙරට වී ගොම්මනේ
පෙත්තරේ ළඟ පැන්තොටේ
ගම් – මානයේ පව් සෝදනා
රත්තරන් වී කළු වලාකුළු
චන්ද්‍රයා සේ පායනා
ලෙන්චිනා ඇති වැඩ කළා
දැන් – ගෙදර යං කළුවර ගුණා”
(සංගීතය: රෝහණ වීරසිංහ / ගායනය: සුනිල් එදිරිසිංහ*
මේ, කරණවැමි වෘත්තිකයන්ගේ ජීවිතයට ඔහු එබී බැලූ ගීතයයි.
”කරගල ගගා එන්න
කරණවෑමි සෝයුරාණනේ
කරදර තැවුල් බරින්
මා හිස මුදාලන්න
කරණවෑමි සොහොයුරාණනේ”
(සංගීතය: / ගායනය: ගුණදාස කපුගේ*
කොහු කර්මාන්තයේ නියුතු පීඩිත ජනයා අරභයා ඔහුගේ හඬ අවදිවන්නේ මෙසේය.
”ලෙලි තළන නුඹෙ අතට
රන් මුදුව හොරහැඩිද දෝණී
සෙනසුරුට පෙම් බඳින දෝණි”
(සංගීතය: / ගායනය: ගුණදාස කපුගේ*
ඇඟළුම් කම්හල්වල කඹුරන සේවිකාවන් පිළිබඳව ඔහුගේ සිත සංවේදී වන්නේ කෙසේද ?
”වැරහැලි හැඳ අඩු කුලියට
සළු මැසුව කුමරී
ඉඳිකටුව අතේ ඇනුණාදෝ
නිදන කුමාරි ….”
(සංගීතය: / ගායනය: ගුණදාස කපුගේ*
ඔහු ගුරු මෙහෙවර අවලෝකනය කරන්නේ මෙසේය.
”ගුරුතරුව හෙමින් බැස යයි
ගැලූ එළිය සොයා නවතියි
නුඹ කොපුල් තලා – වැහිබිදු තවරා
ගුරු තරුව හෙමින් බැස යයි …”
ආචාර්ය පණ්ඩිත් අමරදේවයන් සිය සංගීත නිර්මාණයෙන්ම සරසා හඬ මුසු කළ එම ගීය ශී‍්‍ර ලංකා ගුවන් විදුලියේ ”මධුවන්ති” වැඩ සටහනට රචනා වූවකි. සේකර – අමරදේව සුසංයෝගයෙන් ඇරඹුණු ”මධුවන්ති” පසුකාලීනව නිහඬ වූ නමුත් එය යළි පණ ලද්දේ රත්න ශී‍්‍ර – අමරදේව සුසංයෝගයෙනි.
එනමුත් සමස්තයක් ලෙස රත්න ශී‍්‍ර හා සුසංවේදීව සුසංයෝග වූ ගායන ශිල්පියා විශාරද ගුණදාස කපුගේය.
කපුගේගේ ”කම්පන” එ්ක පුද්ගල ප‍්‍රසංගයේ නිර්මාණාත්මක ගැඹුරින් වැඩි ධාරිතාවකට වගකීවේද මෙම ගීත රචකයාය.
රත්න ශී‍්‍ර වෙල්ඩින්කරුවන්, කුරුඳු තළන්නියන්, රියදුරන්, බුලත් විකුණනන්නියන්, බෙර වයන්නන්, පෙරකදෝරුවන්, වැලි ගොඩ දමන්නන්, මිනිරන් පතල් කරුවන් පමණක් නොව රූපලාවන්‍ය ශිල්පීන් ගැනද ගීතයෙන් සංවාද කළේය.
නිරෝෂා විරාජනී ගායන ශිල්පිනියගේ සමස්ත ගීතාවලිය තුළ ප‍්‍රභාවත්ම රචනාව ලෙස සුදිලෙන්නේ රත්න ශී‍්‍ර රචනා කළ ”පුන්සඳ ?ට” ගීතයයි. ඔස්ටින් මුණසිංහ එහි සංගීත අධ්‍යක්‍ෂවරයාය.
”පුන්සඳ ?ට ඇවිදින් හේනේ කළුව බිඳ
රන්කෙඳි සේම රන්වන් ඉරිඟු ඉඹිනවද
තුන්යම හීන දැක දැක මොටදැයි ගෙදර ඉඳ
රන්කඳ තාම පැල් රකිනවද නිදි නැතිද”
සමාජ ආර්ථික ගැටලූ හමුවේ ගේහසිත ජීවිතයේ දරු පල රහිත තරුණ ගැහැණියකගේ ආත්මීය ප‍්‍රශ්නයක් කේන්ද්‍ර කරගෙන රචිත මේ ගීතයේ අන්තර්ගතය විසින්ම ආකෘතිය ඉල්ලා සිටින්නේය. රචකයා සුරඹා වල්ලිය ඇසුරු කරගෙන ජන බස හා ජන නාද ආකෘතිය මුල් කරගෙන මේ ගීත රචනා කර ඇත්තේ එහෙයිනි.
ඔහු සිය ගේය පද ප‍්‍රකාශන සඳහා ජාතක කතා සංග‍්‍රහය, වදන් කවි පොත, ති‍්‍රපිටකය, තේරී ගී, වැනි චිරන්තන සාහිත්‍ය කෘතිවල ආභාසය ලබා ගත්තේය. ජනවහරෙහි මෙන්ම කටවහරෙහිද ඇසුර ලැබුවේය.
වෙස්සන්තර නූර්තියේ ප‍්‍රභාව ලබමින් දුෂ්කර පළාත් සේවාවට යන සිය සැමියාගේ වියෝව අබිමුව දිරිය කාන්තාවක වන භාර්යාවකගේ ප‍්‍රකාශනය ගීතයෙන් පළ කිරීමේදී නූර්ති ගීතය අනුව යමින් රත්න ශී‍්‍ර මිශ‍්‍ර සිංහලයම සිය ග’යට නතුකර ගනී.
”දුස්ස්වප්න දෑස රිදවා
කඳුළින්ම යාවි සේදී
එන රෝග ව්‍යාධි පලවා
දරු රකිම් ධෛර්ය පේවී
පේ‍්‍රමෙන් සුගන්ධ වේවා
වනවාස රුද්‍ර රාතී‍්‍ර
ඔබ යන්න ඉතින් නික්මී
ජය ශී‍්‍ර සුරම්‍ය රාතී‍්‍ර ….”
(සංගීතය: සරත් දසනායක / ගායනය: නන්දා මාලනී*
ඔහු කට වහර ගීයට නතු කර ගත්තේද එහි රම්‍යතාව ඔප් නැංවෙන විලාසයෙනි.
”කතා නොකර ඉන්න එපා වාවන්නෑ හිත
ගුණාගුණ කියු හින්දද මම මල්පැණි වල
එදා වගෙම කවි ලියන්න හුරු නම් ඔබෙ අත
පුතා අඬනවද බලන්න ඉදෙන්න ඇති බත”
(සංගීතය: කසුන් කල්හාර / ගායනය: නිරෝෂා විරාජනී*
මෙනයින් බලන කල සිංහල ගීතය රැුගෙන රත්න ශී‍්‍ර විජේසිංහ ගිය දුර සුළු පටු නොවේ. ඔහු ලියූ පෙම් ගී වල රම්‍යතාව මෙන්ම එ් තුළ වුව මතු කළ යථාර්ථවාදී රීතිය වෙනම විමසිය යුතුව තිබේ. ඔහු සිංහල ගීයට ශක්තියකි. ආලෝකයකි. ආශීර්වාදයකි.
රත්න ශී‍්‍ර සමතික‍්‍රමණය කිරීමේ ශක්‍යතාව ඔහුගෙන් පසු පරපුරේ කිසිදු ගීත රචකයකු මේ දක්වා පෙන්නුම් කර නැති බවද අවසන් වශයෙන් සඳහන් කර තැබිය යුතුය.x
ඳ ව්‍යාජ, වංචනික වාගාලාප මතු කරනු වෙනුවට සංස්කෘතික මූලයන් ගවේෂණය කරමින් එකී සන්දර්භයන් මතම පිහිටා, නව අර්ථ කථන සම්ප‍්‍රදානය කරමින් සහෘදයා ඥනනය කරන්නට ඔහු දක්වන සාමර්ථ්‍යය විශිෂ්ටය. දවා පිච්ච මල් අසපුව, සිංහල සිංදු කියන, කල්ලඩි පාලම, නවත්වන්න අත්පොළොසන් වැනි ගීතද එකී ධාරාවටම අයත්ය.
රත්න ශී‍්‍ර විජේසිංහ සමකාලීන සමාජ විඥනය ඔස්සේ ස්වකීය නිර්මාණ චින්තනය නිවැරදි දිශානතියකට මෙහෙය වූ ගීත රචකයෙකි. වෙල්ලස්සේ ගීතය එහි ප‍්‍රමුඛ පලයකි.
”බිම්බරක් සෙනග ගැවසුණ
චන්ද්‍ර සූර්යයා ඉපදුණ
ස්වර්ණ භූමියේ මනරම්
මාලිගාව දෝ….”
(සංගීතය හා ගායනය: ගුණදාස කපුගේ*
අහිමි වූ උරුම බිම ගොවියාට ස්වර්ණ භූමියකි. රත්න ශී‍්‍ර ගීතය රචනා කරන්නේ ගොවියාගේ ආත්මය සමග අනන්‍ය වෙමිනි. ඔහු බහු ජාතික සමාගම් වලට එරෙහිව නගන හඬ සමග සහෘදයා පෙළ ගැසෙන්නේ එහෙයිනි. දේශීය කොන්ත‍්‍රාත්කරුවන් එම ගොවි බිම කම්බි ගසා වටකොට වනසා ලූ ප‍්‍රචණ්ඩ විලාසය ගීතය තුළ පිළිබිඹු කරන ඔහු ඊට එරෙහි ස්වරය සටන් පාඨයක් සේ මතු කරයි.
”වෑ කන්ද කපා
බිම් කටු කම්බියෙන් බෙදා
මේ රණ බිමේ හිස ගසා දමනා
කඩුව බිම දමව් …. ! ”
එහෙත්, එකී ගීතය හුදු සටන් පාඨයක් පමණක් නොවී සාහිත්‍ය ගුණ පූර්ණ ගීතමය ප‍්‍රකාශනයක් ලෙස ශේෂ වෙයි. අනතුරුව සහෘදයා අවදියෙන් තබයි. සමාජ අර්බුද අබිමුව සාහිත්‍ය කරුවාගේ වගකීම එයයි.
විවිධ සමාජ විෂමතා ඔහු ගීතයට ප‍්‍රස්තුත කර ගන්නේ එවන් දෘෂ්ටියක පිහිටා ය.
සිංහල ගීතයේ විකාශනය විමසා බලද්දී ගීතයට සාහිත්‍යමය අගයක් එක් කළ පළමු රචකයා වශයෙන් ආනන්ද සමරකෝන් හඳුනාගත හැකිය. ශී‍්‍ර චන්ද්‍රරත්න මානවසිංහයන්ගෙන් එය තවදුරටත් අර්ථ ගැන්වුණු අතර මහගමසේකර එය මට සිළුවූ නිමැවුමක් බවට පත් කරන්නට සමත් වූයේය. එහෙත් සිංහල ගීතයේ විෂය ක්ෂේත‍්‍රය පේෂණය කළ රචකයන් අතර පුළුල්ව ඊට දායක වූවෝ මහාචාර්ය සුනිල් ආරියරත්න, ලූෂන් බුලත්සිංහල සහ අජන්තා රණසිංහ වැනි ගීත රචකයෝය. එම නාමාවලිය තව ටිකක් දිගු විය හැකිය.
රත්න ශී‍්‍ර විජේසිංහ ප‍්‍රබලව ඉදිරියට රැුගෙන ගියේ එම මෙහෙවරයි. සිංහල ගීතයේ විෂය ක්ෂේත‍්‍රය පුළුල් කළා වූ රචකයකු ලෙස ඔහුට හිමි වන බුහුමන සුළුපටු නොවේ.
ඔහු විසින් විවිධ සමාජ පන්තීන්වල, විවිධ වෘත්තීමය ක්ෂේත‍්‍ර තුළ පීඩාවට පත්වන ගොවි කම්කරු ජනතාව පිළිබඳව හෙළන ලද මානව ගුණ පූර්ණ දෘෂ්ටිය වඩාත් කැපී පෙනේ.
රෙදි සෝදන වෘත්තියේ නියැළෙන රජක යුවතියන් අරභයා ලියන ලද ගීය එවැන්නකි. එය කුලභේදයට එරෙහි කැරැුල්ලක් විය. එ් සඳහා රත්න ශී‍්‍ර පාදක කරගෙන තිබුණේ ජස ලෙන්චිනා කෝලමයි.
”ලෙන්චිනා මගෙ නංගියේ
ඇයි – ගං තෙරට වී ගොම්මනේ
පෙත්තරේ ළඟ පැන්තොටේ
ගම් – මානයේ පව් සෝදනා
රත්තරන් වී කළු වලාකුළු
චන්ද්‍රයා සේ පායනා
ලෙන්චිනා ඇති වැඩ කළා
දැන් – ගෙදර යං කළුවර ගුණා”
(සංගීතය: රෝහණ වීරසිංහ / ගායනය: සුනිල් එදිරිසිංහ*
මේ, කරණවැමි වෘත්තිකයන්ගේ ජීවිතයට ඔහු එබී බැලූ ගීතයයි.
”කරගල ගගා එන්න
කරණවෑමි සෝයුරාණනේ
කරදර තැවුල් බරින්
මා හිස මුදාලන්න
කරණවෑමි සොහොයුරාණනේ”
(සංගීතය: / ගායනය: ගුණදාස කපුගේ*
කොහු කර්මාන්තයේ නියුතු පීඩිත ජනයා අරභයා ඔහුගේ හඬ අවදිවන්නේ මෙසේය.
”ලෙලි තළන නුඹෙ අතට
රන් මුදුව හොරහැඩිද දෝණී
සෙනසුරුට පෙම් බඳින දෝණි”
(සංගීතය: / ගායනය: ගුණදාස කපුගේ*
ඇඟළුම් කම්හල්වල කඹුරන සේවිකාවන් පිළිබඳව ඔහුගේ සිත සංවේදී වන්නේ කෙසේද ?
”වැරහැලි හැඳ අඩු කුලියට
සළු මැසුව කුමරී
ඉඳිකටුව අතේ ඇනුණාදෝ
නිදන කුමාරි ….”
(සංගීතය: / ගායනය: ගුණදාස කපුගේ*
ඔහු ගුරු මෙහෙවර අවලෝකනය කරන්නේ මෙසේය.
”ගුරුතරුව හෙමින් බැස යයි
ගැලූ එළිය සොයා නවතියි
නුඹ කොපුල් තලා – වැහිබිදු තවරා
ගුරු තරුව හෙමින් බැස යයි …”
ආචාර්ය පණ්ඩිත් අමරදේවයන් සිය සංගීත නිර්මාණයෙන්ම සරසා හඬ මුසු කළ එම ගීය ශී‍්‍ර ලංකා ගුවන් විදුලියේ ”මධුවන්ති” වැඩ සටහනට රචනා වූවකි. සේකර – අමරදේව සුසංයෝගයෙන් ඇරඹුණු ”මධුවන්ති” පසුකාලීනව නිහඬ වූ නමුත් එය යළි පණ ලද්දේ රත්න ශී‍්‍ර – අමරදේව සුසංයෝගයෙනි.
එනමුත් සමස්තයක් ලෙස රත්න ශී‍්‍ර හා සුසංවේදීව සුසංයෝග වූ ගායන ශිල්පියා විශාරද ගුණදාස කපුගේය.
කපුගේගේ ”කම්පන” එ්ක පුද්ගල ප‍්‍රසංගයේ නිර්මාණාත්මක ගැඹුරින් වැඩි ධාරිතාවකට වගකීවේද මෙම ගීත රචකයාය.
රත්න ශී‍්‍ර වෙල්ඩින්කරුවන්, කුරුඳු තළන්නියන්, රියදුරන්, බුලත් විකුණනන්නියන්, බෙර වයන්නන්, පෙරකදෝරුවන්, වැලි ගොඩ දමන්නන්, මිනිරන් පතල් කරුවන් පමණක් නොව රූපලාවන්‍ය ශිල්පීන් ගැනද ගීතයෙන් සංවාද කළේය.
නිරෝෂා විරාජනී ගායන ශිල්පිනියගේ සමස්ත ගීතාවලිය තුළ ප‍්‍රභාවත්ම රචනාව ලෙස සුදිලෙන්නේ රත්න ශී‍්‍ර රචනා කළ ”පුන්සඳ ?ට” ගීතයයි. ඔස්ටින් මුණසිංහ එහි සංගීත අධ්‍යක්‍ෂවරයාය.
”පුන්සඳ ?ට ඇවිදින් හේනේ කළුව බිඳ
රන්කෙඳි සේම රන්වන් ඉරිඟු ඉඹිනවද
තුන්යම හීන දැක දැක මොටදැයි ගෙදර ඉඳ
රන්කඳ තාම පැල් රකිනවද නිදි නැතිද”
සමාජ ආර්ථික ගැටලූ හමුවේ ගේහසිත ජීවිතයේ දරු පල රහිත තරුණ ගැහැණියකගේ ආත්මීය ප‍්‍රශ්නයක් කේන්ද්‍ර කරගෙන රචිත මේ ගීතයේ අන්තර්ගතය විසින්ම ආකෘතිය ඉල්ලා සිටින්නේය. රචකයා සුරඹා වල්ලිය ඇසුරු කරගෙන ජන බස හා ජන නාද ආකෘතිය මුල් කරගෙන මේ ගීත රචනා කර ඇත්තේ එහෙයිනි.
ඔහු සිය ගේය පද ප‍්‍රකාශන සඳහා ජාතක කතා සංග‍්‍රහය, වදන් කවි පොත, ති‍්‍රපිටකය, තේරී ගී, වැනි චිරන්තන සාහිත්‍ය කෘතිවල ආභාසය ලබා ගත්තේය. ජනවහරෙහි මෙන්ම කටවහරෙහිද ඇසුර ලැබුවේය.
වෙස්සන්තර නූර්තියේ ප‍්‍රභාව ලබමින් දුෂ්කර පළාත් සේවාවට යන සිය සැමියාගේ වියෝව අබිමුව දිරිය කාන්තාවක වන භාර්යාවකගේ ප‍්‍රකාශනය ගීතයෙන් පළ කිරීමේදී නූර්ති ගීතය අනුව යමින් රත්න ශී‍්‍ර මිශ‍්‍ර සිංහලයම සිය ග’යට නතුකර ගනී.
”දුස්ස්වප්න දෑස රිදවා
කඳුළින්ම යාවි සේදී
එන රෝග ව්‍යාධි පලවා
දරු රකිම් ධෛර්ය පේවී
පේ‍්‍රමෙන් සුගන්ධ වේවා
වනවාස රුද්‍ර රාතී‍්‍ර
ඔබ යන්න ඉතින් නික්මී
ජය ශී‍්‍ර සුරම්‍ය රාතී‍්‍ර ….”
(සංගීතය: සරත් දසනායක / ගායනය: නන්දා මාලනී*
ඔහු කට වහර ගීයට නතු කර ගත්තේද එහි රම්‍යතාව ඔප් නැංවෙන විලාසයෙනි.
”කතා නොකර ඉන්න එපා වාවන්නෑ හිත
ගුණාගුණ කියු හින්දද මම මල්පැණි වල
එදා වගෙම කවි ලියන්න හුරු නම් ඔබෙ අත
පුතා අඬනවද බලන්න ඉදෙන්න ඇති බත”
(සංගීතය: කසුන් කල්හාර / ගායනය: නිරෝෂා විරාජනී*
මෙනයින් බලන කල සිංහල ගීතය රැුගෙන රත්න ශී‍්‍ර විජේසිංහ ගිය දුර සුළු පටු නොවේ. ඔහු ලියූ පෙම් ගී වල රම්‍යතාව මෙන්ම එ් තුළ වුව මතු කළ යථාර්ථවාදී රීතිය වෙනම විමසිය යුතුව තිබේ. ඔහු සිංහල ගීයට ශක්තියකි. ආලෝකයකි. ආශීර්වාදයකි.
රත්න ශී‍්‍ර සමතික‍්‍රමණය කිරීමේ ශක්‍යතාව ඔහුගෙන් පසු පරපුරේ කිසිදු ගීත රචකයකු මේ දක්වා පෙන්නුම් කර නැති බවද අවසන් වශයෙන් සඳහන් කර තැබිය යුතුය.x
