පාස්කු ඉරිදා බෝම්බ ප‍්‍රහාරයේ මෙන්ම ඉන් සති තුනකට පසුව ඇති වූ මුස්ලිම් විරෝධී කෝලහාලවලද වගකීම සම්බන්ධයෙන් බෙහෙවින් එකිනෙකට පරස්පර චෝදනා එල්ල කරගැනීම දක්නට ලැබේ. පසුගිය සතියේ ද සාකච්ඡුා කළ පරිදි පවත්නා දේශපාලන අධිකාරය මේ තත්වයන් සම්බන්ධයෙන් සැලකිය යුතු මට්ටමකින් වගකිව යුතු බව පැහැදිලි වුව ද, අපට වගකීම පිළිබඳ ගැටලූවේ තවත් පැත්තක් සාකච්ඡුා කිරීමට පුළුවන. එනම් මේ සිදුවීම් දෙකට හැකියාව ලැබුණු ගැඹුරු සමාජ ව්‍යුහ මොනවා ද යන්නයි.
පාස්කු ඉරිදා ප‍්‍රහාරය සම්බන්ධයෙන් චෝදනා ලබන්නන් අතර, ‘ජාතික තව්හිත් ජමාද්’ සංවිධානය හා වෙනත් එවැනි රැුඩිකල් ඉස්ලාම් සංවිධාන ද, අයිඑස් අයිඑස් සංවිධානය මෙන්ම ඇමරිකානු රහස් ඔත්තු ජාලයේ ගෝලීය සැලසුම් ද වේ. මේ ප‍්‍රහාර මාලාව තේරුම් ගැනීම සඳහා මේවායේ ක‍්‍රියාකාරිත්වය තේරුම් ගැනීම බෙහෙවින් ම වැදගත් බව නොකිවමනාය. එසේ වුව ද මේ ප‍්‍රහාර සඳහා යොදා ගැනුණු ප‍්‍රහාරකයන් මෙන්ම ඊට සම්බන්ධ වූ සංවිධාන ජාලයන්හි කාර්යධරයන් නිර්මාණය වූයේ කෙසේ ද යන්න තේරුම් ගැනීම ද අවශ්‍ය වේ.
එසේම මුස්ලිම් ප‍්‍රජාව ඉලක්ක කරගනිමින් එල්ල වූ ප‍්‍රහාර සම්න්ධයෙන් තත්වය ද මීට සමාන වේ. මෙම ප‍්‍රහාර මාලාව පසුපස විවිධ දේශපාලන බලවේග මෙන්ම ව්‍යාපාරික අභිලාෂ ඇති පිරිස් ද සිටිනවා වීමට හොඳටම ඉඩ තිබේ. නමුත් නැවතත් අපි ඇසිය යුතු ප‍්‍රශ්නය වන්නේ මෙවැනි බලවේගවල මෙහෙයුම යටතේ හෝ සාමාන්‍ය මුස්ලිම් ජනයාට විරුද්ධව ප‍්‍රහාර එල්ල කිරීම සඳහා ජනයා මහා පරිමාණයෙන් ඉදිරිපත් වූයේ කෙසේ ද යන්නයි.
මගේ යෝජනාව වන්නේ ලංකාවේ පොදුජන දේශපාලන විඥානය ව්‍යුහගත වී ඇති ආකාරය තේරුම් ගැනීම මේ සම්බන්ධයෙන් ගත් කල අතිශයින් ප‍්‍රයෝජනවත් බවයි.
සාමාන්‍ය වශයෙන් අප ත‍්‍රස්තවාදී යැයි කියන චර්යා මහා පරිමාණයෙන් පෙන්නුම් කෙරුණ අවස්ථා කීපයක් පශ්චාත් යටත්විජිත ලංකාව තුළ දක්නට ලැබිණි. 1971 කැරැුල්ල තුළ සුළු පරිමාණයකින් ද, 1987-1989 දකුණේ සන්නද්ධ නැඟිටීම තුළ ඊට වඩා බෙහෙවින් වැඩි ප‍්‍රමාණයකින් ද, දෙමළ සන්නද්ධ නැඟිටීම තුළ මහා පරිමාණයෙන් ද ත‍්‍රස්තවාදී චර්යා පෙන්නුම් කෙරිණි. කෙසේ වෙතත් මේ ත‍්‍රස්තවාදී චර්යා කැපී පෙනෙන ලෙස එකිනෙකින් වෙනස් විය. එපමණක් නොව ‘පාස්කු ඉරිදා ප‍්‍රහාරය’ ත‍්‍රස්තවාදී චර්යාවක් ලෙස සලකා බැලූ කල එය පෙර සඳහන් කළ ත‍්‍රස්ත චර්යා සහිත අවස්ථාවන්ගෙන් සපුරාම වෙනස් ය. මේ වෙනස්කම් තේරුම් ගත හැකි එක් ආකාරයක් වන්නේ, මේ එකිනෙක අවස්ථාවන්ට පාදක වූ පුළුල් සංදර්භය විමසා බැලීමයි.
අපි මේ පුළුල් සංදර්භය ‘මුස්ලිම් ප‍්‍රශ්නය’ යනුවෙන් හඳුන්වමු. ‘මුස්ලිම් ප‍්‍රශ්නයට’ අදාළව අපට ක්ෂණිකව ඉන්ද්‍රීයගෝචර වන සිදුවීම්වලින් මඳක් ඔබ්බට ගොස් ‘මුස්ලිම් ප‍්‍රශ්නය’ තේරුම් ගන්නේ කෙසේ ද යන්න අප ඉදිරියේ ඇති අභියෝගයයි. මෙහි දී ‘මුස්ලිම් ප‍්‍රශ්නයේ’ පැති දෙකක් වෙත පාඨක අවධානය යොමු කරවීමට කැමැත්තෙමි. පළමුවැන්න අපි සාමාන්‍යයෙන් ‘ගෝලීය මුස්ලිම් ප‍්‍රශ්නය’ ලෙස හඳුන්වන සංසිද්ධියයි. දෙවැන්න අපට ‘ලංකාව තුළ මුස්ලිම් ප‍්‍රශ්නය’ ලෙසින් හඳුනා ගැනීමට පුළුවන.
‘ගෝලීය මුස්ලිම් ප‍්‍රශ්නයේ’ ගැඹුරට ගිය විට දැනට ලෝකය පුරා ව්‍යාප්ත වී ඇති දේශපාලන වශයෙන් හා සංස්කෘතික වශයෙන් අධිපති ධාරාව හා මුස්ලිම් ලෝකය අතර පවත්නා බරපතළ ආතතිය පහසුවෙන් හඳුනා ගැනීමට පුළුවන. අපට එය පොදුවේ වර්තමානයේ පවත්නා ‘නූතන ශිෂ්ටාචාරය’ හා මුස්ලිම් ලෝකය අතර පවත්නා ආතතියක් ලෙස තේරුම් ගැනීමට පුළුවන. මෙය පුළුල් ලෙස සාකච්ඡුාවට භාජනය වී ඇති කාරණයකි. පසුගිය දිනෙක මේ පිළිබඳව දීර්ඝ ලිපියක් සම්පාදනය කළ මහාචාර්ය ලියනගේ අමරකීර්ති මේ ගැටලූව සම්බන්ධයෙන් අපගේ අවධානයට ලක්විය යුතු වැදගත් පාර්ශ්ව ගණනාවක් සාකච්ඡුාවට භාජනය කළේය. ‘ඉස්ලාම් මූලධර්මවාදය සහ බටහිර නූතනත්වය’ නම් වූ ඒ රචනාව පසුගිය මැයි 3 වන දා ‘කලම්බු ටෙලිග‍්‍රාෆ්’ වෙබ් අඩවියේ පළ වී ඇත.
ඒ මගින් අමරකීර්ති නූතනත්වය විසින් අපට අභිමුඛ කරනු ලැබ ඇති අතිශයින් ගැටලූකාරී කලාපයක් වෙත අප යොමු කරනු ලබයි. ඒ විග‍්‍රහයට අනුව අප වත්මන් ‘ගෝලීය මුස්ලිම් ප‍්‍රශ්නය’ ලෙස හඳුන්වනු ලබන දෙයෙහි බොහෝ අංග, විශේෂයෙන්ම ‘මුස්ලිම් මූලධර්මවාදය’ යනුවෙන් හඳුන්වන දෙය නූතනත්වයේ නාමයෙන් තමන් සාධාරණීකරණය කරගන්නා වත්මන් ආධිපත්‍යධාරී ගෝලීය දේශපාලන සංස්ථාපිතයේම ඇතැම් අරමුණු සාක්ෂාත් කරගැනීම සඳහා ගනු ලැබූ ඇතැම් පියවර සමඟ සම්බන්ධ වී ඇත. ඒ අදහස සාධාරණ එකක් වුව ද මම තරමක් ඉන් ඔබ්බට යාමට කැමැත්තෙමි.
මෙහි දී අපගේ අවධානයට මූලික වශයෙන් යොමු විය යුතු දෙය වන්නේ ‘මුස්ලිම් ලෝකය’ යනුවෙන් අප වර්තමානයේ හඳුන්වන දෙය 15 වන ශතවර්ෂයේ දී පමණ ආරම්භ වූ බටහිර නූතනත්වයට අභිමුඛ වූ ආකාරය හා බටහිර නූතනත්වය සමඟ අභිමුඛ වූ සෙසු සංස්කෘතීන් ඒ සමඟ අභිමුඛ වූ ආකාරයේ මූලික වෙනස්කම් රැුසක් පැවැති බවයි.
ඇත්ත වශයෙන්ම නූතනත්වයේ සම්භවය අපට තේරුම් ගත හැකි එක් ආකාරයක් වන්නේ ඉස්ලාමයේ වර්ධනයත් සමඟ යුරෝපය වෙත ඇතිවූ ඉස්ලාමීය බලපෑම් හා යුරෝපය ඊට මුහුණ දුන් අකාර නිසා ඇති වූ ඓතිහාසික ආචරණයක් තුළය. යුරෝපය කෙරෙහි වන ඉස්ලාම් ව්‍යාප්තිය සිදුවන අවස්ථාව වන විට ඉස්ලාම් ලෝකය පැවැතියේ ශිෂ්ටාචාරමය වශයෙන් යුරෝපයට වඩා බෙහෙවින් ඉහළ අවධියකයි. ඒ වකවානුවේම චීනය ද ශිෂ්ටාචාරමය වශයෙන් යුරෝපයට වඩා බෙහෙවින් ඉහළ අදියරක පසුවිය. එසේ වුවත් සෑහෙන කලක් යන තෙක් යුරෝපය හා චීනය අතර තීරණාත්මක අභිමුඛ වීමක් සිද්ධ නොවීය. 19 වන ශත වර්ෂයේ දී චීනය සහ බටහිර ලෝකය පසමිතුරු ලෙස එකිනෙකට අභිමුඛ වන විට චීනය දේශපාලන වශයෙන් බොහෝ සෙයින් බෙලහීන තත්වයට පත් වී සිටියේ ය. 15 වන ශතවර්ෂයේ දී ඉන්දියානු සාගරයේ බටහිර කෙළවර දක්වා ගමන් කළ චිර ප‍්‍රසිද්ධ ‘ෂෙන් හ’ගේ අතිදැවැන්ත නාවික බල ඇණියේ කටයුතු හදිසියේ ම චීන මිං අධිරාජයා විසින් නවතා නොදමන්නට ලෝක ඉතිහාසය බෙහෙවින් වෙනස් වීමට ඉඩ තිබුණි. එසේ නොවූවා නම් 15 වන ශතවර්ෂයේ අවසාන වසරවලදී ඉන්දීය සාගරයට පිවිසි පෘතුගීසීන්ට අභිමුඛ වීමට ඉඩ තිබුණේ ඉන්දීය සාගරය තුළ සාපේක්ෂ වශයෙන් සාමකාමී වෙළඳාමක නිරත වී සිටි මුස්ලිම් වෙළඳුන් නොවී, පෘතුගීසීන්ට සිතා ගැනීමටවත් නොහැකි වූ චීන නාවික බලය වූවා නම් ඊළඟ ශතවර්ෂය ඉන්දීය සාගර ලෝකයට අදාළව පෘතුගීසි ශතවර්ෂයක් නොවීමට ඉඩ තිබිණි.
එසේ වුවද සිදුවීම් ඇත්ත වශයෙන්ම සිදුවූයේ එසේ නොවේ.
කෙසේ වෙතත් අපගේ සාකච්ඡුාවට වඩාත්ම අදාළ වන්නේ නූතනත්වය වර්ධනය වන්නේ බටහිර ලෝකය හා මුස්ලිම් ලෝකය අතර පසමිතුරු අභිමුඛ වීමක සංදර්භයකය යන්නයි. මේ නිසා බටහිර ශිෂ්ටාචාරය සමඟ අභිමුඛ වන සෙසු ශිෂ්ටාචාර බටහිර ශිෂ්ටාචාරය වැළඳගත් ආකාරය හා මුස්ලිම් ලෝකය බටහිර ශිෂ්ටාචාරයේ (අඩුම වශයෙන්* ඇතැම් අංග වැළඳගත් ආකාරයෙත් මූලික ව්‍යුහාත්මක වෙනසක් තිබේ. මේ වෙනස දීර්ඝ වශයෙන් සාකච්ඡුා කළ යුතු එකක් වන අතරම, වර්තමාන ‘ගෝලීය මුස්ලිම් ප‍්‍රශ්නයේ’ ගතිකයන් කෙරේ ද තීරණාත්මක ලෙස බලපාන්නකි.x
x නිර්මාල් රංජිත් දේවසිරි
