දේශපාලන වශයෙන් ලංකාව ඉදිරි කාලයේ මුහුණ දෙන බැරෑරුම් අභියෝගයක් වන්නේ මෙම ඉස්ලාම්/මුස්ලිම් භීතිය පාලනය කිරීමයි. ඒ පිළිබඳව නිසි වැටහීමක් ආණ්ඩුව සහ ආරක්‍ෂක අමාත්‍යාංශය බාරව සිටින ඉහළ පිරිස්වලට ඇති බවක් තවමත් නොපෙනේ.
‘ඉස්ලාමීය භීතිය’ (ෂික්පදචයදඉස්) යනු පසුගිය දශක දෙක පමණ කාලය තුළ දේශපාලන ශබ්දකෝෂයට එක්වූ වචනයකි. ‘මුසිල්ම් භීතිය’ යනුවෙන්ද ඉහත කී ඉංග්‍රීසි වචනය සිංහල භාෂාවෙන් කිව හැකිය. මේ දිනවල ලංකාව ඉතා දැඩි ඉස්ලාම්/මුස්ලිම් භීතිකා රැල්ලකට යට වෙමින් තිබෙන බව පෙනේ.
මෙම ඉස්ලාම්/මුස්ලිම් භීතිකාව පාස්කු ඉරිදා සිදුවූ ත්‍රස්තවාදී ප්‍රහාරවලට ඇතිවූ ක්‍ෂණික ප්‍රතිචාරයක් විය. එය අසාමාන්‍ය ප්‍රතිචාරයක් නොවේ. එහෙත්, දැන් පෙනෙන්නේ, ඉස්ලාම්/මුස්ලිම් භීතිකාව පාලනය කළ නොහැකි, දේශපාලන සහ සමාජමය වශයෙන් ඉතා හානිකර ප්‍රතිඵල ඇතිකිරීමේ ශක්‍යතාව තිබෙන, බෙහෙවින් හානිදායක රැල්ලක්ය යන්නයි. දේශපාලනඥයන්ද, ආණ්ඩුවේ ආරක්‍ෂක ප්‍රවෘත්ති කළමනාකරුවන් සහ ප්‍රකාශකයන්ද, ජනමාධ්‍යද, සමාජ මාධ්‍යද, වගකීම් රහිත පුරවැසියන්ද මෙම රැල්ල නිර්මාණය කිරීමේ හවුල්කරුවන් වී ඇත.
එදිනෙදා රූපවාහිනී ප්‍රවෘත්තිවලින් සහ පුවත්පත්වලින් තොරතුරු ලබාගන්නා, සාමාන්‍ය පුරවැසියෝ කිහිප දෙනෙක්ම මා සමග පසුගිය දිනවල කළ ලුහුඬු සාකච්ඡාවලදී, ඉස්ලාම්/මුස්ලිම් භීතිය කොතරම් දුරට ඔවුන්ගේ සිත්වලට බලපා ඇත්දැයි යන්න එළිදරව් කළහ. ඔවුන් උද්වේගයෙන් ඉදිරිපත් කළ අදහස් සමහරක් මෙපරිදි විය: ‘මුස්ලිම් මිනිස්සු දොරවල් වහගෙන ගෙවල්වලට වෙලා ඉන්නවා. මොනවා කරනවාද දන්නේ නෑ. හැම ගෙදරකම කඩු තියාගෙන ඉන්නේ. දැක්කේ නැද්ද ටීවී එකේ. අපට බයේ බෑ රෑටවත් එළියට බහින්න.’
‘දැක්කේ නැද්ද අර යූටියුබ් එකේ තියෙන්නෙ මේගොල්ලන්ගේ වැඩ. පණ පිටින්ම බෙල්ල කපන හැටි.’
‘ඥානසාර හාමුදුරුවෝ හරියටම කියලා තිබුණානේ මේගොල්ලන්ගෙ වැඩ ගැන. ඊළඟට ගහන්න ඉන්නේ පන්සල්වලට.’
මෙලෙස, අන්‍යයන් පිළිබඳ සාතිශය අවිශ්වාසය සහ භීතිය යන මනෝභාවයෙන් කතාකළ අය සමග, ඔවුන්ගේ අදහස්වල ඒ තරම්ම පදනමක් නැතැයිද, මේ අවස්ථාවේදී පරෙස්සමෙන් සිතීමත්, කතා කිරීමත් වඩා සුදුසුයැයි’ද යෝජනා කරන්නට උත්සාහ ගත් මට පෙනුණේ, එය ලෙහෙසි පහසු දෙයක් නොවන බවයි. මගේ ‘මැදහත්වාදී’ අදහස් ගැන ඔවුන් දැක්වූයේ නොඉවසිල්ල සහ තරමක කෝපය මිශ්‍ර ප්‍රතිචාරයකි. එවැනි විටෙක, සාකච්ඡාවක් ඉදිරියට ගෙන යා නොහැකිය. කළ හැක්කේ, නිහඬව කල්පනා කිරීම පමණි. ඉස්ලාමීය ත්‍රස්තවාදීන්ගේ හවුල්කරුවකුය යන හැඟීම අසල්වැසියන්ගේ සිතේ ඇතිවීමේ අනතුර මම හොඳින්ම දනිමි. දේශපාලන කතිකාව අත්‍යන්තයෙන්ම ධ්‍රැවීකරණය වී ඇති විටෙක, මැදහත්වාදී කතිකාවකට ඉඩ නැති බව මගේ ශාස්ත්‍රීය ආත්මය මට අවවාද කරන්නටද විය.
මේ අතර, දිනපතා මට ලැබෙන ඊමේල් අතර, අයිඑස්අයිඑස් සංවිධානය, තලේබාන් සංවිධානය සහ වෙනත් මුස්ලිම් කණ්ඩායම් සිදුකරන ලද බිහිසුණු ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා පිළිබඳ කෙටි වීඩියෝ දර්ශන ලැබේ. ඒ අතර, ඉස්ලාමීය ත්‍රස්තවාදය පිළිබඳ ශාස්ත්‍රීය විග්‍රහද ලැබේ. මට ඒවා එවන්නේ අපේ රටේ සිටින ‘උගත්’ පුරවැසියන්ය. එම වීඩියෝපට සහ ශාස්ත්‍රීය විග්‍රහවල මූලාශ්‍ර දෙස බලන විට ඒවායේ පොදු ලක්‍ෂණයක් හඳුනාගත හැකිය. ඒවා ඇමෙරිකාවේ සහ යුරෝපයේ පසුගිය කාලයේ පැතිරුණු ඉස්ලාම් විරෝධී ප්‍රචාරක සාහිත්‍යයයි. ගෝලීය ඉස්ලාමීය භීතිකා සාහිත්‍යයයි.
ලංකාවේ දැනට වේගයෙන් පැතිරෙන ඉස්ලාම්/මුස්ලිම් භීතිකාව උගත්, නූගත්, සාමාන්‍ය, ප්‍රභූ යනාදි සෑම ජනකොටසක් අතරම ආකර්ෂණයක් ඇතිවී තිබෙන සමාජ මනෝභාවයක් බවද පෙනේ.
දේශපාලන වශයෙන් ලංකාව ඉදිරි කාලයේ මුහුණ දෙන බැරෑරුම් අභියෝගයක් වන්නේ මෙම ඉස්ලාම්/මුස්ලිම් භීතිය පාලනය කිරීමයි. ඒ පිළිබඳව නිසි වැටහීමක් ආණ්ඩුව සහ ආරක්‍ෂක අමාත්‍යාංශය බාරව සිටින ඉහළ පිරිස්වලට ඇති බවක් තවමත් නොපෙනේ.
ලංකාවේ ඉස්ලාම්/මුස්ලිම් භීතිය 2009න් පසුව සෙමෙන් ඇතිවූ ක්‍රියාවලියක් බව පෙනේ. එම ක්‍රියාවලියේ ආරම්භකයන් වූයේ බොදු බල සේනා නම් වූ සංවිධානයයි. බුරුමයේ ඇති මුස්ලිම් විරෝධී බෞද්ධ අන්තවාදයෙන්ද, ඇමෙරිකාවේ මුස්ලිම් විරෝධී ක්‍රිස්තියානි අන්තවාදී ව්‍යාපාරවලින්ද අනුප්‍රාණය ලැබූ බොදු බල සේනාවේ දේශපාලනයේ අනතුර ගැනද ඒ කාලයේම මධ්‍යස්ථ දේශපාලන විචාරකයෝ අනතුරු ඇඟවූහ. මගේ මතකයේ හැටියට මේ මහින්ද රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයාගේ දෙවැනි ධුර කාලයේ මුල් කාලයේම ආරම්භ වූවකි. ‘දෙමළ සන්නද්ධ කැරැල්ලේ තර්ජනය යුදමය වශයෙන් පරාජය කළාට පසු සිංහල අන්ත ජාතිවාදී බලවේග අලුත් සතුරෙකු සොයාගෙන ඇත. ඒ මුස්ලිම් ප්‍රජාවයි’ යනු ඒ කාලයේ මැදහත් දේශපාලන විචාරකයන් කිහිප දෙනකුම ඉදිරිපත් කර තිබූ නිරීක්‍ෂණයකි. ‘ජාතිවාදී දේශපාලනයට සතුරෙකු නැත්නම්, සතුරෙකු මවාගන්නවා’ යන්න බොදු බල සේනා සංවිධානය සම්බන්ධ වූ අලුත්ගම ප්‍රචණ්ඩ සිද්ධි ගැන සමහර දෙනා කළ නිරීක්‍ෂණයකි. ඥානසාර දේශනා මේ ප්‍රපංචයේ ප්‍රබල ප්‍රකාශනයක් විය.
ලංකාවේ මුස්ලිම් සමාජයද ‘රැඩිකල්’ වීමේ අනතුර තිබෙන බවත්, ‘රැඩිකල්’ වුවහොත් මුස්ලිම් සන්නද්ධ අරගලයකින් එල්ලවන තර්ජනය, එල්ටීටීඊයේ තර්ජනයට වඩා බිහිසුණු විය හැකි බවත්, අලුත්ගම සිදුවීම් කාලයේදී ලංකාවේ මධ්‍යස්ථ දේශපාලන නිරීක්‍ෂකයන් ඉදිරිපත් කළ අදහසකි. රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුවට සම්බන්ධව සිටි දයාන් ජයතිලක මහතාද මේ අනතුර ඔහුගේ ලිපිලේඛනවලින් ඉදිරිපත් කර තිබුණි. මෙම නිරීක්‍ෂණයට පදනම් වූයේ, ලංකාවේ වර්ධනය විය හැකි මුස්ලිම් සන්නද්ධ කැරැල්ලක්, ලංකාවට සීමා නොවන ජාත්‍යන්තර ඉස්ලාමීය සන්නද්ධ අරගලයේම කොටසක් ලෙස මතුවිය හැකිය යන උපකල්පනයයි. එබැවින්, විශේෂයෙන් මුස්ලිම් තරුණ කොටස් සමාජ, ආර්ථික සහ දේශපාලන වශයෙන් ආන්තිකකරණයට පාත්‍රවීම වැළැක්වීමේ අවශ්‍යතාව ගැන, ‘ඊලාම් යුද්ධය’ අවසන්වූ විගසම, ලංකා සමාජයේ මධ්‍යස්ථ නිරීක්‍ෂකයන් අතර සාකච්ඡාවට භාජනය විය. ඉස්ලාමීය සහ බෞද්ධ අනන්‍යතා සහිත නව ආගමික යුද්ධයකට බුරුමය, ලංකාව සහ තායිලන්තය තෝතැනි වීමේ ලකුණුද ඒ කාලයේ පහළ විය.
මේ අතර, ලංකාවේ දැනට මතුවී තිබෙන ‘මුස්ලිම් ප්‍රශ්නය’ද ඉතා මැදහත්ව තේරුම් ගැනීමේත්, එයට මැදහත්ව ප්‍රතිචාර දැක්වීමේත් අවශ්‍යතාව නැවත වරක් මතු වී තිබේ. දැනට මතු වී තිබෙන අර්බුදයට මුහුණ දීමේ පළමු පියවර වශයෙන්, ආණ්ඩුව, ත්‍රිවිධ හමුදාව සහ පොලිසියද, හදිසි නීතියද මාධ්‍ය කොටගෙන ක්‍රියාකිරීම, ත්‍රස්තවාදයේ ක්‍ෂණික සන්නද්ධ අනතුරට මුහුණ දීමේ උපාය මාර්ගයකට වඩා ඈතට ගෙන නොයා යුතුය යන්න, මෙම අවස්ථාවේදී කළ හැකි එවැනි ‘මධ්‍යස්ථවාදී’ (පදාැර්එැ) යෝජනාවකි. තව්හීද් ජමාත් සංවිධානයෙන් එල්ලවී ඇති තර්ජනය, සන්නද්ධ තර්ජනයක් බව ඇත්තය. එය යුදමය තර්ජනයක්ද වෙයි. එහෙත්, ඒ වෙතින් ප්‍රකාශ වන ප්‍රශ්නය තනිකරම යුදමය ප්‍රශ්නයක් ම නොවේ. එය දේශපාලන ප්‍රශ්නයක්ද වේ. එයට ඇත්තේ යුදමය විසඳුමක්ම නොවේ. එයට මූලික වශයෙන්ම ‘දේශපාලන විසඳුමක් ’ අවශ්‍ය වේ. මෙය ලංකාවේ දෙමළ සමාජය රැඩිකල්කරණයට භාජනය වූ 1970 ගණන්වල ඉගෙනගත යුතුව තිබූ, එහෙත් ඉගෙන නොගත් පාඩමකි. 2009දී දීර්ඝකාලීන යුද්ධය අවසන්වීමෙන් පසුව පවා, එම පාඩම ඉගෙන ගැනීමට සිංහල සමාජයේ දේශපාලන පන්තිය සමත්වී නැත.
‘මුස්ලිම් ප්‍රශ්නය’ට දැනට හදිසි නීතිය, ත්‍රිවිධ හමුදාව සහ පොලිසිය මාධ්‍ය කොටගෙන දක්වා ඇති ප්‍රතිචාරයේ සීමාවන් ගැන ආණ්ඩුවේ නායකයන් තුළත්, ආරක්‍ෂක අමාත්‍යාංශයේ ඉහළ නිලධාරීන් අතරත් අවබෝධයක් සහ සාකච්ඡාවක් තිබේදැයි මම නොදනිමි. එහෙත්, මගේ යෝජනාව නම්, ඒ ගැන අවබෝධයක් සහ සාකච්ඡාවක් වහාම ආරම්භ කිරීම, ‘මුස්ලිම් ප්‍රශ්නය’ උග්‍ර සහ තියුණු වන්නට ඉඩ නොතබා කළමනාකරණය කරමින්, සාමය සහ දේශපාලන ස්ථාවරභාවය අප රටේ යළි ගොඩ නැගීමට අත්‍යවශ්‍ය වන්නේය යන්නයි.
මෙය තරමක් දීර්ඝව සාකච්ඡා කළ යුතු තේමාවකි. එවැනි සිතීමකට සහ සාකච්ඡාවකට තේමාත්මක වශයෙන් පදනම් කරගත හැකි ප්‍රවාද කිහිපයක් මෙසේ සුත්‍රගත කළ හැකිය.
■ 2009-2019 දසවසර තුළ, එල්ටීටීඊය යුදමය වශයෙන් පරාජය කිරීමෙන් පසු ලංකාවේ පැවතියේ ස්ථාවර සාමයක් නොවේ. එය මතුපිට පැවැති, ඒ නිසාම බිඳෙනසුලු සාමයකි. එය වනාහි, ‘යුද්ධය සහ ප්‍රචණ්ඩත්වය නැත’ යන සීමිත අර්ථයෙන් පැවති ‘නිශේධනීය’ සහ ‘සීමිත’ සාමයකි.
■ 2009 සිට ලංකාවේ සෙමෙන් ගොඩනැගී තිබෙන්නේ, ජනවාර්ගික ප්‍රශ්නය, දෙමළ සමාජයේ සිට මුස්ලිම් සමාජයට මාරුවීමකි. ලංකාවේ ජනවාර්ගික ප්‍රශ්නයේ වර්තමාන අවධියේ කේන්ද්‍රය තිබෙන්නේ ලංකාවේ රාජ්‍යය සහ මුස්ලිම් සමාජය අතරත්, සිංහල සමාජය සහ මුස්ලිම් සමාජය අතරත් පැවැති සාම්ප්‍රදායික දේශපාලන සම්බන්ධතාව තීරණාත්මක ලෙස දුර්වල වීමක් තුළය. එම සම්බන්ධතාව යුදමයකරණයට පාත්‍රවීමේ අනතුර දැන් අප ඉදිරියේ තිබේ.
■ ‘මුස්ලිම් ප්‍රශ්නය’ දේශපාලන වශයෙන් පාලනය නොකර, එය යුදමයකරණය වීමට ඉඩ හැරියහොත්, එවිට, ‘මුස්ලිම් ප්‍රශ්නය’, ජාත්‍යන්තර වශයෙන් දැනට දිගහැරෙන ඇමෙරිකාව සහ මිතුරු රටවල්ද, ඉස්ලාමීය ලෝකයද අතර පවත්නා ගෝලීය යුද්ධයේම කොටසක් බවට පත්වීමේ අනතුර අඩුවෙන් තක්සේරු නොකළ යුතුය. එමෙන්ම එයට, ජාත්‍යන්තර ස්වභාවයක් ගත හැකි ඉස්ලාමීය-බෞද්ධ ධර්ම යුද්ධයක් බවට පත්කරනු ලැබීමේ අනතුරද තිබේ.
■ පුවත්පත්වලින්ද, රූපවාහිනී නාලිකාවලින්ද, සමාජ මාධ්‍යයෙන්ද දැනට ඉතා උනන්දුවෙන් ප්‍රචලිත කරන ‘ඉස්ලාම්/මුස්ලිම් භීතිය’ අඩු හෝ පාලනය හෝ නොකළහොත්, ලංකාවේ අන්තර්වාර්ගික සම්බන්ධතා පහසුවෙන් සුව කළ නොහැකි ලෙස වෛරීය සම්බන්ධතාවක් බවට පත්වීම වැළැක්විය නොහැකි වනු ඇත. ජනවාර්ගික වෛරය පැතිරවීමේ අනතුර ගැන ආණ්ඩුවේ නායකයන් දක්වන්නේද ඇල්මැරුණු ප්‍රතිචාරයකි. සිවිල් සමාජයද ඒ ගැන ප්‍රතිචාර දැක්වීමට සමත්වී නැත. ලංකාවේ සමාජය දැනට වේගයෙන් ගමන්කරන බව පෙනෙන්නේ අන්තර් වාර්ගික අවිශ්වාසයේ සහ වෛරයේ නියෝජිතයන් විසින් තීරණය කරනු ලබන නව අර්බුදයක් කරා බව පෙනේ.
■ දැනට ජනමාධ්‍ය වාර්තාවලින්ද, විග්‍රහවලින්ද, මහජනතාවගේ පරිකල්පනයෙන්ද ප්‍රකාශ වන්නේ, ලංකාවේ මතුවී ඇත්තේ ගෝලීය ඉස්ලාමීය ත්‍රස්තවාදයේම ක්‍රියාවලියක් බවයි. ‘ඉස්ලාමීය භීතිකාවේ’ ආඛ්‍යානය දැනට පාස්කු ඉරිදා ඛේදවාචකය සම්බන්ධව ඇති අධිපති කතිකාව වී ඇත්තේ එබැවිනි. එහෙත්, ලංකාවේ ‘මුස්ලිම් ප්‍රශ්නය’ ගෝලීය ‘ඉස්ලාම් භීතිකාවෙන්’ වෙන් කර ගත යුතුව තිබේ. එය ගැටලුව කළමනාකරණයට කිරීමටත් විසඳීමටත් ඇති සබුද්ධික ප්‍රවේශයක ආරම්භයක් වනු ඇත.■
