ආදි කාලයේ පටන් ජල ගැලීම්, භූ කම්පන, නාය යාම් ආදී සොබාදම් ව්යසනයන්ගෙන් මිනිස්සු මිය යති. වල් අලින්, සර්පයන් ඇතුළු සතා සීපාවන් විසින් ද මිනිසුන් මරා දැමෙයි. එහෙත් සිත් පිත් ඇති මිනිසා හැකි සෑම විට ම සිත් පිත් නැති සොබා දහම සහ සත්ව ලෝකය මෙල්ල කරයි. සැබෑ ඛේදවාචකයන් වන්නේ ශිෂ්ටාචාර වූ සහ නොයෙක් ආගමික-සදාචාර-නෛතික සීමා පනවා ගත් මිනිසා අතින් මිනිසා ම මරණයට පත් වීම සහ තවමත් ත්රස්තවාදී මිනිසා මෙල්ල කිරීමට බහුතර යහපත් මිනිසාට නොහැකි වී තිබීමයි. දියුණු ලෝකය පුරා සිත් පිත් නැති ත්රස්තවාදයේ නොදියුණු චක්රායුධය උමතුවෙන් භ්රමණය වන අතර සාමාන්ය ජන ජීවිතයත්, එහි ඇති උසස් මානුෂීය සහජීවනයත් එයින් කැපී කීතු වී යන්නේ ඉතා අවාසනාවන්ත අයුරිනි.
ලංකාවට එල්ල වූ පාස්කු ඉරිදා ප්රහාරය ත්රස්තවාදයේ නොමිනිස් මුහුණ නැවත පෙන්නූ අවස්ථාවකි. 1978 දී ඉරානයේ ‘සිනෙමැක්ස්’ සිනමාහල ගිනිතැබීම, 1985දී ටොරොන්ටෝ සිට දිල්ලි බලා පියාසර කරමින් තිබූ ’එයාර් ඉන්දියා’ ගුවන් යානය පිපිරවීම, 1990 දශකය මුලදී කොලොම්බියාවේ ටෲජිල්ලෝහි සිදු වූ සංහාරය, 2004දී රුසියාවේ ‘බෙස්ලන්’ පාසල ආක්රමණය කිරීමේ සිදු වීම, 2014දී නයිජීරියාවේ ‘ගම්බොරු’ සහ ‘න්ගාලා’ නගරවලට එල්ල කළ ප්රහාරය, 2016දී බැග්ඩෑඩයේ ‘කර්රාඩා’ ප්රාන්තයට එල්ල කළ ප්රහාරය යනාදිය එවැනි ප්රහාරයන්ට තවත් නිදසුන් කිහිපයක් පමණි. එකී සෑම අවස්ථාවක ම අහිංසක ජීවිත තුන්සිය ගණන බැගින් වනසා දමනු ලැබිණි. 2001 සැප්තැම්බර් 11 ප්රහාර, 2008දී කොංගෝවේ සිදු වූ කතෝලික සංහාරය, ඉරාකයේ ‘ස්පෙයිචර්’ කඳවුරු ප්රහාරය, ලංකාවේ සිවිල් වැසියන් ඉලක්ක කළ එල්.ටී.ටී.ඊ බෝම්බ ප්රහාර යනාදිය ත්රස්තවාදයෙන් සිදු වූ වඩාත් දරුණු විනාශයන් ලෙස ඉතිහාසයේ ලියැවී ඇති බව අපි දනිමු.
මේවා කෙරෙහි සමාජයෙන් ජනිත වන ප්රතිචාරය කෙබඳු විය යුතු ද? එය වෛරී සහ ප්රති-මිනීමරු ආකල්ප මාලාවක් නොවී, සාමකාමී එහෙත් අති ප්රබල විරෝධයක් වන තරමට ලෝකයත්, එහි ජීවත් වන්නන්ගේ සිතිවිලිත් මනුෂ්යත්වය දෙසට තල්ලු වේ. ආගම, සංස්කෘතිය, කලාව වැනි දෑ මිනිසාට වඩාත් ම අවශ්ය වනුයේ මෙවැනි අවස්ථාවන්හිදී ය. සාමය රිසි පුරවැසියන් ලෙසින් අපට කළ හැකි සාමාජීය කාර්යය වනුයේ තනි තනිවත්, සාමූහික වශයෙනුත් මෙබඳු ම්ලේච්ඡ, අන්තගාමී ඝාතකයන්ට අඛණ්ඩව විරෝධය දැක්වීමයි. එහිදී පුරවැසි හඬ නෑසෙන තරම් සිහින් යැයි සිතුව ද එය එසේ නොවේ. ලොව පුරා ආගමික ශාස්තෘවරු තම ප්රජාව යහපතෙහි පිහිටුවීමට අරමුණු කළහ. ඒ යහපත් ආගමික ඉගැන්වීම් සැම විට ම ඝාතනය සහ පීඩනය හෙලා දකින ඒවා ය. එපරිද්දෙන් ම ඝාතනයන්ට එරෙහිව නැගෙන ගැයුමකට හෝ වැයෙන සංගීත රටාවකට පවා සාමය උදෙසා විශාල බලපෑමක් කළ හැකි ය. ඇතමෙකු විසින් එකහෙලා ප්රතික්ෂේප කරනු ලැබුව ද “කලාවට සැම විට ම සමාජ කාර්යයක් තිබේ ය” යන්න ඛේදවාචකයන් හමුවේවත් අප විසින් තේරුම් ගත යුතුව ඇත. කලාත්මක විරෝධාකල්ප ප්රකාශනය මෙවැනි විෂයයකදී කරන බලපෑම ඇත්තෙන් ම සුළු පටු නැතැයි මට සිතේ.
1983 වසරේ ඹ2 සංගීත කණ්ඩායම නිකුත් කළ War ’ නමැති ඇල්බමයට Sunday Bloody Sunday නමින් ගීතයක් ඇතුළත් විය. එම ගීතයට පදනම් වූයේ 1972 දී උතුරු අයර්ලන්තයේ නිරායුධ සිවිල් උද්ඝෝෂකයන් ඝාතනය කිරීමේ සිදුවීමයි. ලොව පුරා අතිශයින් ජනප්රිය වූ විරෝධාකල්ප නාද රටාවක් කැටි වූ මේ ගීතය අද ලංකාවේ අපට ද තදින් දැනේ; අප්රියෙල් 21 ද ලේ වැකි ඉරිදාවක් වූ නිසාවෙනි.
අද ලැබුණු ප්රවෘත්තිය විශ්වාස කළ නොහැක
අහෝ මට නෙත් පියා එය ඉවත ලනු බැරි ය
කොතෙක් කල්…..කොතෙක් කල්… මේ ගීය ගයන්න ද?…..
ළමුන්ගේ දෙපා යට බිඳී ගිය බෝතල් ය.
සිරුරු ඇත වීසි වී වීදියේ ඈත කොණ…..
ඉරිදා, ලේ වැකි ඉරිදා
ඉරිදා, ලේ වැකි ඉරිදා….
අහිමි වී ඇත බොහෝ උදවිය
එහෙත් කිව මැන දිනුවෙ කවුරු ද?
කැණිලා අගලක් අප හදවත් තුළ
මව්වරු, දරුවන්, සොයුරු සොයුරියන් ඉරා ඉවත් කර
ඉරිදා, ලේ වැකි ඉරිදා
ඉරිදා, ලේ වැකි ඉරිදා….
මෙසේ ගැයෙන ගීතයෙන් ලෝකයට දෙන පණිවුඩය වැදගත් ය. අද දවසේ මිලියන ගණනක් මරණය අභිමුව වැලපෙද්දී, අපට කකා, බිබී සිටිය නොහැකි බවත්, ප්රචණ්ඩත්වය පැරදවීමේ ‘සැබෑ සටන’ දැන් ඇරඹිය යුතු බවත් ඹ2 කණ්ඩායම උස් හඬින් ගයන්නේ කලාකරුවන්ගේ සැබෑ සමාජමය වගකීමට නිදසුන් සපයමිනි.
නීතියෙන් හෝ දේශපාලනයෙන් පමණක් සාමාජීය සතුරෙකු පරාජය කළ නොහැක. ඒ සඳහා සහයෝගයෙන් කටයුතු කරන සාමූහික සමාජයක් වුවමනා ය. නපුර ඉවත් කිරීම සඳහා එකාවන්ව නැගී සිටි අවස්ථාවකට ලෝක ඉතිහාසයෙන් දිය හැකි විශිෂ්ටත ම නිදසුන වනුයේ 1950-60 දශකවල ඇමරිකානු කලු ජාතිකයන් සිවිල් අයිතිවාසිකම් උදෙසා කළ අරගලයයි. එතැනින් ද ගීතයක් ඇසේ. කතෝලික ගීතිකාවක තනුවක් මත ලියැවුණු “ We Shall Overcome˜ ” ගීතය
දශක ගණනාවක් පුරා පීඩිත ජනතාව පණ ගැන්වූ පද-නාදාවලියකි. 1945 දකුණු කැරොලිනාවේ දුම්කොළ වගා කම්කරුවන් සාමුහිකව ගැයූ මේ ගීය පසුව පීටර් සීගර් වැනි ප්රකට ගායකයන් විසින් ගායනා කරන ලදුව ලෝක ප්රකට විය.
වහල් මෙහෙය අවසන කළ ජනාධිපති, ඒබ්රහම් ලින්කන්ගේ සමරුව අබියසට 1963 වසරේදී ජෝන් බයිස් ප්රමුඛ තුන් ලක්ෂයක උද්ඝෝෂකයන් පිරිසක් පැමිණියේ මේ ගීතය ගයමිනි. 1968 දී කනිෂ්ට මාටින් ලූතර් කිං ඝාතනය වීමට පෙර සිය අවසන් කතාවේදී යොදා ගත්තේ මේ ගීතයේ උපුටනයන් ය.
නැවත වරක් ත්රස්තවාදයෙන් බිය වද්දවන ලද රටක් සකසා ගැනීමේ අසීරු සමාජ ව්යාපාරයක් අබියස
සිටින අපට ද ඒ ගීතයේ උපුටනයන් මාවත පෙන්වා දෙනු ඇත.
පැරදවිය යුතු ය අප
පැරදවිය යුතු ය එය – යම් දිනෙක
මගේ හද පතුලෙන් ම
විශ්වාස කරමි මම
පැරදවිය යුතු ය එය යම් දිනෙක
ඇවිද එමු අපි අතින් අත රැගෙන
සාමයෙන් දිවි ගෙවිය යුතුව ඇත
අප සියලු දෙන ම ගැලවිය යුතු ය
බිය නොවන්නෙමු එයට – අද දවස ■
■ ලක්ශාන්ත අතුකෝරල
