‘ඔබ යක්ෂයාට වෙඩි තබන්නේ නම් හිසට වෙඩි තැබිය යුතුයි. පාදයට වෙඩි තැබීමෙන් යක්ෂයාට කිසිදු හානියක් වෙන්නේ නැහැ. යක්ෂයාව ඇවිස්සෙනවා විතරයි.’ මෙය ජනප්‍රිය කියමනක්. ඇමෙරිකානු සමාජයේ විශාල කැළඹීමක් ඇතිකළ විශේෂ නීතිඥ රොබට් මලර් පරීක්ෂණයේ වාර්තාවත් යක්ෂයාගේ පාදයට වෙඩි තැබීමක් ලෙස සැලකිය හැකියි.
වාර්තාවෙන් ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප්ට එල්ලවූ චෝදනා දෙකෙන් එකකටවත් ට්‍රම්ප්ව ඍජුව වරදකරුවා කරන්නේ නැහැ. එක් වරදකින් ට්‍රම්ප්ව නිදහස් කරනවා. එහෙත් අනෙක් වරදට ට්‍රම්ප් වරදකරුවාද නැද්ද යන්න පිළිබඳ නිගමනයක් රොබට් මලර් වාර්තාවෙහි සඳහන් කරන්නේ නැහැ.
දී ආරම්භ වූ විශේෂ නීතීඥ රොබට් මලර්ගේ පරීක්ෂණයෙන් මූලිකව සොයා බැලුවේ 2016 ඇමෙරිකානු ජනාධිපතිවරණයේ ප්‍රතිඵලයට අනිසි බලපෑම් සිදු කරමින්, ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප්ගේ ජයග්‍රහණය වෙනුවෙන් රුසියානු රජය ක්‍රියාත්මක වී තිබෙනවාද නැද්ද යන්නයි. කෙසේවෙතත් සියලුම දෙනා බලා සිටියේ එම පරීක්ෂණ වාර්තාවෙන් ඇමෙරිකානු ජනාධිපතිවරයාට එල්ලවූ චෝදනා තහවුරු කරනවාද නැද්ද යන්නයි. ප්‍රධාන වශයෙන් ට්‍රම්ප්ට එල්ලවූ චෝදනාව වුණේ ඔහු හෝ ඔහුගේ මැතිවරණ ව්‍යාපාරයේ ප්‍රධානීන් රුසියාවේ එවැනි ව්‍යාපෘතියක් සමඟ රහසේ සම්බන්ධතා පැවැත්වීද කියායි. එය මෑත කාලයේදී ඇමෙරිකානු ජනාධිපතිවරයෙක්ට එල්ලවූ දැවැන්තම චෝදනාවක්.
මෙම පරීක්ෂණය ආරම්භ වීමෙන් පසුව ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප් එයට ප්‍රතිචාර දැක්වූ ආකාරය නිසා රොබට් මලර්ගේ වාර්තාවෙන් තවත් නිගමනයක් බලාපොරොත්තු වුණා. ඒ ඉහත කී පරීක්ෂණයට බාධා වෙන අයුරින් ජනාධිපති ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප් බලය පාවිච්චි කරමින් මැදිහත් වී තිබෙනවාද යන්නයි. එවැනි පරීක්ෂණයකට බාධා කිරීමත් බරපතල වරදක්.
2019 මාර්තු මාසයේදී මෙම පරීක්ෂණ වාර්තාව රොබට් මලර් ඇමෙරිකානු නීතිපති විලියම් බාර්ට දී තිබුණා. විලියම් බාර් නීතිපති ධූරයට පත්වූ අන්දම ගැනත් වචනයක් කිව යුතුයි. ඇමෙරිකානු නීතිපති තනතුර ලංකාවේ නීතිපතිට සමාන නැහැ. ඔහු ලංකාවේ අධිකරණ ඇමතිධූරයට යම් සමානකමක් සහිත බලතල දරනවා. පෙර සිටි ඇමෙරිකානු නීතිපති ජෙෆ් සෙෂන්ස් ඉල්ලා අස්වීමෙන් හිස්ව තිබුණු ඇමෙරිකානු නීතිපති තනතුරට විලියම් බාර්ව පත් කෙරුණා. විලියම් බාර්ව පත් කරන්නට ඉතා කෙටි කාලයකට පෙර විලියම් බාර් දීර්ඝ ලිපියක් ලියා තිබුණා. ඒ රොබට් මලර්ගේ පරීක්ෂණයට එරෙහිව. මලර් පරීක්ෂණයෙන් ට්‍රම්ප්ව වරදකරුවා කරන්නට බැරි බව එම ලිපියෙන් තර්ක කර තිබුණා. අද ඇමෙරිකකානු විචාරකයන් කියන විදියට ඒ දීර්ඝ ලිපිය විලියම් බාර් නීතිපති තනතුර සඳහා ඉදිරිපත් කළ රැකියා අයදුම්පතක් බඳුයි.
ට්‍රම්ප්ව ආරක්ෂා කෙරෙන එබඳු ලිපියක් ලිවීමෙන් පසුව නීතිපති තනතරට ආ විලියම් බාර් මුලින්ම රොබට් මලර් වාර්තාවේ තිබුණු කරුණු සංක්ෂිප්ත කරමින් පිටු හතරක කෙටි වාර්තාවක් මුලින්ම ප්‍රසිද්ධ කර තිබුණා. රොබට් මලර් වාර්තාව ගැන මුල්ම ප්‍රසිද්ධ ලේඛණය එයයි. එම ලියැවිල්ලේ සඳහන් වුණේ ට්‍රම්ප් චෝදනා දෙකෙන්ම සම්පූර්ණයෙන්ම නිදහස් වෙන බවයි. පළමු චෝදනාවට ට්‍රම්ප්ව නිදහස් කර ඇති බවත්, දෙවැනි වරදට ට්‍රම්ප්ව නිදහස් නොකළද ඔහුව වරදකරුවෙක් ලෙස නම් කර නොමැති බවත් එම කෙටි වාර්තාවේ සඳහන් වුණා. ඒ කෙටි වාර්තාවෙන් ට්‍රම්ප් සම්පූර්ණයෙන්ම මලර් පරීක්ෂණයෙන් නිදහස් වූ බව චිත්‍රණය කරන්නට උත්සාහ කර තිබුණා.
විලියම් බාර් කෙටි වාර්තාව මාධ්‍යවල ප්‍රසිද්ධ වෙද්දී ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප් මාධ්‍යවලට කීවේ රොබට් මලර් වාර්තාවෙන් තමන්ව සම්පූර්ණයෙන්ම නිදහස් කර ඇති බවයි. කිසිදු චෝදනාවක් තමන්ට නැති බව ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප් කීවා.
එහෙත් විලියම් බාර් නීතිපතිවරයාට මලර් පරීක්ෂණය සමඟ ඇති ඉතිහාසය නිසාම, ඔහුගේ කෙටි වාර්තාව එලෙසම පිළිගන්නට ඇමෙරිකානු දේශපාලන සමාජය හා ඩිමොක්‍රොටික් පක්ෂය කැමති වුණේ නැහැ. ඔවුන් සම්පූර්ණ වාර්තාව ප්‍රසිද්ධ කරන ලෙස බල කළා. අප්‍රේල් 18 වැනිදා සම්පූර්ණ වාර්තාව ප්‍රසිද්ධ කෙරුණා. ඒ වාර්තාවේ කරුණු වලින් සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් කලු පැහැයෙන් ආවරණය කරමින්. ආවරණය කළ කොටස් ඒ වෙද්දීත් අවසන් වී නොමැති පරීක්ෂණවලට අදාල රහස් තොරතුරු බව විලියම් බාර්ගේ පාර්ශ්වයෙන් කියනු ලැබුවා.
යම් කොටස් ආවරණය කර තිබුණත්, රොබට් මලර් වාර්තාවේ දැනට ප්‍රසිද්ධ වී තිබෙන කරුණු සලකා බැලුවද ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප් චෝදනාවලින් සම්පූර්ණයෙන්ම නිදහස් වී නැති බව පැහැදිළියි. ඇමෙරිකානු නීති ප්‍රවීණයන්, විශේෂඥයන් හා මාධ්‍යවේදීන් මෙම වාර්තාව විලියම් බාර් මුලින් කී තරම් ට්‍රම්ප්ට වාසිදායක එකක් නොවන බව පෙන්වනවා. ට්‍රම්ප්ට අවාසිදායක කරුණු රැසක් වාර්තාවේ තිබෙන බව කියනවා. සමස්තයක් ලෙස ගතහොත් මලර් වාර්තාව යනු ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප්ට ඉතා අවාසිදායක තොරතුරු රැසක් රැගත් වාර්තාවක්.
කාරණා කිහිපයක්ම වාර්තාවෙන් තහවුරු වෙනවා. ඇමෙරිකානු ජනාධිපතිවරණයේ ප්‍රතිඵලය වෙනස් කරමින් ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප්ව දිනවන්නට රුසියාව මැදිහත්වූ බව සාධක සහිතව වාර්තාවෙන් තහවුරු කරනවා. එහිදී රුසියාව පාර්ශ්වයෙන් ට්‍රම්ප්ගේ මැතිවරණ ව්‍යාපාරය මෙහෙයවූ අය සමඟ සම්බන්ධ වෙන්නට නිතර උත්සාහ කළ බවත් තහවුරු කර තිබෙනවා. එසේ වුවත්, ට්‍රම්ප්ගේ පාර්ශ්වය එයට සම්බන්ධතා පැවැත්වූවාද නැද්ද යන්න පමණක් පරීක්ෂණ වාර්තාවෙන් ඔප්පු කර නැහැ. ඒ නිසා ට්‍රම්ප් පළමු චෝදනාවෙන් ගැලවී තිබුණා. එහෙත් මෙම සිදුවීම පිළිබඳව පරීක්ෂා කරන්නට රොබට් මලර්ගේ ප්‍රධානත්වයෙන් කමිටුවක් පත්කළ බව ජනාධිපති ට්‍රම්ප් මුලින්ම දැනගත් මොහොතේ ට්‍රම්ප් පුටුව තල්ලුකොට නැඟිට, තමන්ගේ ජනාධිපතිධූරය අවසාන බව කියා ඇතැයි රොබට් මලර් කමිටුවට සාක්ෂි දුන් ඉහළ නිලධාරියෙක් කියා තිබෙනවා. ඒ අනුව විචාරකයන් කියන්නේ වාර්තාවෙන් ඔප්පු කරන්නට අසමත් වුවත්, ට්‍රම්ප් සම්පූර්ණයෙන්ම නිර්දෝෂී නැති බවයි.
ඊට අමතරව ට්‍රම්ප්ට එල්ලවූ දෙවැනි චෝදනාව වන මලර් පරීක්ෂණයට බාධා කරමින්, යුක්තිය ඉටු කිරීමට බාධා කළාද යන්න තහවුරු කරන්නට ප්‍රමාණවත් සාක්ෂි මෙම වාර්තාවේ තිබෙන බව විචාරකයන් කියනවා. ඒ අනුව රොබට් මලර් පරීක්ෂණ කමිටුව සම්පූර්ණයෙන්ම අහෝසි කරන ලෙස ට්‍රම්ප් නියෝග කර තිබෙනවා. ඊට අමතරව එම පරීක්ෂණයට කිහිප වතාවක්ම බාධා එල්ල කරන ලෙස තමන් යටතේ සිටින නිලධාරීන්ට නියෝග කර තිබෙනවා. ඒවා ක්‍රියාත්මක වී නැත්තේ ජනාධිපතිවරයාගේ නියෝග ගණන් නොගෙන සිටීමට ඒ නිලධාරීන් කටයුතු කළ නිසායි. ඇතැම් නිලධාරීන් මේ පීඩනය නිසාම ඉල්ලා අස්වී තිබෙනවා. මලර් ඉදිරියේ මුහුණට මුහුණ පැමිණ ප්‍රශ්ණවලට පිළිතුරු සැපයීමද ජනාධිපතිවරයා ප්‍රතික්ෂේප කර තිබෙනවා. ඒ වෙනුවට ලිඛිත ප්‍රශ්ණවලට ලිඛිතව පිළිතුරු සපයා තිබෙනවා.
රොබට් මලර් විසින් දෙවැනි චෝදනාව ගැන සිය අවසන් නිගමනයක් වාර්තාවේ සටහන් කර නැහැ. එහෙත් තමන්ට හැකියාවක් තිබුණානම්, ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප්ව එම චෝදනාවෙන්ද සම්පූර්ණයෙන් නිදහස් කරන බව රොබට් මලර් පැහැදිළිව සඳහන් කර තිබෙනවා. අනෙක් අතට ට්‍රම්ප්ව චෝදනාවට වැරදිකරු ලෙස නම් නොකිරීමට හේතුව ලෙස දක්වන්නේ ඇමෙරිකානු සංවරණ හා තුලන බලතල අනුව කොංග්‍රස් සභාවට මිස පරීක්ෂණ මෙහෙයවන ආයතනයකට ජනාධිපතිවරයා චෝදනාවකට වරදකරු ලෙස නිගමනය කළ නොහැකි වීමයි.
නීතිපති විලියම් බාර් ට්‍රම්ප්ව සම්පුර්ණයෙන්ම දෙවැනි චෝදනාවෙන් නිදහස් කර ඇති බවත්, පරීක්ෂණයට ට්‍රම්ප් සම්පූර්ණ සහාය දක්වා ඇතැයි වාර්තාවේ තිබෙන බවත් කියා තියෙනවා. එහෙත් මලර් වාර්තාවෙන් සිදුකර ඇත්තේ එයට සම්පූර්ණ ප්‍රතිවිරුද්ධ දෙයක් බව විචාරකයන් කියනවා. ඒ අනුව විලියම් බාර් නීතිපතිවරයා ට්‍රම්ප්ගේ පෞද්ගලික නීතීඥවරයා ලෙස හැසිරී ඇතැයි විචාරකයන් චෝදනා කරනවා. ලංකාවේ නීතිපතිවරුන්ට නිතර එල්ලවූ චෝදනාවක් වුව, ඇමෙරිකානු නීතිපතිවරයෙකුට කලාතුරකින් එල්ලවෙන බරපතල චෝදනාවක් ලෙස එය සැලකිය හැකියි.
බොහෝ ප්‍රවීණයන් වාර්තාව ඇසුරෙන් පෙන්වාදෙන්නේ මෙය ට්‍රම්ප්ට ඉතා අවාසිදායක වාර්තාවක් බවයි. ඒ අනුව ට්‍රම්ප්ට එරෙහිව මලර් වාර්තාව පදනම් කරගත් විභාගයක් පවත්වා ට්‍රම්ප්ට එරෙහිව දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කිරීමේ හැකියාව කොංග්‍රස් සභාවට තිබෙනවා. 2020 දී පැවැත්වෙන ජනාධිපතිවරණයට පෙර ට්‍රම්ප්ට දෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් වීමේ ඉඩක් නිර්මාණය වී තියෙනවා.
ඇමෙරිකානු ඉතිහාසයේ ජනාධිපතිවරුන් දෙදෙනෙකුට පමණක් දෝෂාභියෝග ඉදිරිපත් වී තිබුණා. දෝෂාභියෝග දෙකම නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේදී සම්මත වුණත් සෙනෙට් සභාවේදී පරාජයට පත්වුණා. ඒ නිසා ඇමෙරිකානු ඉතිහාසයේදී එක් ජනාධිපතිවරයෙක්වත් දෝෂාභියෝගයකින් ඉවත් කර නැහැ.
දේශ්‍රද්‍රෝහී වීම, අල්ලස, වෙනත් බරපතල අපරාධයක් හෝ වරදක් වෙනුවෙන් ජනාධිපතිව දෝෂාභියෝගයට ලක් කළ හැකියි. දෝෂාභියෝගයක් පටන්ගන්නේ ඇමෙරිකානු කොංග්‍රස් සභාවේ නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයෙනුයි. නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය මුලින්ම දෝෂාභියෝග යෝජනාව සම්මත කරගත යුතුයි. තුනෙන් දෙකක් අවශ්‍ය නැහැ. සරල බහුතරකින් යෝජනාව සම්මත කරගැනීම ප්‍රමාණවත්. එක් චෝදනාවක් හෝ සම්මත වුණොත් ජනාධිපතිවරයෙක් දෝෂාභියෝගයට ලක්වූ ජනාධිපතිවරයෙක් විදියට සලකනු ලබනවා. ඒ අනුව දෝෂාභියෝගය සම්මත වූ බව පිලිගැනෙනවා. එහෙත් ජනාධිපතිවරයාව එපමණකින් ඉවත් කළ නොහැකියි.
සම්මත වූ දෝෂාභියෝගය සෙනෙට් සභාව වෙත යා යුතුයි. සෙනෙට් සභාවේ සාමාජිකාව ජූරි සභාවක් ලෙස කටයුතු කරනවා. මේ කටයුත්ත විනිශ්චයට ඇමෙරිකානු අගවිනිසුරුවරයාත් සම්බන්ධ වෙනවා. ජනාධිපතිවරයාව ඉවත් කළ හැක්කේ සෙනෙට් සභාවේ ජූරියේ තුනෙන් දෙකකින් චෝදනාව පිළිගතහොත් පමණයි. මීට පෙර ඉදිරිපත් වී තිබෙන දෝෂාභියෝග දෙකම ඉවතට විසිවී තිබෙන්නේ සෙනෙට් සභාවේ තුනෙන් දෙකක් තීන්දු නොකළ නිසායි.
මේ වෙද්දී ඇමෙරිකානු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ අතිබහුතරයක් නියෝජිතයන් ට්‍රම්ප්ට එරෙහි ඩිමොක්‍රොටික් පක්ෂය නියෝජනය කරනවා. එහෙත් සෙනෙට් සභාවේ බහුතරය තිබෙන්නේ ට්‍රම්ප් නියෝජනය කරන රිපබ්ලිකන් පක්ෂයට. ඒ නිසා නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේදී දෝෂාභියෝගයක් සම්මත වී සෙනෙට් සභාවේ නඩු විභාගයේදී එය ඉවත විසිවෙන්නට ඉඩ තිබෙනවා.
එය කෙසේ සිදුවුණත් ඇමෙරිකානු දේශපාලනයේදී දෝෂාභියෝගය යන්න සැහැල්ලුවෙන් පාවිච්චි වෙන වචනයක් නොවෙයි. වසර තුන්සීයකට වැඩි ඉතිහාසයේදී ජනාධිපතිවරුන්ට දෝෂාභියෝග දෙකක් පමණක් ඉදිරිපත් වීමෙන්ම එය තේරුම්ගත හැකියි. ඇමෙරිකානු නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය දෝෂාභියෝගයක් සම්මත කළත් එය ජනාධිපතිවරයෙකු ලබන දැවැන්ත පරාජයක් වෙනවා. බොහෝ දෙනෙක් දැනටමත් පෙන්වන්නේ ට්‍රම්ප්ට දෝෂාභියෝගයක් ගෙන ආ යුතුම බවයි. එහෙත් සියල්ල කාලයට බාරයි.
අනුරංග ජයසිංහ
