x අවශ්‍ය නම් දෙමුහුන් අධිකරණයක් පිහිටුවන්නට බැරිකමක් ලංකාවේ නීතිය අනුවම නැත.
x අවුරුදු දෙක අවසානයේ යළිත් අපට මුහුණ දීමට පිළිතුරු දෙකක් ඇති ප‍්‍රශ්නයක් හමු නොවනු ඇත.
විදේශ ඇමති තිලක් මාරපන, ජිනීවාහි මානව හිමිකම් කවුන්සිල සැසිවාරයේදී කතාකරමින් 2015 ලංකාවේද සමඅනුග‍්‍රාහකත්වයෙන් සම්මත වුණු 30/1 යෝජනාවේ ඇතැම් එකඟතාවලට පටහැණි කරුණු ඉදිරිපත් කෙළේය. ඉන් ප‍්‍රමුඛතම කාරණයක් වුණේ විදේශ විනිසුරුවරුන්ගේ සහභාගිත්වයෙන්, මානව හිමිකම් හා අන්තර් ජාතික මානුෂික නීතිය උල්ලංඝනය කිරීම් ගැන සොයාබැලීමට පත්කෙරෙන දෙමුහුම් අධිකරණයකට එරෙහිව විවේචනාත්මක හා නිශේධනීය තැනක සිට ඔහු අදහස් දැක්වීමයි.
ඔහුගේ කතාවේ මෙසේද සඳහන් විය.
‘එක් එක් රටෙහි පශ්චාත් යුද ගැටුම් වාතාවරණය එකිනෙකට වෙනස්ය යන්න පිළිබඳව ඔබතුමිය එකඟ වනවා ඇති. වෙනත් අත්දැකීම්වලින් අපට පාඩම් ඉගෙන ගැනීමට හැකි වුවත්, සංහිඳියාව කරා යන අපගේම ගමන්මඟ මූලික වශයෙන්ම පාලනය වනු ඇත්තේ රාජ්‍යයේ බැඳීම්වල උත්තරීතරභාවය තහවුරු කරන, අප කටයුතු කරන දේශීය සන්දර්භය මඟිනුයි.
දෙමුහුන් අධිකරණයක් පිහිටුවීමෙහිලා ඇවැසි නීති සම්මත කරගන්නා ලෙස ඉල්ලා සිටින මානව හිමිකම් මහකොමසාරිස් කාර්යාල වාර්තාවේ .. ෙඡ්දය සම්බන්ධයෙන් කතාකිරීමේදී, මෙම කරුණ පිළිබඳව අපගේ ස්ථාවරය පහත සඳහන් ආකාරයෙන් පැහැදිලි කරන්නට මා කැමැතියි.
සිය අධිකරණමය ක‍්‍රියා පරිපාටිවලට පුරවැසියන් නොවන පුද්ගලයන් ඇතුළත් කිරීමෙන් තමන් වළකාලන ව්‍යවස්ථාමය සහ නෛතික අභියෝග පිළිබඳව ශ‍්‍රී ලංකා රජය ඉහළම දේශපාලන මට්ටම්වලින් ප‍්‍රසිද්ධියේත්, වර්තමාන සහ හිටපු මානව හිමිකම් මහකොමසාරිස්වරුන් සහ සෙසු සංවාදකයන් සමඟ පැවැති සාකච්ඡුාවලදීත් පැහැදිලි කරදී තිබෙනවා. පුරවැසියන් නොවන විනිශ්චයකාරවරුන් එවැනි ක‍්‍රියා පරිපාටියකට පත් කරන්නේ නම් එය පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක ඡුන්දයෙන් මෙන්ම ජනමත විචාරණයකදී ජනතාවගෙන් ලැබෙන අනුමැතියෙන් කෙරෙන ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයකින් තොරව කිරීමට නොහැකි බව පැහැදිලි කොට දී තිබෙනවා.
දිනෙන් දින ඉහළ යන ත‍්‍රස්තවාදී ක‍්‍රියාවලට හා ප‍්‍රචණ්ඩ අන්තවාදයට ලෝකය මුහුණ දී ඇති සමයක, මා මේ කවුන්සිලයේදී පසුගිය වසරේ ප‍්‍රකාශ කළ ආකාරයට, ගැටුම අතරතුරදී ශ‍්‍රී ලංකා ආරක්ෂක හමුදා ගත් පියවර ගනු ලැබූයේ බොහෝ රටවල් විසින් ත‍්‍රස්තවාදී සංවිධානයක් හැටියට නම් කොට තිබූ කණ්ඩායමකට එරෙහිව විනා කිසියම් ජන කොටසකට එරෙහිව නොවෙයි. තවද, යුද අපරාධ හෝ මානව වර්ගයාට එරෙහිව කරන ලද අපරාධ සම්බන්ධයෙන් තනි පුද්ගලයන්ට එරෙහිව නැගෙන ඔප්පු වූ චෝදනා 2015 ශ‍්‍රී ලංකාව පිළිබඳ මානව හිමිකම් මහකොමසාරිස් කාර්යාල විමර්ශන වාර්තාවේ හෝ ඊට පසුගාමී කිසිදු නිල ලියැවිල්ලක සඳහන් නොවන බව තරයේ කිව යුතුයි.’
තමාගේ ප‍්‍රකාශයේ පහළ කොටසෙන්, ගැටුම් සමයේ හමුදාව කටයුතු කළ ආකාරය සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ සාධාරණය කරන මාරපන ඇමතිවරයා, දෙමුහුන් අධිකරණයක් පත්කිරීම, එනම් පුරවැසියන් නොවන විනිසුරුවරුන්ගෙන් සමන්විත විනිශ්චය මණ්ඩලයක් පත්කිරීම ලංකාවේ ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හා වෙනත් නීතිවලින් වළක්වා ඇතැ’යි මෙහිදී පදනම් විරහිත කතාවක් කියයි. ඔහුගේ (එනම්, ලංකා රාජ්‍යයේ* දෙමුහුන් අධිකරණ විරෝධය දැන් පදනම් වන්නේ, එවැනි අධිකරණ පිහිටුවීමට නීතියෙන් ඉඩක් නැතැයි යන පදනමෙනි. එහෙත්, ඒ පදනම ගොඩනැගෙන්නේ, ගැටුම් කාලයේ හමුදා අතින් නීති විරෝධී දේවල් සිදුවන්නට ඉඩක් නොතිබිණි යන ස්ථාවරයේ සිටය. හෙවත්, ඒකපාර්ශ්වික ස්ථාවරයක සිටිමිනි.
තිලක් මාරපන ඇමතිවරයා කියු දේ ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් වන්නේ කොහිදැයි පැහැදිලි නැත. ලංකාවේ ව්‍යවස්ථාව අනුව නම්, යම් මුල් අවස්ථා අධිකරණ, විනිශ්චය අධිකාර හෝ ආයතන පිහිටුවීමට පාර්ලිමේන්තුවට බලය තිබේ. ඒ අධිකරණවල, විනිශ්චය අධිකාරවල සහ ආයතනවල බලතල, කාර්ය, අධිකරණ බලය සහ කාර්ය පටිපාටිය සංශෝධනය කිරීමද පාර්ලිමේන්තුවට කළ හැකිය.
ඒ අනුව, බැලූබැල්මට, රටේ අධිකරණ හෝ විනිශ්චයික ආයතන අලූතෙන් ඇතිකිරීමට බලය පාර්ලිමේන්තුවට තිබේ. එනම්, දෙමුහුන් අධිකරණයක් වුව නීතියෙන් ඇතිකරන්නට පාර්ලිමේන්තුවට බලය ඇති බවයි.
ඊළඟ ප‍්‍රශ්නය නම්, විදෙස් විනිසුරුවරුන් සහිත අධිකරණයක් පත්කරන්නට පාර්ලිමේන්තුවට හැකිද යන්නයි. එවැන්නකට බාධා කරන කිසිදු විධිවිධානයක් ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ ඇතුළත් නොවේ. තිලක් මාරපන ඇමතිවරයා, පුරවැසියන් නොවන විනිශ්චයකාරවරුන් පත්කරන්නට පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක අනුමැතිය හා ජනමත විචාරණයකදී ජනතාවගේ අනුමැතිය අවශ්‍ය බව කිව්වත් එවැනි බාධාවක් ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ දැකගත නොහැකිය.
මේ නිසා අවශ්‍ය නම් දෙමුහුන් අධිකරණයක් පිහිටුවන්නට බැරිකමක් ලංකාවේ නීතිය අනුවම නැත.
දෙමළ ජාතික සන්ධානය ස්ථිර වශයෙන්ම කියා සිටින්නේ දෙමුහුන් අධිකරණයක් පිහිටුවීම සම්බන්ධයෙන් 30/1 යෝජනාවේ අඩංගු පොරොන්දු ඉටුකිරීමට ලංකාවේ රජය බැඳී සිටින බවත්, එය කඩවුණහොත්, ජාත්‍යන්තර අධිකරණයක් ඉල්ලා සිටීමට තමන්ට සිදුවන බවත්ය. එය ඉතා සාධාරණ ඉල්ලීමකි. 31/1 යෝජනාව ලංකාවේද සමඅනුග‍්‍රහයෙන් සම්මත වී අවුරුදු හතරක් ගෙවෙන මේ මොහොත වන විටත්, ඒ පියවර තැබීම ලංකාවේ රජය වුවමනාවෙන්ම පැහැර හරිමින් සිටියි. පසු ගියදා ඒ සඳහා තවත් අවුරුදු දෙකක කාලයක් ලංකාව ලබාගත්තේය. ඒ අතර ජනාධිපතිවරයා කියන්නේ තමා සිටිනතාක් දෙමුහුන් අධිකරණයක් පිහිටුවීමට ඉඩ නොදෙන බවයි.
දෙමළ සන්ධානය ඇතුළු දෙමළ ජනතාව ලංකාවේ විනිසුරුවරුන් පමණක් සිටින අධිකරණයකට විරුද්ධ වන්නේ ඉතාම සාධාරණ හේතු මතය. පාර්ලිමේන්තු මන්ත‍්‍රී එම්ඒ සුමන්තිරන්, පසුගියදා පාර්ලිමේන්තුවේදී ඒ ගැන පැහැදිලි කරමින් කිව්වේ, දේශපාලන පක්‍ෂ දෙකක් අතර ගැටලූවක් ඉහළම උසාවියට ගෙන ගිය විට ස්වාධීනව හා අපක්‍ෂපාතීව විසඳීමේ භාවිතාවක් අපේ අධිකරණයට ඇති නමුත්, එක පාර්ශ්වයක් හමුදාව වන විටෙක, අපේ අධිකරණයෙන් ඒ භාවිතාව දිස්වන්නේ නැති බවයි. උදාහරණයක් හැටියට ඔහු දක්වන්නේ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතා සහ අද්මිරාල් වසන්ත කරන්නාගොඩ අත්අඩංගුවට ගැනීමෙන් වැළැක්වීමේ නියෝග අධිකරණය ලබාදීමත්, බුද්ධි අංශ ඇතුළු විවිධ මට්ටම්වල හමුදා නිලධාරීන්ට එරෙහිව විවිධ අධිකරණවල තිබෙන නඩු, ඒවාට අවශ්‍ය තොරතුරු හමුදාවලින් ලබානොදීම නිසා අවසානයක් නැතිව දිගු කාලයක් ඇදෙමින් පැවතීමත්ය. මෙවැනි පසුබිමක, දෙමළ ජනතාව එක පැත්තකත්, හමුදාව අනෙක් පැත්තේත් සිටින නඩුවලදී ලංකාවේ අධිකරණ කෙසේ ක‍්‍රියා කරාවිදැයි පූර්වාපේක්‍ෂණය කළ හැකිය. දෙමළ ජනතාවගේ මේ සැකසංකා අප පැහැදිලිව තේරුම් ගත යුතුය. පසුගිය යුද්ධයෙන් ඔවුන් ඇති තරම් බැට කා ඇති ඔවුන්, ලංකාවේ අධිකරණ දෙස සැකයෙන් බැලීමත්, ඒ සැකය තහවුරු වන ආකාරයට අධිකරණවලින් ගන්නා තීන්දු තීරණ තිබීමත් බැ?රුම් ලෙස සැලකිය යුතු කාරණාය. අනෙක් පැත්තෙන්, බහුතරයේ වුවමනාවට හා කැමැත්තට අනුව පිහිටුවන මුළුමනින්ම දේශීය අධිකරණ යාන්ත‍්‍රණයක් ගැන දෙමළ ජනතාව විශ්වාසය තබන්නේ නැතිනම්. ඉන් යුක්තියක් ඉටුවීමට කොහෙත්ම ඉඩක් නැත.
2014 වසර වන විට ලංකාවට එරෙහිව ජාත්‍යන්තර සම්බාධක පැනවීමට හොඳින්ම ඉඩ තිබුණු බව පසුගියදා පාර්ලිමේන්තුවේදී කිව්වේ අනෙකකු නොව, මහින්ද රාජපක්‍ෂගේ මානව හිමිකම් ඇති මහින්ද සමරසිංහය. ලංකාව සම්බන්ධයෙන් සම්පූර්ණ ජාත්‍යන්තර විනිශ්චය යාන්ත‍්‍රණයක්ද පිහිටුවීමට ඒ අවස්ථාව වන විට වැඩ යෙදී තිබුණු බව සමරසිංහ මහතාගේ කතාවට එකතු කළ යුතුය. ඒ තත්ත්වයට ලංකාව පැමිණියේ 2009 සිට රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ එකඟතා පැහැරහරිමින් දඩබ්බර ලෙස කටයුතු කළ නිසාය.
දැන් ලංකාවට ලැබී තිබෙන්නේ ඉන්වටර්වල් එකකි. අවුරුදු දෙකක් ඇතුළත ඒ විවේකයෙන්ම, එකඟතා පැහැර හරිමින් වැඩ කළොත්, අවුරුදු දෙක අවසානයේ යළිත් අපට මුහුණ දීමට පිළිතුරු දෙකක් ඇති ප‍්‍රශ්නයක් හමු නොවනු ඇත. ඇත්තේ එක් පිළිතුරකි. ජාත්‍යන්තර අධිකරණයක්
