මෙවර මගේ ලිපියේ මාතෘකාව බර වචනවලින් නිර්මාණය වී තිබුණද, එයින් සාකච්ඡා වන්නේ, ලංකාවේ පුරවැසියන්ගෙන්, කොළඹ නගරයේ ජීවත්වන්නන් හැර අන් සියලු දෙනාම මේ දිනවල අත්විඳින සරල දෙයකි. එය, මගේම අත්දැකීම වචනවලින් ප්‍රකාශ කරමින් මෙම ලිපිය ආරම්භ කරමි.
ඊයේ, අඟහරුවාදා, කැලණිය විශ්වවිiාලයේ තිබි වැඩ මුළුවකට සහභාගි වී සවස දෙකට පමණ ගෙදර පැමිණි විට, මගේ භාර්යාව මෙවැනි පැමිණිල්ලක් කළාය. ‘ඔන්න, ඕගොල්ලන්ගෙ ආණ්ඩුවේ වැඩ. අද මේ ගිනිගහන රස්නෙ 1.15ට ලයිට් කැපුවා නේ.’ දෙහිවල-ගල්කිස්ස ඇතුළු අපේ පළාතට වෙනදා හවස දෙකට කරන දේ, විදුලි බල මණ්ඩලය ඊයේ, කාටවත් නොදන්වා, විනාඩි 45ක් කල් තියා කර තිබිණි.
‘අද එහෙනම් හතරයි කාලට ලයිට් ඒවිනේ. වෙනදා වගේ පහ පහමාර වෙනකල් ඉන්න ඕනෑ නෑනේ’යැයි සිතමින් මම හිත හදාගත්තෙමි.
එහෙත් ලයිට් නැවත පැමිණියේ හැන්දෑවේ 6.15ටය. මෙම ලයිට් කැපීමේ කාල රාමුවට හසුවන ලක්‍ෂ සංඛ්‍යාත වැසියන්, ඊයේ පැය පහක්ම එක දිගටම, මේ දිනවල පවතින අසාමාන්‍ය ග්‍රීෂ්මය මැද්දේ, මේ ආණ්ඩුවටත්, පසුගිය ආණ්ඩුවලටත් ශාප කරමින්, දවස ගෙවන්නට ඇත.
අධිකතාප තත්වය
ලංකාවේ දශක ගනනාවක් තිස්සේ සිදුවන පරිදි, විදුලිය විසන්ධි කිරීම සිදුවන්නේ පෙබරවාරි-අප්‍රියෙල් සහ ජුනි-අගෝස්තු යන ග්‍රීෂ්ම මාසවලය. සමහර විට, ලෝකයේ දැනට සිදුවන කාලගුණ විපර්යාස නිසා දෝ, පසුගිය සති කිහිපය තුළ අප රටේ දවල් කාලයේ උෂ්ණත්වය අංශක 40ට පමණ ඉහළ යයි. සමහර දිනවල හැන්දෑවේ මා ජීවත්වන දෙහිවල ප්‍රදේශයේ උෂ්ණත්වය කොතරම් ඉහළ යන්නේද යත්, මට මතක් වන්නේ, අප්‍රියෙල්-අගෝස්තු මාසවල උතුරු ඉන්දියාවේ සහ පකිස්තානයේත් තිබෙන අධික උෂ්ණත්වයයි. කාලගුණ විද්‍යාඥයකු නොවුණත්, උතුරු ඉන්දියාවේ දිල්ලි නුවර කලක් ජීවත් වූ කෙනකු හැටියට මට සිතෙන්නේ, අපේ කාලගුණ විiාඥයන් අපට නොකිව්වත්, අප රටේ ද අධිකතාප තත්ත්වයක් ඇතිවෙමින් තිබෙන බවයි.
හැම වසරකම අප්‍රියෙල් සහ ජුලයි මාසවලදී, ‘ගිය අවුරුද්දේ නම් මේ තරම් රස්නයක් තිබුණේ නැතැ’යි මැසිවිලි කීම අපේ සාමාන්‍ය පුරුද්දකි. මෙවර නම් එය මැසිවිල්ලක් නොව යථාර්ථයකි. පසුගිය දශක කිහිපය තුළ බලයේ සිටි සෑම ආණ්ඩුවකටම, සෑම විදුලි බල ඇමතිවරයකුටම, විදුලි බල මණ්ඩලයේ සියලු ඉංජිනේරුවන්ටම ස්තුති වන්නට, මෙවර ලංකාවේ පුරවැසියෝ අධිකතාපයකින්ද, නිර්දය ලෙස, හදවතේ කිසිදු තෙතමනයක් නැතිව කරන පැය ගණනාවක් එකට පවතින, විදුලි විසන්ධි කිරීමෙන්ද දුක් විඳිති. දුප්පත් සහ මධ්‍යම පන්තික අප වැනි පුරවැසියන්ට ගිනි ගහන දවාලට විදුලිය අවශ්‍ය වන්නේ වායුසමන යන්ත්‍ර ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොවේ. ගෙදර විදුලි පංකාවක් දෙකක් ක්‍රියාත්මක කර ගැනීමටය.
මෙම මූලික මනුෂ්‍ය අවශ්‍යතාවද දශලක්‍ෂ සංඛ්‍යාත පුරවැසි පිරිසකට අහිමි කර ඇති පාලක පිරිසක්, ආණ්ඩුවක්, නිලධරතන්ත්‍රයක් සහ රාජ්‍යයක් ගැන පුරවැසියන් ප්‍රතිචාර දැක්විය යුත්තේ කෙසේද? මීට අවුරුදු දෙක තුනකට පෙර, කොළඹ හැව්ලොක් පිටියේ පැවැති රාත්‍රි සංගීත සංදර්ශනයක සංවිධායකයන්ට සැලකිය යුත්තේ මෙසේ යැයි අපේ ජනාධිපතිතුමා කියූ දෙයම, අපේ පුරවැසියන් අප රටේ සියලු පාලකයන් ගැනද කිව්වොත්, අප පුදුමයට පත්විය යුතු නැත.
අසංවේදීත්වය
මෙම විදුලි කප්පාදුවත්, එයට තුඩු දී ඇති පසුබිමත්, ඒ පිළිබඳව තමන්ගේ ඇඟ බේරාගැනීමට ආණ්ඩුවේ ඉහළම පාලකයනුත් කියන දේ අසා සිටින විට, කෙනකුට බොහෝ දේ සිතෙනු ඇත. මගේ ගෙදර ජනයා ඇතුළු, පුරවැසියන් සෑහෙන දෙනකුගේ ප්‍රතිචාර ගැන තරමක් බැරෑරුම්ව කල්පනා කරන විට, මට පෙනුණ කරුණක් නම්, ලංකාවේ රාජ්‍යයත්, ආණ්ඩුත්, පාලකයනුත්, දේශපාලනඥයනුත්, නිලධරතන්ත්‍රයත්, මහජනයා දෛනිකව විඳින දුක්ගැහැට, හිරිහැර ගැන පුදුමාකාර අසංවේදී සහ නිර්වින්දන තත්ත්වයකට පත්වී ඇති බවයි. අප රටේ පවතින්නේ පුරවැසි දුක පිළිබඳ අසංවේදී, නිර්වින්දනමය රාජ්‍යයකි, ආණ්ඩුවකි, පාලන තන්ත්‍රයකි, දේශපාලන නායකත්වයකි, නිලධරතන්ත්‍රයකි.
මේ සියලු දෙනාම මේ දිනවල පවත්නා පුරවැසියන්ගේ දුක ගැන කෙතරම් අසංවේදීද යන්න පෙනෙන තවත් කරුණක් නම්, කොළඹ නගර සීමාව තුළ විදුලිය කිසිදු බාධාවකින් තොරව පැය විසිහතරක්ම සැපයීමයි. ආර්ථික සහ පරිපාලන කේන්ද්‍රස්ථානය වන අගනුවරට විදුලිය සැපයීම නොකඩවා සිදුකිරීම රජයේ වගකීම යැයි විදුලි බල මණ්ඩලය සහ ආණ්ඩුව පැත්තෙන් කියනු ඇත. එම සාධාරණීකරණය පිටුපස තිබෙන්නේ, වෙනත් යථාර්ථයකි. එනම්, රටේ පාලක පන්තියත්, ප්‍රභූ තන්ත්‍රයත්, නිලධරතන්ත්‍රයත් නිල වශයෙන් ජීවත් වන කොළඹ නගරයට විශේෂ සැලකිල්ලක් දැක්විය යුතුය යන සමාජ සහ මානුෂික වශයෙන් අසංවේදී මනෝභාවයකින්, අප රටේ ඉහළ ස්තරය පෙළෙන බවයි.
ග්‍රීෂ්ම වෙහෙස
ගිනි ග්‍රීෂ්මයේ, ෆෑන් එකක්වත් නැතිව, දහඩිය දමමින් පැය ගණනක් ගෙදර ගත කරන විට, තරමක් වයසක කෙනකු වන මා ශාරීරික මෙන්ම මානසික වශයෙන් අධික වෙහෙසට පත්වන බවද, දවල් 1.30න් පමණ පසුව බුද්ධිමය ශ්‍රමයෙන් මා කරන සියලුම කාර්යයන් ඇනහිටින බවද, මුළු සැන්දෑ කාලයම ඊට පසු ගතකරන්නේ, කළකිරීමකින් සහ ආත්මානුකම්පාවකින් බවද, කොළඹ සිටින මගේ මිත්‍රයකුට ළඟදී දවසක මම දැනුම් දුන්නෙමි. මගේ ඊමේල් පණිවුඩයෙන් කම්පාවට පත්වූ මගේ මිතුරා, වහාම මට දන්වා සිටියේ, කොළඹ විදුලිය කැපීමක් නැති බවත්, ඔහුගේ කාර්යාලයේ මට වැඩ කිරීමට කාර්යාලයක් වෙන් කර දිය හැකි බවත්, මට දෙහිවල සිට කොළඹට පැමිණීමටත්, ආපසු ගෙදර ඒමටත්, වායුසමනය සහිත මෝටර් රථයක් එවිය හැකි බවත්ය. මගේ මිතුරාගේ ත්‍යාගශීලිත්වයට ස්තුති කළ මම, එම වරප්‍රසාදය පිළිනොගත්තෙමි. ගෙදර භාර්යාවද, අනෙක් අයද, මුණුබුරාද, බල්ලාද, බළලාද, ග්‍රීෂ්මයේ තනිකර දමා, පැය කිහිපයක් ග්‍රීෂ්මයෙන් බේරී සිටීමේ අවස්ථාව පිළිගැනීමට තරම් හිත හදා ගැනීමට මට නොහැකි වීම ඊට හේතුවයි. ග්‍රීෂ්මයේ දුක් විඳීම, අපේ පාලක සහ නිලධර තන්ත්‍ර අපට දී ඇති, පොදු, දෛනික ඉරණමයි. එය අපේ රාජ්‍යය මේ දිනවල අප මත පවත්වන දෛනික කුරිරුකමයි.
විදුලි බිස්නස්
මේ අතර, ගෘහ ඒකකවලට සුදුසු කුඩා විදුලි ජනක යන්ත්‍රද, බැටරියෙන් ක්‍රියාත්මක වන පංකාද මේ දිනවල විශාල ලෙස අලෙවි වන බවට ආරංචි තිබේ. එය බලාපොරොත්තු විය යුත්තකි. විදුලි බල මණ්ඩලයට සම්බන්ධ අයම මේ විදුලි ජනක යන්ත්‍ර සහ බැටරියෙන් වැඩකරන ෆෑන් නිෂ්පාදනය කරන සහ ආනයනය කරන ව්‍යාපාරවලට සම්බන්ධ නම් අප පුදුම විය යුතු නැත. ඒ ධනවාදයේ සාමාන්‍ය ලක්‍ෂණයයි. ඉන්දියාවේ විශාල නගරවල ඇති අතිමහත් වායු දූෂණයට හේතුවන මෝටර් රථ, ත්‍රීවීලර් රථ, ලොරි සහ ට්‍රක් රථ නිෂ්පාදනය කරන කර්මාන්ත ශාලාද, නගරවල තිබෙන වායු දූෂක කර්මාන්ත ශාලාද, ඉන් පසුව ගෘහ වාතය පිරිසිදු කරන යන්ත්‍රද නිෂ්පාදනය කර ලාභ ලබන්නේ එකම කාර්මික ධනේශ්වර පන්තියකි. මීට අවුරුදු දෙකකට පෙර දෙසැම්බර් මාසයේ දිල්ලි නුවර වාතය කොපමණ දූෂණය වී තිබිණිද යත්, උදේ ගෙදර බැල්කනියේ ව්‍යායාම කරමින් සිටින මට, කැස්ස නවත්වා ගැනීමට නොහැකි විය. ඒ අසා සිටි අල්ලපු ගෙදර මහතා මට දුන් අවවාදය නම්, ‘අදම වායු පිරිසිදු කරන යන්ත්‍රයක් ගෙදරට හයිකරගන්න’ කියාය. දිල්ලි නුවර වාතය අපිරිසිදු කරන කර්මාන්ත හිමියන්ටම අලුතෙන් සතයක්වත් දීම මම ප්‍රතික්‍ෂෙප කෙළෙමි.
පොදු ප්‍රශ්න- පුද්ගලික විසඳුම්
මේ වෙතින් ධනවාදයේ එක් විනාශකාරී ලක්‍ෂණයක් අපට හඳුනාගත හැකිය. එය නම්, පොදු ප්‍රශ්න ඇතිකර, ඒවාට පොදු විසඳුම් නොව, පුද්ගලික විසඳුම් සොයා යාමට සමාජය දිරිගැන්වීමයි. මීට අවුරුදු කිහිපයකට පෙර කොළඹ පැවැති උත්සවයකදී, මහාචාර්ය සිරි හෙට්ටිගේ මහතා අපේ ජනාධිපති මෛත්‍රී ඉදිරියේ පෙන්වා දුන් පරිදි, අප රටේ ඇති, ගමනාගමන අර්බුදය, මේ පිළිබඳ ඇති අනෙක් නිදසුනයි. අතිශයින්ම පරිහාණියට පත් මහජන ගමනාගමන ක්‍රමය පොදු, ජාතික අර්බුදයකි. එහෙත්, එයට කල් පවත්නා විසඳුම් දෙනවා වෙනුවට සෑම ආණ්ඩුවක්ම කරන්නේ මෝටර් රථ ආනයනය ඉහළ නංවමින්, පොදු ප්‍රශ්නයකට පුද්ගලික විසඳුම් සොයා යන ලෙස අපේ පුරවැසියන් උනන්දු කරවීමයි. මෝටර් රථයක් හිමිකර ගැනීමේ පරිභෝජනවාදී ආශාවෙන් පෙළෙන අපේ රටේ සියලු අතක් මිටක් ඇති පුරවැසියෝ, මෝටර් රථ එක දෙක බැගින් තම නිවෙස්වලට මිලදී ගත්හ. දැන් සිදුවී තිබෙන්නේ කුමක්ද? පොදු ප්‍රශ්නයකට පුද්ගලික විසඳුම් සොයා ගන්නට ගොස්, අපේ නගර ජීවත්විය නොහැකි තත්ත්වයකට පත්කර ගැනීමයි. මහපාරවල් වාහනවලින් පුරවා, හිර කර ගැනීමයි. ගමනාගමන ප්‍රශ්නය විසඳිය නොහැකි අවුල් ජාලයක් බවට පත්කර ගැනීමයි.
දැනට තිබෙන විදුලිය කප්පාදුව ගැන අපේ දේශපාලන නායකයන් කරන්නේ එක්කෝ එකිනෙකාට චෝදනා කර ගැනීමයි. නැත්නම් අමාත්‍යාංශ ලේකම්ට හෝ ඉංජිනේරුවන්ට හෝ පාරිභෝගික අධිකාරියට හෝ පුද්ගල බලශක්ති ව්‍යාපාරිකයන්ට වරද පටවා, තමන් නිදොස් වීමයි. පුරවැසියන් වන අප කරන්නේ, රාජ්‍යය අප වෙත දක්වන දෛනික කුරිරුකමට ස්වේච්ඡාවෙන් පාත්‍ර වෙමින්, අපටම දොස් කියා ගැනීමයි. තව මාස කිහිපයකින්, මෙම පාලක පන්තියේම සුදු ඇඳගත් නායකයන් බලයට පත් කිරීමට අපේ පුරවැසියන් නැවත වරක් සතුටින් ඉදිරිපත් වෙනු ඇත.
