‘කලාව කුමකට ද?’ කෘතියේ සිටිකලාව සහ මිනිසා’ කෘතිය දක්වා
‘කලාව කුමකට ද?’ කෘතියේ මුලික වන්නේ මානව ශාස්ත්ර අධ්යාපනයෙහි අඩංගු සාහිත්ය, දර්ශනය , ඉතිහාසය වැනි විෂයන් මිනිසුන්ගේ අධ්යාපනයේ කොටසක් විය යුත්තේ ඇයි? කියන කාරණාව ගැන. එහිදීිකලාව’කියන වචනය සාකච්ඡා වෙන්නේ පුළුල් අර්ථයකින්. 2009 – 2010 කාලෙ දී ලෝකේ මේ ගැන විශාල විවාදයක් ඇති වුණා. විශේෂයෙන්ම ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ. අධ්යාපනය ප්රතිව්යුහ ගත කිරීම මුවාවෙන් සාහිත්යය කලා, සෞන්දර්ය, දර්ශනය වැනි විෂයන්ගේ ප්රතිපාදන කප්පාදු කළා. ඒක විශාල වශයෙන් ඔවුන්ට දැනුණා. ඒ ගැන සංවාදයක් පුළුල් ඇති වුණා. බොහෝ ශාස්ත්රඥයෝ පොත් ලියලා ඒ සංවාදයට සහභාගී වුණා. ඒ නිසා 2012 – 2013 කාලේ වනවිට ඇමරිකාවේ ආණ්ඩුව සහ විශ්වවිද්යාල පරිපාලනයන් සිය පියවර පස්සට ගත්තා. මේ තත්ත්වයම අපටත් ඇති වුණා. නමුත් යුරෝපයේ තරම් අපේ රටේ බුද්ධිමය ප්රජාවට මේ මේ විවාදයට හොඳින් සහභාගී වෙලා, ඇයි මානව ශාස්ත්ර විෂය වැදගත් ? කියලා ඔප්පු කරලා පෙන්නුවේ නැහැ. මෙහි දී ඇති වුණ රික්තය පුරවන්නයි මමිකලාව කුමට ද’ කෘතිය පරිවර්තනය කළේ. නමුත් ‘කලාව සහ මිනිසා’ කෘතිය තරමක් පැරණි කෘතියක්. ඒ වගේම ලලිත කලාව පිළිබඳව යම් සාකච්ඡාවක් කරනවා. කලාව ශිෂ්ටාචාරයේ කොටසක් විය යුත්තේ ඇයි ද යන වග සහ විශ්වවිද්යාල ශාස්ත්ර පීඨවල ශාස්ත්ර ගවේෂණයන් තිබිය යුත්තේ ඇයි ද යන වග ප්රශ්න කරනවා.
කලාව සහ මිනිසා කෘතිය මගින් ඉලක්ක කෙරෙන පාඨක ප්රජාව කෙබඳු ද?
කලාව කුමකුමකට ද?’ කෘතිය රචනා කළේ දර්ශනය විෂය සම්බන්ධ මහාචාර්යවරියක්. කලාව සහ මිනිසා කෘතිය රචනා කරන්නෙත් දර්ශනය විෂය සම්බන්ධ මහාචාර්යවරයෙක්. නමුත් මේ පොත් දෙකේ ඉලක්ක පාඨක පිරිස එකිනෙකට වෙනස්. කලාව කුමකට ද? කෘතියෙන් ඉලක්ක වන්නේ ශාස්ත්රාලිය අධ්යනයන්හි නියුතු ප්රජාවයි. තරමක් ගැඹුරු අධ්යනයක් වුවත්, අර්වින් එඞ්මන් කලාව සහ මිනිසා කෘතිය රචනා කිරීමේ දී ඉලක්ක කරන්නේ සාමාන්ය මිනිස්සු නැත්නම් සාමාන්ය කලා රසිකයෝ. නමුත් මේ කෘතිය පරිවර්තනය කිරීමේ දී මම අර්වින් එඞ්මන්ටත් වඩා පාඨක ප්රජාව තරමක් පුළුල් කළා. එහෙම කරන්න වුණේ අපේ අධ්යාපන ක්රමයේ ප්රශ්නයක් නිසා. අර්වින් එඞ්මන්ට ඇමරිකාවේ දී මේ සීමාකම හමු වන්නේ නැහැ. නමුත් අපේ අධ්යාපන ක්රමයේ දී එකොළහ වසර අවසානයේ දී ම තමන් විශේෂීකරණය විය යුතු ක්ෂේත්රය තීරණය වුණාට ඇමරිකාවේදී එහෙම නැහැ. මේ තත්ත්වය නිසා අපේ රටේ මධ්යම පාන්තික රැකියා සහ ජිවිත ගෙවන විශාල පිරිසක් සිටිනවා පාසලේ දී හෝ විශ්වවිද්යාලයේදී සාහිත්ය සහ කලා විෂයන් හැදෑරීමක් කරන්න බැරි වුණු. නමුත් ඔවුන් අතර ඉතා හොඳ කලා රසිකයෝ ඉන්නවා. ඒකී තීරුවට නිල වශයෙන් කලාව කියන්නේ මොකක් ද? කියලා හඳුනාගන්න පොතක් නැහැ. ඒ නිසා මම අදහස් කළා මේ කෘතිය පරිවර්තනය කරන්න.
ශ්රී ලාංකේය සමකාලීන කලා විචාරයේදී අපට බොහෝවිට දැකගත හැකි වෙනවා කාන්ටියානු, ඩෙරීඩියානු සහ රොන්සියරියානු ආදී ප්රවේශ ඔස්සේ කෙරෙන සෞන්දර්යවේදීය විචාරයන්. නමුත් අර්වින් එඞ්මන් හුරු පුරුදු දාර්ශනිකයෙක් නෙවෙයි. එවන් තත්ත්වයකදී කොහොමද මෙම දාර්ශනිකයාගේ සංකල්ප ලංකාවේදී සෞන්දර්ය විචාරය තුළ ඔබ ස්ථානගත කරන්නේ ?
එකී නොදන්නා කමත් එක හේතුවක් මෙම කෘතිය පරිවර්තනය කරන්න. ලංකාවේ බොහෝ තරුණ පිරිස් කලාව අර්ථකථනය කර ගැනීම සඳහා විවිධ ප්රවේශ සොයනව පෙන්න තියෙනවා. එහිදී පශ්චාත් නුතනවාදයේ සිට ඔබ කියූ විවිධ දාර්ශනියන් දක්වා ඔවුන් අධ්යනයන් කරනවා. ඒක ඉතා හොඳ තත්ත්වයක්. නමුත් ඔවුන් ලියන කියන දේවල් වලින් පෙන්න තියෙනවා සම්භාව්ය සෞන්දර්යවේදය ගැන පදනමක් නැතුව අලුත් දේ ගැන කතා කරන්නේ කියන කාරණාව. අපි මේ ගැන දාර්ශනිකව සිතා බැලුවම කුමක් වෙතද යන්නේ ? සහ කුමක් වෙතින් ද යන්නේ? කියන ගැටළු එම ලේඛන වල පෙන්න තියෙනවා. නමුත් ඇතැම් ලේඛන වල ඔවුන් කුමක් වෙත ද යන්නේ? කියන ප්රශ්නයට පිළිතුරු දෙනවා. ඒවා ඔවුන් ඩෙරීඩා ගැන හෝ රොන්සියර් ගැන කරන රචනා වලින් නිරුපණය කෙරෙනවා. අර්වින් එඞ්මන් සම්භාව්ය සෞන්දර්ය දාර්ශනිකයෙක්. නමුත් ප්ලේටෝ ,ඇරිස්ටෝටල් යුගයට යන කෙනෙක් නෙවෙයි. මුලික වශයෙන් කාන්ටියානු ධාරාව නියෝජනය කරන්නෙක්. සෞන්දර්ය කියන්නේ මොකක් ද? එක වැදගත් වෙන්නේ ඇයි? සෞන්දර්ය මනුස්ස ශිෂ්ටාචාරයට තිබිය යුත්තේ ඇයි ද? යන ගැටලුව දහනව වන සියවසේ දී අවසාන වශයෙන් විසඳන දාර්ශනිකයා කාන්ට්. ඔහුට හැකි වුණා සෞන්දර්ය දෙස උපයෝගිතාවාදී ප්රවේශයකින් බලන්න. නමුත් අර්වින් එඞ්මන්, කාන්ට් ගැන මේ කෘතියේ කොහෙවත් කතා කරන්නේ නැහැ. නමුත් ඔහු ගොඩනගන සංකල්ප සහ කලාව පිලිබඳ කරන අර්ථ දැක්වීම් වලින් පෙන්න තියෙනවා ඔහු කාන්ටියන් චින්තකයෙක් බව. ඒ නිසා එඞ්මන් ගෙනෙන මේ ප්රවේශය නුතන කථිකාවේ ගොඩ නැගීම ඉතාම වැදගත්.
සෞන්දර්යවේදීය කථිකාවතක වැදගත්කම මෙම කෘතිය තුළින් මතු කිරීමට උත්සහ කරන්නේ කොහොමද?
මනුස්ස ශිෂ්ටාචාරයේ ප්රාථමික තලයේදීත් ඔවුන් නිර්මාණය කළ සියලුම දේවල් උපයෝගිතා භාණ්ඩ නෙවෙයි. කරපු ක්රියා හැම එකක්මත් උපයෝගිතා ක්රියා නෙවෙයි. ඔවුන් නිර්උපයෝගිතා වස්තු නිපදවීම සහ නිර්උපයෝගිතා ක්රියා කරලා තියෙනවා. උදාහරණ විදියට මාල, වළලු නිපදවීම, නැටුම් සහ රංගනයන් ඉදිරිපත් කිරීම දක්වන්න පුළුවන්. එහිදී ඔවුන් ඇයි හොඳ ගෙයක් හදාගන්න තියෙන කාලෙ කැප කරලා මාල වළලු හැදුවේ? ඇයි ආයුධයක් හදන්නේ නැතුව සංගීත භාණ්ඩයක් හැදුවේ ? සත්තු අතර අපි විතරයි මේ දේ කරලා තියෙන්නේ. ඉතින් මේ ප්රශ්නය ශිෂ්ටාරයේ වැදගත් ප්රශ්නයක්. මේ ආකාරයෙන් සිදු කළ නිර්උපයෝගිතා ක්රියා සහ නිපදවූ භාණ්ඩ අයත් වන්නේ සෞන්දර්ය අඩවියට. මේ සියලු දෙයින් ම ඔප්පු කර සිටිනවා නියම මිනිස් ජිවිතයක් ගෙවන්න උපයෝගිතා ක්රියා විතරක් මදි කියන එක. මෙකි ක්ෂේත්රය සෞන්දර්යයි. දැනටත් අපට අවශ්ය කරන භාණ්ඩ දියුණු මට්ටමකට නිර්මාණය කරන අතරතුර ම මිනිස්සු සෞන්දර්ය ක්රියාකාරකම් කරන්නේ ඒ නිසයි. අපේ අධ්යාපන ක්ෂේත්රය සෞන්දර්ය අධ්යාපනයේ වැදගත්කම කුමක්ද ? කියා අසා සිටින විට ඒ ප්රශ්නයට අපට මේ කෘතිය ආශ්රයෙන් හොඳ පිළිතුරක් දිය හැකියි. ඒ වගේ ම රාජ්ය බලාපොරොත්තු වන උපයෝගීතාවාදී තර්කණයට යටත් වූ පිරිසක් බිහි වීම වැලැක්වීම සහ දේවල් වල උපයෝගිතා අගයට වඩා නෛසර්ගික අගය පිළිබඳ පුහුණුවක් ඇති පිරිසක් නිර්මාණය කළ හැකියි. එවිට මොනාලිසාගේ හිනාවේ ඇති නෛසර්ගික අගය මෙන්ම අනෙකාගේ අගය වටහා ගැනීමට අපට හැකියාව ලැබෙයි.
ලංකාව වගේ රටක කලාව සහ දර්ශනය පිළිබඳව පුළුල් සහ විධිමත් සාකච්ඡාවක් ඇති වන්නේ ශාස්ත්රාලිය පරිසරයෙන් පිට. එම අන්ත දෙක මේ කෘතිය මගින් එක කරන්නේ කොහොමද?
මේ පොතෙහි එක ඉලක්ක පාඨක පිරිසක් විද්යාර්ථින්. එහිදී ප්රථම උපාධි සහ පශ්චාත් උපාධි හදාරන අය. ඔවුන්ට සිංහලෙන් කියවන්න තියෙන දේවල් මදි. ලෝකයේ අනෙක් රටවල් වල ඉතා ඉක්මනින් නව දැනුම විවිධ භාෂා වලට පරිවර්තනය වෙනවා. ඇතැම් රටවල මුල් කෘතිය එළිදකින සතියෙම වෙනත් භාෂා වලින් එම කෘතියේම පරිවර්තන පල වෙනවා. නමුත් ලංකාවේ එහෙම නැහැ. ඒ වගේම දශක තුන හතරක කාලයක සිට අපේ විශ්වවිද්යාල දැනුම නිපදවනවා මදි. ඒ නිසා අපේ ශාස්ත්රාලය ලෝකයට සාපේක්ෂව දශක තුන හතරක් පසුපසින් ඉන්නේ. නමුත් එළියේ සමාජයේ කලා නිර්මාණයන් කරන අය සහ කලා විචාරයන් කරන අය ප්රබුද්ධ මට්ටමේ කතිකාවල ඉන්නවා. එහි දී විශාල වශයෙන් තරුණ ප්රජාව බුද්ධිමය පිපාසයකින් ඉන්න බව පෙන්න තියෙනවා. ඒ අය තුළ විශ්වවිද්යාලයේ පඩියට වැඩ කරන අයට නැති ලාලසාවක් තියෙනවා. මේ අන්ත දෙකම නියෝජනය කරන නිසා මම ඒ තත්ත්වය දැකලා තියෙනවා. ඒ නිසා මේ වගේ පරිවර්තනයකට මට වැඩි උත්තේජනයක් ලැබෙන්නේ විශ්වවිද්යාලයෙන් නෙවෙයි පිටතින්. ඒ තත්ත්වය මමිකලාව කුමකට ද?’ පරිවර්තනය කළ මොහොතේ අත්වින්දා. නිදහස්, දේශපාලනය කරන තරුණ බුද්ධිමතුන් භාර ගත්තත් විශ්වවිද්යාල ආචාර්යවරු කොහෙත්ම භාර ගත්තේ නැහැ. නමුත් මම හිතනවාිකලාව සහ මිනිසා’ කෘතිය මෙකි අන්ත දෙක ම යා කරන්න පුළුවන් සෞන්දර්ය විද්යාව ගැන ශාස්ත්රීය පිපාසයක සිටින පිරිසට වැදගත් අත් පොතක් වෙයි කියලා.
බටහිර ශාස්ත්රීය කතිකාවතේ නිතර විවාදයට ගැනෙන මෙවැනි දාර්ශනික සහ සෞන්දර්යාත්මක සංකල්ප සිංහල භාෂාවට නැගීම මොන වගේ අභියෝගයක් ද?
ඇත්තෙන්ම විශාල අභියෝගයක් වෙන්නේ පරිවර්තන කාර්යයට අමතරව වසර විස්සක තිහක විතර ශාස්ත්රීය හිඩැසක් පුරවන්න සිදු වෙන නිසා. බොහෝ දාර්ශනිකයන් තමන්ගේ කෘති රචනා කිරීමේදී තමන්ගේ සංකල්ප ඉදිරිපත් කරන්නේ පාඨකයා පෙර සිටි දාර්ශනිකයන්ගේ සංකල්ප (ප්ලේටෝ සිට කාන්ට් දක්වා) පිළිබඳව අවබෝධයක් ඇතැයි පූර්ව නිගමනයක සිට. ඒ වගේ ම තමන් අයත් දාර්ශනික ප්රජාව සමග සෘජුව හෝ වක්රව කෙරෙන සංවාදයක් ලෙසයි ඔවුන් තම තර්කණයන් ඉදිරිපත් කරන්නේ. නිදසුනක් විදිහට කාන්ට්ගේ සෞන්දර්ය විනිශ්චය පොත ඇලෙක්සැන්ඩර් බෝම්ගාඞ්න්ට ප්රතිචාරයක්. මෙවැනි කෘතියක් සිංහලට පරිවර්තනය කිරීමේදී සියලුම ක්ෂේත්ර ආවරණය කළ යුතු නිසා පරිවර්තනයකට එහා ගිය ව්යායාමයක යෙදෙන්න සිදු වෙනවා. මේ අභියෝගාත්මක කාර්යය භාර ගෙන කවුරුන් හෝ තව පරිවර්තන කරනවානම් අපේ විඥාණයේ හිස්තැන් වහගෙන සෞන්දර්යවේදය ගැන ගැඹුරු දාර්ශනික සාකච්ඡාවක් කරන්න පුළුවන්.
