ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් ජිනීවාහි පැවැත්වෙන එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් සභාව වෙත ඉදිරිපත් කර තිබෙන වාර්තාවේ මූලික අදහස වන්නේ යුද අපරාධ චෝදනා විමර්ශනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකා රජය කිසිදු ප්‍රගතියක් පෙන්වා නැති බවයි.
බරපතළ අපරාධ සම්බන්ධයෙන් වගකිවයුත්තන්ට එරෙහිව ක්‍රියා කිරීම සිදු නොවන විට අලුතෙන් මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය වීම් සිදුවීමේ අවදානම වැඩි වන බව ද වාර්තාව පෙන්වා දෙයි.
ලෝකවාසී ජනතාව ලෙස අපට අසන්නට ප්‍රශ්නයක් තිබේ. එනම්, තත්වය එසේ නම්, මානව හිමිකම් සභාව, මානව හිමිකම් පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ මහ කොමසාරිස්වරයා හා එම කාර්යාලය, ලංකාවේ මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීම සම්බන්ධයෙන් විවිධ ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කළ රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන, මානව හිමිකම් සම්බන්ධ රාජ්‍ය ආයතන හා ඒවායේ නිලධාරීන්, අවුරුද්දට වරක් දෙවරක් ජිනීවා වන්දනා කරන මානව හිමිකම් ප්‍රභූ පිරිස් හා රාජ්‍ය නිලධාරීන් ආදින් පසුගිය දස වසර තුළ කළේ කුමක් ද?
පසුගිය දස වසරක් පුරා ලංකාවේ මානව හිමිකම් නමින් ලබාගත් වැටුප්, දීමනා, සංචාර සඳහා වූ වියදම් කොපමණ ද? මේවා හෙළිදරව් කිරීමට ඔබට ධෛර්යය තිබේ ද? ඒ වියදම් සාධාරණය කළ හැකි ප්‍රතිඵල දර්ශක ආදිය මොනවා ද? ප්‍රතිඵල නොමැති නම් මෙකී මානව හිමිකම් ව්‍යාපෘති තව දුරටත් පවත්වාගෙන යන්නේ කෙසේ ද? ඒවා සම්බන්ධයෙන් තිබෙන වගවීම කුමක් ද?
ලංකාවේ මානව හිමිකම් තත්වය ඉහළ නැංවීමටත්, සංහිඳියාව ඇතිකිරීමට හා සාමය තිරසර කිරීමටත් ය කියා වියදම් කරන ලද ධනස්කන්ධය රු. බිලියන් ගණනකි. එහෙත්, යුද්ධය නිමා වී දස වසරක් අවසානයේ කුමක් සිදු වී තිබේ ද? ජාතික ප්‍රශ්නයට විසඳුම් පිණිස මෙතෙක් ක්‍රියාත්මක කරන ලද එක ම බැරෑරුම් රාජ්‍ය ප්‍රතිසංස්කරණය ලෙස සැලකිය හැකි පළාත් සභා ක්‍රමයට සිදු වී තිබෙන්නේ කුමක් ද?
පළාත් සභා හයක් මේ වන විට තිබෙන්නේ ආණ්ඩුකාර පාලනය යටතේ ය. නැගෙනහිර, උතුරුමැද සහ සබරගමු පළාත් සභා 2017 ඔක්තෝබරයේ සිට ආණ්ඩුකාර පාලනය යටතේ ය. මධ්‍යම, උතුරු සහ වයඹ පළාත් සභා 2018 සැප්තැම්බර් සිට ආණ්ඩුකාරවරයා යටතේ ය. බස්නාහිර, දකුණ හා ඌව පළාත් සභාවල ධුරකාලය ද 2019 වසර තුළදී අවසන් වේ. මේ වන විට පළාත් සභා මැතිවරණ පැවැත්විය නොහැකි තත්වයක් ආණ්ඩුව විසින් නිර්මාණය කර තිබේ. එය ජනාධිපතිවරයා විසින් මැතිවරණ පරාජයන් වළක්වා ගැනීම සඳහා යොදන ලද උප්පරවැට්ටියකි. මේ වන විට එක්සත් ජාතික පක්ෂය පමණක් නොව, රාජපක්ෂ පවුල් බලවේගය ද එයට සහාය පළ කරන බව පෙනේ.
මෙය නීතිය නවමින් කරන ලද ව්‍යවස්ථා විරෝධී ක්‍රියාවකි. චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග ජනාධිපති සමයේ ද 1998 ජූනි මාසයේදී මධ්‍යම, ඌව, බස්නාහිර සහ සබරගමුව යන පළාත් සභා මැතිවරණ ජනාධිපතිනි චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග විසින් හදිසි නීති රෙගුලාසි භාවිත කරමින් දින නියමයක් නොමැතිව කල් දමන ලදි. එවකට නිදහස් මාධ්‍ය ව්‍යාපාරයේ ක්‍රියාකාරීන්ව සිටි වරුණ කරුණාතිලක සහ සුනන්ද දේශප්‍රිය මෙම පියවරට එරෙහිව ශේෂ්ඨාධිකරණය හමුවෙහි ගොනු කළ මූලික හිමිකම් පෙත්සම විභාග කළ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ජනාධිපති නියෝගය අවලංගු කළේ ය.
පළාත් සභා මැතිවරණ කල් දමා තිබෙන්නේ කොට්ඨාස හා සමානුපාතික මිශ්‍ර ක්‍රමය හා කාන්තා නියෝජනය ඉදිරියට ගෙන එමින් ලහිලහියේ පළාත් සභා පනත සංශෝධනය කිරීමෙනුයි. ඒ සඳහා අවශ්‍ය 2/3 බහුතර ඡන්දය ලබාගැනීමට ජවිපෙ හා දෙමළ ජාතික සන්ධානය පවා ආණ්ඩුවට සහයෝගය දුන්නේය. ඡන්දය දීම සඳහා ඇතැම් මන්ත්‍රීවරුන් ගුවනිනුත් ගෙන්වාගත්තේය. පළාත් සභා මැතිවරණය කල් දැමීම සඳහා උපක්‍රමවලට අවශ්‍ය සහාය ලබාගැනීම සඳහා ඩිලාන් පෙරේරා සුවිශේෂ සම්බන්ධීකරණයක් සිදු කළේය.
කොට්ඨාස ක්‍රමයත් ඇතුළත් මිශ්‍ර ක්‍රමයකට පළාත් සභා මැතිවරණ පැවැත්වීමට අලුතෙන් කොට්ඨාස සීමා නිර්ණය කිරීමක් සිදු කෙරිණ. එහෙත්, පාර්ලිමේන්තුවේදී ආණ්ඩුවේ පක්ෂත්, මහින්ද රාජපක්ෂ නායකත්වය දෙන විපක්ෂයේ පක්ෂත් එක්ව එම සීමා නිර්ණය කොමිෂන් වාර්තාව පරාජය කළහ. සීමා නිර්ණය කොමිසම පත් කළ, ජනාධිපතිවරයාගේ පක්ෂය නියෝජනය කළ පළාත් පාලන ඇමතිවරයා පවා සීමා නිර්ණය කොමිෂන් වාර්තාවට විරුද්ධව ඡන්දය දීම හාස්‍යජනකය. දැනට ක්‍රියාත්මක පනත අනුව පළාත් සභා මැතිවරණ පවත්වන්නට නම් අලුත් සීමා නිර්ණයක් සිදු කළ යුතුය. එහෙත්, ඒ සඳහා විධිමත් අන්දමින් කටයුතු කරන බවක් පෙනෙන්නේ නැත. නැතිනම් පළාත් සභා පනත සංශෝධනය කළ යුතුයි. මේ දෙකට ම ආණ්ඩුව පමණක් නොවෙයි විපක්ෂය පවා උනන්දුවක් දක්වන්නේ නැත.
ඉල්ලීමකින්, අරගලයකින් තොරව බලය විමධ්‍යගත කළ සෙසු පළාත්වල වගේ නොවේ. උතුරු නැගෙනහිර පළාත්වල පළාත් සභා කිසි සේත් ම අක්‍රිය නොවිය යුතුය. එකී පළාත් සභා අක්‍රිය කරන්නට දෙමළ ජාතික සන්ධානය සහයෝගය දීමත් ඉතා බරපතළ තත්වයකි. ජාතික ප්‍රශ්නය සම්බන්ධයෙන් මෙතෙක් ගෙනෙන ලද එක ම දේශපාලන විසඳුම පවා, එහි ප්‍රමාණවත් අප්‍රමාණවත්බව පිළිබඳ සාකච්ඡා පසෙක තිබියදී මෙසේ ගෙඩිය පිටින් අත්හිටුවීමට වංචනික අන්දමින් කටයුතු කිරීම කෙරෙහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, මානව හිමිකම් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින සිවිල් සමාජ සංවිධානවල පමණක් නොව, ජිනීවා මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ පවා අවධානය යොමු නොවීම විස්මිත කරුණකි.
අජිත් පැරකුම් ජයසිංහ
