අශෝක හඳගම
සිනමාව කතා කලාවක් කියලා තමයි අපි කියන්නේ. මම කැමතියි, සිනමාව ඔස්සේ කතාවක් කීම කියන එක ඔබට අහුවුණේ කොහොමද කොතැනින්ද කියන තැනින් මේ කතාව පටන්ගන්න…
මම රූපය මුල් කරගෙන කතා කීම පටන් ගත්තේ ප‍්‍රාථමික පාසල් සිසුවෙකුව හිිටින කාලයේදීමයි. චිත‍්‍ර කතාව මම වඩාත් ඇලූම් කළ මාධ්‍යය වුණා. මම චිත‍්‍ර කතා ඇන්දා. රූපය මගේ ප‍්‍රකාශන මාධ්‍යයේ ප‍්‍රධාන භාෂා මෙවලමක් වෙන්න මේ නැඹුරුව ඉවහල් වෙන්න ඇති කියලා මට හිතෙනවා. පස්සේ කාලෙක කෙටිකතාවක් ලියනකොට වුණත්, මම බොහෝ දුරට උත්සාහ කළේ කියවන කෙනා තුළ චිත්ත රූප මවන්න. වාක්‍යයකින් විස්තර කෙරුණේ, රූපයක්. සිතුවිල්ලක වුණත් රූපයක් දකින්න, එය රූපයකින්ම විස්තර කරන්න මම හුරුවුණා. එහෙම තමයි සිනමාව මගේ ප‍්‍රධාන ප‍්‍රකාශන මාධ්‍යය බවට පත් වුණේ. සිනමා කෘතියකින් කතාවක් කීමට විශාල ප‍්‍රාග්ධනයක් වැය නොවන්න, බොහෝ දුරට මගේ සියලූම කතා සිනමාවෙන්ම ඉදිරිපත් වෙයි. ඒ තරමට සිනමාව මගේ සිතේ මුල් බැහැගෙන.
ඔබ සිනමාවට එන්නේ සමාජ ප‍්‍රශ්න පැත්තකට තියලා පුද්ගලික ප‍්‍රශ්න නැතිනම් පුද්ගලික ජීවිතයේ ආශාවන් පිළිබඳ ප‍්‍රශ්න මූලික සිනමාවක් අරගෙන. ඇයි එවැනි සිනමාවක් ඔබගේ ප‍්‍රකාශන මාධ්‍ය වුණේ.
සමාජ ප‍්‍රශ්න පැත්තකට තියලා කියන කතාවට මම එතරම් එකඟ නැහැ. සමාජය කියන්නේ, පුද්ගල එකතුවක්. පවුල් එකතුවක්. සමාජයක තියෙන හැම අර්බුදයකම පිළිබිඹුවක් පුද්ගලයා සහ පවුල තුළ තියෙනවා. ඒ නිසා පුද්ගල හෝ පවුල් කේන්ද්‍රීය ප‍්‍රකාශනයක් කියන්නේ ම සමාජය පිළිබඳ කියවීමකට කෙරෙන ඇරියුමක්. සමාජයෙන් සහමුලින්ම වියුක්ත කරලා අරගන පුද්ගලයෙකු ගැන කතාවක් කිවුවා වුණත්, ඒ තුළ පවා එම පුද්ගලයා සමාජයෙන් දුරස්ථකරණය වීම පිළිබඳ කියවීමක් කරන්න එය රුකුලක් කරගන්න පුළුවන්.
කොහොම වුණත් 80 දශකයේ නාට්‍යකරණයේ යෙදුණු මම බොහෝදුරට පෙළඹුණේ දේශපාලනය මහේක්ෂීය රාමුවක කියවන්න සහ මගේ ප‍්‍රකාශනය ඒ ඇසුරින් ගොඩනගන්න. මගේ ‘හෙණ, මාඝාත’ වැනි නාට්‍ය ඒ සඳහා උදාහරණ. දෘෂ්ටාන්ත ආකෘතියක නාට්‍යය ගොඩනගන්න මගේ වැඩි නැඹුරුවක් තිබුණා. එහෙත් 90 දශකයේ අග සහ නව සහශ‍්‍රයේ ආරම්භයත් සමඟ, ඇතිවූ දේශපාලන යථාර්ථය හමුවේ මිනිස් සම්බධතාවල ගතිකයන් වටහා ගන්න අණ්වීක්ෂීය එළඹුමක් අවශ්‍යයි කියන එක තමයි මගේ වැටහීම වුණේ. ඔබ කියන නිරීක්ෂණය මගේ සිනමා භාවිතාව තුළ දකින්න ලැබෙන්නේ ඒ නිසා වෙන්න ඇති.
අපි අසන්ධිමිත්තා වෙතට යමු. ඔබගේ අලූත්ම සිනමාව. ඔබ පළමු වරට තමයි පොතක් මූලික කරගෙන සිනමා කෘතියක් නිර්මාණය කරන්නේ. මේ පෙළඹුම ගැන..
මම පොතක් මුල් කරගෙන සිනමා කෘතියක් කරන පළමු අවස්ථාව මෙය තමයි. මාව ඒ සඳහා පෙළඹවූයේ ප‍්‍රධාන වශයෙන්ම මේ පොතේ කතා ආකෘතියයි. ඒ පොත කියවනකොට මට දැනුණේ, කෙනෙක් (අසන්ධිමිත්තා* කියපු කතාවක් තව කෙනෙක් (පොතේ එන නවකතාකරුවා* මට කියනවා වගෙයි. පොත කියවනකොටම මට හිතුණා මේ කතාව අසන්ධිමිත්තා මට කිවුවා නම්, මම කොහොමද මගේ පේ‍්‍රක්ෂකයාට කියන්නේ කියන අභ්‍යාසය කරලා බලන්න. ඒ අනුව තමයි මම මේ පොතේ අත්දැකීම සිනමා කෘතියක අත්දැකීම බවට පරිවර්තනය කරන්නේ.
හැබැයි, අපි දන්නවා ඇත්ත කතා කියලා අපි අහන හැම කතාවක් ම එක්තරා ගොඩනැංවීමක් කියලා. කිසියම් සිදුවීමක් සිදුවී ඉවර වුණාට පස්සේ තවදුරටත් ඇත්ත සිදුවීම කියලා එකක් නැහැ. එක ඇත්තක් ඉතුරු වෙන්නේ නැහැ. ඒ වෙනුවට ඇත්තවල් ගොඩක්, කතාන්දර ගොඩක් තමයි ඉතුරු වෙන්නේ. අසන්ධිමිත්තා කියලා සමන් වික‍්‍රමාරච්චි කියන කතාවම නෙවෙයි. ඒ කතාවම කියලා මම කියන්නේ වෙන කතාවක්. අප ජීවත්වන්නේ එහෙම විවිධ අය විසින් ගොඩනැගූ ප‍්‍රබන්ධ අවකාශයක. අපි අපගේම ජීවිත ප‍්‍රබන්ධ කරමින් ජීවත් වෙනවා. මේ අදහස දෙන්න මේ පොත හරහා කරන සිනමා කෘතියකින් පුළුවන් කියලා මට හිතුනා.
මේ ෆිල්ම් එක ෆැන්ටසි ෆිල්ම් එකක් නැතිනම් භැද-බදසර ෆිල්ම් එකක් විදිහට තමයි මට තේරෙන්නේ. අනික් පැත්තෙන් ෘ්ඩසා ඛහබජය වගේ කෙනෙක්ගේ ෆිල්ම්ස් මතකයට නැගෙනවා. ඔබ මේ කෘතිය හරහා ඉදිරිපත් කරන සිනමාව මොකද්ද? ඒක මේ පොතෙන් අපි ඉස්සරහට ගෙනෙන ගැටලූව සිනමාවට නගන්න කොච්චර දුරකට ඉවහල් වුණාද?
මම මගේ සිනමා භාෂාව හැසිරවීමේදී නිශ්චිත රෙඩිමේඞ් ශානරයක් භාවිත කරන්නේ නැහැ. මේ සිනමා පටය එකක් කියලා කෙනෙකුට කියන්න පුළුවන්. ඒත් එය එහෙමමත් නෙවෙයි. පේ‍්‍රක්ෂකයා සිනමා කෘතියට දුරින් ඉඳගෙන කෙනෙක් කියන කතාවක් අහගන ඉන්නවා වගේ පිහිටීමක තමයි මේ මුළු සිනමා පටය පුරාම පේ‍්‍රක්ෂකයාව තියන්නේ. පේ‍්‍රක්ෂකයාට ඔහේ නිෂ්ක‍්‍රියව කතාව අහගෙන ඉන්න පුළුවන්කමක් නැහැ. ඔහුට සිනමාපටය පුරාම කිසියම් ක‍්‍රියාකාරකමක් පැවරෙනවා. උදාහරණයකට එක්තරා දුරකට පස්සේ තමන් අහගන ඉන්න කතාවේ කර්තෘ මාරුවෙනවා. ඊට පස්සේ කතාව කියන්නේ කවුද කියන එක තේරුම් බේරුම් කරගන්න වෙනවා. අසන්ධිමිත්තාගේ ෆැන්ටසිය අසන්ධිමිත්තාටත් වඩා ප‍්‍රබලව ඇගේ කතාව අපට කියන කෙනා ගොඩනගනවා. තමන්ම ගොඩනගන ෆැන්ටසියේ තමන්ම හිරවෙනවා. අවසානයේ මේ කතාව ගොඩනගන්න පේ‍්‍රක්ෂකයාත් හවුල් වෙනවා. නරඹා ශාලාවෙන් එළියට ආවාම කතා ගොඩක්!.. මේ සිනමා පටය සාවධානව කතාවක් අහගන ඉන්නවාට එහා ගිය අභ්‍යාසයක් කියලා කිවුවේ එකයි.
මහත ගැහැනුන්ගේ ජීවිත ගැන ඉතා සුළු ප‍්‍රමාණයක් වූ ප‍්‍රබල දැනවීම් සහිත ෆිල්ම්ස් හැදිලා තිබෙනවා. ඒ කාරණයත් එක්කම ‘අසන්ධි’ගේ චරිතයට නිල්මිණි
සිගේරා තෝරාගැනීම ගැන කතාකරමු. ඇය මේ වනවිට අන්තර්ජාතිකව ඇගැයීමට ලක්වෙලා.
කෙසඟකම සුන්දරත්වයේ, ලිංගික ආකර්ෂණයේ ආදර්ශ රූපය බවට වෙළෙඳ අවකාශය තුළ උත්කර්ෂයට නංවන පසුබිමක් තුළ, ගැහැනියකගේ ශරීරයේ මහතකම කියන්නේ අසුන්දර පරාමිතියක්. එහෙම ගැහැනියකට පිරිමි ආකර්ෂණය වෙන්නේ නැහැ කියලා මුල් බැහැගත් ආකල්පයක් තියෙනවා. හැම ගැහැනියක්ම නොකා නොබී දුක් විඳිනවා තමන්ගේ ශරීරය සිහින් කරගන්න. අසන්ධිමිත්තා කියන්නේ තමන්ගේ මහතකම නිසා තමන්ට අහිමි වුණා යයි සිතන, තමන්ගේ ජීවිතය ප‍්‍රබන්ධගත කරගන්නා ගැහැනියක්. මේ සඳහා මහත ශරීර තියෙන රංගන ශිල්පිනියක් සොයාගැනීම නෙවෙයි මගේ අභියෝගය වුණේ. සමස්ත ශරීරයම චරිතයේ ප‍්‍රකාශනය බවට පත්කළ හැකි රංගනයක් ඉදිරිපත් කළ හැකි ශිල්පිනියක් සොයා ගැනීම. මම හිතන්නේ ඒ සඳහා සුදුසුම කෙනා අපට ලැබුණා. මේ චරිතයට සුදුසු අය පරීක්ෂාවෙන් ඉන්න මොහොතක නිල්මිණි අහම්බෙන් මුණගැහුණා. නිල්මිණි ඕනෑ තරම් මීට කලින් මුණගැහිලා තිබුණත් මේ චරිතයේ කෝණයෙන් නිල්මිණි දිහා බලලා තිබුණේ නැහැ කවදාවත්. ඉතින් එක පාරටම මේ අසන්ධිමිත්තා නේද කියලා මට හිතුණා. කාගේත් සිත්ගන්නා ඇගේ සුන්දර සිනහව සඟවා ගත්විට, සමාජයක් විසින් බලහත්කාරයෙන් යටපත් කරවන ලද ඇගේ සතුට පිළිබඳ අපූරු ප‍්‍රකාශනයක් මතුකරගන්න අපට පුළුවන් වුණා. නිල්මිණි කළේ ඉතා අපහසු රංගනයක්. ඇයට නුහුරු නිරූපණයක්. මෙතෙක් අසන්ධිමිත්තා තිරගතවුණු, සැම සිනමා උළෙලකදීම ඇගේ මේ රංගනය ගැන විශේෂ අවධානයක් යොමුවුණා.
අපි අහලා තිබෙන්නේ, ඔබ කැමරාව තියෙන තැනට වඩා ස්ක‍්‍රිප්ට් එක ගැන සැලකිලිමත් වෙන ඩිරෙක්ටර් කෙනෙක් කියලා. ඒකෙන් අදහස් කරන්නේ නැහැ ඔබගේ ෆිල්ම්ස්වල කැමරාව අසාර්ථකයි කියලා. මේ ෆිල්ම් එක බැලූවාමත් මට ස්ක‍්‍රිප්ට් එක හරි ප‍්‍රබලයි කියලා තේරුණා. පොත ෆිල්ම් එකක් වීමේ කියාවලියේදී මේ ස්ක‍්‍රිප්ට් එක ඔබේ ඔළුවේ වැඩකළේ කොහොමද?
ප‍්‍රධාන වශයෙන්ම පොත ඉදිරිපත් කෙරෙන්නේ නවකතාකරුවෙක් තමන්ට අසන්නට ලැබුණු ‘ජීවිත කතාවක්‘ කියන ආකාරයෙන්. චිත‍්‍රපටය ඉදිරිපත් කෙරෙන්නේ සිනමාකරුවාට අසන්නට ලැබුණු කතාවක් ලෙස. මුලින්ම ඒ නිසා මට සිදුවුණා රූපය ඇසුරින් කියන්නට හැකි සිදුවීම්වලට සීමා වෙන්නට. ඒ එක්කම එහෙම රූප ගැළපීමේදී නවකතාවේ විස්තර කෙරෙන සමහර ජවනිකා රැුඩිකල් ලෙස වෙනස් කරන්නට. උදාහරණයකට එහි එන විකීගේ චරිතය සඳහා රංගන ශිල්පීන් දෙදෙනෙකු යොදාගන්න. ඒ වගේම සමහර පොතේ නැති කොටස් එකතු කරන්නට.
ඒ නිසා සිනමා කෘතිය ලෙස අප දකින්නේ පොතම නෙවෙයි. සමහරු චිත‍්‍රපටය බලලා පොත කියවලා ආයේ බලන්න ඕනෑ කියලා කියනවා. ඒක තේරුමක් නැති වැඩක්. චිත‍්‍රපටයේම කියනවා පොත ඇසුරින් චිත‍්‍රපටයක් කරන්න හදනවා කියලා. මේක පොතෙන් ස්වාධීනව විඳින්න පුළුවන්. පොත කියන්නේ මට මම විඳි අත්දැකීමක්. චිත‍්‍රපටය කියන්නේ ඒ අත්දැකීම මම ඔබට විඳින්නට ආරාධනා කරන විදිය.
අසන්ධිමිත්තා පොතේ එකම පුද්ගලයා වෙස්වලා ගැනීමකින් තමයි වෙනස් වෙන්නේ. හැබැයි ඔබ මේ වෙනස ගෙනෙන්නේ ධර්මප‍්‍රිය සහ ජයසිරි කියන නළුවන් දෙදෙනා හරහා. ඇයි ඒක එහෙම කරන්න කල්පනා කළේ..
පොතට අනුව විකී කියන්නේ වෙස්වලාගත් කෙනෙක්. ඔහුගේ වෙස්ගැන්වීම හිතෙන වෙලාවට ඔහු වෙනස් කරගන්නවා. නවකතාවක චරිතයක් ඒ රැුවටිල්ලේ ඉන්නවා කියල විශ්වාස කරන්න පුළුවන්. එහෙත් සිනමාවේ ඒ වැඬේ කරන්න ගියොත් අපිට කියවන්නා (නරඹන්නා* තුළ ඒ විශ්වාසය ගොඩනගන්න බැහැ. පුළුවන් වුණත් ඇයි? ඇගේ ඔළුවේ මැවෙන්නේ වෙනස් පෞරුෂයන් දෙකක්. ඒක නළුවන් දෙදෙනෙකු යොදාගැනීමෙන් වඩාත් තීව‍්‍රව කියන්න පුළුවන් ලියලා මට හිතුණා. අනික චිත‍්‍රපටයේ එන සිනමාකරුවා ස්පාඤ්ඤ – ප‍්‍රංශ සිනමාකරුවෙකු වන ලූවී බුනියෙල්ගේ ෆෑන් කෙනෙක් කියන එක පෙනෙනවා. බුනියෙල්ට ඔහුගේ චිත‍්‍රපටයක එකම චරිතය සඳහා නිළියන් දෙදෙනෙකු යොදාගන්න සිදුවෙනවා. ඒ ඔහුත් නිළියත් අතර වුණු හදිසි විරසකයක් නිසා. ඔහුගේ ඒ යොදා ගැනීමට තර්කයක් නැහැ. අහම්බයක්. ඒත් මම සිතාමතා තාර්කිකව මේ අභ්‍යාසය කරනවා.
අවසාන වශයෙන් කතාකරමු, දැන් මේ ෆිල්ම් එක ගැප් එකක ඉතාමත් සීමිත දින ගණනකට පේ‍්‍රක්ෂකයන්ට බලාගන්නට නිදහස් කරනවා. එවැනි ප‍්‍රදර්ශනය කිරීමකින් මේ ෆිල්ම් එකට වියදම් කළ මුදල සොයාගන්න පුළුවන් වෙයි කියලා විශ්වාස කරනවාද?
ප‍්‍රධාන ධාරාව, ගැප් රිලීස් කියන එක අප හදාගත් මනස්ගාතයක්. චිත‍්‍රපටයක් එකක් පස්සේ එකක් පෝලිමේ ඇවිත් නිදහස් වෙන යුගය ලෝකයේම ඉවරයි. දැන් විවිධ චිත‍්‍රපට එකම සිනමා සංකීර්ණයකට එකවර නිදහස් වෙනවා. කොයිම මොහොතක වත්, කොයිම චිත‍්‍රපටයකට හෝ කැමති පේ‍්‍රක්ෂකයෙක් මගහැරෙන්න ඉඩ දෙන්නේ නැහැ. අවාසනාවට එහෙම ශාලා සංකීර්ණ ලංකාවේ නැහැ. කොළඹ සිටි සෙන්ටර් එකේ ස්කෝප් සිනමා සංකීර්ණය එහෙම එකක්. එහෙම සංකීර්ණ හැදෙන්න ඕනෑ සිනමාවේ මේ තත්වය මග හැරගන්න නම්.
මම මගේ පළමු චිත‍්‍රපටය ‘චන්ද කින්නරී’ නිදහස් කරන්න, හදලා අවුරුදු 5ක් පෝලිමේ හිටියා. ඒක හරිම අමිහිරි අත්දැකීමක්. මම දැන් අවුරුදු 26ක් තිස්සේ චිත‍්‍රපට 10ක් හදලා තියෙනවා. චිත‍්‍රපටයක් නැවුම්ව බලන එක නෙවෙයිද පේ‍්‍රක්ෂකයාගේ පැත්තෙන් බැලූවත් වඩාත්ම හොඳ? ඉතින් චිත‍්‍රපටය හදලා පරණ කර කර ඉන්නේ නැතුව අලූතෙන් ම පේ‍්‍රක්ෂකයාට දෙන්න මෙහි නිෂ්පාදක එච්ඞී පේ‍්‍රමසිරි මහතාත් එකඟ වුණා. මූල්‍යමය අවදානමක් තියෙනවා තමයි. ඒත් ඉතින් පේ‍්‍රක්ෂකයන්ගේ පැත්තෙන් බැලූවත්, බලන්න ඕනෑම කෙනෙක්ට බලනවා නම් බලන්න ඕනෑ තරම් කාලය තියෙනවා. සති දෙක තුනක් කියන්නේ ඇති නේද? මම පේ‍්‍රක්ෂකයන්ට ආරාධනා කරනවා ඉක්මනින් ශාලාවේ තියෙන වෙලාවේ සිනමා පටය බලන්න කියලා.
14 වෙනි ඔසාකා ආසියානු සිනමා උළෙලේ විශිෂ්ටතම රංගනය සඳහා සම්මානය නිල්මිණි සිගේරාට
අසන්ධිමිත්තා චිත‍්‍රපටයේ ප‍්‍රධාන භූමිකාව රඟන නිල්මිණි සිගේරා 14 වෙනි ඔසාකා ආසියානු සිනමා උළෙලේ විශිෂ්ටතම රංගනය වෙනුවෙන් පිදෙන ‘යශුකි මුතු’ සම්මානය දිනා ගත්තාය. මාර්තු 17 වෙනිදා අවසන් වුණුු ඔසාකා ආසියානු සිනමා උළෙලේ තරගකාරී අංශයට, කොරියාව, හොං-කොං, චීනය, ඉන්දියාව, ජපානය, වියට්නාමය, පිලිපීනය, තායිවානය යන රටවල විශිෂ්ට සිනමා කෘති රැුසක් තේරී තිබුණි. අසන්ධිමිත්තා චිත‍්‍රපටය නිල්මිණිගේ ප‍්‍රථම සිනමා රංගනයයි.
ලබන 22 දා සිට දිවයින පුරා සිනමාහල්වල සීමිත දින ගණනකට පමණක් මුදාහැරීමට පෙළගස්වා ඇති අසන්ධිමිත්තා අශෝක හඳගමගේ අධ්‍යක්ෂණයකි. සරසවි සිනෙරූ වෙනුවෙන් එය නිෂ්පාදනය කළේ එච්.ඞී. පේ‍්‍රමසිරිය.x
