කායික අපයෝජනයට ලක්වෙන දරුවෙක් ඒ නිසාම මානසික අපයෝජනයටත් ලක්වෙන්න පුළුවන්.

අශෝක පීරිස් – විශ‍්‍රාමික පරිපාලන නිලධාරී

පුංචි කාලයේදී ගුරුවරුන්ගෙන් ලබපු දඬුවම් නිසා තමන්ගේ ජීවිත සුඛිත මුදිත වුණ බව ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයා ඇතුළු බොහෝ දෙනෙක් කියා තිබුණා. ඒ ප‍්‍රකාශය ගැන ඔබේ අදහසෙන්ම සංවාදයට ප‍්‍රවේශ වෙමු..
අපට දඬුවම් කරපු ගුරුවරුන් හැමෝටම අපි අන්වර්ථනාමයක් දාලා තිබුණා. අදත් ඒ ගුරුවරුන්ව මතක් කරන්නෙ ඒ අන්වර්ථ නාමයෙන්. අපට ගහපු නැති ගුරුවරුත් හිටියා. ඒ ගුරුවරුන්ට අපි අහවල් සර් හෝ ටීචර් කියලයි කියන්නෙ. එවැනි ගුරුවරුන්ව පාසැල් ජීවිතයෙන් පස්සේත් අපි බලන්න යනවා. දඬුවම කියන එක නරක නැහැ. ඒත් ඒ දඬුවමෙන් ළමයාව අපයෝජනය කරනවානම් ඒක ගැටලූවක්. නිර්මාණශීලීව කල්පනා කළොත්, දරුවාවත් විනෝදයට පත් කරමින්ම දරුවාගේ වරදක් තියෙනවානම් දරුවාට ඒක තේරුම් කරවන විදියේ දඬුවම් ලබාදෙන්න ගුරුවරයෙක්ට පුළුවන්.

අපි ළමා අපයෝජනයක් යැයි කීවාම ළමයාට කරන ලිංගික අපයෝජන ගැන විතරක් සැලකිලිමත් වෙනවා. ඒත් දරුවන්ට වැරදි විදියට දඬුවම් කිරීමත් ළමා අපයෝජනයක්..

මුලින්ම කියන්න ඕනෑ, ළමයි ගැන කතාකරද්දී වචන දෙකක් තියෙනවා. අපයෝජනය හා අපචාරය කියන වචන දෙක. ළමා අපයෝජනය කියන්නේ ළමයෙකුට එරෙහිව සිද්ධවෙන අපරාධයක්. ළමා අපචාරය කියන්නේ ළමයෙක් විසින් සිදුකරන අපරාධ ක‍්‍රියාවක්. විශ්ව ළමා ප‍්‍රඥප්තියට අනුකූලව ළමා අපයෝජනය කියන්නේ, ළමයෙකුගේ කායික හා මානසික වර්ධනයට බාධාවන දෙයක් කිරීම හෝ ළමයෙකුගේ කායික මානසික වර්ධනයට අවශ්‍ය දෙයක් නොකර සිටීම කියන දෙකෙන් එකක්. ළමා අපචාරයකට උදාහරණයක් විදියට කාක දුපතේ රීටා ජෝන්ස් ඝාතන සිදුවීමේ හිටපු ප‍්‍රධාන සැකකරුගේ ළමා කාලය පෙන්වන්න පුළුවන්. ඔහු පුංචි කාලයේදී අපචාර සිදුවීමක් නිසා පරිවාස භාරයට පත්වුණ දරුවෙක්. මම ඔය කාලයේ ලංකාවේ පරිවාස හා ළමාරක්ෂක කොමසාරිස්වරයා විදියට සේවය කරමින් හිටියේ. ඔහුගේ ලිපිගොනුව අරගෙනත් බැලූවා. පරිවාස භාරයේදී ඔහු දරුවෙක් විදියට නැවත අපරාධ නොකරන තැනට පුනරුත්ථාපනය වෙලා තිබුණේ නැහැ. ඒ කියන්නේ ඔහුගේ කායික හා මානසික වර්ධනයට අවශ්‍ය දේවල් සිද්ධවෙලා නැහැ. ඔහුව අපයෝජනයට ලක්වෙලා.

ළමයාව අපයෝජනය කිරීම විවිධාකාර විදියට සිද්ධ වෙන්න පුළුවන්. කායික අපයෝජනය කියන්නෙ එකක් විතරයි. ළමයෙක්ට පහරදීම විතරක් නෙවෙයි, දණගැස්සවීම, පුටුව උඩ නැග්ගවීම, කෑගැස්සවීම, කණෙන් ඇදීම, කෙනිත්තීම වගේ ශාරීරික අපයෝජන ගොඩක් තියෙනවා. භයානකම එක තමයි ලිංගික අපයෝජනය. එහෙත් තුන්වැනි එක තමයි වැඩි සැලකිල්ලක් නොදක්වන අපයෝජනය. චිත්තවේගාත්මක අපයෝජනය. ළමයාට බැණවැදීම, ඔරවා බැලීම විතරක් නෙවෙයි නොසලකා හැරීම වගේ චිත්තවේගාත්මක අපයෝජනයන් පවා ළමයාගේ ජීවිතයට බරපතල විදියට බලපාන්න පුළුවන්. අපයෝජනය කියන එක කොටස් කරලා කීවත්, ඇත්තටම මේවා කොටස් විදියට බෙදන්න බැහැ. අපයෝජනය කියන්නේ එකම දේ. කායික අපයෝජනයට ලක්වෙන දරුවෙක් ඒ නිසාම මානසික අපයෝජනයටත් ලක්වෙන්න පුළුවන්.

දරුවන්ගේ නිර්මාණශීලීත්වය මොට කරලා, දරුවන්ව වැඩිහිටියන්ගේ රාමුවල සිර කිරීමට මේ ශාරීරික හා මානසික දඬුවම් පාවිච්චි කරනවා නේද?

2000 වර්ෂයේදී විතර කොෆි අනන් මහලේකම්වරයා විදියට සිටියදී එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් ළමයින් පිළිබඳව විශේෂ මහා සභාවක් පැවැත්වුවා. රටවල් ගණනාවක දරුවන් විසින් එහිදී ළමා ප‍්‍රකාශයක් හදලා ඉදිරිපත් කළා. ඒ අවස්ථාවේ දරුවන් කිව්වා ලස්සන කතාවක්.ිවැඩිහිටියන් වන ඔබලා අපට සවන්දෙන බව කියලා තියෙනවා. ඒත් මෙතැන සිටින වැඩිහිටි රාජ්‍ය නායකයන් කල්පනා කරන්න ඕනෑ, දරුවන්ට කවදාද සවන්දුන්නේ කියලා. ඔබ කියනවා අපට නිදහසේ වැඩ කරන්න කියලා අවස්ථාව දීලා තියෙන බව. එහෙම දීලා තියෙන්නේ කාටද කියලා කල්පනා කරන්න. දරුවන් වන අපට නිදහසේ අදහස් ප‍්‍රකාශ කරන්න දෙන්න. එහෙම වුණොත් ඔයාලාට දකින්න පුළුවන් අපේ අදහස් නිදහස් අහසේ කුරුල්ලන් වගේ පියාඹන හැටි.’ දරුවන් එහෙම කීවා. වැඩිදුරටත් කිව්වා,ිවැඩිහිටියන් වන ඔබලා කල්පනා කරන්නේ දරුවන් වන අපත්, ඔබට අයිති දේපලවල කොටස් ලෙස’ කියලා.

ඔබ මීට පෙර දැරූ තනතුරක් වන පරිවාස හා ළමාරක්ෂක කොමසාරිස් තනතුර දැන් නැහැ. මේ වෙද්දී ආයතන පද්ධතිය සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් වෙලා. ලංකාවේ ළමා අපචාර අවම කරන්න මේ ආයතන පද්ධතිය අසමත්වීම ඔබ දකින්නේ කොහොමද?

1987 ට කලින් ජාතික මට්ටමෙන් පරිවාස හා ළමාරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුව කියලා දෙපාර්තමේන්තුවක් තිබුණා. පරිවාස හා ළමාරක්ෂක කොමසාරිස්වරයෙක් හිටියා. එපමණයි. දෙපාර්තමේන්තුව යටතේ සෑම දිස්ත‍්‍රික්කයකම ශ‍්‍රී ලංකා පරිපාලන සේවයට අයිති සහකාර කොමසාරිස්වරු හිටියා. ඒත් 13 වැනි සංශෝධනයෙන් පස්සේ පරිවාස හා ළමාරක්ෂක කියන විෂය පළාත් සභා විෂය ක්ෂේත‍්‍රයට ඇතුලත් කළා. මම හිතන විදියට මෙතැනින් පස්සේ ලංකාවේ ළමා ආරක්ෂාව ගැන තියෙන ආයතන පද්ධතියේ ව්‍යුහාත්මක ගැටලූ ආවා. මොකද ළමා අයිතිවාසිකම් කියන විෂය පළාත් විදියට බෙදන්න බැහැ. යාපනයේ විද්‍යා දැරියටත්, කොටදෙණියාවේ සේයා දැරියටත් තියෙන්න ඕනෑ එකම අයිතිවාසිකම්. මේ බෙදීමෙන් පස්සේ පරිවාස හා ළමාරක්ෂක ජාතික දෙපාර්තමේන්තුවකුත් ඉතුරු වුණා.

ඊට අමතරව පළාත්වලට පළාත් පරිවාස අමාත්‍යාංශත් ඇතිවුණා. ඒ යටතේ පළාත් පරිවාස දෙපාර්තමේන්තු හැදුණා. ඒ වෙද්දී හිටපු පරිවාස නිලධාරීන් ඒ ඒ පළාත්වල පළාත් රාජ්‍ය සේවයට අනියුක්ත වුණා. ළමා නිවාස, පරිවාස නිවාස ආදී ආයතන සියල්ල ඒ ඒ පළාත් යටතට ඇතුළුවුණා. විවිධ පළාත්වල දරුවන් සම්බන්ධ ප‍්‍රතිපත්තිවල අසමානකමක් තිබුණා. ඒක පලාත් කොමසාරිස්වරයාගේ ස්වභාවය අනුව තීරණය වුණා. මේ සියල්ලෙන් පස්සෙ චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරණායක මැතිණියගේ කාලයේදී ළමා හා කාන්තා කටයුතු අමාත්‍යාංශය කියලා වෙනම අමාත්‍යාංශයක් ඇතිවුණා. ළමාරක්ෂක අධිකාරිය කියලා ජාතික අධිකාරියක් ඇතිවුණා. පළාත් දෙපාර්තමේන්තු හා අමාත්‍යාංශත් එක්ක ආයතන 20ක් විතර ළමයින් වෙනුවෙන් ඇතිවුණා. සෑම පොලීසියකම වගේ ළමා හා කාන්තා අංශ ඇතිවුණා. ඒ විදියට ආයතනවල දැවැන්ත ප‍්‍රසාරණයක් සිද්ධවුණත්, ළමා අපයෝජන සිදුවීම් වැඩිවෙලා තියෙනවා. ඒකට හේතුව මේ පද්ධතිය බිඳවැටීම. ආයතන වැඩිවුණාට සේවා සම්පාදනය වැඩිදියුණු වෙලා නැහැ. මේක ළමයින්ට සීමාවුණ ප‍්‍රශ්ණයක් නෙවෙයි.

රටේ තියෙන පොදු ව්‍යුහාත්මක ප‍්‍රශ්ණයකට ළමා ආරක්ෂාව කියන විෂයත් මුහුණදීමක්.
ආයතන පද්ධතිය වගේම දරුවන් සම්බන්ධ නීතිරීති පද්ධතියත් සංකීර්ණයි නේද?

ළමයි පිළිබඳ නීතිරීති ගොඩක් තියෙනවා. එකක් තමයි ළමයින් හා තරුණයන් පිළිබඳ ආඥා පනත. මේකේ කියන්නෙ ළමයා කියන්නේ වයස අවුරුදු 14ට අඩු අය කියලයි. ඒත් ලංකාවේ විවිධාකාර නීතිරීති 22ක් විතර ළමයින්ට අදාලව තියෙනවා. එතකොට ඒ ඒ නීති පද්ධතිවල ළමයාව හඳුනාගන්නේ විවිධ වයස් සීමා අනුව. දණ්ඩ නීති සංග‍්‍රහයට අනුව ළමයා කියන්නේ වයස අවුරුදු 18ට අඩු නම්. මේ වගේ ව්‍යාකූල තැන් බොහොමයක් තියෙනවා. එහෙම වුණත් ඇතැම් නීති ඉතාම හොඳ මට්ටමක තියෙනවා. නීතිරීති ගැන කියද්දී මහාචාර්ය ජී.එල්. පීරිස්ව මතක් කරන්න ඕනෑ. ඔහු කරපු යහපත් වැඩ අතොළොස්සක් අතරින් එකක් තමයි 1995 අංක 22 යටතේ දණ්ඩ නීති පනතට සංශෝධනයක් ගෙනාපු එක. ළමයින්ට දඬුවම් කිරීමට එරෙහි ප‍්‍රතිපාදන වගේම දරුවන් පිළිබඳව බොහොම දියුණු ප‍්‍රතිපාදන මේ සංශෝධනයට ඇතුලත් වුණා. උදාහරණයක් විදියට ඒ සංශෝධනයෙන් පසුව අපයෝජනයට ලක්වෙන ළමයෙක් හෝ අපචාරයක යෙදෙන ළමයෙකුගේ අනන්‍යතාවය හෙළි කරමින් ජනමාධ්‍ය වාර්තාවක් පළවුණොත් නඩු දාලා අවුරුදු දෙකක් හිරේ දාන්න පුළුවන්. ඒත් ලංකාවේ ඒ විදියේ නඩු එකක්වත් පැවරුවේ නැහැනේ. සේයා දැරියව අපයෝජනය කිරීමෙන් පස්සෙ පළවැනි දවස තුළ විතරක් ඒ ළමයාගේ විවිධ ඡුායාරූප 12ක් පළවුණා. මෙවැනි යහපත් නීති තිබුණත් සමස්ථයක් විදියට දරුවන්ට අදාල නීති පද්ධතියත්, ආයතන පද්ධතියත් ව්‍යාකූල බව තමයි මට කියන්න ඕනෑ.

ළමයින්ගේ ආරක්ෂාව ගැන කතාකරද්දී වැඩිහිටියන් අතින් දරුවන් ශාරීරික දඬුවම් ලැබීම බරපතල තත්වයක්. සරලව පෙනෙන්නට තියෙන්නෙ ගුරුවරුන්ගෙන් අතිබහුතරයක් දරුවන්ට දඬුවම් කිරීමට පක්ෂ බව…

මගේ අත්දැකීම් අනුව නම් මෙතැන තියෙන්නෙ විරුද්ධාභාසයක්. ගුරුවරුන්ගෙන් බහුතරයක් සිසුන්ට දඬුවම් කරන්න ඕනෑ නැහැ කියන මතයේ ඉන්නවා. සිසුන්ට ගහන්න හොඳ නැහැ, ඒත් ගැහැව්වොත් ගුරුවරුන්ට දඬුවම් කරන්න හොඳ නැහැ කියන මතයේ තමයි බහුතරයක් ඉන්නේ. මම පරිවාස දෙපාර්තමේන්තුවේ කොමසාරිස් විදියට හිටපු කාලයේදී ගුරුවරුන්ට ළමා අයිතිවාසිකම් ගැන දැනුම්වත් කරන වැඩසටහනක් කළා. දේශනා හතරක් ලෑස්ති කළා. මේ දේශණ මාලාව පටන්ගන්න කලින් අදහසක් මතුවුණා. සිසුන්ට ශාරීරික දඬුවම් නොකරන්නැයි කීවොත් ඒකට ගුරුවරු එරෙහි වේවි කියලා. ඒත් එහෙම විරෝධයක් ආවේ නැහැ. මේ ව්‍යාපෘතියට සමගාමීව මහාචාර්ය සරත් විජේසූරිය විසින් ගුරු භූමිකාවට පෙරවදනක් කියලා පොත් පිංචක් ලිව්වා. මේක ආණ්ඩුවේ මුද්‍රණාලයේ පිටපත් 15 000ක් විතර මුද්‍රණය කරලා නොමිලයේ බෙදුව. මේ පොත මූලික වශයෙන්ම දරුවන්ට පහරදීමට විරුද්ධව තමයි තිබුණේ. මේ වෙද්දී ඒ පොත මහාචාර්යවරයා විසින් රුපියල් 100ක පොතක් විදියට මුද්‍රණය කරලා තියෙනවා. මම කලින් කීව වැඩසටහන් මාලාව අවසානයේදී පොඩි ප‍්‍රශ්ණ මාලාවක් ලබාදුන්නා. මේ ප‍්‍රශ්ණවලට උත්තර දුන්න ගුරුවරුන් අතරින් 95%ක් ශාරීරික දඬුවම් ලබාදීමට කැමති නැති බව ලියා තිබුණා. 125 000ක් ගුරුවරුන් අතරින් 9000ක් කියන්නේ පොඩි සංඛ්‍යාවක් තමයි. ඒත් ඒක ලොකු නියැදියක්.

දරුවන්ට සමඟ කේන්ති අරගෙන දඬුවම් කළත්, ඇතැම් දරුවන් දුර්වල වෙන්නට ඔවුන්ගේ පවුල් පසුබිම බලපානවා නේද?

විවිධාකාර විපත්වලට පත්වීමේ අවදානම වැඩි දරුවන් ඉන්නවා. ඒ කාලයේදී අපි අවදානම වැඩි දරුවන් කවුද කියලා හෙව්වා. අවදානමට හේතු හෙව්වා. පළවැනිම හේතුව තමයි මවගේ රැුකවරණය නොමැති වීම. දෙවැනි ප‍්‍රධානම හේතුව තමයි පියාගේ රැුකවරණය නොමැති වීම. යුනිසෙෆ් ප‍්‍රතිපාදන යටතේ, අපි පාසැල් ගුරුවරුන් මඟින් මෙවැනි අවදානම් සහගත ළමයින්ව තෝරාගත්තා. නිතර පාසැල් නොඑන ළමයි, පාසැල් නොආවත් ගෙදර වැඩ නොකරන අය, අත්අකුරු අපිළිවෙල දරුවන්, දරුවාගේ බාහිර පෙනුම අපිරිසිදු දරුවන් වගේ විවිධාකාර කාණ්ඩ යටතේ අවදානම් තත්වයේ දරුවන්ව නිරීක්ෂණය කළා. එවැනි දරුවන්ගේ මාපියන් සමඟ සති අන්තවල පාසැල්වලට ගිහින් වැඩසටහන් ක‍්‍රියාත්මක කළා. මාපියන්ට වැඩමුළුවක් කරන අතරේ, ළමයින් එක්ක අපේ නිලධාරීන් ළමා ක‍්‍රීඩා කළා. හවස්වරුවේ යුනිසෙෆ් ආධාර යටතේ විවිධ ත්‍යාග ලබාදුන්නා.

මෙවැනි දරුවන් ගුරුවරුන්ගෙන් දඬුවම් ලැබීමේ වැඩි ඉඩක් තියෙනවා. මොකද මේ දරුවන් හරිහැටි වැඩ කරන්නේ නැති, ඇතැම්විට බාහිර පෙනුමෙන් අපිරිසිදු, පසුපස පේළියේ දරුවන්. ඒත් දරුවා එහෙම වෙන්නට හේතුවක් තියෙන්න පුලූවන්. නිවෙස්වල පසුබිම විතරක්ම නෙවෙයි, විවිධ මානසික තත්වයන් වෙන්න පුළුවන්. හක්මන වැඩසටහනකදී මුණගැහුණා වයස අවුරුදු 12දීත් ලියන්න බැරි දරුවෙක්ව. අපි එක්ක වැඩසටහන්වලට ගිය වෛද්‍ය තමාරා අතාවුද හඳුනාගත්තා මේ දරුවාට ඔටිසම් තියෙන බව. ඔටිසම් තියෙන දරුවෙක්ට සංකේත හඳුනාගන්න බැහැ. ඒ නිසා අකුරු ලියන්න බැහැ. ඒත් දරුවා බුද්ධිමත්. ගුරුවරු මේ තත්වය අඳුනාගන්නෙ නැහැ. ප‍්‍රථිපලය තමයි දරුවා වැඩ නොකරන නිසා ඔහුට පහරදෙන එක.

ඒ විතරක් නෙවෙයි. ලංකාව යුද්ධයක් තිබුණු රටක්. අපි වැඩසටහන් ක‍්‍රියාත්මක කරපු කාලයේදී උතුරු යන්න බැරිවුණා. ඒත් අපට වව්නියාවේදී මුණගැහුණා පීටීඑස්ඞී කියන තත්වය තියෙන දරුවන්. මෙවැනි දරුවන්ට යුද්ධයේදී මුහුණදුන් භයානක අත්දැකීම් චිත‍්‍රපටියක වගේ නැවත නැවතත් පේනවා. ඒ දරුවාගේ ක‍්‍රියාකාරීත්වය සම්පූර්ණයෙන්ම නවතිනවා. මේ දරුවන්ගේ ක‍්‍රියාකාරීත්වය සම්පූර්ණයෙන්ම නවතිනවා. මම හිතන්නේ තවමත් උතුරේ මේ තත්වයට මුහුණදුන් දරුවන් ඇති. අපි යුද්ධය ඉවරවුණාම යුධ ජයග‍්‍රහණය සැමරුවා විතරයි. මේ වගේ තත්වයන් ගැන අවධානය යොමු කළේ නැහැ. අපි එදා එවැනි දරුවන් වෙනුවෙන් ක‍්‍රියාත්මක වුණා.

දරුවන් සම්බන්ධයෙන් මෙවැනි වැඩසටහන් ක‍්‍රියාත්මක කරමින් අපි බොහොම වැදගත් දේවල් කළා. ඇතැම් ඒවා පොදු තත්වයන්ට විසඳුම් සෙවීම්. ඒත් තවත් සමහර සිදුවීම් එක් දරුවෙකු ගැන සැලකිල්ල යොමු කරමින් කරපු දේවල්. මෙවැනි ක්ෂේත‍්‍රවල වැඩ කරද්දී තනි තනි සිදුවීම් ගැන අවදානය යොමු කිරීම ඉතා වැදගත්. එවැනි දරුවන්ගේ ජීවිත වෙනස්වුණ හැටි මම දැක්කා. ජාතික ප‍්‍රතිපත්ති හදන අතරේම මේවා ගැනත් හිතන්න ඕනෑ. වර්ථමාන ජනාධිපතිවරයාිදරුවන් සුරකිමු’ වගේ වැඩසහන් විශාල ප‍්‍රචාරක වියදමක් දරමින් ක‍්‍රියාත්මක කරනවා. ඒත් ඒ වෙනුවට දරුවන්ට අදාල ආයතන පද්ධතිය, නීතිරීති, ජාතික ප‍්‍රතිපත්තිය හදාගත්තානම් රටේ අනාගතයට බොහොම වැදගත් ආයෝජනයක් වෙන්නට ඉඩ තියෙනවා.

තරිඳු උඩුවරගෙදර / රේඛා නිලූක්ෂි හේරත්