හොඳම දේ තමයි පරණ ක්‍රමයට යෑම

මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවේ සභාපති
මහින්ද දේශප්‍රිය

පළාත් පාලන මැතිවරණය අවුරුදු කිහිප යක්ම කල්ගි හින් තිබුණු පසුබිමක පළාත් සභා මැති වරණයත් කල් දමමින්, නව මැතිවරණ ක්‍රම යක් යෝජනා කිරීම සඳහා පාර්ලිමේන්තුව විසින් 2017 / 17 පනත සම්මත කරගත්තා. ඒ පනත සම්මත කරගත් ආකාරයම ගැටලු‍ සහගතයි නේද?
මුලින්ම මැතිවරණ ක්‍රමය වෙනස් කිරීමට 20 සංශෝධන යෝජනාවක් තිබුණා. ඒත් ඒක ඉදිරියට ගියේ නැහැ. ඉන්පසුව ලංකාවේ පළාත් සභා සියල්ලම එකට පැවැත්විය යුතුයි කියලා කාලයක පටන් යෝජනාවක් තිබුණානේ. මං හිතන්නෙ සියලු පළාත් සභා එක දිනයක පැවැත්වීම මිරිගුවක්. කොහොම වුණත් මේ සංවාද මැද්දේ පාර්ලිමේන්තුවට දැම්මා පළාත් සභාවලට කාන්තා නියෝජනය හඳුන්වාදීම සඳහා පනතක්. ඒක පොඩි, පිටු දෙකක පනතක්. ඒත් පාර්ලිමේන්තුවේ කාරක සභා අවස්ථාවේදී එය නව මැතිවරණ ක්‍රමයක් හඳුන්වාදුන්න පනතක් බවට පත්කළා. ඒක කොළේ වසා ගැසීමක් කියලා ගොඩක් අය චෝදනා කරනවා. ඒත් මම ඒ ගැන ඍජුව කිසිවක් කියන්නෙ නැහැ. මොකද මට ආණ්ඩුවේ තීරණ විවේචනය කරන්න බැහැ. මොකද මේ යෝජනාවට 153 දෙනෙක් පක්ෂව ඡන්දය දුන්නා.

මේක වුණේ 2017 සැප්තැම්බර් මාසයේදී. ජවිපෙ පවා මේ පනතට පක්ෂව ඡන්දය දුන්නේ 2018 මැයි වෙද්දී මැති වරණය පැවැත්විය හැකි බව විශ්වාස කරමින්…
මේ පනතෙන්, කාලරාමුවක් නියම කරලා තිබුණා. ඒ අනුව නව මැතිවරණ ක්‍රමයට අදාළ සීමා නිර්ණය සඳහා මාස හතරක කාලරාමුවක් නියම කළා. හැබැයි ඒ කාල රාමුව අවසාන වුණාට පස්සෙ පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකකින් සම්මත වෙන්න ඕනෑ. සම්මත නොවුණොත් සමාලෝචනයට කමිටුවක් පත් කරන්න ඕනෑ. සමාලෝචන කමිටුව මාස දෙකක් ඇතුළත වාර්තාව දෙන්න ඕනෑ. ජනාධිපතිවරයා ඒ අනුව සීමා නීර්ණය වාර්තාව ගැසට් කරන්න ඕනෑ. මේ කටයුතු සියල්ල සඳහා සමස්ථයක් විදියට ගණන් හැදුවොත්, මාස හතක් හෝ අටක් පාර්ලිමේන්තුවට වැය වෙන්න ඉඩ තිබුණා. ඒ කියන්නෙ මේ කාල රාමුවට අනුව ගියානම් 2018 ජුනි වෙද්දී වැඩ කටයුතු අවසාන කරන්න තිබුණා. මාස දෙකහමාරක් ඇතුළත ඡන්ද ක්‍රමයට ගැලපෙන විදියට අපට සියල්ල සූදානම් කරලා අගෝස්තු මාසයේ පළාත් සභා ඡන්දය පවත්වන්න තිබුණා. එහෙම වුණානම් පළාත් සභා තුනක ඡන්දය පමණක් මාස අටක කාලයක් දක්වා කල් යන්න ඉඩ තිබුණා.

ඒ කාල රාමුවට අනුව වැඩ සිද්ධ නොවුණේ ඇයි?
මාස හතරෙන් සීමා නිර්ණය අවසාන වුණා. 2018 පෙබරවාරි විතර වෙද්දී. ඒ දිනවල පළාත් පාලන මැතිවරණය නිසා යම් කලබලයක් තිබුණා. ඒත් 2018 මාර්තු අග හෝ අප්‍රේල් මාසයේ මුල මේක පාර්ලිමේන්තුවට දාන්න පුලු‍වන්කම තිබුණා. ඒත් ඒක සිද්ධවුණේ නැහැ. කල්ගිය පළවැනි අවස්ථාව ඒක. ඒ වෙලාවේ බොහෝ අය කතාකළ යුතුව තිබුණා. ඒත් කතාකළේ නැහැ. ඒ වෙලාවේ මැතිවරණ කොමිෂම විසින් යවපු ලියුම විතරයි ඒ ගැන කතාකිරීමක් විදියට සලකන්න පුලු‍වන් වෙන්නෙ. අප්‍රේල් 23 මැතිවරණ කොමිෂම පක්ෂ නායකයන්ට හා පාර්ලිමේන්තුවට ලියුමක් යැව්වා. ඉන්පස්සේ මැයි මාසයේදී මැතිවරණ කොමිෂමට පක්ෂ ලේකම්වරුන්ව කැඳෙව්වා. ජුනි මාසයේදී නැවත ලියුමක් යවලා කතානායකවරයාව අපි මුණගැහුණා. ඒ වෙද්දී අවසන් කරල තිබුණ සීමා නිර්ණය වාර්තාව පාර්ලිමේන්තුවට දාලා සමාලෝචනයක් කරන්න ඕනෑ බව අපි කිව්වා.
ඒත් ඒ වෙලාවෙ කතානායකවරයා කළේ මාවත් ඇතුළත් කරලා කමිටුවක් පත් කරපු එක. මම කිව්වා, ඒකට සහභාගී වෙන්න බැරි බව. විය යුත්තේ ඒක නෙවෙයි. පනත අනුව කරන්න ඕනෑ සීමා නීර්ණය කමිටු වාර්තාව පාර්ලිමේන්තුවට දාන එක. ඉන්පස්සේ තමයි පාර්ලිමේන්තුව විසින් කමිටුවක් පත් කරන්න ඕනෑ. මමත් ගරු නීතිපතිතුමාත් පෙන්වුවා මේක පාර්ලිමේන්තුව නොදැම්මොත්, ඒක කතානායකවරයා කරන වරදක් බව. මොකද ඡන්ද කල් දැමීම මූලික අයිතිවාසිකම් කඩකිරීමක්යැයි ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය කියා තියෙනවා. මේ වෙලාවේ මූලික අයිතිවාසිකම් කඩකිරීම ගැන කතානායකතුමා වගකියන්න ඕනෑ.

පාර්ලිමේන්තුවට සීමා නිර්ණය වාර්තාව ඉදිරිපත් කළා. ඒක සම්මත නොවී, පරාජයට පත්වුණා..
ඉන්පස්සේ අගමැතිවරයාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් සමාලෝචන කමිටුවක් පත් කළා. ඒ අගෝස්තු 28. මේ වාර්තාව මාස දෙකක් ඇතුලත ඉවර කරන්න ඕනෑ. 2018 ඔක්තෝබර් 28 වෙද්දී අවසන් කරන්න ඕනෑ. මේ කාලසීමාව දීර්ඝ කරගන්නට උත්සාහ කළා. ඒත් සිවිල් සංවිධාන, මැතිවරණ කොමිෂම ආදී ආයතන විසින් පෙන්වාදුන්නා සමාලෝචන කමිටුවේ කාලය දීර්ඝ කරන්න බලයක් නැති බව. ඉතින්, මේ කමිටුව රැස්වෙලා, සීමා නිර්ණය ගැන සමාලෝචනය කරන්න ඕනෑ. ඒත් මේ කමිටුව රැස්වෙලා තියෙන්නේ දෙවතාවක් විතරයි. ඔක්තෝබර් මාසයේ රැස්වෙලා නැහැ. සමාලෝචනයක් කරලාම නැහැ. මේ කමිටුවේ නිල කාලය අවසන් වෙන්නට දවස් දෙකකට කලින් අගමැතිවරයා මාරු වුණා. ඒත් සමාලෝචන කමිටුව සමාලෝචනයක් කරලා, වාර්තාවක් හදලා තිබුණේත් නැහැ.

ඔක්තෝබර් 26 වැනිදා සිදුවීමෙන් මේ සියල්ල උඩු යටිකුරු වුණා නේද?
ඔව්. ආණ්ඩුව වෙනස් වුණා. ඔක්තෝබර් 30 හෝ 31 වැනිදා කොමිෂන් සභාව ජනාධිපතිතුමාව මුණගැහුණා. විජේදාස රාජපක්ෂ ඇතුළු ඇමතිවරු හිටියා. මේක කලින් පවත්වන්න ඕනෑ බව කතාකළා. පනතේ තිබුණු හැටියට අර අගමැතිවරයාගේ කමිටුවෙන් සමාලෝචනයක් කළාට පස්සේ සීමා නීර්ණය ගැසට් කරන්න ඕනෑ. ඒත් දැන් සමාලෝචනයක් නැති නිසා ගැසට් කරන්න බැහැ. සමහරු කියනවා දැනට තියෙන වාර්තාව ගැසට් කරන්න පුලු‍වන් කියලා. එහෙත් ඒක පාර්ලිමේන්තුවේදී ප්‍රතික්ෂේප වුණ සීමා නීර්ණය වාර්තාවක්. ඒක ගැසට් කරන්න බැහැ. ඉතිරිවෙන විසඳුම තමයි අලු‍ත් පනත වලංගු කරන එක කල් දාලා පරණ පනතට යන එක. ඒ ආණ්ඩුවේ හිටියේත් ෆයිසර් මුස්තාෆා ඇමතිවරයාමයි. එතැනදී එකඟවෙලා තිබුණා කාන්තා නියෝජනය 25%ක් කරලා, පරණ ක්‍රමයටම මැතිවරණ ක්‍රමය පැවැත්වීමට. ඒ සඳහා පුංචි පනතකට දින 52 කැබිනට් මණ්ඩලයේ අනුමැතිය ලබාදීලා තිබුණා.

අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ නැවත දිවුරුම් දීමෙන් පසුව සිද්ධ වුණේ මොකක්ද?
නැවත රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා, අගමැතිවරයා ලෙස පත්වීමෙන් පසුව මම ජනවාරි 04 වැනිදා ජනාධිපතිතුමාව මුණගැහුණා. මම කිව්වා මැතිවරණය පවත්වන්නට නම්, එක්කෝ දැන් පවතින පනත වලංගු නැති බවට නඩුවක් දාන්න ඕනෑ. නැත්නම් පාර්ලිමේන්තුවට යන්න ඕනෑ. ව්‍යවස්ථාදායකය, විධායකය, අධිකරණය කියන ආයතන තුන විසින් තමයි නීති හැදීම සහ ඒවා ක්‍රියාත්මක කරන්න ඕනෑ. නීතිය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් විසඳගන්න තියෙන හොඳම තැන තමයි පාර්ලිමේන්තුව. ඉතින්, පාර්ලිමේන්තුව හරහා ප්‍රශ්නය විසඳලා දෙන්න කියලා ජනාධිපතිවරයාගෙ න් ඉල්ලු‍වා. ඊට පස්සෙ මම පාර්ලිමේන්තුවේදී ජනවාරි අටවැනිදා අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහව මුණගැහුණා. අගමැතිතුමා කිව්වා පක්ෂ නායකයන්ගේ රැස්වීමක් තියලා තීන්දුවක් ගන්නවා කියලා. ඒ අතරේ ජනාධිපතිතුමා කැබිනට් පත්‍රිකාවක් ඉදිරිපත් කරලා තිබුණා. ඒ පැරණි මැතිවරණ ක්‍රමයට යන්නට.

කොහොම වුණත්, තවමත් මැතිවරණය පැවැත්වීම කොළ එළියක් නැහැ නේද?
දැන් හිටපු මහඇමතිවරුන් කිහිපදෙනෙක් උසාවියට යන්න උත්සාහ කරනවා. ඊට අමතරව සංවිධාන කිහිපයක් උසාවියට යන්න ඉඩ තියෙනවා. තවත් පිරිසක් අපට ලියුමක් භාරදීලා තියෙනවා, අර්ථනිරූපන ආඥා පනත අනුව දැන් මැතිවරණ පනත ක්‍රියාත්මක තත්වයේ නැති නිසා කොමිෂන් සභාව අධිකරණයට ගිහින් මැතිවරණය පැවැත්වීම ගැන විමසන්න ඕනෑ බව. ඒ ලියුම කොමිෂන් සභාවේ සාකච්ඡාවකට ඉදිරිපත් කරලා, අපි අධිකරණයට යනවාද නැද්ද කියලා තීන්දුවක් ගන්න ඕනෑ. එහෙත් මේ වෙද්දීත් කොමිෂමේ තීන්දුවක් තියෙනවා. කවුරුන් හෝ අධිකරණයට ගිහින්, අපට අධිකරණය ඉදිරියේ පෙනී ඉන්න සිද්ධවුණොත් අපේ මතය කියනවා. 2017 / 17 කියන අලු‍ත් පළාත් සභා මැතිවරණ පනත මියගිහින් තියෙන නිසා පැරණි ක්‍රමයට පවත්වන්න ඕනෑ කියලා අපි පැහැදිළි මතයක ඉන්නවා. ඒත් ඒක පාර්ලිමේන්තුවෙන් හෝ අධිකරණය විසින් තීන්දු කරන්න ඕනෑ.

අලු‍ත් පනතේ කාලරාමුවට අනුව කටයුතු සිද්ධවෙලා නැති නිසා, ඒක ඉබේම අවලංගු වී ඇති බව අර්ථකතනය කරමින් මැතිවරණය පවත්වන්න කොමිෂමට බැරිද?
කොමිෂමට නීතිය අර්ථ දැක්වීමේ බලයක් නැහැ. ඇතැමෙක් අහනවා එහෙනම් කොමිෂන් සභාවක් මොකටද කියලා. ඒක අපභ්‍රංශ කතාවක්. මරණ දඬුවම නියම කිරීමේ බලය විනිසුරුවරුන්ට තියෙනවා. ඒත් මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීමේ බලය තියෙන්නේ ජනාධිපතිවරයාට. විනිසුරුවරුන් එල්ලන්න යන්නේ නැහැ. ඒ වගේ තමයි. රටේ ජනතාවගේ බලය දීලා තියෙන්නෙ පාර්ලිමේන්තුවටත්, අධිකරණයටත්, ජනාධිපතිවරයාටත්. අපට එහෙම බලයක් ලැබිලා නැහැ. ඒ යෝජනාව කරන බොහෝ දෙනෙක් විපක්ෂයේ අය. මැතිවරණ කොමිෂමට ඡන්දය පවත්වන්න පුලු‍වන් බව ඔවුන් කියනවානම්, ඔවුන්ගේ කැබිනට් මණ්ඩලය තිබුණු කාලසීමාවේදී පරණ ක්‍රමයට මැතිවරණය පැවැත්වීම සඳහා පනතක් සම්මත කරගැනීමට කැබිනට් යෝජනාවක් දැම්මෙ ඇයි.

ඇත්තටම සීමා නිර්ණය වාර්තාව සමාලෝචනයට පත්කළ අගමැතිවරයාගේ කමිටුව ක්‍රියාත්මක නොවීම නිසා නව පනත අර්ථ විරහිත වුණ බවක් පේනවා නේද?
අගමැතිවරයාගේ කමිටුව විසින් ඔක්තෝබර් මාසයේදී මොනාවත් නොතිබුණු නිල් වාර්තාවක් හෝ ඉදිරිපත් කළානම් ජනාධිපතිතුමාට තිබුණු සීමා නිර්ණය වාර්තාව ගැසට් කරන්නවත් තිබුණා. දැන් මෙතැන තියෙන්නේ උගුලක්. නව පනත ක්‍රියාත්මක කරන්න හරිම අමාරුයි. අනෙක් අතට ඒ පනත හදිසියේ හදපු එකක් නිසා තව අඩුපාඩුත් තියෙනවා. ඒ නිසා මේ වෙලාවේ කළ හැකි හොඳම දේ තමයි පරණ ක්‍රමයට යන එක.

මැතිවරණය පවත්වන්න බැරිවුණොත් ඉල්ලා අස්වෙන බව කීවේ ඇයි?
කොමිෂම විදියට මම කියන්නේ ඡන්දයක් ප්‍රමාද වීම හොර ඡන්දයකට කිසිසේත්ම දෙවැනි නැහැ. මගේ මතය තමයි හොඳම නිලධාරියා නරකම දේශපාලඥයාටත් වඩා හොඳ බව කියන්න බැහැ. මොකද නිලධාරීන් ජනතාවගේ ඡන්දයට ලක්වෙන්නෙ නැහැ. ඒ නිසා නිලධාරීන්ගේ පාලනය ඒකාධිපති පාලනයකට සමානයි. මැතිවරණයක් නොපැවැත්වීම හොර ඡන්දයකට සමානයි. ඒ නිසා තමයි මම ඉල්ලා අස්වෙන බව කීවේ.

මේ සම්බන්ධයෙන් යම් පාර්ශ්වයකට අධිකරණයට ඉදිරිපත් වෙන්න පුලු‍වන් නේද?
ලංකාවේ ඡන්ද අයිතිය පිළිබඳ වැදගත් නීති ගොඩක්, අධිකරණයට ඉදිරිපත් වී ලබාගත්ත ජයග්‍රහණ ලෙස සැලකිය හැකියි. වරුණ කරුණාතිලක සහ සුනන්ද දේශප්‍රිය ඡන්ද බලය කියන එක මූලික අයිතිවාසිකමක් බවට. ජයන්ත අධිකාරී එගොඩවෙල කියලා එජාප අපේක්ෂකයෙකු විසින් තීන්දුවක් ගත්තා. ඒ අනුව ඕනෑම ඡන්ද විමසීමක් ජනතාවගේ පරමාධිපත්‍යයට සම්බන්ධ බවට තීන්දුවක් ගත්තා. එතෙක් පරමාධිපත්‍යයට අදාලව සැලකුවේ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය, ජනාධිපතිවරණය හා ජනමත විචාරණය විතරයි. මීට අමතරව අර්ජුන පරාක්‍රම, රෝහණ හෙට්ටිආරච්චි, කැෆේ ආදී අය විවිධ වැදගත් තීන්දු අරන් තියෙනවා. යම් පුද්ගලයන් විසින් අධිකරණයට ඉදිරිපත් වන බව කියා තියෙනවා.

මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවට නීතිපතිවරයාගෙන් උපදෙස් ගත හැකියි. අපට ලැබී ඇති තොරතුරු අනුව මැති වරණ කොමිෂමට පරණ ක්‍රමයට මැතිවරණය පැවැත්විය නෙ ාහැකි බව නීතිපතිවරයා විසින් මැතිවරණ කොමිෂමට උපදෙස් දීලා තියෙනවා..
මෙහෙමයි, මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවට උපදෙස් ගන්න පුලු‍වන් නීතිපතිවරයාගෙන්. ඒ මතයට පිටින් අපි නඩු දානවානම් නීතිපතිවරයාට එරෙහිව තමයි නඩු පවරන්න වෙන්නේ. ඒත් මේ ගැටය ලිහන්න පුලු‍වන් පාර්ලිමේන්තුවට. කපන්න පුලු‍වන් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට. මම අහන්නේ සිවිල් සංවිධාන අධිකරණය නොයන්නේ ඇයි. අධිකරණයට ගියත් නැතත්, මැතිවරණය ඉල්ලා පුළුල් මහජන සංවාදයක් ඇති නොවෙන්නේ ඇයි. අපි තවත් උත්සාහයක් ගන්නවා. ජනාධිපවතිරයාගේ වගකීමක් තමයි මැතිවරණය පවත්වන්න කොමිෂන් සභාවට වාතාවරණය හදලා දෙන එක. එතකොට ජනාධිපතිවරයාට පුලු‍වන් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතය විමසන්නට. අපි ඒ සඳහා ජනාධිපතිවරයාට යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කරන්නත් බලාපොරොත්තු වෙනවා.

ඔබ ඉල්ලා අස්වෙන බවට කළ ප්‍රකාශයෙන් පස්සේ ආණ් ඩුවේ නායකයන් සමඟ සාකච්ඡා කළේ නැද්ද?
අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ සමග පහුගිය දවසක කතා කළා. අගමැතිතුමා කියන්නේ අපට මාස දෙකකින් මේ ප්‍රශ්නය ඉවර කරලා, මැයි මාසයේ 31 වෙද්දී සියලු කටයුතු අවසන් කරලා, මැතිවරණය පරණ ක්‍රමයට තියන්න පුලු‍වන්ද කියලා. මගේ බලාපොරොත්තුව තමයි අගෝස්තු මාසයේ මුල් සතිය වෙද්දී මැතිවරණය පැවැත්වුවේ නැත්නම්, ඉන්පස්සේ මැතිවරණය පැවැත්වීම අපහසු බව. මොකද ඔක්තෝබර් වෙද්දී ජනාධිපතිවරණයට නාමයෝජනා කැඳවන්න ඕනෑ. සැප්තැම්බර් වල ඉඳලා වැඩ පටන්ගන්න ඕනෑ. මොකද අපි ගාව ඉන්නෙත් අලු‍ත් නිලධාරීන්. කොමිෂන් සභාවේ 2015 ඉඳලා, මාර්තු වෙද්දී ජ්‍යෙෂ්ඨත්වයෙන් වැඩිම නිලධාරීන් විශ්‍රාම ගිහිල්ලා. අවුරුදු විස්සකට වඩා කොමිෂන් සභාවේ සේවා කාලයක් තියෙන නිලධාරීන් කවුරුත් නැහැ. එකම ඡන්දයකටවත් මුහුණ නොදුන් සහකාර කොමසාරිස්වරු කිහිපදෙනෙක්ම ඉන්නවා. දිසාපතිවරුන් සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් අලු‍ත්. අලු‍ත් නිලධාරීන්ව පුහුණු කරන්න ඕනෑ, අගෝස්තු මාසයේ මැද උසස්පෙළ විභාගය එනවා. ඒ සියල්ල නිසා අගෝස්තු මාසයේ 10 වෙද්දීවත් මැතිවරණය පවත්වන්න ඕනෑ. අපි දැන් කතාකරන්නෙ පෙබරවාරි පළවැනි සතියේ. දැන්ම වැඩ පටන් අරගෙන ෆුල් රේස් එකේ දිව්වත්, පනත සම්මත කරගන්න මාර්තු මාසය දක්වා කල් ඇදෙනවා. මාර්තු මාසයේදී අයවැය ඉදිරිපත් කරන්නත් ඕනෑ. යම් විශේෂ වැඩපිළිවෙලක් යටතේ මාර්තු 31 වෙද්දීවත් සම්මත කරගත්තොත්, එතැනින් පසුව දවස් හැත්තෑවක් අපට ඕනෑ. එතකොට මැයි අග හෝ ජුනි මුල සියල්ල අවසන් කරන්න පුලු‍වන් වේවි. කොහොම වුණත්, අගෝස්තු 10 වෙන්න කලින් මැතිවරණය පවත්වන්න නම් දැන්ම වැඩ පටන්ගන්න ඕනෑ.■