ජාතික ආණ්ඩුව ගැන සිරිසේනගේ බිය අලුත් ව්‍යවස්ථා අර්බුදයක් ඇතිකරයිද?

ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන, මෙදා පාර නම් පෙර ලියාගත් කතාවක් ජාතික දිනයේදී කියෙව්වේය. ජනාධිපති කාර්යාලයේ නිලධාරීන් විසින් තමාට සකස් කර දෙනු ලැබූ කතාවක් කරනවා වෙනුවට කටට එන එන දේවල්, ප්‍රසිද්ධ හා වැදගත් වේදිකාවලදී කියන්නට ගොස් සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා පසුග ිය අවුරුදු හතර පුරාම ඇතිකරගත් අවුල් හා මහජනතාවගේ විහිලුවට පාත්‍රවීම් ප්‍රමාණය සුළුපටු නොවේ. ගිය අවුරුද්දේ ජාතික දිනය දා ‘අවුරුදු තිහක’ නිදහසක් ගැන කියා ජාතික වශයෙන් අවමානයට පත්වීම ඉන් එක සුළු සිද්ධියක් පමණකි. කොහොම වුණත් මෙවර පෙර ලියාගත් කතාවක් කරන්නට යැයි කවුරුන් හෝ ඔහුට දැඩි ලෙස කියා සිටි බවක් පෙනෙන්නට තිබිණ. ඒ නිසා ලියාගත් කතාවක් නොකිරීමේ අවුල මගහැරී ගියේය. එහෙත් වෙන අවුලක් ඒ ලියාදුන් කතාවේ තිබිණ. එනම්, එය රටක ජනාධිපතිවරයකුට, ජාතික නිදහස් දිනය දා, විශේෂයෙන් වෙනත් රටක ජනාධිපතිවරයකුද ඉදිරියේ, කියවන්නට කිසිසේත් නොගැළපෙන තරමේ කතාවක් වීමයි. ඒ කතාවේ කිසිම ‘ජාතිය ඇමතීමක්’ තිබුණේ නැත. කිසිම දර්ශනයක්, ඉදිරි දැක්මක් තිබුණේ නැත. එකිනෙකට කිසිම සම්බන්ධයක් නැති වල්පල් කීපයක්, රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුවට හා දැන් ආණ්ඩුවට අනිවාරතේ ටොකු ඇනීමක්, පසුගි ය අවුරුදු හතර ඇතුළත තමාගේ නොසමත්කම ගැන නැවත කියාපෑමක් වැනි සියලුම අඩුම කුඩුම නම් එහි අඩංගු විය. සාමාන්‍යයෙන් පාසලක විදුහල්පතිවරයකුවත්, වැදගත් උත්සවයකදී එවැනි තරමේ වල්පල් කතා ටිකක් කියනු ඇද්දැයි සැකසහිතය. ජනාධිපතිවරයා සමග නිදහස් දින වේදිකාවේ සිටි මහින්ද රාජපක්‍ෂද, හිතවතකු සමග ඊට පසුදා පාර්ලිමේන්තුවේදී කියා තිබුණේ එය පිස්සකුගේ කතාවක් මෙන් බවය. කොටින්ම කියනවා නම්, ජනාධිපති සිරිසේන යනු, යන මග නොපෙනෙන, අතරමංවූවකු බවත්, තවදුරටත් මේ රට සම්බන්ධයෙන් ඔහුට ප්‍රගති ගාමී දර්ශනයක් නැති බවත්, රාජ්‍යතාන්ත්‍රික මනසක් වෙනුවට ඔහුට ඇත්තේ සිල්ලර මනසක් බවත් ඒ කතාවෙන් නැවත වරක් විශද විය. තමා වර්තමාන ආණ්ඩුවේ ප්‍රධානියා බවද, තවමත් විධායක ජනාධිපති බවද ඔහුට අමතක වූ සෙයක් පෙනිණ.
මේ වන විට එක්සත් ජාතික පක්‍ෂ ආණ්ඩුව පිහිටුවාගන්නට සූදානම් වන ජාතික ආණ්ඩුව ගැනද ඔහු එහිදී විරෝධය පා කතාකළේය. ඇමතිකම් ගන්නට ආණ්ඩු පිහිටුවීම ගැනද විරෝධය පළ කළේය.
ඔහු කී දේ වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩුවේ සතුරන්ට හා රාජපක්‍ෂ මිතුරු ජනමාධ්‍යවලට ප්‍රණීත වචන දහරාවක් වුණත්, ඉන් එක්තරා දුරකට හෙළිවුණේ ජනාධිපතිවරයාගේම දේශපාලන කුහකකමයි. එක පැත්තකින්, ඔක්තෝබර් 26 වැනිදා නීති විරෝධී ආණ්ඩුව පිහිටුවා ඔහු කෙළේ, එක්සත් ජාතික පක්‍ෂයෙන් තමාගේ පැත්තට එන එන මන්ත්‍රීවරයාට, මහින්ද රාජපක්‍ෂ කියන කියන ආකාරයට ඇමතිකම් පිරිනැමීමය. ඒ අය ඇමතිකම් ගන්නට පැත්ත මාරු කිරීම ගැන මේ තරම් ලජ්ජාවක් හෝ කෝපයක් හෝ ඔහුට ඒ මොහොතේ තිබුණේ නැත.
අනෙක් අතට, එජාපය සමග ජාතික ආණ්ඩුවක් පිහිටුවූයේත් ඔහුමය. මහින්ද රාජපක්‍ෂගේ ඒකාබද්ධ විපක්‍ෂයට ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්‍ෂයේ මන්ත්‍රීවරුන් කඩාගෙන යෑම වැළැක්වීමට ඒ හැම දෙනාටම ඇමතිකම් දුන්නේත් ඔහුමය. ඒ ජාතික ආණ්ඩුවේ ඔහු සභාපති වූ ශ්‍රීලනිපයද ඇතුළත් එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානය සේම, අද ඔහු එක මන්ත්‍රීවරයකු පමණක් ඉන්නා පක්‍ෂයක් යැයි අවලාද කියන මුස්ලිම් කොංග්‍රසයද සිටියේය. අද වෙනස, ඔහුගේ පක්‍ෂය හෙවත් ශ්‍රීලනිපය නැතිව එක්සත් ජාතික පක්‍ෂය ජාතික ආණ්ඩුවක් පිහිටුවන්නට සූදානම් වීමය.
ඒ ජාතික ආණ්ඩුව ගැන ජනාධිපති සිරිසේනට මහත් සේ බියවන්නට කාරණයක්ද තිබේ. එනම්, දැනට තමා වෙත ඉතිරි වී සිටින තවත් මන්ත්‍රීවරුන් පිරිසක් මේ ජාතික ආණ්ඩුවට එකතුවීමට තිබෙන ඉඩකඩ ගැන මතක් වීමයි. එජාපෙ නායකයන් ස්ථිරවම කියන්නේ, දැනට පාර්ලිමේන්තුවේ තමන්ට ඇති 103ක මන්ත්‍රීන් සංඛ්‍යාව 113කට වඩා වැඩි කරගන්නට අවශ්‍ය මන්ත්‍රීවරුන් පිරිස ශ්‍රීලනිපයෙන් තමන් සමග එකතු වන බවයි.
ජනාධිපති සිරිසේනට ඒ ගැන තිබෙන බිය සාධාරණය. 2015දී ජනාධිපති ධුරයට පත්වී ශ්‍රීලනිපයේ සභාපතිකම සිරිසේන මහතා බාරගත් විට එජනිසයේ සිටි භාගයකට වඩා මන්ත්‍රීවරු කඩාගෙන ගොස් ඒකාබද්ධ විපක්‍ෂයට ගොනුවූහ. ඉන්පසු 2018 දී අගමැති ලෙස මහින්ද රාජපක්‍ෂ පත්කර තිබියදීත්, තවත් ශ්‍රීලනිප පිරිසක් පොදුජන පෙරමුණේ සාමාජිකත්වය ලබාගත්හ. දැන් ඔහුගේ ශ්‍රීලනිපයේ ඉතිරි වී සිටින්නේ අතළොස්සකි. ඒ පිරිසෙනුත් කොටසක් එජාපෙය සමග එකතුවුණොත්, සිරිසේන ජනාධිපතිටත් ශ්‍රීලනිපයටත් යන එන මං නැතිවන්නේය. ශ්‍රීලනිපය නැත්තටම නැති කළ නායකයා හැටියට සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා ඉතිහාසගත වන්නේය. එහෙත් හෙටානිද්දා සිදුවන්නට නියමිත අභාග්‍ය සම්පන්න සිදුවීමද එයයි. මේ පසුබිම සැලකූ කල, ජනාධිපතිවරයා, ජාතික ආණ්ඩුවකට ප්‍රසිද්ධියේත් අප්‍රසිද්ධියේත් එරෙහිවීම ගැන ඔහුට දොස් කියනවා වෙනුවට අනුකම්පා කළ යුතුය. ඔහු සිටින තත්ත්වයේ සිටින දේශපාලකයකුගෙන් ඊට වැඩි දෙයක් බලාපොරොත්තු විය හැකි නොවේ.
ජාතික ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීම වනාහි, එජාපෙය, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ විධිවිධාන අස්සෙන් රිංගා ඇමතිකම් බෙදන්නට ගන්නා අවිනීත උත්සාහයකි. එසේ ඇතිවන අලුත් ඇමතිකම්වල බරද දරන්නට සිදුවන්නේ මහජනතාවටමය. ඒ දැනටත් ඇමති මණ්ඩලයේ සිටිනා කැබිනට් හා කැබිනට් නොවන ඇමතිකම්වල බරද සමගය. ඊට අමතරව, ඉදිරි මාස ගණනක ආණ්ඩුවේ ආයු කාලය තුළ ජාතික ආණ්ඩුවකින් තබා සර්ව පාක්‍ෂික ආණ්ඩුවකින්වත් විසඳාගන්නට බැරි මහා අවුල් කන්දරාවකට ලංකාව රටක් හැටියට මුහුණ දීමට නියමිතය. එවැනි තත්ත්වයකට සරිලන ලෙස, මනාව තෝරාගත් අමාත්‍යාංශ සුළු ප්‍රමාණයක් සහිතව ඒ අර්බුදයට මුහුණ දෙනවා මිස, හිතුමනාපේ ඇමතිකම් බෙදා සකස්කර ගන්නා තවත් අච්චාරු හැළියකින් නම් ඒ අභියෝගයට මුහුණ දිය නොහැකි වනු ඇත. ඒ නිසාද ඒ වෑයම හෙළාදැකිය යුතුවෙයි.
එහෙත්, එජාපෙ ආණ්ඩුව සිතන්නේ ඉදිරි ධුර කාලය තුළ තමන්ගේ වැඩපිළිවෙළ ඉදිරියට ගෙනයන්නට නම් ශක්තිමත් ආණ්ඩුවක් තිබිය යුතු බවය. දැනට 103ක් වන මන්ත්‍රීන් සංඛ්‍යාව අඩුගණනේ 113 ඉක්මවිය යුතු බවය. කොයි මොහොතේ හෝ කඩාවැටේවියැ’යි සිතන්නට හැකි ආණ්ඩුවක් ගැන රටේ ජනතාව විශ්වාසයක් තබන්නේ නැත. රාජ්‍ය නිලධර තන්ත්‍රයද එවැනි ආණ්ඩුවක අණ ක්‍රියාත්මක කරනවාට වඩා බලන්නේ ඊළඟට පත්විය හැකි ආණ්ඩුව කුමක්දැයි කියාය. අනෙක් අතට එවැනි තත්ත්වයක් රටේ ආර්ථික ස්ථාවරත්වයටද හානිකර වෙයි.
ඔක්තෝබර් 26න් පසු අර්බුදයේදී අගමැතිවරයාත් ආණ්ඩුවත් ගලවාගන්නට දෙමළ ජාතික සන්ධානය පෙරට ආවා වුණත්, ඔවුන් ආණ්ඩුව විසින් ගෙනඑන ඒ ඒ පනත් එකින් එක සලකා බලා ඒ ඒ අවස්ථාවේදී ඡන්දය දෙනු ඇති වුණත්, ශක්තිමත් ආණ්ඩුවක් පිහිටුවන්නට ඒ සහාය ප්‍රමාණවත් නොවන බව එජාපයේ අදහසයි. අනෙක් අතට, දෙමළ සන්ධානය සමග තනි ආණ්ඩුවක් හැදිය නොහැකිය. ඒ රාජපක්‍ෂ පන්නයේ ජාතිවාදීන් දැනටමත් කියන පරිදි, එය සුළුතර පක්‍ෂයකට යටවීමක් ලෙසත්, රට දෙකඩ කරන්නට දරන වෑයමක් ලෙසත් අර්ථදක්වන නිසාවෙනි. මේ තත්වය මත ආණ්ඩුවට විශ්වාසය තැබිය හැක්කේ, ශ්‍රීලනිපයෙන් එක්වන පිරිසක් ගැන පමණකි. ජාතික ආණ්ඩුව, ඒ එන පිරිසට ස්ථානයක් සකස් කර දීම සඳහාය.
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 19වැනි සංශෝධනය යටතේ ජාතික ආණ්ඩු අදහසක් ආවේම, එවකට එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානය පාලනයට එකතු කරගැනීමේ වුවමනාවෙනි. ඒ අදහස ඉදිරියට ගෙනෙනු ලැබුවේ මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා විසින් තමාගේ පැත්තේ පිරිසට ඇමතිකම් ලබාගෙන පාලනයට එකතුවීම පහසුකරනු සඳහාය. දැන් ඔහුට ඒ වගක්ද මතක නැත.
19වැනි සංශෝධනය අනුව, ජාතික ආණ්ඩුවක් පිහිටුවිය හැක්කේ, පාර්ලිමේන්තුවේ වැඩිම ආසන සංඛ්‍යාවක් ලබාගන්නා දේශපාලන පක්‍ෂය හෝ ස්වාධීන කණ්ඩායම සහ පාර්ලිමේන්තුවේ අනෙකුත් දේශපාලන පක්‍ෂ හෝ ස්වාධීන කණ්ඩායම් එකතුවෙනි. එවැනි විටෙක කැබිනට් හා කැබිනට් නොවන අමාත්‍යවරුන් සංඛ්‍යාවද, නියෝජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් සංඛ්‍යාවද තීරණය කරන්නේ පාර්ලිමේන්තුව විසිනි. ඒ සඳහා යෝජනාවක් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරනු ලැබිය යුතු අතර, ඒ යෝජනාව සම්මත විය යුතු විශේෂ ඡන්ද ප්‍රමාණයක් ගැන ව්‍යවස්ථාවේ නොකියැවෙයි. එහි තේරුම, පාර්ලිමේන්තුවේ සාමාන්‍ය බහුතර ඡන්දයකින් එය සම්මත කරගත හැකි බවය. වැදගත් කාරණය වන්නේ, ජාතික ආණ්ඩුවේ ඇමති ධුර සංඛ්‍යාව මේ අවස්ථාවේදී පාර්ලිමේන්තුව විසින් තීරණය කරනු ලැබීමයි.
ජාතික ආණ්ඩුවකට අදාළ හා එහි ඇමතිවරුන් සංඛ්‍යාව තීරණය කරන යෝජනාව, පෙබරවාරි 7වැනිදා පාර්ලිමේන්තුවේ විවාද කර ඡන්ද විමසීමක් පවත්වා සම්මත කර ගන්නට එජාපෙය බලාපොරොත්තුව සිටියේය. එහෙත් පසුව එය කල් දමන්නට තීරණය කොට තිබිණ. ඒ පාර්ලිමේන්තු ස්ථාවර නියෝග අත්හිටුවා එය ඉදිරිපත් නොකිරීම සඳහාය.
සාමාන්‍ය තත්ත්වයන් යටතේ පත්වන ආණ්ඩුවක, ඇමති මණ්ඩලයේ ඇමතිවරුන් සංඛ්‍යාවද, අමාත්‍යාංශ සංඛ්‍යාවද, ඒ ඒ ඇමතිවරුන්ට පවරන විෂය සහ කාර්යයන්ද තීරණය කිරීමේ බලය සම්පූර්ණයෙන් හිමිව ඇත්තේ ජනාධිපතිවරයාටය. එහිදී අවශ්‍ය නම් පමණක් අගමැතිවරයාගේ අදහස විමසීමට ජනාධිපතිට පුළුවන. එහි තේරුම, අගමැතිවරයාගේ අදහස් නොවිමසාම ජනාධිපතිවරයාට, සිය තනි කැමැත්තට අනුව, අමාත්‍යාංශ සංඛ්‍යාව හා ඒවාට පත්කරන ඇමතිවරුන් සංඛ්‍යාව ගැන තීරණය කළ හැකි බවය. දින 52ක අනීතික ආණ්ඩුවේ ආයුකාලය අවසන්වුණු පසුව, නැවත පත්කරන ලද රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැතිවරයාගේ ඇමති මණ්ඩලය සම්බන්ධයෙන් එලෙස තනි තීරණ ගැනීමේ අයිතිය ජනාධිපතිවරයාට තිබිණ. ජනාධිපතිවරයා එසේ තීරණ ගනිමින්, අගමැතිවරයා විසින් ඇමතිධුරවලට නම්කරන ලද සමහරුනට ඇමතිකම් දුන්නේ නැත. විශේෂයෙන් ශ්‍රීලනිපයෙන් ආණ්ඩුවට එකතුවුණු, ඒඑච්එම් ෆවුසි, පියසේන ගමගේ වැන්නන්ට මෙන්ම සරත් ෆොන්සේකාටද මේ ඉරණම අත්විය. එහෙත්, ඒ අවස්ථාවේදී ඔහු ඔවුන්ට ඇමතිකම් නොදුන්නේ, ඇමතිකම් රටට බරක් නිසා නම් නොවේ. ශ්‍රීලනිපයෙන් කොටසක් කඩාගෙන එජාපෙය සමග එකතුවීම වළක්වන්නට හෙතෙම ෆවුසි, පියසේන ගමගේ වැන්නන්ට ඇමතිකම් නොදුන්නේය. සරත් ෆොන්සේකාට නොදුන්නේ ඔහු ඒ වන විට ඉතා තදින් ජනාධිපතිවරයා විවේචනය කරමින් සිටි බැවිනි. ඒ මොහොතේ, ඇමතිකම් දීම හෝ නොදීම තීරණය වුණේ ජනාධිපතිවරයාගේ වෛර ගින්නට හසුවන ප්‍රමාණය මතය.
එසේ තිබියදීත්, ව්‍යවස්ථාවෙන් දක්වා ඇති ඇමතිවරුන් 30ක් හා නියෝජ්‍ය හා රාජ්‍ය ඇමතිවරුන් 40ක් යන සීමාවට යටත්වනු වෙනුවට, ඒ සීමාව ඉක්මවා යමින්, කැබිනට් නොවන ඇමතිවරුන් කිහිප දෙනකුද ජනාධිපතිවරයා විසින් ඒ අවස්ථාවේදී පත්කරනු ලැබ ඇති බව සිහිකටයුතුය. රටට බරක් වන ඇමතිධුර සංඛ්‍යාව ගැන ඒ මොහොතේද ජනාධිපතිවරයාට කැක්කුමක් තිබුණු බවක් පෙනුණේ නැත. ජාතික දිනයේදී රටේ මහජනතාවගේ පැත්තේ සිට ජනාධිපතිවරයා ජාතික ආණ්ඩුව ගැන විවේචනයක් කරන බව පෙනුණත්, එය මවා ගත් කැක්කුමක් බව පැහැදිලිය.
කෙසේ වෙතත්, ජාතික ආණ්ඩුවකට ජනාධිපතිවරයා දැන් ප්‍රසිද්ධියේම විරෝධය පළකර ඇති නිසා, එජාපෙය හදන්නට යන ජාතික ආණ්ඩුව ට බාධා කරන්නට ජනාධිපතිවරයාට හැකිද? එනම්, 30කට වැඩි ඇමතිවරුන් පිරිසක් ජාතික ආණ්ඩුව යටතේ පත්කිරීම ප්‍රතික්‍ෂෙප කරන්නට ජනාධිපතිවරයාට හැකිද? තමා ඇමතිධුර දෙන නිසා, ඒ බලය ජනාධිපතිවරයාට තිබේද?
ජාතික ආණ්ඩුවක ඇමති ධුර සංඛ්‍යාව පිළිබඳව පාර්ලිමේන්තුව තීරණයක් ගත් පසු, (එනම් 30ට වැඩි ඇමතිවරුන් සංඛ්‍යාවක් පත්කරන්නට තීරණය කළ පසු) එය වෙනස් කිරීමට ජනාධිපතිවරයාට බලයක් හෝ හැකියාවක් හෝ නැත. ජනාධිපති ධුරයේ බලතල එහිදී සීමාවකට යටත් වේ. බලතල බෙදීමේ න්‍යාය අනුව, පාර්ලිමේන්තුවේ කටයුත්තකට බාධා කරන්නට හෝ එය වෙනස් කරන්නට හෝ විධායකයට බලයක් නැතිවා සේම අපේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන්ද එවැනි සංවරණ හා තුලන අවස්ථාවක් ජනාධිපතිවරයාට ලැබී නැත.
වෙනත් විදියකට කියනවා නම්, පාර්ලිමේන්තුව නියම කළ ඇමතිවරුන් සංඛ්‍යාව ඒ ලෙසම පිළිගන්නට ජනාධිපතිවරයාට සිදුවෙයි. එසේ පිළිගෙන, ඊළඟ පියවර අගමැතිවරයාද සමග සාකච්ඡා කොට ඒ ඒ ඇමතිධුරවලට මන්ත්‍රීවරුන් පත්කිරීමයි. යම් හෙයකින්, පාර්ලිමේන්තුව නියම කළ ඇමතිධුර සංඛ්‍යාව පත්කිරීම ජනාධිපතිවරයා නොකර සිටියහොත්, එය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය කිරීමක් හැටියට සැලකිය හැකිය. එවැන්නක් සිදුවුණොත් නැවතත් ඉක්මනින්ම ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අර්බුදයක් ඇතිවෙයි. ජාතික ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීම හොඳද නැද්ද යන්න ගැන විවාදයක් නොව, එවිට ඇතිවන්නේ අලුත් ව්‍යවස්ථා ගැටුමකි. ඒ නැවතත්, විධායක ජනාධිපතිවරයා හා ව්‍යවස්ථාදායකය අතරය. එවැනි අර්බුදයක් සමහර විට පෙර පරිදිම අධිකරණයකින් කෙළවර වීමට තිබෙන ඉඩකඩ වැඩිය.
ඒ අනුව බලන කල, තමා කෙතරම් අකමැති වුණත්, ජාතික ආණ්ඩුවකට එරෙහිවීමේ හැකියාවක් ජනාධිපතිවරයාට ව්‍යවස්ථානුඅකූලව නම් නැත. ■