ජනාධිපතිගේ මානව හිමිකම් විරෝධය

බදාදා බරපතළ වංචා දූෂණ පිළිබඳ කොමිෂන් සභා වාර්තා ගැන අදහස් දක්වන්නට පැමිණ පාර්ලිමේන්තුව ඇමතූ ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන, ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව ගැන බරපතළ විවේචනයක් එල්ල කළ අතර, අපරාධකරුවන් ආරක්‍ෂා කරන්නට උත්සාහ දරනවායැ’යි මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවට මෙන්ම මානව හිමිකම් ගැන උනන්දුවක් දක්වන සියල්ලන්ටමද චෝදනා කළේය. අපරාධකරුවන්ට දඬුවම් දීමේදී මානව හිමිකම් ඉදිරියට දමා ඒවාට අකුල් නොහෙළන ලෙස ඒ සම්බන්ධයෙන් කථාකරන රටවලින් තමා ඉල්ලා සිටින බවද එහිදී ජනාධිපතිවරයා පැවසීය. මාලිහිදී බෝම්බ ප්‍රහාරයකට හසුව මියගිය ලංකාවේ සාමසාධක හමුදා භටයන් දෙදෙනාගේද මරණ ගැන ජනාධිපතිවරයා චෝදනා එල්ල කළේ මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවටය.
රටේ ජනාධිපතිවරයා වුණත්, ඇසූ පිරු තැන් නැති, පරණ ගෝත්‍රික මතවාදවලින් ගහන කුඩා මනසක් ඇති පුද්ගලයකුගේ ස්වභාවය ප්‍රකට කරමින් මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතා කළ ඒ කතාව, එක පැත්තකින් 2015 ඔහු ජනාධිපති ධුරයට ගෙනඑන්නට විශාල කාර්යභාරයක් ඉටු කළ මෙරට පුරා සිටින මෙන්ම විදේශවල සිටින මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරීන්ට එල්ල කළ බරපතළ ප්‍රහාරයකි. තමා ජනාධිපති පුටුවේ හිඳුවන්නට ජීවිතය කැප කළ මාදුළුවාවේ සෝභිත හිමියන්ට පවා පිටු පෑ සිරිසේන ජනාධිපතිවරයාගෙන්, මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරීන්ට එවැනි ප්‍රහාරයක් එල්ලවීම පුදුමයට කරුණක් නොවුණත්, මානව හිමිකම් සම්බන්ධයෙන් ඔහු සමාජගත කරන්නට හදන ප්‍රතිගාමී මතවාදයට එරෙහි විය යුතුය. මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවට කරන අභූත චෝදනා හෙළා දැකිය යුතුය.
2015 ජනාධිපතිවරයා හැටියට ඔහු තෝරාගන්නට රොක්වූ දැනුම් තේරුම් ඇති පුරවැසියන්, ඒ සඳහා සලකා බැලූ එක් කාරණයක් වුණේ, මහින්ද රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුව කාලයේ ලංකාවේ මානව හිමිකම් ක්‍ෂෙත්‍රයෙහි පැවැති සංහාරයයි. යුද ගැටුම් පැවති ප්‍රදේශවල තිබුණු බිහිසුණු මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයන් පමණක් නොව, රටේ සාමාන්‍ය පුරවැසියන්ටද බියකින් සැකයකින් තොරව නිදාගන්නට බැරි තරමට ජිවත්වීමේ අයිතිවාසිකම පවා උල්ලංඝනය කෙරෙමින් තිබුණු ඒ කාලය ගැන අලුතෙන් කියන්නට දෙයක් නැත. ඒ දුර්දාන්ත පාලනයේ නායකයා වුණු මහින්ද රාජපක්‍ෂද සිටියේ, අද සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා සිටිනවාක් මෙන් මානව හිමිකම් විරෝධී ස්ථාවරයකය. 17වැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය යටතේ පිහිටුවන ලද මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව තමන්ට වුවමනා විදියට නටවන්නට අවශ්‍ය 18වැනි සංශෝධනය ඔහු පාර්ලිමේන්තුවට ගෙනාවේය. ඒ හරහා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ ස්වාධීනත්වය මුළුමනින්ම කෙළෙසන ලදි. එහි කොමසාරිස්වරුන් හැටියට තමන්ගේ අන්තේවාසිකයෝ නම් කරන ලදහ. මේ අන්තේවාසිකයන් කොමිෂන් සභාව තුළ සිටිමින් කළේ මානව හිමිකම් විරෝධී වැඩය. කළේ මානව හිමිකම් විරෝධී ප්‍රකාශය. ඔවුන්ට පැවරී තිබුණු මුඛ්‍ය රාජකාරිය වුණේ මහින්ද රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුවේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයන් සාධාරණය කිරී එහි ප්‍රතිඵලයක් හැටියට මහින්ද රාජපක්‍ෂගේ කාලයේ ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිසම, ජාත්‍යන්තර ශ්‍රේණිගත කිරීම් අනුව ‘බී’ ශ්‍රේණියට පහත හෙළන ලදි. ඒ එතෙක් සිටි ‘ඒ’ ශ්‍රේණියේ සිටය.
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් පිළිගෙන ඇති 1993 පැරිස් මූලධර්ම අනුව, ජාතික මානව හිමිකම් ආයතන පිළිබඳ විශ්ව සන්ධානය විසින් කෙරෙන මේ ශ්‍රේණිගත කිරීමේදී සලකා බැලෙන නිර්ණායකයන් වන්නේ, සාමාජිකයන් තෝරාගැනීමේ හා පත්කිරීමේ ක්‍රියාවලිය, ධුරයෙන් පහකිරීමේ ක්‍රියාවලිය සහ තමන්ගේ ක්‍රියාකාරම්වලදී ආයතනික දේශපාලන ස්වාධීනත්වය පෙන්නුම් කරන්නේද යන කරුණුය. රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩු කාලයේ, 2007දී සහ 2009දී ‘ඒ’ ශ්‍රේණියට උසස් කිරීම සඳහා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව කළ ආයාචනා, එම විශ්ව සන්ධානය පිළිනොගත්තේය. ඒ නිසා, මානව හිමිකම් කොමිෂන් සබාව අපශ්‍රේණිගත කිරීමේ ගෞරවය හිමිවන්නේ මහින්ද රාජපක්‍ෂටය. එහි ප්‍රතිඵලය නම්, ලෝකයේ මානව හිමිකම් ප්‍රමිතීන් ඉදිරියේ ලංකාව පහළ මට්ටමේ සිටින රටක් හැටියට අවමානයට පාත්‍රවීමයි.
එහෙත්, 2018 මැයි මාසයේදී නැවත වරක් ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව තමන්ගේ පරණ අභිමානය හිමිකර ගනිමින් ‘ඒ’ ශ්‍රේණියේ මානව හිමිකම් ආයතනයක් හැටියට පිළිගැනීමට භාජනය විය. එය රටක් හැටියට අප ලබාගත් කීර්තිමත් ජයග්‍රහණයකි. කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිනිය වන ආචාර්ය දීපිකා උඩගම, ඊට පත්කිරීමට සුදුසුම තැනැත්තීය. ඇය සහ ඇගේ කොමසාරිස්වරුන් පත්වී අවුරුදු දෙකක පමණ කාලයක් තුළ, නැවතත් මානව හිමිකම් කොමිසමේ කීර්තිය අත්පත්කරගෙන ‘ඒ’ ශ්‍රේණියට ඉහළ යෑම ඔවුන්ගේ ඒ කැපවීමේ සංකේතයයි. එහෙත් ඒ අවස්ථාවේදී නිවේදනයක් නිකුත් කළ මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව කීවේ, එය තම ආයතනය ලබාගත් ජයග්‍රහණයක් පමණක් නොව, 19වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය සම්මත කරවා ගැනීම තුළින් ස්වාධීන කොමිෂන් සභා ශක්තිමත් කිරීම ඉල්ලා සිටියා වූ ලංකාවාසී ජනතාවගේද ජයග්‍රහණයක් වන බවයි.
ඒ ගෞරවයෙන් කොටසක් ඒ මොහොතේ ජනාධිපති සිරිසේනටද ලැබුණේය. ඒ 19 වැනි සංශෝධනය බලාත්මක කිරීම සඳහා පෞද්ගලිකවම ඔහු ගත් ප්‍රශංසනීය උත්සාහය නිසාවෙනි. විවිධ රටවල සංචාරය කරන විට, සම්මන්ත්‍රණවලට සහභාගි වන විට, දියුණු රටවල රාජ්‍ය නායකයන් හා රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයන් ඔහු සොයා පැමිණ අතට අත දෙන්නට එක් හේතුවක් වුනේද මානව හිමිකම් ක්‍ෂෙත්‍රයෙහි සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා ගොඩනගාගත් හොඳ නමයි.
එහෙත් දැන් ඉතිහාසයේ පසුගමන් යමින් සිටින ජනාධිපති සිරිසේනට අද මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව පමණක් නොව මානව හිමිකම්ද නයාට අඳු කොළ වන තත්ත්වයක් උද්ගතව ඇත්තේය.
ඇත්ත. ඔක්තෝබර් 26වැනිදා ව්‍යවස්ථා කුමන්ත්‍රණයෙන් පසුව, පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින්නට ඔහු ගත් තීරණය ව්‍යර්ථ කරන ලද්දේ, ඔහුට විරුද්ධව මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් ගොනුකිරීමට ඇති අයිතිය ප්‍රයෝජනයට ගනිමිනි. මේ නිසා මානව අයිතිවාසිකම් යන්න අරහං වන තත්ත්වයක ජනාධිපති සිරිසේන ස්වාභාවිකවම සිටිනවා විය හැකිය. එහෙත්, මානව හිමිකම් නිසා අපරාධකරුවන් ආරක්‍ෂා වනවාය යන, ඉතාම පසුගාමී තර්කය ඔහු රට ඉදිරියට දැමීම නම් ඉතා හානිකරය.
මානව හිමිකම් තිබෙන්නේ අපරාධකරුවන් ආරක්‍ෂා කරන්නට නොවේ. සමස්ත මිනිස් වර්ගයාගේ අයිතිවාසිකම් ආරක්‍ෂා කරන්නටය. අපරාධකරන්නෝද මනුෂ්‍යයෝ නම්, සිරකරුවෝද මනුෂ්‍යයෝ නම්, ඔවුන්ටද ඒ මානව හිමිකම්වල ආරක්‍ෂාව තිබිය යුතුය. මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කරුවන්, මිනීමරුවන් හෝ වෙනත් ඕනෑම අපරාධකරුවකු වේවා ඔවුන්ටද මානව අයිතිවාසිකම් තිබේ. එහෙත්, ඒ අපරාධවලින් ගැලවී යන්නට නොවේ. ඒ බොහෝ අයිතිවාසිකම්, අපේ රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් පමණක් නොව අනෙකුත් නීතිවලින්ද දැනටමත් සහතික කොට තිබේ.
පුද්ගලයන් අත්අඩංගුවට ගැනීම, රඳවා තැබීම, ඔවුන්ට එරෙහිව නඩු විභාගයක් පැවැත්වීම මෙන්ම දඬුවම් ලබාදීමද මානව හිමිකම්වලට යටත්ව සිදුවිය යුතුය. මත්ද්‍රව්‍ය වරදකාරයන්යැ’යි කියමින් ඔවුන් තිරිසනුන් හැටියට සලකන්නට දියුණු ශිෂ්ටාචාරයක ඉඩක් නැත. අද මරණ දඬුවමද ලෝකයෙන් තුරන් වෙමින් පවතින ම්ලේච්ඡ දඬුවමකි. පිලිපීනයේ දුතර්තේ නමැති ජන සංහාරකයා වන්දනා කරන ජනාධිපති සිරිසේන මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කරුවන් එල්ලා මරා දැමීමෙන් මත්ද්‍රව්‍ය නිවාරණය වෙතැ’යි මායාවක ගැලී සිටියි. දුතර්තේට තරම් මිනී මරන්නට හිත හදාගත නොහැකි හෙතෙම, දෙතුන් දෙනකවත් නීත්‍යනුකූලව එල්ලා මැරුවහොත් මත්ද්‍රව්‍ය නිවාරණය වෙතැයි සිතයි. රටේ අනෙකුත් මානව හිමිකම් ක්‍රියාධරයන් මෙන්ම මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවද මිනිසුන්ට මරණ දඬුවම දීමට විරුද්ධය. ඒ, එයින් අපරාධ මර්දනය නොවන බවට, ලෝකයේ සංඛ්‍යාලේඛනමය වශයෙන් ඔප්පුවී ඇති කරුණු නිසා හා ලෝක සම්මතයද එය නිසාය. ඒ ගැන කිහිප වරක්ම ජනාධිපතිවරයා වෙත මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව ලිඛිතවම දන්වා යවා තිබේ.
ජනාධිපති සිරිසේනගේ තේරුම් ගැනීමේ තරමට, මානව හිමිකම් යනු අපරාධකරුවන් ආරක්‍ෂා කරන දෙයක්යැයි සිතුවාට කළ හැකි දෙයක් නැත. එහෙත්, ඒ චෝදනාව ඉතා පැරණිය. නව ලෝකයට නොගැළපෙයි. එවැනි පැරණි මතවාදයක සිටිමින්, යාවත්කාලීන නොවූ මනසක් ඇතිව මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවට පහර එල්ල කිරීම හා රට ශිෂ්ටාචාරයේ ආපස්සට ඇදගෙන යෑම නම්, යුක්ති ගරුක ජනතාව ඉවසා සිටිය යුතු දෙයක් නොවේ.■