පසුගියදා ජාතික චිත්‍රපට සංස්ථාව අලුත් වාර්තාවක් මෙරට චිත්‍රපට සංස්ථා ඉතිහාසයට එකතු කළේය. එනම් ඉතිහාසයේ කෙටිම කාලයක් චිත්‍රපට සංස්ථාවේ සභාපති ධුරය දැරූ සභාපතිවරයා බිහි කිරීමෙනි. පසුගිය 11 වෙනි සිකුරාදා සභාපති ධුරයේ වැඩ භාරගත් සුනිල් සිරිසේන මහතා ඉකුත් 16 වෙනි බදාදා එම ධුරයෙන් ඉල්ලා අස් විය. ඒ දින තුනක සේවා කාලයක් පමණක් ගතකරමිනි. ඔහුගේ මෙම ඉල්ලා අස්වීමේ සිද්ධියට අදාළ නිදාන කතාවක් ද ඇත.
සුනිල් සිරිසේන මහතාට ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වීමට සිදුවන්නේ ඔහු මෙරට දේශීය හා විදේශීය චිත්‍රපට ප්‍රදර්ශනය කරන සමාගමකට රුපියල් ලක්ෂ පහක දඩයක් ගෙවීමට නියම කළ බැවිනි. එම සමාගම මෑතකදී නිකුත් කරන ලද හින්දි චිත්‍රපටයක් ලංකාවේ ප්‍රදර්ශනය කිරීම සඳහා කටයුතු යොදා ඇති අතර චිත්‍රපටය සමග එම චිත්‍රපටයේ දෙමළ පිටපතද ප්‍රදර්ශනය සඳහා ගෙන්වාගෙන තිබේ. හින්දි පිටපත ප්‍රදර්ශනය කිරීමට චිත්‍රපට සංස්ථාවෙන් අවසර ගෙන තිබෙන අතර දෙමළ පිටපත ප්‍රදර්ශනය කිරීමට අවසර ලබාගෙන නොමැත. චිත්‍රපටයේ දෙමළ පිටපත ප්‍රදර්ශනය කරමින් තිබෙන අවස්ථාවක එම සිනමා ශාලාවට පැමිණි චිත්‍රපට සංස්ථාවේ නිලධාරීන් පිරිසක් චිත්‍රපටය ප්‍රදර්ශනය කිරීම නවතා ඇත. අවසානයේ මේ සඳහා ලක්ෂ පහක දඩ මුදලක් ගෙවීමට සමාගමට නියම කරන ලදි.
මෙම දඩ මුදල ගෙවීම වළක්වා ගැනීම සඳහා සාකච්ඡා කිරීමට සමාගමේ නිලධාරීන් පිරිසක් චිත්‍රපට සංස්ථාවේ සභාපති සුනිල් සිරිසේන මුණගැසී තිබේ. සමාගමේ යෝජනාවට අකමැතිවූ සභාපතිවරයා පවසා තිබෙන්නේ මෙම දඩ මුදල ගෙවීමට කටයුතු කරන ලෙසටයි. සිදුවීම සැලවූ එක්තරා ඇමතිවරයෙකු සභාපතිවරයාට දූරකථනයෙන් කතාකොට බැනවැදී තිබෙන්නේ සභාපති ධුරයට ඔහු පත්කරන ලද්දේ තමන්ට වුවමනා වැඩ කටයුතු කිරීමට මිසක ඔහුට අවැසි පරිදි වැඩකිරීමට නොවන බවයි. මෙම බැනවැදීමෙන් පසුව සුනිල් සිරිසේන මහතා සභාපතිධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වීමට තීරණය කළ බව අපට වාර්තා විය. එහෙත්, සිරිසේන මහතාගේ අස්වීමේ ලිපිය භාරගත් බවට දැනුම්දීමක් මේ වනතුරු ඔහුට කර නොමැත.
සිදුවීම සම්බන්ධයෙන් සුනිල් සිරිසේන මහතාගෙන් විමසූ විට තමා විදෙස්ගතව සිටින බැවින් පසුව කතාකරමු යැයි කියා දූරකථනය විසන්ධි කළේය. එහෙත්, කෙටියෙන් ඔහු පැවසුවේ, ‘මට ඇති කියලා හිතුණා. ඒ නිසා දාලා ආවා’ යනුවෙනි.
චිත්‍රපට සංස්ථාවේ සභාපතිධුරයට සුනිල් සිරිසේන මහතා මේ පත්වන්නේ පළමු වතාවට නොවේ. ඔහුගේ පත්වීම් ලිපිය ජනාධිපතිවරයා භාර නොදී තිබෙන බැවින් මෙම ඉල්ලා අස්වීම සිදුවූ බව සිනමාවේදී අශෝක හඳගම ප්‍රකාශ කළේය. සුනිල් සිරිසේන මහතා මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා ජනාධිපතිධුරයට පත්වෙන තෙක් චිත්‍රපට සංස්ථාවේ සභාපතිවරයා වශයෙන් මීට පෙරාතුව වැඩකර තිබෙන අතර අතපසු වී ගිය ජනාධිපති සම්මාන උළෙල දෙකක් පැවැත්වීමට ඔහුට එම ධුරකාලය හෙබවූ අවස්ථාවේදී හැකි වුණි. තරුණ සිනමාකරුවන්ට කිසියම් විදියක ධෛර්යයක් ලබාදෙමින් තිස්ස අබේසේකර මහතාගෙන් පසුව චිත්‍රපට සංස්ථාවේ කටයුතු කළ එකම පුද්ගලයා වශයෙන් සුනිල් සිරිසේන මහතා හැඳින්විය හැකි බව ප්‍රවීණ සිනමා විචාරකයෙක් අප සමග පැවසීය.
මහලොකුවට සැමරූ හැත්තෑ දෙවසරක්
“එයා තනතුරු බලාගෙන හිටපු කෙනෙක් නෙමේ. එයා ඒ ධූරය භාර ගත්තේ එයාට ආරධනා කළ නිසායි. ජනාධිපතිතුමා පත්වීම් ලිපිය දීලා තිබුණේ නැති නිසා, ජනාධිපතිවරයා එම තනතුරෙන් අස්කළොත් තම කීර්තියට හානියක් වෙන නිසා එතැනින් අයින්වුණ බව තමයි අපිට ඔහු ප්‍රකාශ කළේ. දැන් චිත්‍රපට සංස්ථාවට සභාපති කෙනෙක් නැහැ. සභාපති තමයි චිත්‍රපට සංස්ථාවේ ප්‍රධාන තීන්දු තීරණ ගන්න චරිතය වෙන්නේ. මේ තත්ත්වය තුළ සංස්ථාවෙන් කිසි වැඩක් වෙයි කියලා බලාපොරොත්තු වෙන්න පුළුවන් තත්ත්වයක් නැහැ. උදාහරණයක් හැටියට චිත්‍රපටයක් රූගත කරන්න කව්රු හරි කෙනෙක් එනවා කියලා හිතන්න. එහෙම කෙනෙකුට අවසරයක් දෙන්නවත් දැන් කෙනෙක් නැහැනේ. කර්මාන්තයක් හැටියටත් කලාවක් හැටියටත් ඒක හරිම අවාසනාවන්ත තත්ත්වයක්. මහ ලොකුවට ලංකා සිනමාවේ 72 සංවත්සරය සැමරුවානේ. මොකක්ද මේ සමරන එකෙන් කරන්නෙ. අඩු ගානේ අපිට ආඩම්බර වෙන්න දෙයක් කියන්න තියෙනවාද? ඉස්සරහක් ගැන කියන්න තියෙනවාද? ”
ඒ අශෝක හඳගමගේ හඬය. චිත්‍රපට සංස්ථාව කිනම් ආකාරයකින් කටයුතු කළ යුතුද යන්න සම්බන්ධයෙන් හඳගමගෙන් කළ විමසුමේදී ඔහු අදහස් දැක්වීය.
“චිත්‍රපට සංස්ථාව දැනට කරන කටයුතු ටික, රටක චිත්‍රපට සංස්ථාවකින් කෙරෙන්න ඕනෑ කටයුතු කියලා මම හිතන්නේ නැහැ. බොහොම රටවල තියෙන්නේ නැෂනල් ෆිල්ම් කමිෂන් කියන එකක්. ඒකෙන් කරන්නේ රටේ චිත්‍රපටවල ප්‍රමිතිය හදන එක, කලාත්මක චිත්‍රපටවල ප්‍රමිතිය වර්ධනය කරන්න කිසියම් වැඩපිළිවළක් හදන එක, චිත්‍රපටි රෙගියුලේට් කරන එක. රටක සිනමාව ප්‍රවර්ධනය කරන එක තමයි ආයතනයකින් කරන්න ඕනෑ. බංග්ලාදේශය, භූතානය වගේ රටවල පවා තියෙනවා චිත්‍රපට ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ වැඩපිළිවෙළක්. කාන් වගේ සිනමා උළෙල හරහා කරන්නෙත් ඒක. දැන් නිකම්ම නිකම් සංස්ථාවක් කියලා එකක් තියෙනවා අඩු ගානේ ඔළුවක්වත් නැතුව.”
මූල්‍ය අක්‍රමිකතා සහ චිත්‍රපට සංස්ථාව
සභාපතිවරයා සම්බන්ධ මේ ගැටලුව පමණක් නොවේ. පසුගි ය 8 වෙනිදා කොළඹ ප්‍රධාන මහේස්ත්‍රාත් ලංකා ජයරත්න හමුවේ මූල්‍ය අපරාධ විමර්ශන කොට්ඨාසය විසින් කරුණු හෙළිකරමින් පවසන ලද්දේ, ජනමාධ්‍ය හා ප්‍රවෘත්ති අමාත්‍යාංශය යටතේ පැවති සැලසිනේ රූපවාහිනී ආයතනය සහ ජාතික චිත්‍රපට සංස්ථාවේ මුදල් දේශපාලන හා දේශපාලනඥයන්ගේ පෞද්ගලික කටයුතු සඳහා යොදා ගෙන කළ මහා පරිමාණ මූල්‍ය අක්‍රමිකතාවන්ද සිදුවී ඇති බවයි.
2010 සිට 2015 යන කාලවකවානුව තුළ මෙම අක්‍රමිකතාව සිදුව ඇති බව මූල්‍ය අපරාධ විමර්ශන කොට්ඨාසයේ ඒකක 08 වැඩබලන ස්ථානාධිපති උපපොලිස් පරීක්ෂක ධම්මික ද සිල්වා අධිකරණයට එදින කරුණු ඉදිරිපත් කළේය. මෙම අක්‍රමිකතාව සම්බන්ධයෙන් ලිඛිත තොරතුරු ඇති බව ද ධම්මික ද සිල්වා අධිකරණය හමුවේ ප්‍රකාශ කළ අතර 2013 වර්ෂයේ පැවති පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලීය රාජ්‍ය නායක සමුළුව වෙනුවෙන් සැලසිනේ රූපවාහිනී ආයතනය කළ ප්‍රවර්ධන වැඩසටහන් මගින් හා 2015 වර්ෂයේ පැවති ජනාධිපතිවරණ ප්‍රවර්ධන වැඩසටහන් මගින්ද සැලසිනේ ආයතනය සහ ජාතික චිත්‍රපට සංස්ථාව මුදල් වියදම් කොට දූෂණයක් සිදුකොට ඇත. මෙම මුදල් දේශපාලනඥයන්ගේ පෞද්ගලික කටයුතු සඳහාද යොදා ගෙන තිබෙන බව ‘අනිද්දා’ අපට වාර්තා විය. මේ සම්බන්ධ වැඩිදුර පරීක්ෂණ කිරීමට සැලසිනේ ආයතනය සහ ජාතික චිත්‍රපට සංස්ථාව විසින් පවත්වාගෙන යන ලද බැංකු ගිණුම් දෙකක විස්තර අධිකරණයට ලබාදෙන මෙන් ලංකා ජයරත්න ප්‍රධාන විනිසුරුවරිය බැංකු දෙකේ කළමනාකාරවරුන් වෙත නියෝග කොට තිබේ.
මෙවැනි මූල්‍යය අක්‍රමිකතාවන්ගේ සිට පරිපාලනය සඳහා ප්‍රධානියෙකු නොමැති අඩුවෙන්ද බැටකන ජාතික චිත්‍රපට සංස්ථාවේ සහ මෙරට සිනමා කර්මාන්තයේ අනාගතය යහපත් එකක් වනු ඇති යැයි සිතිය නොහැක. සුනිල් සිරිසේන මහතාගේ ඉල්ලා අස්වීමේ සිදුවීමෙන් පෙනෙන්නේ යහපාලන රජය පවා නිලධාරීවාදයට යටව ඇති බවයි. ඇමතිවරයෙකුගේ මැදිහත්වීම මත පෞද්ගලික ආයතනයකට නියම කළ දඩමුදල් නොගෙවා පැහැර හැරීමට කටයුතු කිරීම නීතියේ ස්වාධීනත්වයට මෙන්ම මෙරට රාජ්‍ය පරිපාලනයටද එක්කරන්නේ කැළලකි.
කලාව දේශපාලනය සම්බන්ධ නිර්මාණාත්මක භාවිතාවක් පමණක් වන අතර, ‘දේශපාලනයට කලාව මෙසේ විය යුතු යැ’යි තීරණය කිරීමට නොහැක. කලාව ස්වාධීන වන තරමට එහි උන්නතිය සතුටුදායක වනු ඇත. එහෙත් කලා කටයුතුවලට දේශපාලනඥයන් මැදිහත්වීම නිසා කලාව මිහිදන් වන තත්ත්වයක් නිර්මාණය වේ. තිස්ස අබේසේකර මහතාගෙන් පසුව මෙරට සිනමාවේ උන්නතිය යම් දෙයක් කළ මෙම නිලධාරියාට සභාපති ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වීමට සිදුවී තිබෙන්නේ මෙම දේශපාලන හස්තයන්ගේ බලපෑම නිසාවෙනි.
චිත්‍රපට සංස්ථාවේ පවතින මෙම අර්බුදකාරී තත්ත්වය මැඬලීමට කළ යුත්තේ කුමක්ද?■
■ බාසුරු ජයවර්ධන
