රට පුරා පිහිටි ගල් අඟුරු රැස් කරන මධ්‍යස්ථාන කිහිපයකින් හමු වන මිනිස් ශරීර කොටස් පිළිබඳ ආන්දෝලනාත්මක පුවතක් හරහා එම ශරීර කොටස්වල හිමිකරුවන් කවුද? ඔවුන්ට සිදු වූයේ කුමක්ද? යන්න සොයා අර්ධ දස වසරක් තුළ මෙහෙයවන විමර්ශනයක් පිළිබඳ කතා පුවතක් Black Coal, Thin Ice චිත්‍රපටය තුළින් රැගෙන එයි.
චීන සිනමාවේ හත්වන පරපුර නියෝජනය කරන සිනමාකරුවන් දෙදෙනාගෙන් කෙනෙකු වන දියාවෝ යිනෑන්(DiaoYinan) විසින් නිර්මාණය කරන ලද මෙම සිනමා පටය 64 වන බර්ලින් සිනමා උළෙලේ Golden Bear සම්මානයට පාත්‍රවිය. සමාජවාදී ලේබලයෙන් පෙනී සිටිමින් එහි අවම මූලධාර්මික ප්‍රවේශයන් පවා අමුඅමුවේ උල්ලංඝනය කරන චීනය තුළ, සමාජයේ ක්‍ෂුද්‍ර තලයේ වන ප්‍රචණ්ඩත්වය තුළින් සමස්ත සමාජ දේහය පිළිබඳ චිත්‍රයක් මවන්නට මෙම සිනමා පටය සමත් වන්නේය.
වර්තමානික ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකමය සහ සංස්කෘතිකමය පරමාදර්ශී මොඩලය ලෙස දේශපාලන සමහර බලාධිකාරීන් විසින් යෝජනාකර සිටින චීනය තුළ වන අසමතුලිත ප්‍රාග්ධන සමුච්චනයන් බෙදී යාමේ විසමතාව මත හටගැනෙන පහත මාලයේ ප්‍රචණ්ඩත්වය හා එහි ආර්ථිකමය, සංස්කෘතිකමය හැසිරීම මෙම සිනමා පටයෙහි වන කතාන්තරයට යටිපෙළින් සාකච්ඡා කෙරෙයි.
1999 වසරින් ආරම්භ වන සිනමා පටයේ ආරම්භක දර්ශනයම කියාපාන්නේ චීන ආර්ථිකයේ ප්‍රධාන ප්‍රාග් ධන උත්පාදන කර්මාන්තයක් වන ගල් අඟුරු කර්මාන්තය තුළ වන අනාරක්ෂිත ශ්‍රමය කොල්ලකෑමේ ප්‍රතිඵලයකි. ඒ අනුව ගල් අඟුරු කර්මාන්ත ශාලාවක වසර අටක කාලයක් සේවය කළ Lian Zhijun මියගිය තැනැත්තා බව හඳුනා ගනී. ඔහුගේ මරණයට හේතු සොයා යන පරීක්ෂක Zhang සහ ඔහුගේ සගයා, මෙය හුදෙකලා මරණයක් පමණක් ම නොවන බවත්, එහි පිටුපස දාම ඝාතනයක් ඇති බවත් අනාවරණය කර ගනී. මේ සම්බන්ධයෙන් තමන් සැක කරන තැනැත්තාගේ සහෝදරයන්ගෙන් කරුණු විමසීමට යන මෙම පරීක්ෂකයන් දෙපළ හා සිදුවන වෙඩි හුවමාරුවකින් අනතුරුව සැකකරුගේ සහෝදරයාත් ඔහුගේ මිතුරාත් මියයති. පසුව කර්මාන්ත ශාලාවේ මියගිය Lian Zhijunගේ අළු සිය බිරිඳ වන Wu වෙත භාර දීමට පරීක්ෂක Zhang සහ ඔහුගේ සගයා ඈ වෙත යති. ඒ වන විට ඇය ඍදබට ඍදබට නමැති රෙදි සෝදන ආයතනයේ සේවය කරන්නීය.
අනතුරුව ආරම්භ වන්නේ 2004 වසරයි. කාලයත් සමග Lian Zhijun මරණය අමතකව ඇති අතර Zhang පොලිසියෙන් ඉවත්ව ඇත. මේ වන විට ඔහු බේබදු ආරක්ෂක නිලධාරියෙකි. වැන්දඹු Wu තවමත් Rong Rong සේවය කරමින් සිටින්නීය. පෙර පරිදිම, 1999 වසරේ සිදු වූ සිදුවීම හා සමාන සිදුවීම් කිහිපයක් ම යළිත් සිදුව ඇත. මේ තත්ත්වය පිළිබඳව නැවත සිතා බලන Zhang සිය සගයා හා එක්ව යළිත් සෝදිසි කිරීම් ආරම්භ කරයි. ඒ අනුව ඔහු මුලින්ම Rong Rong ආයතනය වෙත යයි. එහි ගොස් එහි හිමිකරුගෙන් Wu පිළිබඳව අසා සිටින Zhangට දැනගන්නට ලැබෙනුයේ ඇය ඉතා අපරික්ෂාකාරී ආකාරයෙන් එහි සේවය කරන බවත් වරක් යුවාන් 28000කට අධික කබායකට ඇය හානි කළ බවත්ය. ඒ පිළිබඳව දින කිහිපයක්ම කබායේ හිමිකරු පැමිණිලි කළත් පසුව ඔහු එහි කිසි දිනක පැමිණ නැති බවත්ය.
කිසියම් සැකයක් මතුව ඇති පරීක්ෂක Zhang වැන්දඹු Wu හා මිත්‍රවීමට උත්සාහ කරයි. එලෙස මිත්‍ර වීමට දරන උත්සාහයක් ලෙස වරෙක ඔහු ඇයට Ice Skating සඳහා ආරාධනා කරයි. එලෙසම ඇය පසුපස ලු‍හුබැඳීම ද කරයි. මේ සිදුවීම් අතරතුර මොවුන් දෙපළ පසුපස ලු‍හුබැඳීමට Zhangගේ සගයා අමතක නොකරයි. ඔහු විසින් පරීක්ෂක Zhang වෙත, වැන්දඹු Wu පිළිබඳව අවධානය යොමු කරන ට්‍රක්රථ රියදුරෙකු පිළිබඳව අවධානය යොමු කරනු ලබන අතර, ඒ පිළිබඳව ඔහු අත්අඩංගුවට ගෙන ප්‍රශ්න කිරීමට උත්සාහ කරන විට ට්‍රක්රථ රියදුරු Ice Skating සපත්තුවල ඇති බ්ලේඞ් ආධාරයෙන් එල්ල කරන ලද පහර දීමකින් Zhangගේ සගයා මියයයි. මෙම සිදුවීමෙන් අනතුරුව ට්‍රක්රථ රියදුරු පසුපසZhang විසින් කරනු ලබන ලු‍හු බැඳීමෙන් ඔහු අනාවරණය කරගනු ලබන්නේ මෙලෙස මරණයට පත්කරන ලද පුද්ගලයන්ගේ සිරුරු කොටස් ගල් අඟුරු ප්‍රවාහනය කරන දුම්රිය පෙට්ටිවලට දමා රට පුරා විසුරුවා හරින බවයි. එය මීට වසර පහකට පෙර ඇති වූ තත්ත්වය හා සමාන බවයි.
අනතුරුව Wu මාර්ගයෙන් කරුණු අනාවරණය කර ගන්නා Zhang දැනගත හැකි වන්නේ 1999 වසරේ දී මියගොස් ඇත්තේ ඇගේ සැමියා නොවන බවයි. තමා ඔවුන් ඉදිරියේ වළලන ලද්දේ සිය සැමියාගේ අළු නොවන බවත් පවසයි. ඇගේ සැමියා එම වසරේ කිසියම් සොරකමක් කරන විට ඔහු අතින් කිසියම් අයෙකු මියගිය අතර ඔහුගේ සිරුරු කොටස් ගල්අඟුරු ප්‍රවාහනය කෙරෙන දුම්රිය මඟින් රට පුරා විසුරුවා හැර ඇති බවත් පවසයි. ඉන් අනතුරුව මේ වන තුරු ඔහු තම ස්වාමියා ලෙස තමාට අභිමුඛ වී නොමැති අතර ඇය පිළිබඳව සෑම විටකම සෝදිසියෙන් සිටින බවත් කියයි. එලෙසම තමාට කිසියම් අයෙකු සමීප වීමට උත්සාහ දරුවොත් ඒ ඔහුගේ අවසානය වන බවත් ඇය පවසයි.
මෙලෙස මියගිය අය අතර මිල අධික කබායේ හිමිකරු ද වන බව ඇය කියයි. ඔහු Daylight Fire Works Club හිමිකරුවා බවත් තමාගේ අතින් කබායට සිදු වූ හානිය වෙනුවෙන් ඇයගෙන් ලිංගික අල්ලසක් ලබා ගැනීමට ඔහු තැත් කළ අතර තමා විසින් ඔහු මරණයට පත්කරන ලද බවත්, සිය සැමියා විසින් සුපුරුදු පරිදි මෘතශරීර කොටස් දුම්රිය මාර්ගයෙන් රට පුරා විසුරුවා හරින ලද බවත් ඇය පාපොච්චාරණය කරයි. එලෙසම අවසානයේදී ඇයගේ ආධාරයෙන්ම සැමියා පොලිසිය විසින් ඝාතනය කෙරෙයි. කෙසේ නමුත් වසර පහකට අනතුරුව දාම ඝාතනයට වගකිව යුත්තේ Wu බව පොලිසිය විසින් අනාවරණය කර ගැනීමෙන් අනතුරුව ඇය අත්අඩංගුවට ගනු ලබයි.
පැය එකයි මිනිත්තු හතළිස් නවයක ධාවන කාලයකින් යුතු මෙම සිනමා පටය සෞන්දර්යාත්මක භාවිතයකින් යුතු සිනමා පටයක් නොවන අතර ප්‍රේක්ෂකයාට ආයාසයකින් යුතුව නැරඹීමට සිදුවන්නකි. එහෙත් ප්‍රධාන කතාන්තරයට යටින් රූපරාමු තුළින් ගෙනෙන දේශපාලනික අදහස ප්‍රබල එකකි. සංවර්ධිත නගර තුළ වන අහස උසට නැගුණු ගොඩනැගිලි, සුපිරි වෙළෙඳ සංකීර්ණවලට සමාන්තරව ග්‍රාමීය සහ අර්ධ නාගරික චීනය තුළ වන ආර්ථිකමය තත්ත්වය, එහි ඇති ගොඩනැගිලි හා මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් මගින් නිරුපණය කෙරෙයි. ලෝක ජනගහනයෙන් 1/5 ක් නියෝජනය කරන චීනය තුළ වන ආර්ථික අසමතුලිතතාව මෙම තල දෙක නිර්මාණය වීමට ප්‍රධාන වශයෙන් බලපා ඇති බව මෙම රූප රාමු තහවුරු කරයි. මෙම තත්ත්වය තුළ ග්‍රාමීයයන් හා අර්ධ නාගරිකයන්ගේ ප්‍රධාන ආර්ථික උත්පාදන කටයුත්ත ලෙස එක්කෝ කර්මාන්ත ශාලාවක වැඩ කිරීම හෝ නැතිනම් ගල්අඟුරු පතලක සේවය කිරීම තෝරා ගැනීමට නිරායාසයෙන්ම සිදු වේ. ඒවා තුළ වන ශ්‍රම මංකොල්ලයත් අනාරක්ෂිත ශ්‍රමයත් නිසා ඔවුහු දැඩි පීඩාවට ලක් වෙති.
ලෝකයට සංවර්ධනයේ සිනාමුසු මුහුණ නාගරික චීනය මඟින් නිරූපණය කෙරෙන අතර එය ගොඩනැංවීමට අවශ්‍ය කෙරෙන ප්‍රාග්ධනය නිර්මාණය කෙරෙන ග්‍රාමීය හා අර්ධ නාගරික ජීවිතවල ඇති පීඩාව දුගීබව, අවවරප්‍රසාදිතබව, අධ්‍යාපනික හිඟකම, ප්‍රචණ්ඩත්වය සෑම විටකම නාගරිකත්වයේ ගොඩනැගිලි උද්‍යානවලින් වසාදමා ඇත. මෙවැනි චීනයක් සංවර්ධිත ආර්ථික මොඩලයක් ලෙස ලංකාවේ අප ඉදිරියේ නිරූපණය කරන සමහර දෘෂ්ටිවාද තනන්නන් පසුගිය දශකයට අධික කාලය තුළ අප රට තුළද කළේ මෙය නොවේද? නාගරික සංවර්ධනයේ බෝඞ් ලෑල්ලට මුවා වී නගරබදව සිටි අහිංසක ජනතාව නගරයෙන් පිටට ගෙන ගොස් ගාල් කළේය. එලෙස ගෙනයාමේදී ඔවුන්ගේ ඉඩම් කොල්ලකා ඒවා රාජ්‍ය පරිභෝජනයට ලබා ගත්තේ නැත. ඒවා සිංගප්පූරුවේ චීනයේ හෝ මැලේසියාවේ ව්‍යාපාරික ආයතනවලට විකුණා දැමුවේය. බුලත්විට කඩයක්, පත්තර ලැල්ලක් දමාගෙන ජීවත්වූවන්ට සිය ජීවිකාව අහිමි විය. ඒ වෙනුවට සුඛෝපභෝගී වෙළෙඳසැල් බිහිවිය. ඔවුන්ට යන්න තියා සිතන්නටවත් බැරි ඒවා නාගරික මධ්‍යම පන්තියට උත්තේජනයන් ලබා දෙන්නට විය. එකී සංවර්ධනයේ වේගය කෙතරම්ද කිවහොත් නගරාශ්‍රිතව සිටි හිඟන්නෝ ද හිටිහැටියේම අතුරුදහන් වූහ.
මෙවන් තිරිසන් සමාජ සංස්කෘතික මොඩලයක් චීනයේ මෙන් ම අප රටේද ක්‍රමයෙන් ක්‍රියාත්මක වන්නට විය. සංස්කෘතික විප්ලවයට මුවා වී ප්‍රතිවාදීන් මිලියන හැත්තෑ අටක් ඝාතනය කොට නාමික සමාජවාදී චීනය නිර්මාණය කළ මාවෝ මෙන් මෙහි ද විකල්ප මතධාරීන් ඝාතනය කළේය. ඇතැමුන් දේශපාලන සිරකරුවන් බවට පත් කළේය. චීනයද පස්වන පරපුරේ සහ හත්වන පරපුරේ ඇතැම් සිනමාකරුවන්ගේ නිර්මාණ තහනම් කොට රටෙන් පිටුවහල් කළේය. ඒ හා සමානම තත්ත්වයන් චීනය පුර්වාදර්ශය කරගත් අපේ දේශපාලන රෙජීමයන් විසින් ද සිදු කළේය. සිනමා පට තහනම් විය. ලේඛකයන් ඝාතනය කළේය. ඒ වෙනුවට චීනයේ පස්වන පරපුරට පෙර මෙන් අතිතකාමී කතාවන් සිනමාව විසින් ගෙන විත් එය පාලනයේ දෘෂ්ටිවාදය හා බද්ධ කරන්නට විය.
දියාවෝ යිනෑන් (DiaoYinan)ගේ Black Coal, Thin Ice චිත්‍රපටයෙන් ගෙනෙන ප්‍රධාන කතාවට පසුබිමින් දුවන ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන රෙජිමයන් විසින් ඉදිකිරීමට සිහින දකින චීනයට යටින් ඇති, ග්‍රාමීය හා අර්ධ නාගරික චීනය ලංකාව තුළ නිර්මාණය වුවහොත් එය අවාසනාවකි. අනාගතයේදී අපෙන් සූදානම් ද යන්න අසන අයට පිළිතුරු සැපයීමට පූර්වයෙන්, ආයාසයකින් වුවත් නැරඹිය යුතු සිනමා පටයක් ලෙස Black Coal, Thin Ice නම් කළ හැකි වන්නේ ඒ තුළින් අනාගතයට අවැසි දේශපාලන සවිඥානිකත්වයක් ගොඩනගන නිසාය.■
■ වරුණ සූරියආරච්චි
