ශ්‍රී ලංකාව සිංගප්පූරුවක් කිරීම යනු ලංකාවේ අනාගතය ගැන දැකිය හැකි භයානකම සිහිනයක්. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ පසුගිය සතියක වියත්මඟ සංවිධානයේ වේදිකාවකදී තමන් ජනාධිපතිවරණට ඉදිරිපත් වෙන බව කීවා. ඒ කතාව සම්පූර්ණයෙන්ම ගතහොත් විනාඩි අටක් වුණා. ඔහුගේ මුල් විනාඩි අට වැය වුණේ පුද්ගලයන්ගේ අයිතිවාසිකම් එතරම් වැදගත් නැති බවත්, සාමූහික අයිතිවාසිකම් වඩා වැදගත් වන බවත් සංවර්ධනයක් සිදු කළ හැක්කේ පුද්ගල අයිතිවාසිකම් ගැන නොසිතා, පොදු සමාජය ගැන කල්පනා කිරීමෙන් බවත් යෝජනා කරන්නට.
මේ අදහස් ලෝකයට අලුත් නැහැ. මේ ආසියානු සංවර්ධන මොඩලය 1950න් පසුව ආසියානු රටවල් රැ සක් ක්‍රියාවට නැංවුවා. ඒ ආසියානු සංවර්ධන මොඩලයේ අඳුරුම කතාව ඕනෑ තරම් කතාබහට ලක්වී තිබෙනවා. අපි කෙටියෙන් හෝ සටහන් කර තබන්නට උත්සාහ කරන්නේ පුද්ගල අයිතිවාසිකම් හා නිදහස අමතක කොට ආර්ථික සංවර්ධනයක් සෙවූ සිංගප්පූරුවේ කතාව.
ලී ක්වාන් යූ
ලොව කුඩාම රටක් වුව, අද සිංගප්පූරුව ලොව ධනවත්ම රටක්. ව්‍යාපාරවල යෙදීම සඳහා සුදුසුම තැනක්. පිරිසිදුම රටක්. දැවැන්ත ධනවතුන් බොහෝදෙනෙක් සිංග ප්පූරුවේ ඉන්නවා. බි්‍රතාන්‍ය පාලනයේ පසුව, මැලේෂියාව සමඟ ටික කාලයක් සිටි සිංගප්පූරුව නිදහස් රටක් බවට පත්වුණේ 1968 දී. නිදහස් සිංගප්පූරුවේ පළමු අගමැතිවරයා බවට පත්වෙන්නේ මැතිවරණයෙන් ආසන සියල්ලම ජයග්‍රහණය කළ ලී ක්වාන් යූ විසින්. ලී ක්වාන් යූ කියන්නේ උගත් සහ කාර්යක්ෂම මිනිසෙක්. ඔහු සිංග ප්පූරුව සංවර්ධනය කිරීම ගැන කල්පනා කළා. ඔහු සංවර්ධනය ලෙස දුටුවේ ආර්ථික වශයෙන් සිංගප්පූරුව ගොඩගැනීමයි.
ඒ නිසා ඔහු පුද්ගල අයිතිවාසිකම්, ප්‍රකාශනයේ නිදහස වෙනුවට ආණ්ඩුවේ දැඩි පාලනයට යටත් වූ පුරවැසියන් පිරිසක් නිර්මාණය කරගත්තා. වෘත්තිය සමිති මර්ධනය කොට, කම්කරු අයිතිවාසිකම්වලට ඉඩ අසුරා දැම්මා. වර්ජන, විරෝධතාවලට ඉඩ දුන්නේ නැහැ. විරුද්ධ මතධාරීන්ව නිහඬ කළා. අත්අඩංගුවට ගත්තා.
සංවර්ධනයේ වන්දිය
1976 දෙසැම්බරයේදි සිංගප්පූරුවේ මාධ්‍යවේදියෙකු විසින් ලන්ඩන් ෆයිනෑන්ෂල් ටයිම්ස් වෙත ලිපියක් ලියා තිබුණා. එය පටන්ගෙන තිබුණේ සිංගප්පූරුව පිරිසිදුම සහ කොළ පැහැම නගරයක් ලෙස හඳුන්වමින්. සිංගප්පූරුවේ යාචකයන් නැති බවත් සියලු‍ම දෙනාගේම පාහේ හිසට වහළක් හිමි බවත් ඔහු ලියා තිබුණා. එහෙත් ඉන්පසුව ඔහු පෙන්වා තිබුණේ එම සංවර්ධනයේ අඳුරු පැත්ත. රජය විසින් මාධ්‍ය ආයතන මර්ධනය කිරීම, විවේචකයන්ව මර්ධනය කිරීම, ශිෂ්‍යයන්ට හා කම්කරුවන්ට දරාගත නොහැකි බරක් පැටවීම ගැන එහි විවේචනය කර තිබුණා.
සති හයකට පසුව එම මාධ්‍යවේදියාව කොමියුනිස්ට්වාදී ක්‍රියාකාරිකයෙකු ලෙස හඳුන්වමින් අත්අඩංගුවට ගෙන තිබුණා. පසුව ඔහුට ජාතික රූපවාහිනී නාලිකාවක බලහත්කාරයෙන් ලබාදුන් සමාව ඉල්ලා සිටීමේ ප්‍රකාශයක් කියවන්නට සිදුව තිබුණා. මාධ්‍යවේදීන්ට පමණක් නොවෙයි. රජයට විරුද්ධව අදහස් දැක්වූ පුරවැසියන් රැ සකට මෙවැනි පීඩාවන්ට මුහුණදීමට සිදුව තිබෙනවා. බොහෝ දෙනෙක්ව රජය විවේචනය කිරීමේ වරදට අත්අඩංගුවට ගෙන තිබෙනවා. නඩු නැතිව එවැනි බොහෝ දෙනෙක්ව අත්අඩංගුවට ගැනුණා. දරුණු දඬුවම් නියම කෙරුණා. ආණ්ඩු විරෝධී අදහස් ලියූ පුවත්පත්වලට මුද්‍රණය කළ හැකි පිටපත් ප්‍රමාණය ආණ්ඩුවෙන් නියම කළා. එවැනි පුවත්පත්වලට මුද්‍රණය කළ හැකි වුණේ සීමිත පිටපත් ප්‍රමාණයක්. ජනමාධ්‍යවලට කැමති මතවාදයක් ප්‍රකාශ කිරීමට අවසර දිය නොහැකි බව 1988 අප්‍රේල් 14 වැනිදා ලෝක මාධ්‍ය ඉදිරියේ ලී ක්වාන් යූ සිදුකළ දීර්ඝ කතාවකදී සඳහක් කළා. අද මාධ්‍ය නිදහස යැයි සලකන සියලු ප්‍රමිතීන් උල්ලංඝනය කළ යුතු බව එදා ලී ක්වාන් යූ කළ දීර්ඝ කතාවේදී කීවා. සියළු මාධ්‍ය ආයතනවලට කැමති දෙයක් ප්‍රකාශ කිරීමට ඉඩ දුන් රටවල් අසාර්ථක වී තිබෙන බව ඔහු චෝදනා කළා. අදහස් මර්ධනයට ලක්වීම සිංගප්පූරුව ආර්ථික වශයෙන් සංවර්ධනය කිරීම වෙනුවෙන් ගෙවන්නට සිදුවූ මහා වන්දියෙහි කොටසක් වුණා.
පීඩනය හා අසාධාරණය
කතාකිරීමට නිදහසක් ඕනැ ඇයි? සිංගප්පූරුම මේ තරම් දියුණු නම්. ලෝකයේ ධනවත්ම රටක් නම්. ඉහළම තාක්ෂණය හා ඉහළම පහසුකම් ලැබිය හැකිනම්. තව මොනවා ගැන පැමිණිලි කරන්නද? එහෙත් මේ සංවර්ධනය කියන්නේ සිංගප්පූරුවේ කතාවෙහි පිටකවරය පමණයි. ඇතුළු පිටු පෙරළද්දී සිංගප්පූරුවේ ජීවිතය සිතූ තරම් සුන්දර නැති බව හැඟෙනවා.
කම්කරුවන් විඳින්නේ දැවැන්ත පීඩනයක්. සාමාන්‍ය කම්කරුවන්ටත් වඩා විශේෂයෙන්ම වියපත් කම්කරුවන් ලබන්නේ හිතාගන්නටත් බැරි තරම් අඩු වැටුපක්. ඔවුන්ට ආහාරවේල් සරි කරගන්නට පමණක් කොඳු ඇට කැඩෙන අන්දමේ රැකියා කරන්නට සිදුවෙනවා. කම්කරුවන්ට තමන්ගේ අයිතිවාසිකම් ඉල්ලා සිටින්නට වෘත්තිය සමිති නැහැ. ආයතන හිමිකරුන්ගේ අනුකම්පාව මත පමණක් යැපීමට ඔවුන්ට සිදුවෙනවා. කියන්නේ ලොව විශාලම ආදායම් පරතරයක් තියෙන රටක්. ධනවතුන්ගේ ආදායම් ක්‍රම ක්‍රමයෙන් පුළුල් වෙද්දි, කම්කරුවන්ගේ ආදායම් එන්න එන්නම සීමා වෙනවා. මේ වෙද්දී නිවෙස් අහිමිවූවන්ගේ ප්‍රමාණයත් වැඩි වෙන්නට පටන්ගෙන තිබෙනවා. ලෝක බැංකුවේ ජිනී දර්ශකය අනුව ඉක්වදෝර්, නේපාල්, රුවන්ඩා වැනි රටවල් අතර සිංගප්පූරුවද ලොව විශාලම ආදායම් පරතරයක් ඇති රටක් ලෙස සැලකෙනවා. සිංග ප්පූරුවේ විශාල පිරිසක් විදේශ රටවල පුරවැසිභාවය සොයන තත්ත්වයක්ද තිබෙනවා. සිංගප්පූරුවේ ජීවත්වීම විශාල මානසික පීඩනයක් ගෙන දෙන කාරණයක්. ඒ පීඩනය නිසාම සිංගප්පූරු ජාතිකයන් දරුවන් හැදීමට වැඩි කැමැත්තක් දක්වන්නේ නැහැ.
අනෙක් අතට අදහස් වලට නිදහස් පසුබිමක් නැතිනම් මිනිසුන්ගේ පරිකල්පනයත් සීමා වෙනවා. හැඟීම් විරහිත කොන්ක්‍රීට් ගොඩනැඟිලි හා ධනය මිස සිංගප්පූරුවේ ක්‍රීඩාව හා කලාව පිළිබඳව කතාකරන්නට කිසිවක් නොමැති තරම්. සිංගප්පූරුවෙන් අපට ඇසෙන කතා නැහැ. ලෝකයේ ධනවත්ම රටවල් දහය අතර සිටියත්, සිංගප්පූරුව ඔලිම්පික් ඉතිහාසයටම දිනා ඇත්තේ එක් රන් පදක්කමක් හා රිදී පදක්කම් දෙකක් පමණයි. ආණ්ඩුවෙන් නියම කළ විනයකට අනුව, ආණ්ඩුවෙන් නියම කළ අධ්‍යාපනයක් ලබා, ආණ්ඩුවෙන් නියම කළ ආකාරයේ ජීවිතයක් ගත කරන අර්ධ මනුෂ්‍ය යන්ත්‍රවලින් පිරි කර්මාන්තශාලාවක් ලෙස මිසක, සැබෑ මිනිසුන් සිටින පණගැහෙන සමාජයක් ලෙස සිංගප්පූරුව ගැන කතාකිරීම අසීරුයි.
අද තත්ත්වය
එදා මෙන්ම අදත් සිංගප්පූරුව මානව හිමිකම් දැඩිව කඩකරන රටක් ලෙස සැලකිය හැකියි. එදාටත් වඩා අද පීඩිතයන් ප්‍රමාණය වැඩිවී සිටිනවා. හඬක් අවැසි ලොකු පිරිසක් ඉන්නවා. ඒත් ඔවුන් වෙනුවෙන් හඬ නැඟීම නීතියෙන්ම තහනම් කර තිබෙනවා.
කොටින්ම කිව්වොත් ලී ක්වාන් යූගේ මුනුපුරා ලී ෂෙංග්වූ පවා දැන් ඉන්නේ ස්වයං පිටුවහලක. ඒ ඔහු විසින් තමන්ගේ මාමා හෙවත් සිංගප්පූරුවේ වත්මන් අගමැතිවරයාව විවේචනය කරමින් ෆෙස්බුක්හි පළ කරන ලද අදහසක් පිළිබඳව ප්‍රසිද්ධියේ සමාව ගන්නැයි රජයෙන් සිදුකළ නියෝගයක් ප්‍රතික්ෂේප කළ නිසා.
කුමන හෝ හේතුවකට ඒකාධිපතියන්ගේ මඟ යමින්, සිංගප්පූරුවේ නායකත්වයට ලී ක්වාන් යූ විසින් තෝරාගත්තේ තමන්ගේ පුතා වන ලී සියෙන් ලු‍න්ග්ව. තමන්ගේ මාමා ගැන ලී ෂෙන්ග් වූ කියන්නේ මෙහෙම.
“මම දන්නේ නැහැ මගේ සීයා තමන්ගේම පුතාව නායකත්වයට තෝරාගත්තෙ ඇයි කියලා. ඊළඟ අගමැතිවරයා ලෙස තෝරාගන්නට සුදුසුකම් හා දක්ෂතාවය තිබෙන බොහෝ දෙනෙක් ඉන්නවා. ඔබ අධිතක්සේරුවට ලක් කරන එක් පුද්ගලයෙක් මේ ලෝකයෙ ඉන්නවානම්, ඒ තමන්ගේම පුතා. ඔහුව තෝරාගත්තෙ ඇයිද කියා මම දන්නෙ නැහැ.”
ලී ක්වාන් යූගේ මරණයත් සමග 2015 පැවති අවසන් මැතිවරණයෙන්ද විශාල ජයග්‍රහණයක් ලබන්නට ලී සියෙන්ග් වූගේ ජනතා ක්‍රියාකාරී පක්ෂය සමත් වුණා. ඒ අනුව පාර්ලිමේන්තුවේ 70%ක බලයක් ඔහුට තිබෙනවා. එහෙත් 2015 දී තිබුණු උද්යෝගය මේ වෙද්දී දුර්වල වෙන්නට පටන් අරගෙන. නැවතත් සිංගප්පූරුව කිසිදු විනෝදයක් නැති, අර්ධ යාන්ත්‍රික ජීවිතවනට මලානික ලෙස හුරුවෙන්න පටන් අරන්. ඒක් ඒ අස්සේ නිදහස ගැන හා හූවක් සිංගප්පූරු පුරවැසියන් අතරින් අද නැඟෙන්නට පටන්ගෙන තිබෙනවා. විශේෂයෙන්ම සමාජ මාධ්‍ය වැනි වේදිකා තුළ ස්වයං පිටුවහලක සිටින සිංගප්පූරු ජාතිකයන් තම අදහස් සිංග්පූරු ජාතිකයන් සමඟ හුවමාරු කරගන්නවා. ආණ්ඩුවට මේවා පාලනය කිරීම අසීරුයි. ඒ නිසා ඉදිරි මැතිවරණයකදී ජනතා ක්‍රියාකාරී පක්ෂයේ බලය නොසිතූ ලෙස දුර්වල වෙනු ඇතැයි ඇතැමුන් කල්පනා කරනවා. ඒත් අදත් විපක්ෂයේ දේශපාලනය කිරීම පමණක් නොවෙයි, ස්වාධීනව අදහස් පළකිරීම පවා වරදක් ලෙස සැලකෙන නිසා, ශක්තිමත් විපක්ෂයක් නිර්මාණය කරගැනීම අසීරුයි.
චියා තායි පෝ කියන්නේ මුල් කාලයේ සිට සිංගප්පූරු පාලකයන්ගේ ක්‍රමවේද විවේචනය කළ අයෙක්. ඔහු සිංග ප්පූරු පාර්ලිමේන්තුවේ හිටපු මන්ත්‍රීවරයෙක්. ආණ්ඩුව විවේචනය කිරිම නිසා. ඔහුව ලී ක්වාන් යූගේ අණ අනුව අත්අඩංගුවට ගැණුනා. වසර 32ක් කිසිම නඩුවක් නොඅසාම අත්අඩංගුවේ තැබුවා. කිසිදු වරදක් කර ඇතැයි ඔහුට චෝදනා තිබුණේ නැහැ.
චියා තායි පෝව අනුස්මරණය කරමින් කලාකරුවෙක් වන සීලන් පාලේ විසින් 2018 ඔක්තෝබර් මාසයේදී සිංගප්පූරුවේ වීදියක ප්‍රෆෝමන්ස් ආට් එකක් ඉදිරිපත් කර තිබුණා. ඔහුව අත්අඩංගුවට ගැනුණා.
සීලන් පාලේ මෙන් තනි පුද්ගලයෙකු වීදියක කලාකෘතියක් ඉදිරිපත් කළත්, තනි පුද්ගලයෙකු හෝ දෙදෙනක් විරෝධතාවයක නිරත වුණත් එයට පොලීසියෙන් අවසර පත්‍රයක් ලබා නැත්නම් අත්අඩංගුවට ගැනෙනවා. ආණ්ඩු විරෝධී රැස්වීමකට පොලීසියේ අවසරය ලැබීම කිසිදා සිදු නොවන දෙයක්. ඉතින්, අවසර නැතිව රැස්වීම පැවැත්වීම හෝ රැස්වීමක් නොපවත්වා සිටීම යන දෙකෙන් එකක් තෝරාගන්න සිදුවෙනවා.
ජොලොවන් වැම් සිංගප්පූරුවේ සිටින මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරිකයෙක්. ඔහු කිහිප වතාවක්ම අදහස් පළකිරීමේ ‘වරදට’ අත්අඩංගුවට ගැණුනා. මේ වෙද්දීත් ජොලොවන් වෑම් පර්මිට් එකක් නොමැතිව ස්කයිප් කිරීම සම්බන්ධයෙන්ද නඩුවකට මුහුණදෙනවා. පෙබරවාරි පස්වැනිදා එම නඩුව විභාගයට ගැනීමට නියමිතයි. ජොලොවන් වෑම්ගේ ෆේස්බුක් පිටුවට යන අයෙකුට සිංගප්පූරුවේ නිදහස පිළිබඳ වත්මන් තත්ත්වය කුමක්දැයි මනා අවබෝධයක් ලබාගත හැකියි. එම පිටුවෙහි නිදහස පතන සිංගප්පූරු ජාතිකයන් බොහෝ දෙනෙක් කමෙන්ට් පළ කරනවා.
බටහිර ලෝකයෙන් ආ කෝට් බෑය විශ්වීය දෙයක් ලෙස සලකා පිළිගත හැකිනම්, පුද්ගල අයිතිවාසිකම් පිළිනොගෙන සිටීමට කිසිදු හේතුවක් ගෝඨාභය රාජපක්ෂටවත් ලී ක්වාන් යූටවත් නැහැ. බැටලු රංචුවක් පාලනය කිරීමට කෝටුව පාවිච්චි කරන අයුරින්, පුරවැසියන්ව පාලනය කරන්නට මර්ධනය යොදාගැනීම කිසිදු අන්දමින් පිළිගත නොහැකි ක්‍රමයක්. ඒ නිසා මනුෂ්‍යත්වයේ නාමයෙන්, ලංකාව සිංග ප්පූරුවක් වීමට සිහින දැකීම අත්හැරිය යුතුයි.■
ලංකාවේ ඒවා බෑ
මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරික පාක්‍යසෝති සරවනමුත්තු
සිංගප්පූරුව හා ලංකාව දිහා බැලු‍වාම ලොකු වෙනසක් තියෙනවා. සිංගප්පූරුව රටක් නෙවෙයි නගරයක්. අපේ රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සංස්කෘතියක් තියෙනවා. අපට සර්වජන ඡන්ද බලය ආවේ 1931 දී. අපට පැරණි දේශපාලන පක්ෂ ක්‍රමයක් තියෙනවා. සිංගප්පූරුවේ එහෙම තිබුණේ නෑ. අනෙක මානව හිමිකම් බටහිර ක්‍රමයක් බව කියලා, ඒවා අපට නොගැලපෙන බවට තර්ක කරමින්ම, සිංගප්පූරුවේ තියෙන දෙයක් මෙහෙට ගැලපෙනවායැයි තර්ක කරන්නෙ කොහොමද. ඇත්තටම සිංගප්පූරුවේ ක්‍රමය තමයි ලංකාවට ගැලපෙන්නෙ නැත්තෙ. සංස්කෘතිය වෙනස්නේ.
1978 ඉඳන්ම ලංකාවේ සිංගප්පූරුවෙ ආදර්ශයන් අත්හදා බලන්න උත්සාහ කළා. 1978 දී විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය පිහිටෙව්වා. ඒකට පළවැනි හේතුව කිව්වෙ රට සංවර්ධනය කරන්නට ශක්තිමත් ආණ්ඩුවක් ඕනෑ කියලයි. ඒත් ඉන්පස්සෙ දකුණෙ කැරැල්ලක් පටන්ගත්තා. උතුරේත් කැරැල්ලක් පටන්ගත්තා. ඉතින්, මේක සුදුසු පාලන ක්‍රමයක් කියලා කියන්නෙ කොහොමද. ලංකාවෙ ඒක අනිවාර්යයෙන්ම කරන්න බැහැ. 2010 දී මහින්ද රාජපක්ෂ යුද්ධය නිසා ජනාධිපතිවරණය දින්නා. ඒත් 2015 දී එයාවත් ගෙදර යැව්වා. ලංකාවේ ඒවා කරන්න බැරි බව පැහැදිළියි.■
සිංගප්පූරුව මියගිය නගරයක්
සිනමාවේදී චින්තන ධර්මදාස
ලෝක ධනවාදයේ මොඩල දෙක්ක අපි දන්නවා. එකක් තමයි ආසියාතික මොඩල් එක හෙවත් චීන, මැලේසියන් මොඩල් එක. අනෙක තමයි ලෝකෙට මේ තියෙන තරම් අලුත් දේවල් දායාද කරපු බටහිර ධනවාදී මොඩලය. අද තියෙන තාක්ෂණය, සංස්කෘතික දියුණුව, කලාව වගේම ඇඳුම් පැළඳුම් ආදී අලුත් දේවල් හඳුන්වලා දුන්නේ බටහිර මොඩලය ක්‍රියාත්මක වුණ තැන්වලින්.
මේ දෙකම ධනවාදය වුණාට. මේ දෙක වැඩ කරන්නේ අර්ථ දෙකකින්. එකක් තමයි බටහිර ධනවාදය මුලීක වෙලා තියෙන්නේ පුද්ගල අයිතීන් කියන එක උඩ. රජය පවා ද්වීතීකයි පුද්ගලයාගේ පොදු අයිතිය සහ නිදහස එක්ක. මොකද ප්‍රධානම දේ පුද්ගලයන්ට පුද්ගල අයීතීන් හම්බ වුනාම පුද්ගලයා විසින් තමන්ගේ උපරිම හැකියාව වැය කරමින් සමාජයට අලුත් දේවල් එකතු කරනවා. ඒවා එකතු වෙලා සමාජය සංවර්ධනය වෙනවා.
සිංගප්පූරුවට අඩිය තියපු ගමන් දැනෙන එකක් තමයි මේ නගරය මියගිය නගරයක් කියලා. මට නම් සිංගප්පූරුවේ ගිහින් සුමානයක් දෙකක්වත් ඉන්න බැහැ. ඉස්පිරිතාලයක ඉන්නවා වගේ හැඟීමක් දැනෙන්නේ. ඒ රටේ මානව සම්බන්ධතා කියන එක හැදිලා නැහැ. සිංගප්පූරුව හොඳයි කියන අය නොදන්න කාරණාවක් තමයි සිංගප්පූරුවේ මිනිස්සුන්ට තමන් ජීවත්වෙනවා කියලාවත් දැනෙන්නේ නැහැ. සල්ලි ගොඩක් අතට හම්බවෙනවා කියන්න පුළුවන්. එයාලා පාවිච්චි කරන්නේ බ්‍රෑන්ඩඞ් මෙවලම් වෙන්න පුළුවන්. ඒත් මනුෂ්‍යත්වය වර්ධනය වෙන්නෙ මිනිස්සුන්ගේ පෞද්ගලිකභාවයත් එක්ක. ඒ ඒ මනුෂ්‍යයන්ගේ පෞද්ගලික පෞරුෂත්වය එක්ක. ඒ ඒ මනුස්සයාගේ පුද්ගලික සිතීම එක්ක. සාමූහික පැවැත්මක් කියන්නේ දඩයම් යුගයේ තිබුණා වගේ සමූහයක් විදියට දඩයම් කරලා, ආහාර හොයාගෙන ජීවත් වීමක් වගෙයි. මේ කාරණාව ලංකාවේ මිනිස්සුන්ට තේරුම් කරන්න අමාරුයි. ලංකාවේ පෞද්ගලික නිදහස ගැන කතාකරන්නෙ නගරවල ඉන්න පිරිසක් විතරයි. ඒ හැරුණාම ලංකාවේ වැඩිපුර තියෙන්නෙ සාමූහිකත්වය. ඔක්කොම එකතුවෙලා කැරිෂ්මාවක් තියෙන නායකයෙක්ව තෝරාගෙන වැඳුම් පිදුම් කරමින්, එයා කියන ඕනෑ දෙයක් කිරීම තමයි බහුතරයේ වුවමනාව.■
ඇමරිකානුවන්ට තියෙන නිදහස ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට එපාද
නීතිඥ ජේ සී වැලිඅමුණ
ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ඒ කතාවේදී ලංකාවේ පුරවැසියන්ට පුද්ගලික නිදහස ඒ තරම් වැදගත් නැතැයි තර්ක කළා. ඒත් උත්ප්‍රාසජනක සිදුවීම වුණේ ඉන්පස්සෙ. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ඇමෙරිකන් පුරවැසියෙක්. ඔහුගෙ ඇමෙරිකානු පුරවැසිභාවය ඉවත් කරගන්නට ඇමෙරිකාවෙන් අවසර ලැබේවිද කියලා අහද්දී ඔහු කීවේ පුරවැසිභාවය කියන්නෙ තමන්ගේ පෞද්ගලික අයිතියක් නිසා තමන්ට කැමති වෙලාවක පුරවැසිභාවය ඉවත් කරගන්න කියලා. ඇමෙරිකාවේ ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නිසා ඔහුගේ පුරවැසිභාවය පිළිබඳ ප්‍රශ්නය විසඳේවි කියලා ඔහු කිව්වා. ඔහු කියන විදියට ඇමෙරිකානුවන්ට තියෙන නිදහස ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට තියෙන්න බැහැ. ලෝකයේ මීට කලින් සීතල යුද්ධයක් තිබුණා. ඇමෙරිකානු කඳවුර හා රුසියානු කඳවුර අතර. එතකොට සංවාදයක් තිබුණා මොන නිදහසද වැඩිපුර වැදගත් කියලා. භාෂණයේ නිදහසද ඕනෑ, කන්න බොන්න නිදහසද ඕනෑ කියලා ප්‍රශ්න කළා. ආර්ථික සංවර්ධනය තරම් පුද්ගල අයිතිවාසිකම් වැදගත් නොවන බවට තර්ක කළා. ඒත් අසූගණන්වලදී තිබුණු වියනා සම්මුතියෙන් පස්සෙ මුළු ලෝකයම එකඟ වුණා මානව හිමිකම් කියන එක එක් කඳවුරකට අයිති දෙයක් නොවෙයි, ඒක විශ්වීය දෙයක් කියලා. ඒ නිසා කිසිම කෙනෙක්ට කියන්න බැහැ මේක අනෙක් එකට වඩා වටිනවා කියලා. එහෙම කියන අය බැලු‍වොත් එයාලා දේශපාලන වාසියක් ගන්න තමයි ඒවා කියන්නෙ. ලෝකය පුරාම.■
අයිතිවාසිකම්වල පදනම මනුෂ්‍යත්වයයි
මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරික රුකී ප්‍රනාන්දු
අයිතිවාසිකම් කියන්නේ එක සංස්කෘතියකට හෝ එක ප්‍රදේශයකට සීමා වූ සංකල්පයක් නෙවෙයි. අයිතිවාසිකම්වල පදනම තමයි මනුෂ්‍යත්වය. ආගමක් අදහන්න, අධ්‍යාපනය ලබන්න, වධහිංසාවට ලක් නොවී ඉන්න, අදහස් ප්‍රකාශ කරන්න, අතුරුදන් නොවී ඉන්න අයිතිවාසිකම් තියෙන්න ඕනෑ. එවැනි පෞද්ගලික අයිතීන් ඒ තරම් වැදගත් නැතැයි කියන්න බැහැ. වැදගත් වෙන්නේ සාමූහික අයිතීන් පමණක් බව කියන්නත් බැහැ.
කොහොම වුණත් සාමූහික අයිතිවාසිකම් කියන්නේත් වැදගත් දෙයක්. සාමූහික අයිතිවාසිකම් එතරම් වැදගත් නැහැ, පෞද්ගලික අයිතිවාසිකම් පමණක් වැදගත් බව කියන අයත් ඉන්නවා. අර අදහසත් පිළිගන්න අමාරුයි. කෙනෙක් කියන්න පුලු‍වන් කන්න නොතිබුණත් කමක් නැහැ, පෞද්ගලික අයිතීන් තියෙනවානම් කියලා. තව කෙනෙක් කියන්න පුලු‍වන් පෞද්ගලික අයිතීන් නැතත් කමක් නැහැ කන්න තිබුණානම් කියලා. ඒත් වඩා සුදුසු වෙන්නේ මේ අයිතිවාසිකම් දෙවර්ගයම එක සේ ආරක්ෂා කිරීමයි.
ඕනෑම රටක් මර්ධනකාරී ලෙස සංවර්ධනය කරනවානම්, ඒ සංවර්ධනයේ ප්‍රතිලාභ යම් පිරිසකට ලැබෙන්නේ නැහැ. සිංගප්පූරුව, මැලේෂියාව වගේ රටවල ඒ සඳහා උදාහරණ තියෙනවා. මැලේෂියාවෙන් උදාහරණයක් ගත්තොත්, මැලේෂියාවේ ආදිවාසී ප්‍රජාවට සංවර්ධනයේ ප්‍රතිලාභ ලබන්න බැරිවුණා. ක්වාලාලම්පූර්වල දියුණු මහල් නිවාසවල දොරටු ඔවුන්ට විවෘත වුණේ නැහැ. මර්ධනකාරී ලෙස සංවර්ධනයක් දියත් කරන්න සූදානම් වෙද්දී අහන්න ඕනෑ ඒ සංවර්ධනය කාටද කියලයි. සමස්ථ සමාජයට නොමැතිව සුළුතරයකට හෝ ඒ සංවර්ධනයේ ප්‍රතිලාභ අහිමිවෙනවානම් එවැනි සංවර්ධනයකින් ප්‍රයෝජනයක් නැහැ.■
වාම කතිකාවට නිදහස ගේන්න ඕනෑ
දේශපාලන ක්‍රියාකාරික විදර්ශන කන්නංගර
සිංගප්පූරුව, චීනය වගේ අග්නිදිග ආසියානු රටවල තියෙන සමාජය තවදුරටත් මිනිස් සමාජයක් නෙවෙයි. මිනිස් සමාජයක නිදහස තියෙනවා, කලාව තියෙනවා, මිනිස් සම්බන්ධතා තියෙනවා. ඒත් සිංග ප්පූරුවේ තියෙන්නෙ යම් විදියකින් ඒකාධිපතිත්වයකින් පාලනය වෙන වෙළඳපොල යුතෝපියාවක්.
ඒ රටවල් සංවර්ධනය කරන්න පාවිච්චි කරපු මොඩලය තමයි අලු‍තෙන් ඇතිවෙලා තියෙන ප්‍රභූ දේශපාලන තන්ත්‍රය විසින් ලංකාවට ආදේශ කරන්න උත්සාහ කරන්නේ. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ නියෝජනය කරන්නෙ ඒක. මම හිතන විදියට මේ අදහසට ලංකාවෙ වම ඓතිහාසිකව අසමත් වුණ දේශපාලන මොහොතකින් පැනනැඟු‍ණු කොටසකුත් බලපානවා. පුද්ගල නිදහස කියන කාරණය ලංකාවෙ කතිකාවක් විදියට ගොඩනැඟිලා නැහැ. ඒ වෙනුවට සාමූහිකත්වය ගැන අදහසක් තමයි ගොඩනැඟිලා තියෙන්නෙ. වාමාංශිකයන් විදියට අපි යෝජනා කරන්නෙ සාමූහිකත්වය පිළිබඳ අදහස මතු කරන එක හොඳයි. ඒත් ඒකෙන් මඟහැරෙන කාරණය තමයි පුද්ගලයාගේ නිදහස.
පුද්ගලයාගේ නිදහස මොකක්ද. සංස්කෘතිය, කලාව, ආදරය කිරීම, ප්‍රකාශණය කියන මනුෂ්‍යයෙක්ට හිමි සුවිශේෂී අනන්‍යතාවය පවත්වාගෙන යන්න පුළුවන් කතිකාවක්. ලංකාවේ ජනතා විමුක්ති වම, එහෙම නැත්නම් විජේවීර සහෝදරයාගෙන් පස්සේ වම ජනප්‍රිය වාමාංශික ප්‍රවණතාවයක්. ඒ ප්‍රවණතාවය බැලු‍වාම ඒක ඇතුලේ පුද්ගලයාගේ නිදහස කියන එක සමූහයට යටපත් කරලා තියෙන්නෙ. ඒක බොල්ෂෙවික්, ස්ටැලින්වාදී ආකෘතියේම ප්‍රකාශනයක්. මම කියන්නෙ නිදහස පිළිබඳ කාරණාව වාම විමුක්ති දේශපාලන කතිකාවට ගේන්න ඕනෑ. ලංකාවෙ නිදහස පිළිබඳව කතිකාව තියෙන්නේ ලිබරල්වාදී සිවිල් සමාජයේ. ඒත් ඔවුන් විසින් ගෙනයන කතිකාවට සීමා තියෙනවා. ඉතින්, නිදහස පිළිබඳ කතිකාව එතැනින් එහා ගිය පුළුල් තැනක ස්ථාපිත කරන්න ඕනෑ.
ආසියානු වටිනාකම් උත්කර්ශයට නංවන ධනවාදයෙන් අපි ගැලවෙන්න ඕනෑ. ලංකාව කියන අවිධිමත් රට වුණත් සිංගප්පූරුවට වඩා දියුණුයි. අවම වශයෙන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගැන මිනිස්සුන්ට අදහසක් තියෙනවා. සිංගප්පූරුව වගේ ආකෘතියක් ගැන හිතන්නවත් හොඳ නැහැ.■
