පළාත් නවයට පොලීසි නවයක් පිහිටුවීමේ යෝජනාවක් නව ව්‍යවස්ථාවක් පිළිබඳ කෙටුම්පතේ ඇති බවත්, එය දෙමළ ජාතික සන්ධානයත් එක්සත් ජාතික පක්ෂයත් අතර ඇතිවූ රහස් ගිවිසුමක් අනුව යෝජනා කරන ලද්දක් බවත් මාධ්‍ය විසින් ඒ පිළිබඳව පළ කර ඇති වාර්තා විශ්වාස කරන්නෙක් හිතනවා විය හැකිය.
ඉහත කී ප්‍රකාශයෙහි ‘ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පත’ යන යෙදුමත්, ‘පොලීසි නවයක්’ යන යෙදුමත්, ‘රහස් ගිවිසුම’ පිළිබඳ යෙදුමත් සම්පූර්ණ අසත්‍යයක් බව අප නැවත නැවතත් කිව යුතු නැත. තවමත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳව කෙටුම්පතක් ඉදිරිපත් කර නැත. දැනට ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ යෝජනා මාලාවක් පමණි. එම යෝජනා මාලාවෙහි ඇති කරුණු රහස් ගිවිසුම් මත එකඟ වූ ඒවා නොවේ. පසුගිය මාස ගණනාවක් තිස්සේ පාර්ලිමේන්තුවේ සියළු දේශපාලන පක්ෂ අතර සිදුකළ සාකච්ඡා මත පදනම් වූ යෝජනාවන්ය.
ජනවාරි මාසයේදී පාර්ලිමේන්තුවට නව ව්‍යවස්ථාවක් පිළිබඳව වාර්තා පහක් ඉදිරිපත් කර තිබුණි. නව ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳව මෙහෙයුම් කමිටුවට උපදෙස් දීම සඳහා පත් කළ විශේෂඥ කමිටුවේ බහුතර මතය ඇතුලත් වාර්තාව, එම කමිටුවේ සාමාජිකයන් දෙදෙනෙකුගේ අදහස් ඇතුලත් වාර්තාව, පාර්ලිමේන්තුවේ සියළු සාමාජිකයන්ගෙන් සමන්විත ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා මණ්ඩලයේදී ඉදිරිපත් වූ යෝජනා ඇතුලත් වාර්තාව, බලය බෙදීම පිළිබඳව පළාත් සභා මහ ඇමතිවරුන් විසින් ඉදිරිපත් කළ අදහස් ඇතුලත් වාර්තාව හා දේශපාලන පක්ෂ විසින් නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳව යෝජනා ඇතුළත් කරමින් ඉදිරිපත් කළ වාර්තාව එම වාර්තා පහය. වාර්තා පහම පාර්ලිමේන්තුවේ වෙබ් අඩවියෙහි ඇත.
බලය බෙදීම ගැන කතාබහට ලක්වූ යෝජනා රැසක් ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ දෙමළ ජාතික සන්ධානයෙන් නොවන බව දැකිය හැකිය. යෝජනා රැසක්ම ඉදිරිපත් කර තිබුණේ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය නියෝජනය කරන මහ ඇමතිවරුන් විසින්ය. මේ සටහනේදී උපුටා දක්වන්නේ එම මහ ඇමතිවරුන් අතරින් කිහිපදෙනෙකු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳව මෙහෙයුම් කමිටුවට වාචිකව ඉදිරිපත් කළ යෝජනාවලදී දැක්වූ අදහස් වලින් උපුටාගත් කොටස් කිහිපයකි.
මධ්‍යම පළාත් ප්‍රධාන අමාත්‍ය
සරත් ඒකනායක
මධ්‍යම පළාත් ප්‍රධාන අමාත්‍ය සරත් ඒකනායක විසින් පළාත සඳහා පොලිස් කොමිෂන් සභාවක් යෝජනා කර තිබුණි. පළාත් නවයට පොලීසි නවයක් නිර්මාණය කරන බවට ප්‍රචාරය කර තිබුණේ ඒ අදහසය. ඔහු තම යොජනාව පිළිබඳව මෙසේ අදහස් දක්වා තිබුණි.
“මගේ අදහස වන්නේ රටක් විදියට අපේ නෛතික රාමුව එහෙම නැත්නම් පොලීසිය ජාතික ආයතනයක් විය යුතුයි කියන එකයි. හැබැයි යම් තරමකට සිවිල් පරිපාලනයේදී පොලීසිය පළාත් සභාවක් සමඟ ගණුදෙනු කරන්නේ කොහොමද කියන කාරණයත් වැදගත් වෙනවා. එහිදී හැම දේ ගැනම අපි ඉහළට ගිහිල්ලා කථා කරනවාද, එහෙම නැත්නම් ප්‍රාදේශීය මට්ටමෙන් මේ දේවල් කතා කරන්න පුලු‍වන්ද කියන කාරණය වැදගත් වෙනවා. එතැනදී එය දේශපාලනීකරණය නොවිය යුතුයි. පළාත් සභාවේ පවතින දේශපාලන පක්ෂය අනුව මේවා තීරණය නොවිය යුතුයි. ඒ සඳහා කොමිෂමක්, කමිටුවක් හෝ කුමක් හෝ ස්වාධීන බලතල ඇති ආයතනයක් සමඟ මේ කටයුත්ත කරනවා නම් හොදයි කියන අදහස මා පෞද්ගලිකව දරනවා. එතකොට බලය විමධ්‍යගත කිරීමට යම් නෛතික රාමුවකුත් ඒ තුළ ඇති වෙයි කියන අදහසත් දරනවා.”
“පළාතක නීතිය හා සාමය ක්‍රියාත්මක කරවීම සඳහා ඒ පළාතේ ප්‍රධාන අමාත්‍යවරයාට යම්කිසි නීති රාමුවක් තුළ යම් ප්‍රමාණයකින් හෝ කටයුතු කිරීමට හැකියාව තිබිය යුතුයි. ඒ සදහා තමයි මම කිව්වේ පළාත්බද පොලිස් කොමිෂමක් හෝ එවැනි ආයතනයක් පිහිටුවීම සුදුසුයි කියලා.”
සංවෘත ලැයිස්තුව ඉවත් කිරිමේ යෝජනාව පිළීබඳවද ඔහු මෙසේ අදහස් දක්වා තිබුණි.
“බොහෝ විට අපේ විෂයන් පිළිබඳ ගත්තාම සංවෘත විෂයන් ආදී වශයෙන් තියෙනවා. අපි සමහර අවස්ථාවලදී අර්බුදකාරී තත්වයකට පත්වෙනවා. බලය විමධ්‍යගත කිරීමේදී පළාත් සභාවලට බලය ලබාදීම සම්බන්ධව ඍජු තීන්දු තීරණ යටතේ ඒවා ක්‍රියාත්මක විය යුතුයි කියලා මම හිතනවා. කෙළින්ම ඒ මොනවාද කියන කාරණය ස්ථීරව පළාත් සභාවට ලබාදීම සුදුසුයි.”
පළාත් සභාවලට ඉඩම් බලතල අහිමිවීමේ ප්‍රශ්ණයද මහ ඇමතිවරුන්ට වැඩ කටයුතු කරගෙන යෑමේදී බාධාවක් වී තිබෙන බව සරත් ඒකනායක විසින් පැහැදිළි කර තිබුණි.
“පළාත් සභාවටත් ඉඩ කඩම් අවශ්‍ය වන වෙලාවට ඒ ඉඩම අයිති රජයටද කොහේටද කියන කාරණය නෙවෙයි බලන්න ඕනෑ. රජයට ඕනෑම ව්‍යාපෘතියකට පළාත් සභාවක ඉඩම් ගන්න පුලු‍වන් වාගේම, පළාත් සභාවක එකඟත්වය අනුව පළාත් සභාවල ව්‍යාපෘතිවලටත් පළාත් සභාවට අවශ්‍ය ඒ ඉඩකඩම් ලබාදීම වැදගත් වෙනවා.”
වයඹ පළාත් ප්‍රධාන අමාත්‍ය
ධර්මසිරි දසනායක
වයඹ පළාතේ ප්‍රධාන අමාත්‍යවරයා විසින් සමගාමී ලැයිස්තුව නිසා ඇතිව තිබෙන බාධා ගැන පැහැදිළි කළේය. මධ්‍යම ආණ්ඩුවට හා පළාත් සභාවලට යන ආයතන දෙකටම විෂයන් පවරමින්, සමගාමී ලැයිස්තුව ක්‍රියාත්මක වීම නිසා පළාත් සභාවලට වැඩ කටයුතු කරගෙන යෑමට බාධා එල්ලවී ඇති ආකාරය ඔහු පැහැදිළි කළේය.
“තිබෙන ආණඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුවත් පළාත් සභාවලට දීලා තිබෙන බලතල ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී අපට අපහසුතා රාශියක් ඇතිවෙලා තිබෙනවා. පාර්ලිමේන්තුවට අයිති විෂයන් තිබෙනවා. පළාත් සභාවලට වෙන්වූ විෂයන් තිබෙනවා. සමගාමී ලැයිස්තුවේ ඒවා තිබෙනවා. සමගාමී ලැයිස්තුවේ එක කටයුත්තක් අපි කරනවා නම් ඒකට නීති හදලා තිබෙනවා. පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමැතිය ලබාගෙන, අනුමැතිය ලැබුණාට පසුව පළාත් සභාවට යොමු කරලා, පළාත් සභාවේ අනුමැතියෙන් ප්‍රඥප්තියක් හදලා, ආණ්ඩුකාරතුමියගේ අනුමැතිය ලබාගෙන ඒ කටයුත්ත ක්‍රියාත්මක කරන්න කියලා.
අපි ඒ ආකාරයෙන් වයඹ පළාත් පරිසර අධිකාරිය ස්ථාපිත කළා. මෙතෙක් අපි වයඹ පළාත් පරිසර අධිකාරියේ කටයුතු බොහොම ශක්තිමත්ව කරගෙන ආවා. හැබැයි දැන් මධ්‍යම පරිසර අධිකාරිය වයඹ පළාත් කාර්යාලයක් ස්ථාපිත කරලා තිබෙනවා.
කර්මාන්තශාලාවලට අපි පරිසර ආරක්ෂණ බලපත්‍රය ලබාදෙනවා. ඒක අපට අයිති වැඩක්. අපි ඒකට ගාස්තුවකුත් අය කරනවා. මධ්‍යම පරිසර අධිකාරියත් ගිහිල්ලා කර්මාන්තශාලාවලට බලතල දෙනවා. ගාස්තුවක් අය කරලා. ප්‍රධානම කාරණය වන්නේ, එක කර්මාන්තකරුවෙකුට බලපත්‍ර ගාස්තු වශයෙන් දෙපළකට මුදල් ගෙවන්න සිදු වීමයි.
ව්‍යවස්ථානුකූළව අප මෙතෙක් කරගෙන ආපු කටයුතු ඉදිරියටත් කරගෙන යන්න අපට අවසර දෙන්න ඕනෑ. ඒ වාගේම අලු‍තෙන් හදන ව්‍යවස්ථාවටත් මේ කාරණා ඇතුළත් කරලා, ඒක බල සහිත කරලා, කටයුතු කරන්න වෙනවා. නැත්නම් අපි එක එක ප්‍රශ්නවලට මැදිහත් වෙනවා.
ඒ වාගේම සමහර අමාත්‍යාංශ අපේ පළාත් සභාවේ විෂයන්වලට ඇඟිලි ගහනවා. එක කාරණයක් තමයි, මධ්‍යම රජයේ අමාත්‍යාංශ පළාත් පාලන ආයතනවලට ඍජුවම මුදල් දෙනවා, වැඩ කරන්න කියලා. අපි දන්නෙත් නැහැ.
පළාත් පාලන ආයතනවල ලේකම්වරු අඩුපාඩු ලැයිස්තුවක් එවනවා රේඛීය අමාත්‍යාංශයට. ඒ වාගේ ම පළාත් සභාවේ විෂය භාර අමාත්‍යවරයාටත් එවනවා. අපට පුලු‍වන් ආකාරයෙන් අපි සමහර ඒවාට මුදල් වෙන් කරනවා. රේඛීය අමාත්‍යාංශයෙනුත් මුදල් වෙන් කරනවා. එතකොට එක විෂයකට දෙපැත්තකින් සල්ලි එනවා. එතකොට ඒ ලේකම්වරුන්ට පුළුවන් එක මුදලක් අරගෙන වියදම් කරලා, අනෙක් මුදල් ටික සාක්කුවේ දමාගෙන දෙපැත්තට පෙන්වන්න. ‘උඹලාගේ මුදලින් මේක කළා, උඹලාගේ මුදලින් මේක කළා’ කියලා.
අපට දීලා තිබෙන බලතල ක්‍රියාත්මක කරගෙන යන්න බොහොම කැමැත්තෙන් මේ පාර්ලිමේන්තුවට ඉඩ දෙන්න ඕනෑ. නැත්නම් අමාත්‍යාංශ ඉඩ දෙන්න ඕනෑ. එහෙම වුණොත් තමයි අපට නිවැරදිව මේ කටයුතු කරගෙන යන්න පුලු‍වන් වෙන්නේ.”
උතුරු මැද පළාත් හිටපු ප්‍රධාන අමාත්‍ය
පේෂල ජයරත්න
පේෂල ජයරත්න මේ වෙද්දී උතුරුමැද පළාත් ආණ්ඩුකාරවරයාය. උත්ප්‍රාසජනක කාරණය වන්නේ ඔහු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා මෙහෙයුම් කමිටුව ඉදිරියේ ආණ්ඩුකාර තනතුර සම්පූර්ණයෙන්ම අහෝසි කිරිමට යෝජනා කර තිබීමයි. මහ ඇමතිවරයා පළාතේ පරිපාලන ප්‍රධානියා බවට පත්කළ යුතුයැයි ඔහු යෝජනා කර ඇත. මහ ඇමතිවරයා ඍජුවම ජනාධිපතිවරයාට වගකිව යුතු බවත්, පළාත් සභා හා පළාත් පාලන අමාත්‍යාංශය සම්පූර්ණයෙන්ම අහෝසි කළ යුතු බවත් ඔහු යෝජනා කර ඇත. ඔහු මෙහෙයුම් කමිටුව ඉදිරියේ මෙසේ කියා තිබුණි.
“පළාත් සභා හා පළාත් පාලන අමාත්‍යාංශයෙන් කිසිම ප්‍රයෝජනයක් නැහැ. ව්‍යවස්ථාවට අනුව පළාත් සභාවලට බලතල දුන්නා නම්, මධ්‍යම ආණ්ඩුවේ එහෙම අමාත්‍යාංශයක් තියෙන්න ඕනෑ ඇයි. මේ ගැන ඇහුවාම ෆයිසර් මුස්තාෆා අමාත්‍යවරයා කිව්වා පළාත් සභාව පාර්ලිමේන්තුවට වගකියන්න ඕනෑ නිසා මෙහෙම අමාත්‍යාංශයක් තියෙනවා කියලා. මම යෝජනා කරන්නේ මහ ඇමතිවරුන් අවශ්‍ය වෙලාවට පාර්ලිමේන්තුවේ පෙනී සිටිය යුතු අන්දමට නීති වෙනස් කරන්න.
මගේ අනෙක් යෝජනාව තමයි පළාත් සභා සඳහා මුදල් ලබාදීමේදී කෙළින්ම මහා භාණ්ඩාගාරයෙන් අයවැය හරහා මුදල් වෙන් කරන්න. මුදල් කොමිෂම අහෝසි කරන්න.
ජනතාවට එදිනෙදා අවශ්‍ය වෙන බලතල ටික පළාත් සභාවට දෙන්න ඕනෑ. ජාතික වශයෙන් තීන්දු තීරණ ගන්න ඕනෑ ඒවා ජාතික වශයෙන් තබාගත යුතුයි.
පාසල් ඔක්කොම පළාත් සභාවට දෙන්න ඕනෑ. අධ්‍යාපනයේ ප්‍රමිතිය තියාගන්න අවශ්‍ය බලය, ජාතික ප්‍රතිපත්ති සෑදීමේ අයිතිය මධ්‍යම රජය තියාගත්තාට කමක් නැහැ. මෙහෙයුම් කටයුතු පළාත් සභාවලින් වෙන්න ඕනැ. පාර්ලිමේන්තුව ජාතික වශයෙන් උතුර, දකුණ ඔක්කෝම එකතු කරපු ජාතික ප්‍රතිපත්ති හදන බියුරෝවක් බවට පත් කළාම ක්‍රියාත්මක වීම් ඔක්කෝම පළාත් සභාවට කරන්න පුලු‍වන්. අවශ්‍ය නම් ආසනයට එක්කෙනා බැගින් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් සංඛ්‍යාව අඩු කරන්නත් පුලු‍වන්. එදිනෙදා අවශ්‍ය දේවල් පළාත් සභාවට පවරන්න ඕනෑ,
ඒ කියන්නේ අපට ක්ෂණිකව තීන්දු තීරණ ගන්න පුළුවන් දේවල්. උදාහරණයකට ගොවීන්ට ලබා දෙන පොහොර සහනාධාරය ගැන බලමු. පොළොන්නරුවට පොහොර සහනාධාරය දීම සඳහා අවශ්‍ය රුපියල් මිලියන 50 යි. තවම දීලා නැහැ.
මහාමාර්ග ගත්තාම ජාතික වශයෙන් තිබෙන අධිවේගී මාර්ග වගේ ඒවා පළාත් සභාවට කරන්න බැහැ නේ. ඒවා මධ්‍යම රජයෙන් කරන්න ඕනෑ. හැබැයි අපි කියන්නේ පළාත් සභා පාරවල් ටික හදාගන්න අවශ්‍ය මුදල් ටික දෙන්න කියලායි. ඒකට මැදිහත් වෙන්න අවශ්‍ය නැහැ.”
ඌව පළාත් ප්‍රධාන අමාත්‍ය
චාමර සම්පත්
පළාත්බද නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවක් හා නීති කෙටුම්පත් දෙපාර්තමේන්තුවක් ඇති කරන්නට ඌව පළාත් මහඇමතිවරයා යෝජනා කර තිබුණි.
“අපේ රටේතිබෙන ජාතික නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවත් එක්ක අධිකරණයමය කටයුතු කරන්න ගියාම ඒ කටයුතු සඳහා අවුරුදු ගණන් යනවා.ඒ නිසා පළාත තුළ නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවක් සහ නීති කෙටුම්පත් දෙපාර්තමේන්තුවක් ඇති කළා නම් බොහෝ ප්‍රශ්න විසඳාගන්න පුළුවන් වෙයි කියලා මා හිතනවා.”
මහ ඇමතිවරුන් සියළුදෙනාම පාහේ සමගාමී ලැයිස්තුව ඉවත් කිරීමේ අවශ්‍යතාවය පෙන්වාදී තිබුණි. නිශ්චිතව බලතල අයිති වෙන්නේ කවර ආයතනයටදැයි නිශ්චිතව පෙන්වාදිය යුතු බව බහුතරයේ අදහස විය. සමගාමී ලැයිස්තුව ඉවත් කිරීමද රට බෙදීමේ උත්සාහයක් ලෙස ඇතැම් අය හඳුන්වා තිබුණි.
“සමහර බලතල දීමේදී මේක මධ්‍යම රජයේද, මේක පළාත් සභාවේද කියන එක ගැන සමගාමී ලැයිස්තුවක් අවශ්‍ය වෙන්නේ නැහැ. නිශ්චිතව දෙනවා මෙන්න මේ බලතල ටික පළාත් සභාවට. මේ බලතල ටික මධ්‍යම රජයට කියලා. නිශ්චිත බලයක් නැති නිසා තමයි සමගාමී ලැයිස්තුව වෙනුවට නිශ්චිත බලතල දෙන්න කියලා යෝජනා කරලා තිබෙන්නේ.”
බස්නාහිර පළාත් ප්‍රධාන අමාත්‍ය
ඉසුර දේවප්‍රිය
“පළාතේ ප්‍රධාන නිලයන් පත් කිරීමේදී මහ ඇමතිවරුන්ට සහ කැබිනට් මණ්ඩලයට තිබෙන අයිතිය තහවුරු කරන්න. පළාතේ අමාත්‍යවරුන්ගේ සහ කැබිනට් මණ්ඩලයේ බලතල මේ අලුත් ව්‍යවස්ථාවෙන් ආරක්ෂා කරලා දෙන්න කියලා, ඒක ලබා දෙන්න කියලා මා ඉල්ලා සිටිනවා.” බස්නාහිර පළාත් සභාවේ ප්‍රධාන අමාත්‍යවරයා එසේ ඉල්ලා තිබුණි.
ඊට අමතරව ඔහු විසින්ද සමගාමී ලැයිස්තුව ඉවත් කිරීමටත් ආණ්ඩුකාරවරයාගේ බලතල සීමා කිරීමටත් යෝජනා කර තිබුණි.
“සමගාමී ලැයිස්තුව අයින් කරලා, අපට මෙන්න පළාත් සභාවට තියෙන විෂයන් ටික කියලා වෙන් කරලා දුන්නානම් ඒක හොඳයි.
පළාත් රාජ්‍ය සේවය පවත්වාගෙන යන ගමන් දැනට ආණ්ඩුකාරවරුන් තුළ තිබෙන බලතල පළාතේ ප්‍රධාන ඇමතිවරයාට සහ කැබිනට් මණ්ඩලයට ලබාදිය යුතුයි කියලා තමයි මම යෝජනා කරන්නේ.”
මේ කාරණා කිහිපයට අමතරව, බලය බෙදීම පිළිබඳව මෙහෙයුම් කමිටුවේදී දැනට යෝජනා කර ඇති බොහෝ කාරණා උතුරු, නැගෙනහිර හැර අනෙක් පළාත් සභාවල මහ ඇමතිවරුන්ගේ යෝජනාය. දකුණේ අදහස්වලට මෙම ව්‍යවස්ථාවෙන් වැඩි ඉඩක් ලබා දී ඇති බව පැහැදිළිය. ෆෙඩරල් බිල්ලෙකුට අන්දවා ඇත්තේ දකුණේ මහ ඇමතිවරුන්ගේ මෙම යෝජනාම වීම උත්ප්‍රාසජනක කාරණයකි.■
■ අනුරංග ජයසිංහ
