අවනඩුවක සටහන් යන ටෙලිනාට්‍ය මාලාව ඉන්දික උඩුගම්පළ විසින් රචනා කරන ලද පිටපතක් ඇසුරෙන් ඔහුම අධ්‍යක්ෂණය කළ රූප රචනාවකි. එරික් ඉලයප්ආරච්චි, කීර්ති වැලිසරගේ, පියල් කාරියවසම් යන ලේඛකයන්ගේ කෙටිකතා ඇසුරින් මෙහි පිටපත ලියවී තිබේ. 2004-05 යන කාල වකවානුව තුළ මෙය රූපගත කොට තිබෙන අතර කෙටි චිත්‍රපට වශයෙන් මෙය මුලින්ම රූපගත කර ඇත. රාජා රණසිංහ විසින් මෙහි නිෂ්පාදන වියදම දරන ලදි.
ප්‍රථමව මෙහි කොටස් අටක් රූපගත කර තිබෙන අතර ජාතික රූපවාහිනියෙන් පනවන ලද කොන්දේසියක් අනුව කොටස් අටක් පමණක් රූපගත කිරීමට නොහැකි බැවින් තවත් කොටස් හතරක් පසුව මෙයට එකතුකොට තිබේ. එම අතිරේක කොටස් හතරේ නිෂ්පාදන වියදම දරන ලද්දේ ඉන්දික රණසිංහ විසිනි. මේ සඳහා රංගනයෙන් දායක වූ ප්‍රධාන නළුනිළියන් වූයේ, ටෝනි රණසිංහ, සිරිල් වික්‍රමගේ, ඩබ්ලිව්. ජයසිරි, ශ්‍රියන්ත මෙන්ඩිස්, නීල් අලස්, ඥානානන්ද ගුණවර්ධන, ප්‍රියංකර රත්නායක, රුක්මාල් නිරෝෂ්, කෞශල්‍යා ප්‍රනාන්දු සහ හේමසිරි ලියනගේ ය.
මීට වසර දාසයකට පමණ පෙරාතුව ජාතික රූපවාහිනියෙන් පිටපත් ලබා ගැනීමේ වැඩපිළිවෙළක් දියත් කොට තිබූ අතර ඒ වෙනුවෙන් ඉදිරිපත් වූ එක් පිටපතක් වශයෙන් ‘අවනඩුවක සටහන්’ පිටපත හැඳින්විය හැක. එම වැඩසටහනට ඉදිරිපත් කළ පිටපත් ශ්‍රේණිගත කොට තිබූ අතර, එහිදී අවනඩුවක සටහන් පිටපත ඒ ශ්‍රේණියේ වර්ගීකරණය ලබා ගත් පිටපතක් වූයේය. ඒ ශ්‍රේණියේ වර්ගීකරණයට ලක් වූ පිටපත් සම්බන්ධයෙන් ජාතික රූපවාහිනියෙන් සහතික වී තිබෙන්නේ, එම පිටපත් ඇසුරින් නිෂ්පාදනය වන ටෙලිනාට්‍ය ඔවුන් විකාශනය කිරීමට භාර ගන්නා බවයි. මෙම සහතික කිරීම ජාතික රූපවාහිනියෙන් ලබා ගත් පසු අවනඩුවක සටහන් රූපගත කළ බව එහි අධ්‍යක්ෂ ඉන්දික උඩුගම්පොළ ‘අනිද්දා’ සමග පැවසුවේය. එහෙත් එම සහතික කිරීම නොසලකා හරිමින් එම ටෙලිනාට්‍ය විකාශනය කිරීමට අවුරුදු පහ‍ළොවක් පමණ තිස්සේ කල්මරා, මේ වන විට එය විකාශනය කිරීම සම්පූර්ණයෙන්ම තහනම් කිරීමට ජාතික රූපවාහිනිය කටයුතු කර තිබේ. එම තහනම පනවා තිබෙන්නේ මෙම ඒකාංක ටෙලි නාට්‍යවල පූර්ව ප්‍රචාරක පට පවා විකාශනය කිරීමෙන් පසුවය.
වාරණ කියන්නෙ මරණ
අවනඩුවක විකාශනය තහනම් කිරීම සම්බන්ධයෙන් ජාතික රූපවාහිනිය දැක් වූ හේතු කවරේද යන්න අවනඩුවක සටහන් අධ්‍යක්ෂ ඉන්දික උඩුගම්පොළගෙන් අප ඇසූ විට ඔහු මෙසේ සඳහන් කළේය.
“ඉස්සෙල්ලම කිව්වේ මේක පෞද්ගලික ජනජීවිතයට බාධා පමුණුවනවා කියලයි. පියල්ගේ ‘දිවුල් ගසේ පුදසුන’ කියන කෙටිකතාව අස්සේ තියෙන්නේ අනුරාධපුරයේ ගොවියෙක් වගා ණය ගෙවා ගන්න බැරුව එල්ලිලා මැරෙන සිද්ධියක්. මේකේ මුළු කතාවම පදනම් වෙන්නේ ඒ කාලේ සියදිවි නසාගැනීම් සහ ගොවි ණය ගෙවා ගැනීමේ ප්‍රශ්න පිළිබඳව.
ජාතික රූපවාහිනියෙන් පළමුව ගෙනා කොන්දේසිය තමයි, සියදිවි නසා ගැනීම රූපමය වශයෙන් පෙන්නන්න බැහැ, ඒක ඉවත් කරන්න ඕනෑ කියන එක. නමුත් මේකේ මුළු සංවාදයක් යනවා එඞ්වඞ් ගුණවර්ධනයි, රුක්මාලු‍යි, ප්‍රියන්තගෙයි පිටි පස්සේ එල්ලිලා ඉන්න මිනිහෙක් තියාගෙන. අපිට ඒ සීන් එක අයින් කරන්න වුණොත් ඒ කොටසේ සාරය අයින් කළා වගේ දෙයක් තමා වෙන්නේ. ඒක විනාඩි අටක විතර දිග ෂොට් එකක්. එතනදී රූපවාහිනියෙන් කිව්වෙ සියදිවි නසාගන්න එක පෙන්වන එක හොඳ නැහැ කියලා. ඒ වගේ ඉතාම බොළඳ කතා තමා ඔවුන් කිව්වේ.
මම පුද්ගලිකව විශ්වාස කරන්නේ දේශපාලනික නිර්මාණ කරන්න තිබුණ ඉඩ ඒ කාලේ ඉඳළම ඇහිරිලා ගියා කියන එකයි. පහුගිය කාලේ මේක ආපහු උඩට ආවේ යම්කිසි දේශපාලන වෙනස්කම් කීපයක් සිදුවුණ නිසයි. නමුත් ආපහු ඒ තත්ත්වය නැති වෙලා ගිහින්. කලාව ස්වාධීන නෑ කියන එක බලාගන්න පුළුවන් හොඳ තැනක් තමයි මේක.
මම ලංකාවෙන් එද්දී කිව්වේ මේක විකාශනය වුණේ නැතිනම් මගේ අතින් ආපහු ලංකාවේ වැඩක් කෙරෙන එකක් නෑ කියලයි. ඒ වගේම මේකෙන් පස්සේ මම ලංකාවේ කිසිම වැඩක් කරලා නෑ. ඉදිරියට එන්න තියෙන්නේත් ප්‍රංශ වැඩ විතරයි. වාරණ කියන්නේ මරණ කියන එකයි. නිර්මාණකරුවෙක්ව සංකල්පීයව මරන්න වාරණයට පුළුවන්. මං හිතන්නේ මගේ මේ වැඬේ සම්බන්ධයෙන් විතරක් නෙමේ පොදුවේ මෙවැනි දේවල් සම්බන්ධයෙන් මිනිස්සු හඬ නැගිය යුතුයි කියලයි. ”
දේශගුණයෙන් බැටකන මිනිස්සු
අවනඩුවක සටහන් රූප රචනාව විකාශනය තහනම් කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඒ සඳහා රංගනයෙන් දායක වූ ඩබ්ලිව්. ජයසිරි මහතාගෙන්ද කරුණු විමසීමක් කළෙමු.
“මේක මීට අවුරුදු දාහතරකට කලින් පටන් අරගෙන තමයි වැඩ ඉවර කළේ. මේක තනිකර අසාධාරණ වැඩක්. මොකද මේ ටෙලිනාට්‍ය වියළි කලාපයේ ජන ජීවිතය පිළිබඳව කෙරුණු එකක්. වියළි කලාපය සදාකාලික දුක් විඳින, දේශගුණයෙන් බැටකන මිනිස්සු ජීවත්වෙන පරිසරයක්. මේ ඒකාංක ටෙලි නාට්‍ය දොළහෙම තියෙන්නේ තනිකර වියළි කලාපයේ ජීවත්වෙන මිනිසුන්ගේ අසරණකම හා දුක්ඛදෝමනස්සයන් පිළිබඳවයි.
වතුර ප්‍රශ්නය ආදි නොයෙක් ප්‍රශ්න ඔවුන්ට තියෙනවානේ. ඒ ජනතාවගේ ගෙවල් දොරවල්වල ඇතිවෙන ප්‍රශ්න, හාමුදුරුවන් ඇතුළු පන්සල් එක්ක ඇති වෙන ප්‍රශ්න, එතකොට ආදරය පිළිබඳ ප්‍රශ්න, විවාහ ජීවිතය පිළිබඳ ප්‍රශ්න ආදි මේ සියල්ලට හේතු වෙන්නේ වියළි කලාපයේ තියෙන දේශගුණයයි. ඒ වගේ කටුක කර්කශ දේශගුණයක් එක්ක ජීවත්වීම පිළිබඳව ඒ මිනිස්සුන්ට දැනුමක් දීලා නෑ. අදට වුණත් ඔවුන්ගේ තියෙන ආර්ථික ප්‍රශ්නවල ඉඳලාම ඒ ප්‍රශ්න ගැන බලනවා හරිම අඩුයිනේ. ඉතිං මේ සම්බන්ධව කියැවෙන මේ ඒකාංක නාටක දොළහ මේ කාලේ පෙන්වන එක හරිම වැදගත් දෙයක්.
මේකට රූපවාහිනියේ සභාපතියි, අධ්‍යක්ෂ ජෙනරාලුයි දෙන්නත් කැමතියි. අනිත් එක රූපවාහිනියේ පූර්ව රැඟුම් පාලක මණ්ඩලයේ කට්ටියත් පහුගිය කාලේ වැඩියෙන්ම ලකුණු දීලා තියෙන නාට්‍යය මේකයි. ඉතිං ඒවා ඔක්කොම එහෙම තියෙද්දී වෘත්තීය සමිති කට්ටිය කැමති නෑ කියලා තමයි මේක තහනම් කරලා තියෙන්නේ. ඒක හරිම පුදුම වැඩක්. වෘත්තීය සමිතිවලට මොකක්ද තියෙන අයිතිය මේවාට ඇඟිලි ගහන්න. ඒ අය නිදහසට කාරණාවක් විදියට කියන්නේ මේක පරණ නාට්‍යක් කියලා. පරණද අලුත්ද කියන එක ප්‍රශ්නයක් වෙන්න බැහැ. මොකද මේක පළමු වතාවට තමයි ප්‍රේක්ෂකයාට පෙන්වන්න යන්නේ. ඊට කලින් මේක කොහෙවත් පෙන්වලා නෑ.”
සමාලෝචනය
ප්‍රවීණ රංගන ශිල්පී ඩබ්ලිව්. ජයසිරි මහතා සඳහන් කළ පරිදිම දේශගුණය යනු මිනිසුන්ගේ සිතුම් පැතුම් හා ආකල්පවලට ඉතා තදින් බලපාන්නක් බව ‘සංසාර මන්දිර’ නම් කෘතිය රචනා කළ ජීනා සර්මිනාරා නම් කතුවරිය ද ආසියාව සම්බන්ධයෙන් දක්වනු ලැබූ කරුණු දැක්වීමකදී ප්‍රධාන වශයෙන් සඳහන් කළ කරුණකි. අපේ රටේ වියළි කලාපය සම්බන්ධයෙන් දෘශ්‍ය මාධ්‍ය හරහා රචනා වූ මෙම ඒකාංක ටෙලි නාටක පෙළ මෙරට ප්‍රේක්ෂකයාට අත්විඳිය නොහැකි අත්දැකීමක් බවට පත්ව තිබෙන්නේ, ජාතික රූපවාහිනියේ සියලු වෘත්තීය සමිති සහ මණ්ඩලවල සාමාජිකයන්ගේ අවරසිකභාවය හේතුවෙනි.
ජාතික රූපවාහිනිය මෙම තිර නාටකය තහනම් කිරීම සම්බන්ධයෙන් නිල වශයෙන් හේතු දැක්වීමක් මේ වනතුරු ඉදිරිපත්කොට නොමැත. ඒ සම්බන්ධයෙන් විමසීමට ජාතික රූපවාහියේ සභාපතිනිය වන ඉනෝකා සත්‍යාංගනී මහත්මිය සම්බන්ධ කරගැනීමට ‘අනිද්දා’ ගත් උත්සාහය ව්‍යර්ථ විය. එමෙන්ම මේ සම්බන්ධයෙන් වැඩිදුර කරුණු විමසීමට මෙහි නිෂ්පාදන වියදම දරන ලද රාජා රණසිංහ මහතා සම්බන්ධ කරගැනීමට ‘අනිද්දා’ ගත් උත්සාහය ද ව්‍යර්ථ විය.
මෙරට බුද්ධිමත් ප්‍රේක්ෂක ජනතාවට මේ සම්බන්ධයෙන් කථිකාවක් නිර්මාණය කිරීමට අවැසි මූලිකාංගය ‘අනිද්දා’ හරහා මෙසේ ජනගත කිරීමට අපි සිතුවෙමු. දැනටමත් මේ සම්බන්ධයෙන් මුහුණු පොත හරහා ඩබ්ලිව්. ජයසිරි මහතා තම මතය ස්වාධීනව ඉදිරිපත්කොට ඇති අතර මෙවැනි දේ ඉදිරියේදී තවත් නිර්මාණයකට සිදු නොවීමට නම් බුද්ධිමත් ප්‍රේක්ෂක ජනයා ඊට මැදිහත් විය යුතුව ඇත.
එය හෙට දවසේ තවත් නිර්මාණයක් තිඹිරි ගෙය තුළදීම මිහිදන් වීම වළක්වනු ඇත. ■
■ බාසුරු ජයවර්ධන
