ආණ්ඩුවේ යෝජිත ව්යවස්ථා සංශෝධනය පිළිබඳ අදහස දේශපාලන කරළිය උත්තේජනය කරමින් තිබේ. විවිධ උපකල්පනයන් මත පදනම් වෙමින් සිට ප්රධාන දේශපාලන පක්ෂ පාත්රයන් විසින් දැනටමත් ඒ පිළිබඳ සිය මූලික ස්ථාවරයන් මාධ්ය හමුවේ ප්රදර්ශනාත්මකව ඉදිරිපත් ඉදිරිපත් කොට ඇත. එළඹෙන මැතිවරණ සමයට අවශ්ය කෙරෙන සටන් පාඨ ඒ හරහා දැනටමත් නිර්මාණය වෙමින් තිබෙන සෙයක් පෙනේ. පොදුජන පෙරමුණේ අදහස වන්නේ ෆෙඩරල් ව්යවස්ථාවක් පැමිණීමට නියමිත බවයි. ජවිපෙ විසින් විධායකය අහෝසි වන ව්යවස්ථාවකට පක්ෂ වනු ලැබීමට බොහෝ දුරට ඉඩ පවතී. එජාපය ප්රකාශ කරන්නේ බුදුදහමට මුල් තැන දෙන ඒකීය ව්යවස්ථාවක් ගෙන එන බවයි. දෙමළ ජාතික සන්ධානය ප්රාදේශීයව හා ජාතිකව ඉහළ බලය බෙදීමකට වැඩි ප්රියතාවක් දැක්වීම යනු සිංහල ජාතිකවාදී පක්ෂ එයට එරෙහිවීම හා සමාන වන සාමාන්ය තත්වයකි. කෙසේමුත් 1978න් පසු 19 වතාවක් සංශෝධනය වී ඇති වත්මන් ව්යවස්ථාව 20 වන වරට සංශෝධනය වීම හෝ නවතම ව්යවස්ථාවක් මඟින් මුළුමනින්ම විතැන්වීම යනු ප්රබල දේශපාලන අවශ්යතාවක් හා මෙරට දේශපාලන පද්ධතිය කිසියම් අයුරකින් සාධනීය පරිවර්තනයකට බඳුන් කිරීමේ ද අවස්ථාවකි.
සිද්ධියක් ප්රකාශයට පත්කිරීම තුළ ‘කිසියම් වියහැකි-නොවියහැකිභාවයක්‘ පවතින බවට වන දාර්ශනික අදහසක් ජැක්ස් ඩෙරීඩා අප හමුවේ තබයි. කිසියම් සිද්ධියක් (ව්යවස්ථාවක් අලුතින් නිර්මාණය වීම) මඟින් අපට ‘විමතියක්’ ඇති කරන කරන අතර එමඟින් අලුත් තත්වයක් ‘හෙළිපෙහෙළි‘ වෙයි. එසේම එය ‘අපේක්ෂා නොකළහැකිතාවක්’ වශයෙන් ද ඩෙරීඩා හඳුනා ගනී. ‘සිද්ධියක් ප්රකාශ කිරීම යනු විය හැක්කක්ද?’ යන්න දාර්ශනික ගැටලුවක් වශයෙන් ඩෙරීඩා හඳුනා ගනී. ඒ අනුව ව්යවස්ථාවක් හෝ කිසියම් නෛතික රාමුවක් ඉදිරිපත් කිරීම යනු විය හැක්කක් ද? යන ප්රශ්නය දාර්ශනික මානයකට ගෙන යාමට අපට හැකි විය යුතුය. අලුත් ව්යවස්ථාවක් ලිවීම යනු විය හැක්කක්ද? නැතිනම්, වඩාත් සාමාන්යකරණයකට යමින්, දේශපාලනය තුළ පවතින ‘වියහැකිභාවය‘ පිළිබඳව ගැටලුව මෙහිදී සාකච්ඡා කිරීමේ හැකියාව සොයා බැලිය හැක.
‘කිසියම් සිද්ධියක් යනු වියහැක්කක්ද? යන පැනයට පිළිතුර වශයෙන් ‘ඔව්’ යැයි පැවසිය හැක‘. ඒ අනුව යම් ගැටලුවක අභ්යන්තරයේම පවතින්නේ කිසියම් ‘ඔව්’ නැමති පිළිතුරක් යැයි ඩෙරීඩා දක්වයි. මෙම ‘ඔව්’ වශයෙන් පවතින්නේ ඉදිරියේ දී සිදුවීමට නියමිත නැතිනම් ‘පැමිණීමට‘ නියමිත තත්වයකි. සිද්ධියක් යනු පැමිණීමට නියමිත නැතිනම් සිදුවීමට යන දෙයකි. ගැටලුවක අභ්යන්තරයේ පවතින ‘ඔව්’ යනු එම සිද්ධිය නිර්මාණය වීම පිළිබඳ පවතින මූලාකෘතික තත්වයකි. එසේම සිදුවීමේ වියහැකිභාවය යනු ‘ඔව්’ මත ‘ආපතික’ වන නැතිනම් ‘අහඹුතාව’ මත රඳන නැතිනම් එම පිළිතුරේ ‘තර්ජනයට’ හසුවන තත්වයකි. කිසියම් ගැටලුවක් වෙත ප්රවේශ වනවිට නැතිනම් ‘අනෙකා ආමන්ත්රණය’ කරනවිට ‘ඔව්’ පිළිතුර ඒ තුළ නිදන්ගතව පවතී. නමුත් මෙම ‘ඔව්‘ තාර්කික හෝ කාලානුක්රමික’ ද නොවන්නකි. එසේම එය ‘ඔව්’ යන්න ප්රශ්න කරමින් සිටින තත්වයක්ද නොවෙයි.
ඩෙරීඩා දක්වන ආකාරයට අපගේ සෑම අදහස් දැක්වීමක්ම තුළ ‘ඔව්’ ගැබ්වෙයි. විනාශකාරී හෝ සාධනීය ඕනෑම භාෂාමය ප්රකාශනයක ‘ඔව්’ තිබේ. එය කිසිවිටෙකත් ශාබ්දිකව උච්චාරණය නොවිය හැකි, නිශ්ශබ්දව පවතින තත්වයකි. අප භාවිත කරන සෑම වාක්යයකම පූර්වයෙන් ‘ඔව්’ තිබේ නැතිනම් ‘ගම්ය’ වේ. හඩෛගර් විසින් ‘අනුඥානුමතිය නැතිනම් අනුමත කිරීම’ වශයෙන් හඳුනා ගන්නේ ද මෙම තත්වය බව ඩෙරීඩා දක්වයි. ‘සිද්ධියක් පැවතිය හැක්කේ එය අපේක්ෂා නොකරන විටදීය’. එම සිද්ධිය සිදුවෙන තෙක් තවදුරටත් බලා සිටීමට අනෙකාට නොහැකිය. එම නිසා සිදුවීමට යන දෙය විසින් අනෙකාගේ බලා සිටීමට නැතිනම් ‘ප්රමාදවීමට’ බාධා කරයි.
මෙහිදී ලෙවිනාස් උපුටමින් ඩෙරීඩා දක්වන ලෙසට අනෙකාගේ ‘ප්රමාදවීම’ ‘බලා සිටීම’ සමඟ අපට ආචාරධර්මිකත්වය පිළිබඳ ගැටලුවකට මුහුණ දීමට සිදුවෙයි. අනෙකාව ‘මුහුණට මුහුණ හමුවීම’ යනු ආචාරධර්මිකත්වය සමඟ අප දක්වන සබඳතාවයි. මෙහිදී අනෙකා මුණගැසීම යනු ‘ද්වන්දව’ තත්වයකි. විශේෂත්වය වන්නේ ‘ආචාරධර්මික මුහුණ අනෙකාට සම්මුඛවීමේ දී පුද්ගල නොවන තෙවන පාර්ශ්වයක් ද එහිදී ප්රාදුර්භුත වීමයි. මෙම තෙවන පාර්ශ්වය යනු අනෙකක් නොව නමුත් ගැටලුවේ මුල් ස්වභාවයයි. එහි මූලයයි, නැතිනම් ‘ඔව්‘මය පිළිතුරයි. අනපේක්ෂිතතාවේ වියහැකිභාවයයි. ව්යවස්ථාව පිළිබඳ සාකච්ඡාව විසින් නැවතත් මෙරට ප්රභූ දේශපාලන පංතියට අනෙකාගේ මූලික ගැටලුව නැවතත් අනපේක්ෂිත අහඹුතාව තුළ මුණගස්වා තිබේ. ඒ තුළ පවතින සදාතනික ව නිශ්ශබ්ද ‘ඔව්’ පිළිතුර එලෙසම ගොළුවී පවතිනු ඇත. නමුත් මෙරට ප්රජාතන්ත්රීය හෘදය සාක්ෂිය කිසිවිටෙකත් සහකම්පනය විය නොහැකි ද? ඩෙරීඩාට අනුව දේශපාලනය තුළ පවතින නොවියහැකිභාවයේ-වියහැකිභාවය නැතිනම් වියහැකි හා නොවියහැකිභාවය අතර වන සාම්යතාව පිළිබඳව සිතමින් මේ ලිවීම කල් තබමු. නමුත් ආචාරධර්මිකත්වය පිළිබඳ ගැටලුව බර අඩි තබමින් අප ඉදිරියෙන් ගමන් කරමින් සිටී.■
අතුලසිරි සමරකෝන්
