අමෙරිකාවේ පොදු උද්යානවල වැසිකිළි පිරිසිදු නොකිරීම නිසා ඇමෙරිකානුවන් එවැනි උද්යානවල මළපහ කරන තත්ත්වයක් ඇතිවී තිබේ. පොදු ස්ථානවල කුණු කඳු ගොඩගැසී ඇත. ඒ සියල්ලට හේතුව වන්නේ එක් හිතුවක්කාර ජනාධිපතිවරයෙකි. ඒ හිතුවක්කාර ජනාධිපතිවරයා නිසා ඇමෙරිකානු රජය අක්රිය වී ඇත. ලක්ෂ අටක ෆෙඩරල් ආණ්ඩුවේ සේවකයන්ට වැටුප් ගෙවීමට නොහැකි වී තිබේ. රජයේ එදිනෙදා කටයුතුවලින් 25%ක් ඉටු කිරීමටය මුදල් නැත. කෘෂිකර්ම, වාණිජ, රාජ්ය, අභ්යන්තර ආරක්ෂක, නිවාස හා නාගරික සංවර්ධන, අධිකරණ, ප්රවාහන, භාණ්ඩාගාරය, නාසා ඇතුළු ආයතන රැසක් මුදල් නැති නිසා අක්රීය තත්ත්වයට පත්ව තිබේ.
ඒ සියල්ල ගැන කිසිදු තැකීමක් නැතිව, ලොව බලවත්ම ජනාධිපති තනතුරේ බලතල අවභාවිත කරමින් හිතුවක්කාර දරුවෙකු මෙන් හැසිරෙන්නට ට්රම්ප් පටන්ගෙන තිබේ. ලංකාවේ හිතුවක්කාර ජනාධිපතිවරයා නිසා 2018 ඔක්තෝබර් 26 වැනිදා සිට ලංකාව මුහුණදුන්නේ බරපතල අර්බුදයකටය. ඇමෙරිකාවේ හිතුවක්කාර ජනාධිපතිවරයා නිසා ඇමෙරිකාව බරපතල තත්වයකට මුහුණදෙමින් සිටියි.
අර්බූදය
ඩොනල්ඞ් ට්රම්ප්ගේ මැතිවරණ ව්යාපාරයේ ආකර්ශණීයම හා ප්රබලම පොරොන්දුව වී තිබුණේ අමෙරිකාව හා මෙක්සිකෝව අතර දැවැන්ත, සුන්දර තාප්පයක් නිර්මාණය කරන බවයි. ට්රම්ප්ගේ තාප්ප පොරොන්දුව සමඟ දැවැන්ත, සුන්දර යන වචනවලට අමතරව තවත් අතුරු පොරොන්දුවක් තිබුණි. ඒ ‘මෙක්සිකෝව තාප්පයට ගෙවනු’ ඇති බවයි. මෙක්සිකෝව තාප්පයට ගෙවන්නේ කෙසේදැයි ට්රම්ප් පෙන්වා තිබුණේ නැත. ඒ ගැන ට්රම්ප්ට ඡන්දය දුන් අය ප්රශ්ණ කළේද නැත. ඔවුන් ට්රම්ප්ගේ සුන්දර වචන ගැන මිස, කරුණු ගැන සැලකුවේ නැත.
දෙසැම්බර් 22 වැනිදා සිට ඇමෙරිකානු ෆෙඩරල් ආණ්ඩුව අක්රිය විය. 2019 වර්ෂය සඳහා මුදල් පනත සම්මත කිරීමට නොහැකි වීම එයට හේතුවයි. තාප්පය ඉදිකිරීම වෙනුවෙන් ඩොලර් බිලියන 5.6ක් මුදල් පනතට ඇතුළත් කළ යුතු බව ට්රම්ප් යෝජනා කර තිබුණි. ඒ සඳහා ඇමෙරිකානු ව්යවස්ථාදායකය වන කොංග්රසයේ මන්ත්රී මණ්ඩල දෙකේ අනුමැතිය ලබාගැනීමේ අවශ්යතාවයක් තිබුණි.
ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තුවේ තිබෙන්නේ එක් සභාවක් පමණි. එහෙත් ඇමෙරිකානු කොංග්රසයේ සභා දෙකක් ඇත. එකක් සෙනෙට් සභාවය. අනෙක නියෝජිත මන්ත්රී මණ්ඩලයයි. සෙනෙට් සභාවේ බහුතරය ඩොනල්ඞ් ට්රම්ප්ගේ රිපබ්ලිකන් පක්ෂයට හිමිය. නියෝජිත මන්ත්රි මණ්ඩලයේ බහුතරය ඩිමොක්රොටික් පක්ෂයට හිමිවේ. ට්රම්ප්ගේ මුදල් අවශ්යතාවය සම්පූර්ණ කරගැනිමට නම් මන්ත්රී මණ්ඩල දෙකේම ඩිමොක්රොටික් පක්ෂ සාමාජිකයන්ගේ ඡන්ද අවශ්ය වේ.
සෙනෙට් සභාවේ ඩිමොක්රොටික් පාක්ෂිකයන්ගේ නායකත්වය දරන්නේ චක් ෂුමර්ය. නියෝජිත මන්ත්රී මණ්ඩලයේ ඩිමොක්රොටික් පාක්ෂිකයන්ගේ නායකත්වය දරන්නේ නැන්සි පෙලොසිය.
චක් ෂුමර් හා නැන්සි පෙලොසි යන දෙදෙනාම තාප්පයේ යෝජනාවට එකඟ නැත. එපමණක් නොව මන්ත්රී මණ්ඩල දෙකේම සිටින රිපබ්ලිකන් පක්ෂයේ ඇතැම් නියෝජිතයන්ද තාප්ප කතාවට විරුද්ධය. ඒ නිසා ට්රම්ප් විසින් යෝජනා කළ අයවැය යෝජනාවට මේ මන්ත්රී මණ්ඩල දෙකේ අනුමැතිය ලබාගැනීමට නොහැකි වී ඇත. තාප්ප යෝජනාව නැතිව අයවැයක් මන්ත්රී මණ්ඩල දෙකෙන් අනුමත කර ඇතත්, හිතුවක්කාර ජනාධිපතිවරයා වන ඩොනල්ඞ් ට්රම්ප් එම යෝජනාවට අත්සන් කිරීමට අකැමතිය. ලංකාවටත් වඩා බලතල ඇති ඇමෙරිකානු ජනාධිපතිවරයා අත්සන් නොකළහොත් මුදල් පනතක් වලංගු වන්නේ නැත. ඒ අනුව ජනාධිපතිවරයාට සහ කොංග්රසයේ මන්ත්රී මණ්ඩල දෙකට මුදල් පනත පිළිබඳ එකඟතාවයකට පැමිණීමට නොහැකි වීම නිසා මේ අර්බුදය ඇතිවී තිබෙන්නේය.
කෙසේ හෝ තාප්පයට අනුමැතිය ගන්නා බව ඩොනල්ඞ් ට්රම්ප් කියයි. අවුරුදු ගණන් රජය අක්රිය වී තිබුණත් තමන්ගේ ස්ථාවරය වෙනස් නොවෙන බව ඔහු කියයි. 225ම කීවත් රනිල් වික්රමසිංහට අගමැතිධූරය නොදෙන බවට ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයා කී කතාවට ඩොනල්ඞ් ට්රම්ප්ගේ කතාව එක්තරා දුරකට සමානය.
බිය
ඩොනල්ඞ් ට්රම්ප් ඉල්ලන තාප්පයට ඩිමොක්රොටික් පක්ෂය එකඟ නොවෙන්නේ හේතු ගණනාවක් නිසාය. දේශසීමාවල ආරක්ෂාව පැවතිය යුතු බවට තම පක්ෂය සම්පූර්ණයෙන්ම එකඟ බව ඩිමොක්රොටික් පක්ෂය කියයි. නැන්සි පෙලෝසි ජනවාරි 08 වැනිදා මෙසේ කීය. ‘දේශසීමාව ආරක්ෂා කිරීමේ යෝජනාවට අපි හැමෝම එකඟයි. එහෙත් ඒ අපේ වටිනාකම් වලට ගරු කරන අතරේයි. මත්ද්රව්ය ගැන පරීක්ෂා කරන්නට නවීන තාක්ෂණය පාවිච්චි කළ හැකියි. ඒ සඳහා වඩා දියුණු හා බුද්ධිමත් උපක්රම පාවිච්චි කළ හැකියි. අනෙක් කාරණය තමයි කාන්තාවන් හා ළමයින් දේශසීමා ආරක්ෂා කිරීමට තර්ජනයක් නෙවෙයි. ඔවුන් මානුෂීය අභියේගයක්. ජනධිපතිවරයා ඇමෙරිකානුවන්ව ඇපයට තබාගැනීම නතර කළ යුතුයි. නව ප්රශ්ණ නිර්මාණය නොකළ යුතුයි. ආණ්ඩුව නැවත විවෘත කළ යුතුයි.’
මෙක්සිකානුවන් රටට අපරාධ, මත්ද්රව්ය ගෙනෙන බව ට්රම්ප් කියයි. එහි අර්ධ සත්යයක් ඇත. ඇමෙරිකාවේ දකුණු දේශසීමාවේ මත්ද්රවය පැමිණෙයි. නීතිවිරෝධීව දේශසීමා උල්ලංඝනය කරන අවස්ථා බොහෝ ඇත. එහෙත් තාප්පයක් බැඳීම ඒ ප්රශ්නවලට කිසිදු උත්තරයක් වන්නේ නැත. එක් අතෙකින් දකුණු දේශසීමාව පුරාවට පුද්ගලයෙක්ට උඩින් පනින්නට බැරි තරම් උස තාප්පයක් බැඳීම ඩොලර් බිලියන 5.6 ක් වියදම් කිරීමෙන් වුව කළ නොහැක්කකි. උසෙන් අඩු තාප්පයක් බැඳීමෙන් කිසිදු ප්රයෝජනයක් නැත. උසැති තාප්පයක් නිර්මාණය කළත්, දේශසීමා තරණය කිරීමට උමං මාර්ග භාවිත කළ අවස්ථා බොහෝ වෙයි.
අනෙක් අතට ඇමෙරිකාව ලොකයේ ශ්රේෂ්ඨ රටක් බවට පත්වෙන්නට ප්රධානම හේතුවක් වන්නේ විදෙස් රටකින් පැමිණෙන සංක්රමණිකයන්ට දේශසීමා විවෘත වීමයි. විශේෂයෙන්ම දේශපාලන සංක්රමණිකයන්ට ඇමෙරිකාවේ ගේට්ටු විවෘත වී තිබුණි. නැන්සි පෙලෝසි ඇමෙරිකානු වටිනාකම් ආරක්ෂා කළ යුතු බව කියන්නේ ඒ නිසායි.
හදිසි තත්ත්වයක්
මේ සියල්ල තවත් දරුණු වී තිබුණේ ඩොනල්ඞ් ට්රම්ප් විසින් හදිසි තත්වයක් ප්රකාශයට පත් කරන බවට තර්ජනය කර තිබුණු නිසාය. ‘අපට හදිසි තත්ත්වයක් ප්රකාශයට පත් කරන්න පුලුවන්. රටේ ආරක්ෂාවට ප්රශ්නයක් තියෙනවා. මම ඒක කරන්න ඉඩ තියෙනවා….. මම කරන්න ඉඩ තියෙනවා.’
ඇමෙරිකානු ව්යවස්ථාවෙන් ජනාධිපතිවරයාට හදිසි තත්වයක් ප්රකාශ කිරීමේ බලතල පවරා ඇත. ඒ අනුව කොංග්රසයේ අනුමැතිය නැතිවම බරපතල තීන්දු රැසක් ගැනීමේ හැකියාවක් ඇමෙරිකානු ජනාධිපතිවරයාට ලැබෙයි. මීට පෙර ඇමෙරිකානු ජනාධිපතිවරුන් හදිසි තත්ව ප්රකාශයට පත් කර තිබුණේ අත්යාවශ්ය අවස්ථාවලදී පමණි. හදිසි වසංගත, ප්රාණ ඇපකරුවන් තබාගැනීමේ සිදුවීම් නිසා හදිසි තත්වයන් ප්රකාශයට පත් කර තිබුණි. ප්රතිපත්තිමය කාරණයකට කොංග්රසය එකඟ කරවාගත නොහැකි වූ පළියට හදිසි තත්වයන් ප්රකාශයට කළ අවස්ථා ඇමෙරිකානු ඉතිහාසයේ නැත. ජනාධිපතිවරයාට සන්නිවේදනය සම්පූර්ණයෙන්ම නැවැත්වීම, බැංකු ගිණුම් නැවැත්වීම, අවශ්ය තැන්වලට හමුදාව යෙදවීම වැනි බොහෝ දේ කිරීමේ අවස්ථාව ඩොනල්ඞ් ට්රම්ප්ට ලැබෙයි.
කොංග්රසය විසින් ව්යවස්ථාවට අනුව හදිසි තත්වයක් පිළිබඳ බලතල ලබාදිමේදී හදිසි තත්වය යන්න හිතාමතාම විග්රහ කර තිබුණේ නැත. එසේ කර තිබුණේ අනාගතයේ ඇතිවිය හැකි හදිසි තත්වයන් පිළිබඳව කලින් අනුමාන කළ නොහැකි නිසාය. කෙසේ වෙතත් ඩොනල්ඞ් ට්රම්ප් වැන්නෙක් ජනාධිපති පුටුවේ ඉඳගනීවියැයි කොංග්රසය කිසිදා කල්පනා නොකරන්නට ඇත. කල්පනාකාරී, වගකීම් සහගත පුද්ගලයන් ජනාධිපති පුටුවේ ඉඳගනීවියැයි ඔවුන් කල්පනා කරන්නට ඇත.■
■ අනුරංග ජයසිංහ
