සිරිසේනගේ උරුමය: ව්‍යවස්ථාවේ සෑම සරල වචනයක්ම අධිකරණයෙන් සම්මත කර ගැනීමට සිදුවීමේ ඛේදවාචකය

අපේ ව්‍යවස්ථාවේ 33 (1) (අ) වගන්තිය කියන පරිදි, ජනාධිපතිවරයා රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුගමනය කරන බවට ද, ආරක්ෂා කරන බවට ද වගබලාගත යුත්තේය. එහෙත් සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා වගබලාගෙන ඇත්තේ ඒ ව්‍යවස්ථාව අනුගමනය නොකරන බවටත්, ව්‍යවස්ථාව ආරක්ෂා නොකරන බවටත් ය. ඒ නිසා, මේ වන විට ඇති වී තිබෙන්නේ, ව්‍යවස්ථාවේ ඉස්පිල්ලක් පාපිල්ලක් සම්බන්ධයෙන් පවා අධිකරණය ඉදිරියට යාමට සිදුවන විකාරරූපී තත්ත්වයකි. රටේ වාසනාවට, මේ අහේතුවෙන් ව්‍යවස්ථාව ආරක්ෂා කර දීමට හැකි අදීන අධිකරණයක් අපට ලැබී තිබේ.
රටක ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක යම් කාරණයක් සම්බන්ධයෙන් අපැහැදිලිකමක් ඇතොත් එරට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයෙන් ඒ පිළිබඳ අර්ථනිරූපණයක් ඉල්ලා සිටීම සාමාන්‍ය සිරිතයි. බොහෝ විට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා හැකි තාක් පැහැදිලිව සහ නිරවුල්ව ලියා තැබීමට රාජ්‍යයන් කටයුතු කරන්නේ, එක පැත්තකින් රටේ ඕනෑම පුරවැසියෙකුට එය කියවා පහසුවෙන් තේරුම් ගැනීමටත්, අනිත් පැත්තෙන්, රටේ උත්තරීතර ලියවිල්ල අනවශ්‍ය අවුල්වලට තුඩුදෙන ආකාරයකින් තිබීම සමාජ සහ දේශපාලනික ස්ථාවරත්වයට හානියක් විය හැකි නිසාත් ය.
එහෙත් පසුගිය මාස දෙකක් වැනි ඉතා කෙටි කාලයක් තුළ, අපේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ මුඛ්‍ය කාරණා තුනක් සම්බන්ධයෙන් අභියාචනාධිකරණයටත්, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයටත් යාමට අපට සිදුවිය. ඒ තරමට, ව්‍යවස්ථාමය ‘ප්‍රශ්න’ පැන නැංගේය. ඒ සියලු ප්‍රශ්න, මේ යහපාලන ආණ්ඩුව යටතේ ඇති කර ගත් 19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයට අදාළ කරුණු ආශ්‍රයෙන් පැන නැගුණු ඒවා ය. විශේෂයෙන් 19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය අවුලකැයි කියන පුද්ගලයෝ සිටිති. මෙය, පසුගිය කාලයේ මෝස්තරේට වරනගනු දක්නට ලැබුණි. රාජපක්ෂ කඳවුරට 19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය ‘අවුලක්’ වීම අපට තේරුම් ගත හැකිය. ඔවුන්ට සුපුරුදු නග්න බල පරාක්‍රමය ව්‍යවස්ථානුකූලව මර්දනය කෙළේ ඒ සංශෝධනයෙනි. එහෙත් මධ්‍යස්ථ යැයි සැලකෙන ඇතැම් පිරිස් ද මේ කතාව කාලයක් තිස්සේ මතුරමින් සිටියහ. සිරිසේන ජනාධිපතිවරයාගේ ව්‍යවස්ථා කුමන්ත්‍රණය විසින් මුළු රටම එකම අවුලකට ඇද දැමූ අවස්ථාවේ අර කී මධ්‍යස්ථ පිරිස් තමන් මුල පටන්ම කියා සිටියේ ඕක තමා යැයි ජයග්‍රාහී ලීලාවෙන් කියන්ට පටන් ගත්හ.
අවුල ඇත්තේ ඒ කියන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය තුළ නොව, රටක ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවකට අනුව කටයුතු කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කරන සහ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව හිතාමතා උල්ලංඝනය කරන ජනාධිපතිවරයා තුළ බව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පසුගිය දා ඒකමතිකව තීන්දු කෙළේය.
අප දැන් සොයා බැලිය යුත්තේ, ඇත්ත වශයෙන්ම ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතය විමසීමට තරම් ‘අවුලක්’ මේ කියන කාරණා සම්බන්ධයෙන් 19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය තුළ දක්නට ලැබෙන්නේ ද යන්නයි. මේ වන විට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයෙන් ඒ කාරණා තුනෙන් එකක් පිළිබඳ අවසාන විනිශ්චය ලබා දී තිබේ. එනම්, පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමට ජනාධිපතිවරයාට මේ අවස්ථාවේ බලයක් නැති බවයි.
ව්‍යවස්ථාවේ 33 (2) (ඇ) වගන්තිය මෙසේ කියයි: “පාර්ලිමේන්තුව කැඳවීමට, වාර අවසන් කිරීමට සහ විසුරුවා හැරීමට ජනාධිපතිවරයාට බලය ඇත්තේය.”
ව්‍යවස්ථාවේ 62 (2) වගන්තිය මෙසේ කියයි: “සෑම පාර්ලිමේන්තුවක්ම පළමු වරට රැස්වීමට නියමිත දින පටන් පස් අවුරුද්දකට නොවැඩි කාලයක් පවත්නේය. එහෙත් නියමිත කාල සීමාව ඉකුත් වීමට පෙර පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරිය හැක්කේය…” (මේ වගන්තිය ඉංග්‍රීසියෙන් තිබෙන්නේ මෙසේ ය: “පාර්ලිමේන්තුව කලින් විසුරුවා හැර ඇතොත් මිස, සෑම පාර්ලිමේන්තුවක්ම පළමු වරට රැස්වීමට නියමිත දින පටන් පස් අවුරුද්දකට නොවැඩි කාලයක් පවත්නේය.” භාෂා දෙකෙන්ම කියැවෙන්නේ පාර්ලිමේන්තුවේ ආයු කාලයත්, ඊට කලින් එය විසුරුවා හැරීමේ ශක්‍යතාවත් ය. මෙසේ කලින් විසුරුවා හැරිය හැක්කේ කෙසේද යන්න දක්වා තිබෙන්නේ ව්‍යවස්ථාවේ 70 (1) දෙවැනි ඡේදයෙනි).
ව්‍යවස්ථාවේ 70 (1) වගන්තියේ දෙවැනි ඡේදය මෙසේ කියයි: “එසේ වුව ද, පාර්ලිමේන්තුව විසින් එහි නොපැමිණි මන්ත්‍රීවරයන් ද ඇතුළුව මුළු මන්ත්‍රීවරයන්ගේ සංඛ්‍යාවෙන් තුනෙන් දෙකකට නොඅඩු සංඛ්‍යාවකගේ යෝජනා සම්මතයක් මගින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින ලෙස ජනාධිපතිවරයාගෙන් ඉල්ලීමක් කරනු ලබන්නේ නම් මිස, පාර්ලිමේන්තුවේ ප්‍රථම රැස්වීම සඳහා නියම කර ගනු ලැබූ දිනයෙන් අවුරුදු හතරක් සහ මාස හයක කාලයක් අවසන් වන තෙක් ජනාධිපතිවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම නොකළ යුත්තේය.”
ඉහත සඳහන් වගන්තිවලින් කියන්නේ මෙයයි: ජනාධිපතිවරයාට පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරිය හැකිය. එහෙත් ඒ කොන්දේසි දෙකකට යටත්ව ය. එක්කෝ, තුනෙන් දෙකකට නොඅඩු සංඛ්‍යාවක මන්ත්‍රීවරයන්ගේ යෝජනා සම්මතයක් තිබිය යුතුය. නැතහොත්, පාර්ලිමේන්තුවේ ප්‍රථම රැස්වීමෙන් පසු අවුරුදු හතරක් සහ මාස හයක කාලයක් ඉකුත්ව තිබිය යුතුය. මුලින් සඳහන් වගන්ති දෙකෙන් (33-2) (ඇ) සහ 62-2) ජනාධිපතිවරයාට පැවරෙන පොදු බලය, එනම් විසුරුවා හැරීමේ බලය, ඉහත සඳහන් (70) (1) වගන්තියේ දෙවැනි ඡේදය මගින් සීමා කොට ඇති බව එහි අදහසයි.
මෙතරම් නිරවුල් කාරණයක් කණපිට හරවාගෙන ජනාධිපතිවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරිනු ලැබීම යුක්ති සහගත කිරීම සඳහා ඇතැමුන් පාවිච්චියට ගන්නා තර්ක විතර්කවල බොළඳ සහ අතාර්කිකභාවය මගින්ම ඔප්පු කෙරෙන්නේත් ව්‍යවස්ථාවේ ඇති නිරවුල්භාවයයි. උදාහරණයක් වශයෙන්, ජනාධිපතිවරයා වෙනුවෙන් කරුණු දක්වමින් නීතිපතිවරයා කියා සිටි එක් කරුණක් වුණේ, ජනාධිපතිවරයාගේ ක්‍රියාවක් නිසා පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයන්ගේ මූලික අයිතීන් උල්ලංඝනය වූ විටෙක කළ යුතුව ඇත්තේ ජනාධිපතිවරයාට එරෙහිව දෝෂාභියෝග යක් ගෙන ඒම මිස අධිකරණයට පැමිණීම නොවන බවයි. දෝෂාභියෝගයක් ගෙන ආ යුත්තේ පාර්ලිමේන්තුවෙනි. එකී පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමම මේ ප්‍රශ්නයේ ප්‍රස්තුතය වන තත්වයක් තුළ හෙවත් විසුරුවා හැරිය පසු පාර්ලිමේන්තුවක් නොපවතින තත්වයක් තුළ එවැනි දෝෂාභියෝගයක් ගෙනෙන්නේ කෙසේදැ යි රටේ නීතිපතිවරයාට පවා නොවැටහීම අප තේරුම් ගන්නේ කෙසේද? ඔව්, මේ නීතිපතිවරයා සම්බන්ධයෙන් එය පුදුමයක් නොවේ. මන්ද, වර්තමාන ජනාධිපතිවරයාට අවුරුදු 6 ක ධුර කාලයක් ඇතැයි කියමින් මීට කලින් අධිකරණය ඉදිරියේ පෙනී සිටියේ ද ඔහුම වන බැවිනි.
තවත් ජනාධිපති නීතිඥවරයෙකුගේ අදහස වුණේ ජනාධිපතිවරයාගේ ක්‍රියාව, ගිලන් රථයක ගමනක් සේ ගත යුතුව ඇති බවයි. ඔහු එයින් අදහස් කරන්ට ඇත්තේ, ගිලන් රථයක් මාර්ග නීති නොපිළිපදින්නේ හදිසි අවශ්‍යතාවක් නිසා වන බව විය හැකිය. (මේ නීතිඥවරයා ඒ සාදෘශ්‍යය හරහා ව්‍යංගයෙන් පිළිගත්තේ ජනාධිපතිවරයා ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය කොට ඇති බව නොවේද?) ගිලන් රථයක ගෙන යන අසාධ්‍ය රෝගියෙකු පිළිබඳ පොදු එකඟත්වයක් රටේ කවුරුන් තුළත් තිබේ. එහෙත් සයිරන් නලා හඬවමින් එන ගිලන් රථයේ රැගෙන යන්නේ සැබවින්ම අසාධ්‍ය රෝගි යෙකු ද එසේ නැත්නම් කසිප්පු බූලි කිහිපයක් ද යන්න ගැන ප්‍රශ්නයක් ව්‍යවස්ථාව සම්බන්ධයෙන් පැන නැගුණි. (ඇත්ත වශයෙන්ම එවැනි අවස්ථා සැබෑ ගිලන් රථ සම්බන්ධයෙනුත් මීට පෙර සිදු වී තිබේ). ජනාධිපතිවරයා ගිලන් රථයක් පදවන්නා සේ කටයුතු කෙළේ අසාධ්‍ය රෝගියෙකුගේ ජීවිතයක් බේරා ගැනීමට නොව, නිරෝගී ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් අසාධ්‍ය තත්වයට පත්කැරැවීමට ය.
ජනාධිපතිවරයාගේ ක්‍රියාව වෙනුවෙන් පෙනී සිටි සියලු නීතිවේදීන් ඉදිරිපත් කළ තවත් තර්කයක් වුණේ, ඉහත සඳහන් 33 (2) (ඇ) වගන්තිය මගින් ජනාධිපතිවරයාට දී ඇති බලතල ව්‍යවස්ථාවේ වෙනත් කිසි වගන්තියකට යටත් නැති පූර්ණ බලයක් බවයි. ඒ ගැන කරුණු දක්වන ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය, එසේ වුවහොත්, එනම් “ජනාධිපතිවරයාට කැමති ආකාරයෙන් කැමති ඕනෑම වෙලාවක පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරිය හැකි නම්, තමාට එරෙහිව දෝෂාභියෝගයක් ගෙන ආ අවස්ථාවක එය වැළැක්වීමට පවා හෝ අලුතින් තේරී පත්වූ පාර්ලිමේන්තුවක සංයුතියක් ගැන තමාගේ කැමැත්තක් නැති අවස්ථාවක පවා හෝ ඕනෑම ජනාධිපතිවරයෙකුට පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමට හැකි වීමේ විකාර සහගත තත්වයක් ඇති විය හැකි” බව සිය අවසාන විනිශ්චය තුළ ඉතා පැහැදිලිව පෙන්වා දී තිබේ. (පිටුව 74).
මේ සිද්ධියට කලින් ජනාධිපතිවරයා තවත් වරක් ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය කර තිබුණි. ඒ, පාර්ලිමේන්තුවේ උපරිම විශ්වාසය නැති මහින්ද රාජපක්ෂ අගමැති තනතුරේ පිහිටුවීමෙනි. ඒ සඳහා ඔහු පාවිච්චියට ගත්තේ ව්‍යවස්ථාවේ 42 (4) වගන්තියයි. ඒ මෙසේය: “ජනාධිපතිවරයාගේ මතය අනුව පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසය උපරිම වශයෙන් ඇති පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයා ජනාධිපතිවරයා විසින් අග්‍රාමාත්‍යවරයා ලෙස පත්කරනු ලැබිය යුත්තේය.” මෙය ව්‍යවස්ථා උල්ලංඝනයක් නොවීමට නම්, වහාම එකී ‘උපරිම විශ්වාසය’ තහවුරු කළ යුතුව තිබුණි. ඒ වෙනුවට ජනාධිපතිවරයා කෙළේ කුමක් ද? මුලින් පාර්ලිමේන්තුව වාරාවසාන කොට ඊළඟට එය විසුරුවා හැරීමයි. මේ කියන ‘ජනාධිපතිවරයාගේ මතය අනුව..’ යන්නෙන් අදහස් වන්නේ, ජනාධිපතිවරයාගේ ‘හිතුමතය’ අනුව යන්න නොවේ. පසුගිය දා දෙන ලද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිශ්චය තුළ, වෙනත් සන්දර්භයක් තුළ, එයත් පැහැදිලි කොට තිබේ. ඒ මෙසේ ය: “ජනාධිපතිවරයෙකුට වේවා, වෙනත් ඕනෑම රාජ්‍ය නිලධාරියෙකුට වේවා, විලංගු නොයෙදූ බලයක් ලබා දීම අපේ නීතිය තුළ අනුමත නොකෙරෙන බව අවධාරණය කළ යුතුය.” (පිටුව: 74) දැන්, ඒ කාරණයත්, එනම් මහින්ද රාජපක්ෂ අගමැති වශයෙන් පත්කිරීමේ ව්‍යවස්ථා උල්ලංඝනය සම්බන්ධයෙනුත් අධිකරණය ඉදිරියේ නඩුවක් ගොනු කොට තිබේ.
ඊටත් කලින්, හිටපු අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයා විසින් තනතුරෙන් පහකරන ලදි. අගමැතිවරයා පහකිරීමේ බලයක් වර්තමාන ව්‍යවස්ථාව යටතේ ජනාධිපතිවරයාට ඇති බවක් ව්‍යවස්ථාවේ කිසි තැනක සඳහන් නොවේ. දැන් ඒ කාරණයත් අධිකරණය ඉදිරියට ගොස් තිබේ. මේ අවසානයේ කී නඩුකර දෙකට අදාළ ප්‍රශ්න දැන් සමනය වී ඇතත්, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිශ්චයක් ඒවා සම්බන්ධයෙන් ද ලබා ගැනීම වැදගත් ය. මන්ද යත්, ජනාධිපති සිරිසේනගේ අත්තනෝමතිකත්වය උපරිමයෙන් හෙළිදරව් කොට, ඉතිහාසය තුළ ඒවායේ අත්දැකීම් නීති සංහිතාවන් වශයෙන් ලියා තැබිය යුතු බැවිනි.
මීට පෙර, තුන් වතාවකදීම මේ ජනාධිපතිවරයා පාර්ලිමේන්තුවේ යෝජනා සම්මතයන් (විශ්වාස භංගයන්) ප්‍රතික්ෂේප කෙළේය. එහෙත්, ව්‍යවස්ථාවේ 33 (අ) වගන්තියෙන් දැක්වෙන්නේ ජනාධිපතිවරයා පාර්ලිමේන්තුවට වගකිව යුතු බව ය. එහෙත් ජනාධිපතිවරයා සිතන්නේ පාර්ලිමේන්තුව තමන්ට වගකිව යුතු බව ය.
මේ වන විට ජනාධිපතිවරයා ඇතැම් පුද්ගලයන්ට ඇමතිකම් දීම ප්‍රතික්ෂේප කරමින් සිටී. මෙය, නැවතත්, පැහැදිලිවම ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය කිරීමකි. ඊටත් වඩා, විළිලැජ්ජා නැති වැඩකි. අගමැතිවරයා විසින් අමාත්‍ය තනතුරක් සඳහා යෝජනා කොට ඇති රංගෙ බණ්ඩාර පිළිගැනීම ජනාධිපතිවරයා ප්‍රතික්ෂේප කරන්නේ, මන්ත්‍රීවරුන් මිලදී ගැනීමේ ජනාධිපතිවරයාගේ දූෂිත ක්‍රියාකලාපය හෙලි කිරීමේ ‘පාපයට’ ය. ඒ මදිවාට, තවත් අමාත්‍යාංශ ඔහු තමන්ගේ යටතේ තවමත් තබාගෙන සිටී. එය ද ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය කිරීමකි. මේ වන විට රටේ ව්‍යවස්ථාව හැරෙන හැරෙන පැත්තට උල්ලංඝනය කිරීම සිරිසේනගේ විනෝදාංශයක් බවට පත්ව ඇති තත්වය තුළ, අපේ ව්‍යවස්ථාවේ ඉතා සරල සහ ඉතා පැහැදිලි කාරණා පවා අධිකරණයක් මගින් විසඳා ගැනීමට සිදු වී තිබීම මොන තරම් කාලකණ්ණිකමක් දෟ■