මේ ජනාධිපතිත් සමග යා හැකි දුර කොපමණද?

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා කුමන්ත්‍රණයෙන් සම්පූර්ණයෙන් පරාජය ලැබ, අධිකරණය ඉදිරියේද අපවාදයට ලක්වී සිටියා වුණත්, ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන, තමාගේ වෛරී ක්‍රියාකාරිත්වය නවත්වන පාටක් නැත. අගමැති හැටියට රනිල් වික්‍රමසිංහ පත්කළත්, ඒ දිවුරුම් දීමේ අවස්ථාවේ සිටම ඔහු ආණ්ඩුවට කෙනෙහිලි කිරීමේ ව්‍යාපෘතිය පටන්ගත්තේය.
අගමැති ලෙස දිවුරුම් දෙන අවස්ථාවට සහභාගි විය හැකියැ’යි ජනාධිපති කාර්යාලයෙන් දැනුම් දී තිබුණේ පස්දෙනකුට පමණි. අගමැතිවරයාගේ පාර්ශ්වයෙන් ඊට විරෝධය පළ කළ විට, දොළොස් දෙනකුට සහභාගිවීමට අවසර ලැබිණි. එහෙත්, ඒ දොළොස් දෙනා ජනාධිපති කාර්යාලයෙන් නම් කරන ලද අය වූහ. 2014 නොවැම්බර් මාසයේදී පොදු අපේක්‍ෂකයා හැටියට මෛත්‍රීපාල සිරිසේන කරළියට ගෙනඑමින් රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුවෙන් එළියට බට රාජිත සේනාරත්නවත් ඒ ලැයිස්තුවේ සිටියේ නැත. එජාපයේ බලපෑමෙන්, දොළොස් දෙනාගේ ලැයිස්තුව පහළොවක් දක්වා වැඩිකර ගැනීමට හැකිවුණු බව දැනගන්නට ලැබේ. එහෙත්, රාජිත සේනාරත්න දිවුරුම් දීමේ අවස්තාවට සහභාගි වුණේ නැත.
රාජිත සේනාරත්නගේ නම ජනාධිපතිවරයා විසින් කපාදමනු ලැබ තිබීම පැහැදිලි කළ හැක්කේ කෙසේද? ජනාධිපතිවරයාගේ වෛරය ක්‍රියාත්මක වීමක් ලෙස මිස අන් කවරක් ලෙසද?
රටේ නව අගමැතිවරයා නීත්‍යනුකූලව දිවුරුම් දීමේ අවස්ථාව වුණත් එය සජීවීව විකාශනය කිරීමට මාධ්‍යවලට තහනම් විය. මාධ්‍යවලට සිදුවී තිබුණේ ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලය ඉදිරිපිට සිටිමින් ඇතුළට යන එන අය ගැන විස්තර කියන්නටය.
අගමැතිවරයා දිවුරුම්දීමෙන් පසු ජනාධිපතිවරයා කළ කතාව තවත් වෛරී ප්‍රකාශනයක්ම විය.
16වැනි ඉරිදා අගමැතිවරයා පත්කළා නම්, ඊළඟට වහා කළ යුතුව තිබුණේ ඇමති මණ්ඩලය පත්කිරීමයි. ඇමති මණ්ඩලය පත්කිරීම පිළිබඳ විධිවිධාන කෙසේදැයි දිවුරුම් දීමේ අවස්ථාවෙන් පසුව ජනාධිපතිවරයාගෙන් විමසන ලදුව, ලැයිස්තුව එවන්නැයි දන්වනු ලැබිණ. වාර්තා වන අන්දමට, ඒ හමුව අවසන්වී පිරිස පිටතට පැමිණෙද්දී, සජිත් ප්‍රේමදාස මහතාගේ දූරකථනයට ආ ඇමතුමකින් දන්වනු ලැබ තිබුණේ ඇමති මණ්ඩලය පත්කිරීම සඳහා ශ්‍රීලනිපයෙන් සහ එජාපයෙන් ඒකාබද්ධ කමිටුවක් දැමිය යුතු බවය. එහෙත් එජාප පාර්ශ්වයෙන් එයද ප්‍රතික්‍ෂෙප කරනු ලැබ තිබිණි.
කෙසේ හෝ ඇමති මණ්ඩලය පත්කිරීම බ්‍රහස්පතින්දා උදේ වන තුරුත් සිදුවී තිබුණේ නැත. නීති විරෝධී අගමැතිවරයාගේ හා ඇමති මණ්ඩලයේ පත්වීම් අභියාචනාධිකරණය විසින් අත්හිටුවන ලදුව, අගමැති කෙනකු හා ඇමති මණ්ඩලයක් නැතිව රට දෙසැම්බර් 3 වැනිදා සිට ගමන් කළේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අර්බුදයක් පැවති නිසාය. එහෙත් එය අවසන්වී දෙසැම්බර් 16 වැනිදා අගමැතිවරයකු පත්වීමෙන් පසු, තව දවස් හතරක් යන තුරුත් නව ඇමති මණ්ඩලයක් පත්කර ගැනීමට නොහැකි වුණේ, ජනාධිපතිවරයා දිගින් දිගටම ඒ සම්බන්ධයෙන් කළ අයුතු මැදිහත්වීම් නිසාය. ඒ අයුතු මැදිහත්වීම් හුදෙක් ඔහුගේ පෞද්ගලික වුවමනා එපාකම් මතත්, වෛරයත් මත සිදුවීම, රටක් හැටියට අප මුහුණ දෙන බලවත් ඛේදවාචකයකි.
එක්සත් ජාතික පෙරමුණ විසින් ඇමති මණ්ඩලය සඳහා 36 දෙනකුගෙන් යුක්ත නම් ලැයිස්තුවක් ජනාධිපතිවරයාට යවන ලද බව දැනගන්නට ලැබිණ. ජාතික ආණ්ඩුවක් හැදීමේ මුවාවෙන්ද, ජනාධිපතිවරයාට කැමති නම් ඉවත්කිරීමට ඉඩ තබාද යන්න පැහැදිලි නොවුණි. එහෙත්, ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්‍ෂයෙන් ආණ්ඩුවට එක්වුණු මන්ත්‍රීවරුන්ට ඇමති පදවි නොදෙන බව ජනාධිපතිවරයා අවස්ථා කිහිපයකදීම ප්‍රසිද්ධියේ පැවසීය.
එසේ පැවසීමට ජනාධිපතිවරයාට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුවත් දේශපාලන සදාචාරයට අනුවත් කිසිම අවසරයක් නැත.
ඇමති මණ්ඩලය පත්කිරීම පිළිබඳව ව්‍යවස්ථාවේ විධිවිධාන මෙසේය.
‘43(1). අගමැතිගේ අදහස් විමසීම අවශ්‍යයැයි ජනාධිපතිවරයා සලකන අවස්ථාවන්හි අගමැතිගේ අදහස්ද විමසා ජනාධිපතිවරයා විසින් අමාත්‍යවරුන්ගේ සංඛ්‍යාවද, අමාත්‍යාංශ සංඛ්‍යාවද, ඒ ඒ ඇමතිවරුන්ට පවරන විෂය හා කාර්යයන්ද නිශ්චය කළ යුතුය.’
මෙයින් අදහස් වන්නේ, ඇමතිවරුන් සංඛ්‍යාව, ඔවුන්ගේ විෂය හා කාර්යයන් නිශ්චය කිරීමේ බලය ජනාධිපතිවරයා සතු වන බවය. අගමැතිවරයාගේ අදහස් විමසිය යුත්තේ අවශ්‍ය නම් පමණෙකි. එහෙත්, මෙය ජාතික ආණ්ඩුවක් නොවන නිසා, පත්කළ හැකි ඇමතිවරුන්ගේ සංඛ්‍යාව නිශ්චිතය. එනම් 30කි. ඔවුන්ට පැවරිය හැකි අමාත්‍යාංශද පවතින අමාත්‍යාංශ ව්‍යුහය තුළ තීරණය වන නිසා එයද නිශ්චිතය.
ව්‍යවස්ථාව ඊළඟට මෙසේ කියයි. ‘43 (2). ජනාධිපතිවරයා විසින් එසේ නිශ්චය කරනු ලබන අමාත්‍යාංශ භාරව කටයුතු කිරීම සඳහා අගමැතිගේ උපදෙස් මත පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීන් අතුරෙන් ඇමතිවරුන් පත්කළ යුතුය.’
මේ ප්‍රතිපාදනය අනුව, ඇමතිවරුන් පත්කරන්නේ ජනාධිපති වුණත්, එය කළ යුතු වන්නේ අගමැතිගේ උපදෙස් මත පමණෙකි. ඒවා නොසලකා තමාට හිතුමතේ තීරණ ගැනීමට කිසිම ඉඩක් මේ අනුව්‍යවස්ථාවෙන් ජනාධිපතිට පවරන්නේ නැත. ඒ අනුව, අහවල් ඇමතිධුරයට අහවල් මන්ත්‍රීවරයා පත්කළ යුතුයැයි අගමැතිවරයා කියන විට, එය පිළිගන්නට, ඊට පටහැනිව ක්‍රියා නොකරන්නට ජනාධිපතිවරයාට බැඳීමක් තිබේ. ජනාධිපති එසේ නොකළහොත් එය යළිත් ව්‍යවස්ථා විරෝධී හැසිරීමකි.
එහෙත්, ජනාධිපතිවරයා කළේ කුමක්ද? එජා පෙරමුණ විසින් තමා වෙත ඉදිරිපත් කරන ලද ලැයිස්තුවේ සමහර මන්ත්‍රීවරුන් ඇමතිවරුන් ලෙස පත්කරන්නට නොහැකි බව දැනුම් දීමයි. ඔවුන් අතර එජා පෙරමුණේ සරත් ෆොන්සේකා, පාලිත රංගේ බණ්ඩාර සිටින බවද මාධ්‍ය වාර්තා කර තිබුණි.
සරත් ෆොන්සේකාට ජනාධිපතිවරයා අකමැති වන්නට හේතුව කුමක්ද? පසුගිය කාලය පුරාම ෆොන්සේකා, ජනාධිපතිවරයා තදින් විවේචනය කිරීමයි. ඊට පෙරද නීතිය හා සාමය පිළිබඳ අමාත්‍යධුරය ඔහුට දෙන්නට ජනාධිපතිවරයා අකමැති විය. තමා ඝාතනය කරන්නට හැදුවායැයි කියන ඊනියා කුමන්ත්‍රණය සඳහා, මේ වන විට කිසිවකුගේ නූල් සූත්තර අනුව විකාරකාරයකු හැටියට සමාජයේ හැසිරෙන නාමල් පෙරේරා විසින් ෆොන්සේකාගේ නම ගාවා තිබීමද ඊට හේතුවන්නට හැකිය. රංගේ බණ්ඩාරට ඇමතිකමක් දෙන්නට විරුද්ධ වුණා නම් ඒ, පසුගිය දිනවල, රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුවට ඔහු බාගන්නට ජනාධිපතිවරයා ඔහුට කතාකළ දූරකථන ඇමතුම පටිගතකොට මාධ්‍යවලට නිකුත්කිරීම නිසා වන්නට පුළුවන. එවිට මේ නාමයෝජනාලාභීනට ඇමතිකම් අහිමිවීමට ඇති එකම හේතුව, ජනාධිපතිවරයාගේ පෞද්ගලික වෛරයට හා ද්වේෂයට මේ අය ලක්වී තිබීමයි.
ඊළඟට, ශ්‍රීලනිපයෙන් ආණ්ඩුව පැත්තට ආ විජිත් විජයමුනි සොයිසා, පියසේන ගමගේ, ලක්‍ෂ්මන් සෙනෙවිරත්න හා ඒඑච්එම් ෆවුසි යන අයගේද නම් ජනාධිපතිවරයා කපාහැර තිබුනු බව දැනගන්නට තිබේ. තමන්ගේ පක්‍ෂයේ පිරිස් පක්‍ෂය හැරගොස් ආණ්ඩුවට එක්වීම නිසා ඇතිකරගත් පෞද්ගලික ද්වේෂය ඔවුන්ට ඇමතිකම් අහිමිකිරිමට ජනාධිපතිවරයා මුල් කරගත් හේතු බව පෙනෙයි.
ජනාධිපතිවරයාගේ මේ ස්ථාවරය විහිළුවක් බවට පත්වන්නේ මහින්ද රාජපක්‍ෂ මහතා අගමැති හැටියට පත්කොට ඔහුගේ ඇමති මණ්ඩලය පත්කිරීමට ජනාධිපතිවරයා ක්‍රියාකළ ආකාරය සිහිපත් වන විටය. අගමැති හැටියට පත්කළ පසු ඊට පසුදාම මහින්ද රාජපක්‍ෂ මහතා කළේ ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ සාමාජිකත්වය ගැනිමයි. ශ්‍රීලනිපයේ අනුශාසකයකුවද සිටිමින්, පොදු ජන පෙරමුණේ සාමාජිකත්වය ගත්විට ඇතිවන තත්ත්වය කෙබඳුද? සාමාන්‍යයෙන් කෙරෙන්නේ, මුල් පක්‍ෂය විසින් ඒ මන්ත්‍රීවරයා සාමාජිකත්වයෙන් නෙරපා හැරීමයි. එහෙත්, ශ්‍රීලනිපය එය කළේ නැත. එසේ නොකළා වුණත්, මහින්ද රාජපක්‍ෂ පොදුජන පෙරමුණේ සාමාජිකයකු වූ වහාම ඔහු ශ්‍රීලනිපයේ සාමාජිකත්වයෙන් ඉවත්වුණා වන්නේය. එක මොහොතක පක්‍ෂ දෙකක සාමාජිකත්වයේ ඉන්නට බැරි බැවිනි. එහෙත්, සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා, පොදුජන පෙරමුණේ නායකකම ගත් මහින්ද රාජපක්‍ෂ අගමැතිධුරයෙන් ඉවත්කරන්නට කල්පනා කළේ නැත. ඒ වෙනුවට ඔහුත් සමග පොදුජන පෙරමුණේ සාමාජිකත්වය ගත් බොහෝ දෙනකුට ඇමතිධුර නම් පිරිනමන ලදි.
දැන් පෙනෙන චිත්‍රය කුමක්ද? තමන්ගේ පක්‍ෂය හැරදා ගිය අයකුට එක අවස්ථාවකදී ඇමති ධුර පිරිනමද්දී, එවැනිම ක්‍රියාවක යෙදුණු තවත් අයකුට ජනාධිපතිවරයා සලකන වෙනස් ආකාරයයි. මේ වෙනස් ආකාරයේ සැලකීම පදනම් වී ඇත්තේ මුළුමනින්ම ජනාධිපතිවරයාගේ පෞද්ගලික වෛරය හා ඕනෑ එපාකම් මතය.
තමාගේ වෛරය හා පෞද්ගලික ඕනෑඑපාකම් මත ඇමතිවරුන් පත්කිරීම හෝ නොකිරීම තීරණය කරන නොදියුණු ජනාධිපතිවරයකු සමග එජාපෙයට නොව, රටටම කුමන ඉදිරි ගමනක්ද?
වැදගත්ම කාරණය නම්, අගමැතිවරයා ඉදිරිපත් කළ ලැයිස්තුව අනුව ඇමතිධුර පිරිනොනැමීමෙන්, ජනාධිපතිවරයා යළිත් ව්‍යවස්ථාවේ ඉහත දී දැක්වූ විධිවිධාන චේතනාන්විතවම උල්ලංඝනය කරමින් සිටින බවය.
ඒ අතර තවත් දැනගන්නට ලැබුණේ ජනාධිපතිවරයා නීතිය හා සාමය පිළිබඳ අමාත්‍යාංශය හා රාජ්‍ය මාධ්‍ය තමා වෙත තබාගැනීමට උත්සාහ කරන බවය. එය තවත් ව්‍යවස්ථා විරෝධී වෑයමකි.
19වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයේ අන්තර්කාලීන විධිවිධාන අනුව, (51) එම සංශෝධනය ක්‍රියාත්මක වන්නට පටන්ගන්නා අවස්ථාවේ සිටින ජනාධිපතිවරයාට, හෙවත් ජනාධිපති සිරිසේනට දැරිය හැක්කේ අමාත්‍යාංශ විෂයයන් තුනකි. එනම්, රාජ්‍ය ආරක්‍ෂාව, මහවැලි සංවර්ධනය සහ පරිසරය යන විෂයයන්ය. එකී කාර්යය සඳහා තමා වෙත පවරා ගත යුතු අමාත්‍යාංශ තීරණය කිරීමටද ඔහුට හැකිය.
මේ ව්‍යවස්ථාව සමග කියවන විට නීතිය හා සාමය පිළිබඳ අමාත්‍යාංශය හෝ පොලිසිය හෝ තමා වෙත පවරාගන්නට ඔහුට ඉඩක් නැත. රාජ්‍ය ආරක්‍ෂාවටවත්, මහවැලි සංවර්ධනයටවත් පරිසරයටවත් එම අමාත්‍යාංශය සම්බන්ධයක් නැති නිසාය. නීතිය හා සාමය අමාත්‍යාංශය හෝ ආයතනයක් ලෙස පොලිසිය, ආරක්‍ෂක අමාත්‍යාංශයට අයත් නොවේ. එය සාමාන්‍යයෙන් අභ්‍යන්තර කටයුතු අමාත්‍යාංශය යටතේ පැවැති එකකි. දැන් නීතිය හා සාමය අමාත්‍යාංශය යන වෙනම අමාත්‍යාංශයක් තිබුණත් එය රාජ්‍ය ආරක්‍ෂාවට අදාළ විෂයක් නොවේ. එසේම, රාජ්‍ය මාධ්‍ය ආයතන තමා වෙත පවරා ගන්නටද ජනාධිපතිවරයාට හැකියාවක් නැත්තේ, ඉහත කී විෂයයන්ට හෙවත් ‘එකී කාර්යයන්ට’ එම මාධ්‍ය ආයතන නොවැටෙන බැවිනි.
මතක තබාගත යුතු අනෙක් කාරණය, ජනාධිපතිවරයාට මේ අමාත්‍යාංශ වුණත් තමා වෙත තබාගැනීමට අවස්ථාව ලැබී තිබෙන්නේ 19 සංශෝධනයේ අන්තර්කාලීන විධිවිධාන මත පමණක් බවයි. 19 යටතේ පත්වන මීළඟ ජනාධිපතිවරයාට අමාත්‍යාංශ පිළිබඳ එම බලයවත් අයිති නැත.
ජනාධිපතිවරයා මේ ආකාරයෙන් අසාධාරණ හා අයුක්තිසහගත කේවල් කරන්නේ එක පැත්තකින් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැණිව යමිනි. අනෙක් අතට, සම්පූර්ණයෙන්ම දේශපාලන වශයෙන් පරාජයක් ලබා තිබියදී, එයවත් පිළිනො ගනිමිනි.
මේ අන්දමට බලන කල, රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩුවේ ඉදිරි නිලකාලය තුළ දිගින් දිගටම ජනාධිපතිවරයාගේ කෙනෙහිලිකම් සිදුවනු ඇත. ඔහු ඉන්නේ ආණ්ඩුව ගැනත් වික්‍රමසිංහ අගමැති ගැනත් බලවත් ද්වේෂයෙන් හා වෛරයෙන් දැවෙමිනි. එවැනි පාලනයක් නැති මිනිසකු අතට, විධායක ජනාධිපති ක්‍රමයේ බලයත් එකතුවුණු විට සිදුවිය හැක්කේ කුමක්ද?
දැන් මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මෙහෙයවන්නේ මහින්ද රාජපක්‍ෂ ඇතුළු රාජපක්‍ෂ කල්ලිය විසිනි. පසුගිය ව්‍යවස්ථා කුමන්ත්‍රණයෙන් මෛත්‍රීපාල සිරිසේන සමගම එකට පරාජය වුණු ඔවුන්ගේ දැන් වුවමනාව, මේ ආණ්ඩුවට තවත් දුර යන්නට නොදී හැකි පළමු අවස්ථාවේදීම පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැර මහමැතිවරණයකට යෑමයි. අවුරුදු හතරහමාරක් ඇතුළත විසුරුවා හැරීම ජනාධිපතිට කළ නොහැකි නිසා, දැන් බලාපොරොත්තුව පාර්ලිමේන්තුව තුළින්ම යෝජනා සම්මතයක් ගෙන විසුරුවා හැරීමයි. ඒ සඳහා, ආණ්ඩුව තුළ සිටිමින්ම, ආණ්ඩුවේ ඉදිරි ගමනට හැකි ඉහළම තත්ත්වයෙන් බාධා කොට, හිරවුණු තත්ත්වයකට පත්කළ යුතුය. මෛත්‍රීපාල සිරිසේනට ලැබී ඇති රාජපක්‍ෂ කොන්ත්‍රාතුව එයයි.
මේ තත්ත්වය ආණ්ඩුවට විශාල අභියෝගයකි. විචාරකයන් කවරක් කිව්වත්, මේ ජනාධිපතිවරයා සමග ඉදිරි කාලය තුළ ආණ්ඩුව කිරීමේ අසීරුතාවට පත්වී සිටින්නේ එජාපෙයයි. එහෙත්, ජනාධිපතිට වුවමනා වුවමනා දේ තමන්ගේ ඉඩමෙන් අත්හරින්නට ගියහොත්, ආණ්ඩුවට අභ්‍යාස කරන්නට ආණ්ඩු බලයක් ඉතිරි නොවනවාද ඇත. ආණ්ඩුවට සාර්ථක විය හැක්කේ එක පැත්තකින් ජනාධිපතිගේ බලයට අභියෝග කරන තරමටය. එය ලෙහෙසි පහසු දෙයක් නොවේ.
ඒ අභියෝගයට ආණ්ඩුව මුහුණ දෙන ආකාරය අනුව, එහි දේශපාලන අනාගතයද තීරණය වන බව කිව යුතුය.■