අධිකරණයට ශ්රේෂ්ඨ විය හැකි බව ඔප්පුවීම සිරිසේන ජනපති සිදුකළ ව්යවස්ථාව උල්ලංඝන ක්රියාවලිය හා ගැට ගැසුණු ප්රජාතන්ත්ර වීරෝධිත්වය ට එරෙහිව ලැබුණු විශිෂ්ටතම පිළිතුරයි. අධිකරණ තීන්දුව කරුණු කිහිපයක් නිසා වැදගත්වෙයි. පළමුව එය ඓතිහාසික තීරණයක් වන්නේ අධිබලැති විධායකයේ තීරණය වූ පාර්ලිමේන්තුව විසිරවීම යනු ව්යවස්ථාව උල්ලංඝනයක් බවට තීන්දු කිරීම නිසාය. දෙවනුව 1978 ව්යවස්ථාව සතු, නමුත් දේශපාලන පද්ධතියේ පවතින ‘දුෂ්ට’ බව නිසා ම වැළලී තිබු බලතල බෙදීමේ ක්රියාවලිය තුළ අධිකරණය සිය බලය යළි සක්රිය කරගැනීම නිසාවෙනි. තෙවනුව, අධිකරණය විසින් ව්යවස්ථානුකුලවාදයට ගරු කරමින් යළි ප්රජාතන්ත්රවාදය හා දේශපාලන පද්ධතිය අතර පැවතිය යුතු සහසම්බන්ධතාවේ දිශාව පෙන්වා දීම නිසාය.
සමස්තයක් වශයෙන් ශ්රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් අනාගතවාදී තීන්දුවක් ලබා දීම නිසා එමඟින් මෙරට ප්රජාතන්ත්රවාදයේ ශක්තිමත්භාවය පෙන්වන අතරම 19 වන ව්යවස්ථා සංශෝධනයේ පරමාර්ථය සම්බන්ධ අනාගතය ද ශක්තිමත් කර තිබේ. මෙම අධිකරණ තීරණ පූර්වාදර්ශය සැබවින්ම විප්ලවීය වන්නේ උක්ත කාරණා හා බැඳුණු යහ දේශපාලනයකට ඉන් ලැබෙන පිටිවහල නිසාය.
දේශපාලන විද්යානුකූලව බලන විට ජනපති සිරිසේන කළ ව්යවස්ථාව උල්ලංඝනය පසුපස වන ඓතිහාසික ගැටලුවක් මතුකොට ගත හැක. එය නම්, පාලකයාට සිය පාලනය ගෙනයාමේ දී බලය ලැබ දෙන අධිකාරීත්වය කුමක් ද? යන ගැටලුවයි. අතීතයේ දී පල්ලියේ මතයට එරෙහිව ක්රියා කිරීමට රජුට අධිකාරීත්වයක් නොපැවතිණ. එසේ රජු විසින් ආගමික සංස්ථාව පරයන තීන්දුවක් ගැනුණි නම් එය යුක්ති සහගත කිරීමට සිදුවිය. ජීන් බෝඩින් පෙන්වා දෙන පරිදි පාලකයාගේ තීරණයන් යුක්ති සහගත කිරීමේ මඟ වැටී ඇත්තේ ස්වාධිපත්යයේ මාවත දිගේය. එබැවින්, ස්වාධිපත්යය යනු පාලකයාට ජනතාව වෙනුවෙන් තීරණ ගැනීමට හා ඒවා ක්රියාත්මක කරවීමට පවතින බලයයි. රජයේ ස්වාධිපත්යය 1978 ව්යවස්ථාව මඟින් කොටස් කිහිපයකට පැහැදිලිවම වෙන් කරන්නට යෙදුණි. ඒ අනුව විධායක බලතල ක්රියාත්මක කිරීමේ ස්වාධිපත්යය විධායක ජනපති සතුවෙයි.
ජේආර් ජයවර්ධන අර්ථ දැක්වූ දැක්වූ ආකාරයට විධායකය සතු ස්වාධිපත්යය නිතරම ක්රියාත්මක වීමේදී පාර්ලිමේන්තුව සතු ස්වාධිපත්යය අබිබවා යන සෙයක් දිස්විය. ජයවර්ධන ඉතාමත් අවධාරණයෙන් කියා සිටියේ විධායක ජනපති තුළින් මෙරට ජනතාවගේ සැබෑ ස්වාධිපත්යය නිරූපණය වූ බවයි. එසේම විධායක යනු එම ස්වාධිපත්යයේ ආරක්ෂකයා වශයෙන් ජයවර්ධන විසින් ම අර්ථ දැක්වීම තුළ රටෙ‘ සමස්ත ජනතා ඡන්දයෙන් පත් නොවූ පළමු හා එකම විධායක ජනපති ලෙස ඔහුට ස්වාධිපත්යයක් නොතිබූ බවත් එය හුදු වාගාලාපයක් පමණක් වූ බවත් පැහැදිලිය.
වික්රමසිංහ අගමැති ලෙස දිවුරුම් දුන් වහාම නාමල් රාජපක්ෂ ඔහුට සුබ පතමින් යැවූ ට්විටර් පණිවුඩය මඟින් ද ස්වාධිපත්යය පිළිබඳ ගැටලුව මතුකොට තිබුණි. රාජපක්ෂට අනුව වික්රමසිංහට මෙරට ස්වාධිපත්යය ආරක්ෂා කිරීමට හැකිවෙනු ඇත්ද? යන්න සංශයාර්ථය දනවන පැනයකි. අනෙක් අතට ස්වාධිපත්යය හා ජනතා පරමාධිපත්යය යන යෙදුම් වැඩි වශයෙන්ම ජාති(ක)වාදී කඳවුරෙන් ම මතුවීම තුළ හැඟෙන තත්වය වන්නේ ස්වාධිපත්යය ආරක්ෂා කිරීමේදී ලිබරල්වාදීන්ට වඩා ජාතිකවාදීන් ඉදිරියෙන් සිටින වගකි.
මෙය සැබෑවක් නම් ජාතිකවාදීන් විසින් උගන්වන ස්වාධිපත්යය යනු කුමක්ද? ජාති(ක)වාදීන්ගේ හෝ ඊනියා ජාතිකවාදීන්ගේ ස්වාධිපත්යය පදනම් විය හැක්කේ ආගමික නීතියේ පදනම මත මිස ජනතාවගේ එකඟතාව මත නම් නොවෙයි. මෙහි දී ජාතිකවාදීන්ගේ ස්වාධිපත්යය ‘දිව්යමය නිර්මාණයක්’ වන අතර එය කිසිසේත් ම ප්රශ්න කළ නොහැකි සංසිද්ධියක් වෙයි. කෙසේමුත්, ‘ස්වාධිපත්යය යනු පාලකයාගේ අධිකාරීත්වයේ ලෞකික, දේශපාලනික පදනම හැඳින්වීම සඳහා භාවිත වන නම’ මිසක එය කිසිසේත් ම ජාතිකවාදී සංකල්පනයට යටත් වන අධ්යාත්මීයතාක් නොවෙයි.
අනෙක් අතට රාජපක්ෂගේ පාලනය තුළින් සුරැකුණ හා වික්රමසිංහගේ පාලනයෙන් හෝ ජයවර්ධනගේ පාලනයෙන් ස්වාධිපත්යයට සිදුවූ තර්ජනයන් අතර සුවිශාල වෙනසක් පැවතිය හැකිද? මෙම දෙපාර්ශ්වය ම මෙරට බාහිර ස්වාධිපත්යය සම්බන්ධයෙන් අඩු වැඩි වශයෙන් එකම ප්රතිපත්තියක් මත ක්රියාකළ බව මගේ නිරීක්ෂණයයි. සිරිසේන පවසන ආකාරයට ‘විජාතිකකරණය’ යනු විශාලතම පාප කර්මය නම් පක්ෂ හා දෘෂ්ටිමය වෙනසකින් තොරවම ඔවුන් සියල්ලන්ටම පොදු වූ එකම නිරයක් හිමිවනු ඇත.
නමුත් ජනතා ස්වාධිපත්යය නිසා හිමිවන සමාජීය බලය අවභාවිතාවෙන් ධනවත් වූත්, බලවත් වූත් නුතන මකියවෙල්ලි පාලන තන්ත්රය ජනතාවගේ ස්වාධිපත්යයේ සැබෑ උදහසට ඍජුවම ලක්විය යුතුව තිබේ.
ජනතාව විසින් සාමූහිකව බිහි කරන ‘පොදුරාජ්යයේ’ පැවැත්මට එල්ලවිය හැකි ප්රබලතම අභියෝගය එල්ල වන්නේ ‘දේශපාලන ව්යකූලත්වය’ තුළින්ය. එබැවින්, ස්වාධිපත්යයේ කඩතිරයට මුවාවෙමින් දේශපාලනික අරාජකත්වය ඇතිකරන විධායක ජනපති ක්රමය වහා ම අහෝසි කිරීමේ කාලය එළඹ තිබේ.■
අතුලසිරි සමරකෝන්
