බෙහෙවින් අවිනිශ්චිත වර්තමාන ලංකාවේ දකුණේ දේශපාලන පරිමණ්ඩලය කතිකා දෙකක් අතර පසමිතුරුතාව ඇසුරෙන් පැහැදිලි කිරීමට පුළුවන. එක් කතිකාවක් වන්නේ ‘රට රැකීම’ පිළිබඳ කතිකාව වන අතර අනෙක වන්නේ ‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය’ පිළිබඳ කතිකාවයි. දැනට ඇති වී තිබෙන කඳවුරු බෙදීම තුළ මහින්ද රාජපක්ෂ ‘රට රැකීමේ’ කඳවුරේ නියමුවා ලෙස ද, රනිල් වික්‍රමසිංහ ‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය රැකීම’ පිළිබඳ කඳවුරේ නියමුවා ලෙස ද මතු වී තිබේ.
මෙම කතිකාමය විභේදනය ඇසුරෙන් වත්මන් ලංකාවේ දේශපාලන අර්බුදය තේරුම් ගැනීමට උත්සාහ කරන කෙනෙකු මුහුණ පාන මූලික ගැටලු‍ව වන්නේ කතිකා දෙක තුළින්ම අනෙක් කතිකාවේ කේන්ද්‍රීය චරිතයට එම කතිකාව නියෝජනය කිරීමට ඇති යුක්තිසහගතභාවය ප්‍රශ්න කරනු ලැබීම යි. වෙනත් ආකාරයකට කියනවා නම් මහින්ද රාජපක්ෂට ‘රට රැකීම’ කතිකාවේ නියෝජිතයා වීමට ඇති සුජාත අයිතිය ද, රනිල් වික්‍රමසිංහට ‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය රැකීම’ ප්‍රමුඛ නියෝජිතයා වීමට ඇති සුජාත අයිතිය ද ප්‍රතිවිරුද්ධ පාර්ශ්ව විසින් ප්‍රශ්න කරනු ලැබේ.
කිසියම් දේශපාලන කතිකාවක් හා කිසියම් නිශ්චිත අවස්ථාවක ඒ කතිකාව නියෝජනය කරන කාරකයෙක් අතර පවත්නා සම්බන්ධය කුමක් ද? සාමාන්‍යයෙන් පෙළඹවීම පවතින්නේ මේ දෙක අතර එකට එකේ සම්බන්ධයක් දැකීමටයි. උදාහරණ ලෙස රනිල් වික්‍රමසිංහ ‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය’ පිළිබඳ කතිකාව උච්චාරණය කරයි නම්, එසේත් නැතිනම් මහින්ද රාජපක්ෂ ‘රට රැකීම’ පිළිබඳ කතිකාව උච්චාරණය කරයි නම්, අපගේ සාමාන්‍ය උනන්දුව පවතින්නේ රනිල් වික්‍රමසිංහගේ හෝ මහින්ද රාජපක්ෂගේ පුද්ගල හෝ සාමූහික චර්යා ඇසුරෙන් ඔහුට/ඇයට අදාළ කතිකාව උච්චාරණය කිරීමට ඇති සුජාතභාවය තක්සේරු කිරීමටයි. සරලව කියන්නේ නම් තේරුම් ගැනීම සිදුවන්නේ මෙසේ ය: ‘මහින්ද රාජපක්ෂ ‘රට රැකීම’ කතිකාවේ නායක කාරකයා වන්නේ ඔහු දේශප්‍රේමියෙක් නිසා වන අතර රනිල් වික්‍රමසිංහ ‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය රැකීම’ කතිකාවේ නායක කාරකයා වන්නේ ඔහු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදියෙක් නිසාය.’ ලංකාවේ වර්තමාන දේශපාලනය තේරුම් ගැනීමේ ලා මේ කාරණය බෙහෙවින් ම වැදගත්ය.
මා මෙහි දී යෝජනා කිරීමට කැමැත්තේ මේ ප්‍රවේශය දේශපාලන උපක්‍රම පිළිබඳ ක්ෂේත්‍රයේ දී මෙන් ම, කතිකාවේ ගුණාත්මක වශයෙන් තීව්‍ර කිරීමට දැරෙන උත්සාහයක දී වැදගත් වන්නේ වී නමුදු, කතිකාව හා එහි වැදගත්කම තේරුම් ගැනීම පැත්තෙන් ඒ තරම් වැදගත්කමක් නොමැති ප්‍රවේශයක් බවයි.
ලංකාවේ පශ්චාත් යටත්විජිත දේශපාලන ඉතිහාසය තුළ වර්තමානයේ ආධිපත්‍යධාරී ලෙස පවතින මෙම ‘රට රැකීම / ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය’ යන ද්වෛතය සකස් වීම ආරම්භ වන්නේ 1980 දශකයේ අවසානයේ ඇතිවන දේශීය හා ජාත්‍යන්තර යුගකාරක දේශපාලන දේශපාලන සිදුවීම් මාලාවකට සමාන්තරවයි. ඒවා නම් ජවිපෙ කැරැල්ල හා එය අතිශයින් ප්‍රචණ්ඩ ලෙස මර්දනය කිරීම, දෙමළ සටන්කාමී ව්‍යාපාරයේ ශීඝ්‍ර වර්ධනය හා ජාත්‍යන්තර වශයෙන් පැවැති සමාජවාදී කඳවුරේ පරාජය යන සංසිද්ධීන් ය. මේවායේ බලපෑම මත 1990 සිට ලංකාවේ දේශපාලන පරිමණ්ඩලය තීරණාත්මක ලෙස යළි සකස් වීමක් දක්නට ලැබේ. මෙහි දී ඇත්ත වශයෙන්ම මුලින්ම ආරම්භ වන්නේ ‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය’ පිළිබඳ කතිකාවයි. එහි මුල් අවධිය දේශපාලන වශයෙන් පරිසමාප්තියට පත් වන්නේ 1994 දී පොදුජන එක්සත් පෙරමුණේ මැතිවරණ ජයග්‍රහණ මාලාව හරහා ය. එහි කේන්ද්‍රීය දේශපාලන සංවිධානමය බලවේගය වන්නේ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය වනවා පමණක් නොව, වර්තමානයේ ‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී’ කඳවුර සිය ප්‍රමුඛ සතුරා ලෙස සලකන මහින්ද රාජපක්ෂ එම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ව්‍යාපාරයේ ඉතා වැදගත් හා කේන්ද්‍රීය චරිතයක් විය. වර්තමාන ‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී’ කඳවුරේ කේන්ද්‍රීය චරිතය වන රනිල් වික්‍රමසිංහ එවකට එම කඳවුරේ ප්‍රම්‍රඛ සතුරෙක් විය. රට රැකීමේ කඳවුර දේශපාලන කතිකාවක් ලෙස බිහිවීම දක්නට ලැබෙන්නේ මේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කඳවුරේ වර්ධනයට සාපේක්ෂවයි. විශේෂයෙන් ම දෙමළ සටන්කාමී ව්‍යාපාරය විසින් දකුණේ සමාජය තුළ ඇති කරනු ලැබූ ආචරණයට ප්‍රතිචාරයක් ලෙසටයි. මේ විභේදනය තීරණාත්මක වශයෙන් සකස් වීම සිදුවන්නේ 2000 මුල් දශකය තුළයි.
සිය සාම්ප්‍රදායික දේශපාලන යුක්තිසහගතභාවය තීරණාත්මක ලෙස අහෝසි වී තිබෙන සංදර්භය තුළ තම දේශපාලන භූමිකාව යළි නිර්වචනය කර ගැනීමට දැරූ උත්සාහය තුළ ය එක්සත් ජාතික පක්ෂයට මීට පෙර තමන් බැහැර කරනු ලැබූ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කඳවුරේ දේශපාලන නායකත්වය ගැනීමට සිදුවන්නේ. 1994 ට පෙර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කඳවුර සිය සතුරා ලෙස සැලකූ එජාපය හා රනිල් වික්‍රමසිංහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කඳවුරේ නායකත්වයට පත් වීම උත්ප්‍රාස ජනක තත්වයක් වන අතරම ඒ තත්වය එජාපයේ මෙන් ම රනිල් වික්‍රමසිංහගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අක්තපත්‍රය ප්‍රශ්න කිරීමට එහි ප්‍රතිවාදීන්ට අවස්ථාව විවර කර තිබීම ද මෙහි දී වැදගත් ය.■
නිර්මාල් රංජිත් දේවසිරි
