තුන්වන ලෝකයේ රටක ජීවත්වන ඔබ සංවර්ධන හීනයට හිනා වෙනවා. ඔබේ නිර්මාණ ඇසුරින් කතා කළොත් ?
අධිරාජ්‍යවාදයෙන් නිදහස් වෙච්ච රටවල් අපි තුන්වන ලෝකයේ රටවල් කියලා හඳුන්වනවා. අවුරුදු ගණනාවක් බැටකාලා නිදහස ලබා ගන්න කොට අපි ඉන්නේ වෙනම තැනක. නූතන ලෝකයේ අධිරාජ්‍යවාදීන් ම අපිට නමක් දීලා තියෙනවා තුන්වන ලෝකයේ මිනිස්සු කියලා. ඒ අය සංවර්ධිත තැනකට ඇවිත් අපිට හීනයක් දීලා තියෙනවා එතැනට එන්න කියලා. මුළු රටම එතැනට දුවනවා. ඒ හීනය පෙන්නමින් සුළුතරයකට පහසු වෙලා තියෙනවා මේ මිනිසුන්ව සූරාකන්න. මොකද ඒ හීනය පේන්න පේන්න වැඩගන්න ලේසියි. ඒත් මේ සිස්ටම් එක ඇතුළේ ඔය කියන සංවර්ධිත අහස අල්ලන්න ළිං පතුලේම හිර වෙවී ඉන්න මේ මිනිසුන්ට හැකියාවක් නැහැ. ඒ සත්‍යය අපි අවබෝධ කරගෙන අප ඇසුරු කරන පරිසරය ජීවත් වීමට සුදුසු ලෙස නිර්මාණය කරගන්නේ කොහොමද කියන එක ගැන අපි හිතන්න ඕනෑ. අපි සංවර්ධනය වෙන්න ඕනෑ ආධ්‍යාත්මික දේවල්වලින්. ආකල්ප සංවර්ධනය කර ගනිමින් පුංචි පුංචි දේවල්වලින් අපි හැඩ ගැහෙන්න ඕනෑ. ඒ සංකල්පනාවන් තමයි ‘පුළුවන් නම් අල්ලගන්න’ සහ ‘හිනාවෙලා මිනිත්තුවක්’ විදිහට නිර්මාණයක් බවට පත් වෙන්නේ.
ඔබේ නිර්මාණ තුළින් ඔබේ දේශපාලනය අපි දකිනවා…
නිර්මාණකරුවා තුළ තමා ජීවත්වන සමාජය ගැන සංවාදයක් නැත්නම් කලාවට පැවැත්මක් නෑ. කලාව කලාව උදෙසාමය යන තර්කය සහ කලාව ජනතාව උදෙසා යන අදහස අතීතයේ පටන් ම පැවතුණා. කලාව තුළ තියෙන්න ඕනෑ කිසියම් ප‍්‍රමිතියක්. ඒක බාල වෙන්න බෑ. ඒක සම්භාවනීය වෙන්න ඕනෑ නෑ. ජනතාවාදී වෙන්න ඕනෑ. කලාව කියන්නේ කුසලතාව. ඕනෑම නිර්මාණ කරුවෙකුගේ උපරිම කුසලතාව නිර්මාණය තුළින් දකින්න පුළුවන් වෙන්න ඕනෑ. ඒ වගේම ඔහු සමාජය ගැන, මිනිසා ගැන, ගහකොළ ගැන, සිතුවිලි ගැන දකින පැතිකඩ වෙනස් වුණොත් පමණයි උසස් නිර්මාණ බිහිවෙන්නේ. හුඟක් වෙලාවට නිර්මාණකරුවෙකු තම නිර්මාණ සඳහා වස්තු විෂය කරගන්නේ ඇස්වලින් දකින කන්වලින් අසන සහ ඇඟට දැනෙන සංවේදනයන්. ඒ හැමදේකම තියෙන්නේ දේශපාලනය. අපි ගන්න හැම හුස්මකම, බොන වතුර උගුරක පවා දේශපාලනය බද්ධවෙලා තියෙන්නේ. ඒ නිසා දේශපාලනයෙන් තොරව කලාවට පවතින්න අමාරුයි. කලාව තුළ කතා කළ යුත්තේ යථාර්ථය. යථාර්ථවාදී විය යුතු නෑ. නමුත් ඒ තුළ සත්‍යය තිබිය යුතුයි. බොරුව කියන්නේ නිර්මාණයකට ගන්න බැරි දෙයක් නළුවා අතිශයෝක්තියෙන් යුතුව විජ්ජාවන් කරමින් වේදිකාව මත හරඹයන් දැක්වුවත් කතා කරන දේ තුළ තියෙන්න ඕනෑ සත්‍යය. ආගමක් තරම්ම ශාස්තෘවරයෙකු තරම්ම කලාව පිවිතුරු වෙන්නේත් පූජනීය වෙන්නෙත් ඒ නිසයි. සැබෑ දේශපාලනය කලාව තුළ අනිවාර්යෙන් ම ගැබ් වෙනවා. දේශපාලනය කියන්නේ රට පාලනය කරනවාට වඩා පුළුල් දෙයක්.
ඔබගේ නිර්මාණ තුළින් කිසියම් මතවාදයක් සමාජගත කිරීම ඔබේ අපේක්ෂාව ද?
නිිර්මාණ තුළින් මතවාදයක් සමාජගත කළ යුතුය කියන තැනක මම නැහැ. මට දැනගන්න අවශ්‍ය වන්නේ මිනිසුන් තමන්ගේ හොඳම යාළුවා බවට කලාව පත්කර ගන්නේ කොහොමද කියන එක. මිනිසා කුමන හෝ කලාවක් ඇසුරු කරන්නේ නම් ඔහුගේ අධ්‍යාත්මය වෙනස් වෙනවා. මම එක මතවාදයක ඉඳගෙන එය සමාජගත කිරීමට දරන උත්සහය තුළ මා නිතරම අසාර්ථක වෙන්න පුළුවන්. අපේ මතවාද කාලයත් එක්ක වෙනස් වෙනවා. මතවාද පෝෂණය වීමත් එක්ක එක දිශාවකට එය ගමන් ගන්නෙ නෑ. නමුත් හොඳ පේ‍්‍රක්ෂකයන් පිරිසකට හොඳ පේ‍්‍රක්ෂාගාරයක් ළං කරගෙන මේ කලාව බෝ කර ගන්න අවශ්‍ය ක‍්‍රමවේදයක් හදා ගන්න එක මගේ අරමුණක්. පේ‍්‍රක්ෂකයන්ට හොඳ නාට්‍යයක් පෙන්නලා ඒ අය තවත් නාට්‍යයක් බැලීමට පෛළඹවීමක් සහ අපි අතර මේ සිදුවන සියල්ල දෙස කලාත්මකව දැකීමට පුළුවන් කියන සිතුවිල්ල මිනිසා තුළ ඇති කිරීමට මම උත්සාහ ගන්නවා.
තරුණ පරපුර දිහා බලද්දී තමන්ගේ පෙම්වතිය එක්ක කේඑෆ්සී ගිහින් දෙදහක් තුන්දහක් වියදම් කරන පෙම්වතෙක් වෙන්න තරුණයෝ කැමතියි. තහංචි මැද උනත් පාක් එකකට ඇවිත් පුංචි වෙලාවකට හෝ පේ‍්‍රමය විඳගන්න ඔවුන් පෙළඹවෙනවා. නමුත් නාට්‍ය ශාලාවලට ඇවිත් පැය දෙකක විතර කාලය මේ කලාත්මක අත්දැකීම හෘදයංගමව විඳගන්න ඔවුන් බොහෝ විට පුරුදු වෙලා නෑ. චිත‍්‍රපට හෝල්වල බොක්ස්වලට යන තරුණ ළමයි දකිද්දී අපිට පෙනෙන්නේ අපි කායික සංතෘප්තිය වෙනුවෙන් ලොකු කැපවීමක් කරන බොහෝ දුක් විඳින ජාතියක් බව. එම විඳීම මිනිසාට අවශ්‍ය දෙයක්. නමුත් මිනිසාගේ මනස උපරිම වින්දනයකට පත් කරමින් සුවපත් කිරීම ආදරය කිරීම, කරුණාව දැක්වීම, විනෝදය වැනි කාරණා අපෙන් ගිලිහිලා තියෙනවා. මේ නිසා ළමා සහ තරුණ පරම්පරාවට අපි විශේෂයෙන්ම පුරුදු කරන්න ඕනෑ කලාව කියවන්න, කලාව තුළ යම්කිසි කතිකාවතක් ගොඩ නගාගන්න, කලාව තුළ පෙම් කරන්න වගේ කාරණා. වින්දනය නොමැතිකමින් ගොඩනැගුණු එම සමාජ තත්ත්වය වෙනස් කිරීම සඳහා අපි උත්සාහ ගත යුතුයි.
ඒ වගේම මෙහෙම රටක් ලෝකයේ කොහෙවත් නැහැ. ඕනෑම බීජයක් විසි කළොත් පැළ වෙන රටක් මේක. හැමෝටම කන්න බොන්න තියෙන රටක් බවට මේක පත් කරන්න අමාරු නෑ. ඒ නිසා සංවර්ධනය කියන බොරු මායාව පස්සේ යන්න අපි ඕනෑ නෑ. අපි ජීවත්ව සිටින තාක් අපිට බැරි වේවි මෙය සංවර්ධිත රටක් විදිහට දකින්න. ඒ නිසා මේ රට සංවර්ධිත රටක් වෙන්න ඕනෑ නෑ. පිරිසිදු, අලූත් සිතිවිලිවලට ඉඩ තියෙන, නිර්මාණශීලී අයට ඉඩ දෙන රටක් කරගන්න පිළිවෙතක් හදාගැනීමයි අවශ්‍ය වෙන්නේ. බොරු සිහිනවලට ඉඩ දීලා අපිව නන්නත්තාර කරන සංස්කෘතිය බිඳින්න අවශ්‍ය ආකල්පමය වෙනස ඇති කරන්න තරුණයන්ට සංවේදනාවන් ඇති කරන්න කලාව භාවිත කළ යුතුයි යන්නයි මගේ අදහස.
ඔබ නිර්මාණ හරහා ඉතිහාසය ප‍්‍රතිනිර්මාණය කරනවා….
මම පොළොවේ පය ගහලා ඉන්න සමාජය ගැන කළේ නාට්‍ය දෙකක් විතරයි. ඒ ‘‘හිනාවෙලා මිනිත්තුවක්’’ සහ ‘‘පුළුවන්නම් අල්ලගන්න’’ කියන නාට්‍ය දෙක. අනිත් හැම නාට්‍යයකම ඉතිහාසය කොහෙන්හරි ගෑවිලා තියෙනවා. ‘‘පොළොවෙන් උපන් පුත්තු’’ කියන මගේ පළවෙනි නාට්‍ය ඇමෙරිකානුවන් ස්වදේශිකයන් යටත් කරගෙන ඝාතනය කර ඔවුන්ගේ සංවර්ධිත ලෝකය ගොඩනගා ගැනීම ගැන කතා කරනවා. අපිට දැනෙන විදිහට වෙන රටක් ගැනයි ඒ නාට්‍යයේ මම කතා කළෙ. නමුත් කලාකරුවෙක් විදිහට මාව මේරටේ ස්ථාපිත වුණේ ‘‘රාවණ ආදරේ හුස්ම ළඟ’’ කියන නාට්‍යයෙන්. ඒ නාට්‍යයේ රාවණ සංකල්පය විතරක් පාවිච්චි කරලා විජය සහ කුවේණිය කියන චරිත දෙක විශ්වවිද්‍යාල තරුණයෙක් සහ තරුණියක් තුළට ආරෝපණය කරමින් නූතන සමාජය ආමන්ත‍්‍රණය කිරීමට ඉතිහාසය භාවිත කරනවා. ඉතිහාසය තුළ සිදුවූ දේ තාමත් අපි අතර සිද්දවෙනවා. පර්යේෂණාත්මක නාට්‍යයක් විදිහට එය ඉතිහාස කතාවක්, පුරාකතාවක් සහ සමකාලීන කතාවක් ලෙස කතා තුනක් එක කතාවකට ගොනු කරමින් නිර්මාණය කළේ. කිසිම මොහොතක ඉතිහාස කතාවක් අමුඅමුවේ නිර්මාණයක් ලෙස මම ගොඩනගන්නේ නැහැ. ඊට මගේ අර්ථකථන සහ නාට්‍යකරණය හමුවේ සමකාලීන දෑ එකතු කරන්න උත්සහ කරනවා. මගේ ‘ගිරිකුඨ කාශ්‍යප’ නාට්‍යයට අනුභූතිය වන්නේ කාශ්‍යප රජතුමා සීගිරිය නිර්මාණය කිරීමයි. එහි ප‍්‍රමුඛ වෙන්නේ කලාකරුවන්. කාශ්‍යපව මම ශෝකාන්ත වීරයෙක් බවට පත්කරන්නේ ඔහු පොළොවේ වැළලී සිටි චිත‍්‍රශිල්පීන්, ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීන්, කම්කරුවෝ යන සියලූ දෙනාවම අවදි කරගෙන බාධක මැඩගෙන දැවැන්ත වැඩකට මුල පුරන නිසා. නූතන සමාජය තුළ කලාකරුවාගේ ඉරණම ඉන් මතු වෙනවා. මෙහිදී කාශ්‍යප ගැන කතා කරන්නේ වෙනම ආඛ්‍යානයක් පෙරදැරි කරගෙන. මේ වන විට මා විසින් නිර්මාණය කරන ලද නාට්‍ය 9න් වැඩි කොටසක් ඉතිහාසය යම්කිසි විදිහකින් උපයුක්ත කර ගනිමින් සමකාලීන කතාවක් ඊට එකතුකරමින් කරන ලද ප‍්‍රතිනිර්මාණ විදිහට දකින්න පුළුවන්.
තරුණ කලාකරුවෙක් විදිහට කලාව කෙරේ රජයේ දායකත්වය පිළිබඳ ඔබේ අදහස ?
ඇත්තටම මම රජයේ මැදිහත්වීමක් අපේක්ෂා කරන්නෙම නෑ. මට අවශ්‍ය වන්නේ මගේ යාළුවන්ගේ හිතවතුන්ගේ පෙළඹවීම සහ අනුග‍්‍රහය විතරයි. මේ රජය කවදාවත් කලාවට අනුග‍්‍රහය දැක්වුවේ නෑ. ඒක කවදාවත් වෙන්නේ නෑ. වෙනවා නම් හොඳයි. නමුත් රජයෙන් අනුග‍්‍රහය ලැබුණොත් ඊළඟට සිද්ධ වෙන්නේ ඒ අයට ගැතිකම් කරන්න. සංවිධාන හදාගෙන පාලකයෝ බලයට ගෙනෙන වැඬේ මම නැහැ. පුරවැසියන්ට බලයක් සහ උවමනාවක් තියෙන්න ඕනෑ කලාකරුවන් වෙනුවෙන් කටයුතු කරන්න. ඒ අය වෙනුවෙන් අරමුදලක් පිහිටුවන්න. රඟහලවල් කිහිපයක් හදන්න. ඒ සඳහා මේ සමාජයේ ඉන්න මිනිසුන් සංවිධානය කරන්න. නාට්‍යයක් පෙන්වීම සඳහා කලාකරුවෙක් විශාල පිරිවැයක් දරන්න ඕනෑ. ඒ මුදල පියවන්න නාට්‍යයෙන් ලබන ආදායම මදි. නමුත් පුරවැසියන්ට පුළුවන් කිසියම් අරමුදලක් පිහිටුවන්න මැදිහත් වෙන්න. ව්‍යාපාරිකයන්ගේ සහ කලාකරුවන්ගේ සහය ලබාගෙන යම් ව්‍යාපෘතියක් මේ වෙනුවෙන් දියත් කරන්න පුළුවන් නම් මේ නාට්‍ය කලාව ඉදිරියට පවත්වාගෙන යන්න. ඒ විදිහට අපිට පුළුවන් මේ රටේ රඟහලවල් දහයක්වත් හදන්න. කිසිදු දේශපාලනික මැදිහත් වීමකින් තොරව මේ වෙනුවෙන් ව්‍යාපෘතියක් ක‍්‍රියාත්මක කරන්න ඕනෑ. ඒ සඳහා අවශ්‍ය වන්නේ පුරවැසියාගේ මැදිහත්වීම.
අදක්ෂ මිනිස්සු කලාව කලාකරුවෝ විදිහට පෙනී සිටින උත්සාහ කරන නිසා බොහෝ විට නාට්‍ය කලාව තුළ කුහකත්වය පෙරට එනවා. ඒ මිනිසුන් කරන ඇතැම් ක‍්‍රියාවන් නිසා මෙම කලාව විකෘති වෙනවා. සැබැවින් ම කලාකරුවෙක් කියන්නේ නාට්‍යයක් ලියන්න, නළුවන් හසුරවන්න, පරිපාලනය කරන්න සහ තනිවම නාට්‍යයක් පවත්වාගෙන යන්නට හැකියාව ඇති අයෙක්. නමුත් කලාකරුවන් කියන ලේබලය ගහගත්ත පිරිස් මේ කලාව දේශපාලන න්‍යායකට දා ගන්න හදනවා.
ඇමරිකාවේ නාට්‍ය කලාවේ පියා ලෙස හැඳින්වෙන ඉයුජින් ඔනිල් (Eugene Oneill) නාට්‍යකරුවෙක් ලෙස කටයුතු කරන සමයේ ඇමෙරිකාවේ ඉතා කුඩා රංග ශාලාවන් බොහොමයක් රට පුරා ක‍්‍රියාත්මක වෙනවා. එයින් ඔවුන් ඇමෙරිකාව පුරා හොඳ නාට්‍යයක් ලියන්න, බලන්න, රඟපාන්න මිනිසුන් හුරු කරනවා. එහෙමයි ඇමෙරිකාවේ නාට්‍ය කලාව විශිෂ්ට නාට්‍ය කලාවක් බවට පරිවර්තනය වෙන්නේ.
1800 ගණන්වල රංග ශාලා 50ක් 60ක් තිබ්බ ඇමෙරිකාවේ අවුරුදු 100ක් යන්න කලින් රංග ශාලා 5000ක් හැදෙනවා. රංග ශාලා හැදෙන්නේ නැතුව නාට්‍ය කලාව කවදාවත් දියුණු කරන්න බෑ. නාට්‍ය කලාව සමාජයෙන් ඈත් වීම රටකට එතරම් හොඳ දෙයක් නෙවෙයි.
ඔබ යම් තැනකදී විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ප‍්‍රතික්ෂේප වෙනවා. ඒ ප‍්‍රතික්ෂේපවීමට ඔබ පිළිතුරු දෙන්නේ කොහොමද ?
කලින් මේ ගැන පොඩි කෝපයකුත් තිබුණා. නමුත් විශ්වවිද්‍යාලයේ අපි උගන්වන්නේ ළමයි 12 කට 15 විතරයි. ඒ අය තමයි රටට අවශ්‍යම අය. නමුත් ඒ අය බොහෝ විට විශ්වවිද්‍යාලවලින් උපාධිය අරගෙන ගුරුවරයෙක්ගේ භූමිකා විතරයි කරන්නේ. මං හිතන්නේ ඒකට දැන් ඉන්න ගුරුවරු කරන කාර්යය ප‍්‍රමාණවත්. වනපොත් කරමින් මේ නාට්‍ය කලාව ඉගැන්වීමයි බොහෝ විට අද සිද්ධ වෙන්නේ. මේ වන විට ශිෂ්‍යයන් සියයක් පමණ මා සමග වැඩ කරනවා.
විශ්වවිද්‍යාලයකින් කිසි දිනක බිහි නොවන කලාකරුවන් පිරිසක් බිහි කරන්න මට පුළුවන් වෙලා තියෙනවා. රටට වැඩක් කරන්න පුළුවන් මනා කුසලතාවකින් පිරි හොඳ ජවයක් තියෙන මිනිස්සු හදාගන්න මේ ක‍්‍රමය හරියන්නේ නෑ. මටත් බෑ මේ පරණ ක‍්‍රමයට උගන්වන්න. විශ්වවිද්‍යාලයට නෑකම් නොකියා පිටස්තරයෙක් විදිහට කලා කටයුතු කිරීම හොඳ දෙයක් විදිහටයි මම දකින්නේ. ඉන් මට වැඩි යමක් කරන්න පුළුවන් කියලා මම හිතෙනවා.
තාරිකා තත්සරිණි
