කංචුකා ධර්මසිරි කළ ‘නොදුටු ඇස්’ නාට්‍ය නිර්මාණය පේරාදෙණිය ඉංජිනේරු පීඨයේ ඊ. ඕ.ඊ. පෙරෙයිරා රඟහලේ දී ඔක්තෝබර් මස 3වන දින පළමුවරට වේදිකාගත විය. මේ ඒ පිළිබඳ මතක බිඳකි.
යුද වැදීම, දුෂ්ටයන් පරාජය කිරීම, ශිෂ්ටයන් ජය ගැනීම, ජයගත් ශිෂ්ටයන් යුද්ධය මහත් අභිරුචියෙන් වර්ණනා කිරීම ආදිය වසර දෙදහස් පන්සියයක පමණ ප්‍රෞඪ ඉතිහාසයක් ඇති ජාතියක් වශයෙන් අපට එතරම් නුහුරු නුපුරුදු ඒවා නොවේ. ඒ නිසාමදෝ යුද්ධය උත්කර්ෂයට නැංවීමේ සහජ නැඹුරුවක් සහ එයින් ම්ලේච්ඡු ආස්වාදයක් ලැබීමේ පිළිකුල් සහගත හැකියාවක් හෙළ බොදුනුවන් වෙත වෙති. කවර කලෙක වුව සාමය උදෙසා පිරිනමන නිර්වචනය පාලක පන්තියේ දේශපාලනය මත තීරණය වන්නක් වන අතර දේශපාලන සාක්ෂරතාවක් රහිත මහාජනයා වෙසෙන රටක සාමය පිළිබඳ පාලක පන්තියේ නිර්වචනය පොදු මහාජනයාගේ ද නිර්වචනය වීම නොවැලැක්විය හැකිය. එල්.ටී.ටී.ඊ. ත‍්‍රස්තවාදය දුරු කිරීම පිණිස යුද වැදීම සාධාරණීකරණය වන්නේ ද, කළ යුද්ධය උත්කර්ෂයට නැංවෙන්නේ ද මෙවන් පසුබිමකය. යුද්ද කිරීම ‘මාරයි’ යනුවෙන් උදම් අනන ජාතියකට යුද්ධයේ ඇති බියකරු බව, එහි ඇති අමානුෂික බව, නිරර්ථක බව වටහා දීමට බුද්ධිමත් ජන ප‍්‍රජාවක් ගොඩනැගීමේ වගකීම සාහිත්‍ය කලාව සතුය. කංචුකා ධර්මසිරිගේ ‘නොදුටු ඇස්’ නාටකය කරළියට ඒම වැදගත් වන්නේ මේ නිසාය.
නොදුටු ඇස්, කුමාරි කුමාරගමගේ සහ බර්ටෝල්ට් බ්‍රෙෂ්ට් ලියූ පද්‍ය ඇසුරින් කෙරෙන රංග කලාත්මක ප‍්‍රතිනිර්මාණයක් වශයෙන් හඳුන්වාදෙනු ලැබ ඇත. කුමාරිගේ ‘උරෙයිප්පු සාප්පාඩ / නොඇසූ කන්වලට’ කවි නිර්මාණ එකතුවේ එන කවි සහ ‘යුද්ධය, ප‍්‍රචණ්ඩත්වය සහ බලය’ පිළිබඳ බ්‍රෙෂ්ට්ගෙ කවි නිර්මාණ එක්කර අගනා නාට්‍යයක් නිර්මාණය කිරීමට හැකියාවක් ඇතැයි යන්න සිතීම ම ප‍්‍රශංසනීය වේ. නොඇසූ කන්වලට කවි එකතුව යුද්ධයෙන් පීඩා විඳි ජනයා පිළිබඳ දයාර්ද්‍රව කළ මානුෂීය ප‍්‍රකාශනයකි. බ්‍රෙෂ්ට්ගේ කවි නිර්මාණ පළවන හා දෙවන ලෝක යුද්ධය ඇසුරේ විඳි අත්දැකීම් ඇසුරින් සම්පාදිතය. ඒවා කවර රටක කවර යුදමය තත්වයක් පිළිබඳ වේවා යුද්ධය හා සාමය පිළිබඳ දාර්ශනික අරුත් සපයයි. ලංකාවේ යුදකාලීන හා පශ්චාත් යුදකාලීන සමාජය විවරණය කිරීමට දේශීය හා විදේශීය නිර්මාණ දෙකක් ඇසුරෙන් ගොඩනගාගත් මෙම සංකලනය සාර්ථක එළඹුමකි.
සාමයේ අවශ්‍යතාව තදින්ම දැනෙන්නේ ත‍්‍රස්තවාදයේ පීඩාව සැබවින්ම විඳි ජනයාට ය. සාමය ළඟා කර ගැනීම සඳහා යුද්ධය එකම සහ හොඳම විකල්පය ලෙස ගෙන යුද වැදීමෙන් අවසානයේ සාමය භුක්ති විඳීමට පිරිසක් ඉතිරි නොවෙනු ඇත. මක්නිසාද යත් ඔවුන් යුද්ධය අතරතුර යුද්ධයෙන් ම මියගොස් ඇති නිසාය. මෙය යුද්ධයේ නිරුවත හෙළි කළ බ්‍රෙෂ්ට්ගේ අගනා කවියක ගැබ් වන අදහසකි. උතුරේ සාමය පිළිබඳ වසර ගණනක් අපේක්ෂා දල්වා ගෙන සිටි බහුතරයක් වූ දෙමළ ජනයාට (සිංහල ජනයා ද වෙත්) අත් වූයේ ද මෙම ඉරණමය. පණ ගැට ගසාගත්තවුන් වේ නම් ඔවුන්ගේ සුතනඹුවන් මිය ගොස් ය. එවිට සාමයක් ලැබුණ ද ඉන් පලක් නැත. අවසානයේ යුද්ධයෙන් ලද සාමයක් වේ නම් එහි ප‍්‍රතිලාභ ද හිමි වූයේ දකුණේ ජනතාවටය.
යුද්දය හමාර කිරීමෙන් පසු උතුරේ ජනයා නැවත තම ගම්බිම්වල පදිංචි කිරීමට සමත් වූ බවට එවක බලයේ සිටි දේශපාලකයන් ලොවට පෙනෙන්නට උදම් ඇනුවද යුද්ධයෙන් වූ දරුණු මතකයන් සහිත ජනයාට තම මවුපිය නෑසිය දූදරුවන් අහිමිව ගිය බිමක යළි තැන්පත් වීමට බල කිරීම කෙතරම් මානුෂීය ඉල්ලීමක් ද? මෙය නාට්‍යයේ අවස්ථා කිහිපයකදීම දැඩිව අවධාරණය කරන එක් සංසිද්ධියකි. යුද්ධයෙන් වූ සිත් තැවුල් සුවපත් කිරීමට හැකි පසුබිමක් ද්‍රවිඩ ජනයා වටා නිර්මාණය කිරීමට පාලකයන් ඵලදායී උත්සාහයක් නොගෙන බියකරු මතක සහිත තම ගම්බිම්වල ජනයා නැවත පංදිචි කර ‘දැන් යුද්දේ ඉවරෙටම ඉවරයි’ කියා මානව හිමිකම් කවුන්සිලයට පෙන්වීමට උත්සාහ කිරීමෙන් පෙනෙන්නේ අවම වශයෙන් ද්‍රවිඩ ජනයා සිත්පිත් ඇති මනුෂ්‍ය කොට්ඨාසයක් වශයෙන් හෝ ඔවුන් නොසැලකූ බව නොවේද? එවන් දේශපාලකයන් ජාතියේ වීරයන් සේ සලකා ඔවුන් සාධාරණය කළ දකුණේ ජනතාව ද ද්‍රවිඩ ජනයා පිළිබඳ කෙතරම් සංවේදී වූ ද?
කුමාරිගේ පද්‍ය ඇසුරින් ද්‍රවිඩ ජනයා මුහුණ දුන් කටුක අත්දැකීම් සංවේදීව ඉදිරිපත් වන අතරම උචිත තැන්හි වරින් වර බ්‍රෙෂ්ට්ගේ පද්‍ය නිර්මාණ ද යොදා ගනිමින් යුද්ධය හා සාමය පිළිබඳ ක්ෂණික ආලෝකයක් සපයන අදහස් පේ‍්‍රක්ෂකයා හමුවේ ගෙන ඒම නිසා නාට්‍යට හුදු සංවේදී බව ඉක්මවා යම්කිසි ඥානාලෝකයක් සැපයීම ද සිදුවේ. මෙම නාටකය සඳහා භාවිත කර තිබූ බ්‍රෙෂ්ට්ගේ සියලූ කවි තියුණු අරුත් සැපයීමෙහි සමත්ය. ”යුද්ධය සහ සාමය එකිනෙකින් වෙනස් යැයි ඉහළ සිටින්නන් පැවසුව ද ඔවුන්ගේ සාමය සහ ඔවුන්ගේ යුද්ධය සුළඟ සහ කුණාටුව බඳුය” යනු එවැනි එක් පද්‍ය කණ්ඩයකි. කුණාටුවක වැඞීමට සුළඟ අවැසිය. එසේත් නැතිනම් සුළඟ කුණාටුවක පැවැත්මට දැඩිව බලපෑම් කරන එක් සාධකයකි. අපට කුණාටුවක් කියූ පමණින් සිතේ මැවෙන්නේ ද තද සුළං සහිත අවස්ථාවකි. කුණාටුවට සුළඟ කෙතරම් බලපෑම් කරන්නේ ද යුද්ධයට සාමයද එලෙසම බලපෑම් කරන බව බ්‍රෙෂ්ට්ගේ අදහසයි. යුද්ධයක ආරම්භයම සාමය පිළිබඳ ඉඟියකි. යුද්ධයක වර්ධනය සිදු වනුයේ සාමය පිළිබඳ ඇති තද බල චේතනාවන්ගෙනි. එවිට යුද්ධය හා සාමය එකම කාසියක දෙපැත්ත බඳුය. සාමය පිළිබඳ ඇති අපේක්ෂා කෙතරම් බලවත්ද යුද්ධය ද එපමණටම බිහිසුණුය. මෙය යුද්ධය හා සාමය පිළිබඳ අගනා ප‍්‍රකාශයකි. සාමය යනු වටිනා සංකල්පයක් වන නමුත් එයට යුද්ධය අවිය කරගත් විට සාමය ද යුද්ධයක් වන බව යුද්ධය සහ සාමය උත්කර්ෂයෙන් වර්ණනා කරනා බුද්ධි මට්ටමක් සහිත ජනතාවක් වෙසෙන රටක ජීවත් වන අප නැවත සිතා බැලිය යුතු ප‍්‍රකාශයකි.
නාට්‍යයෙහි අවසානය සඳහා ද බ්‍රෙෂ්ට්ගේම කවියක් යොදාගෙන ඇති අතර එය ද ඉහත කී සේම ප‍්‍රබල අරුත් නැංවීමෙහි සමත්ය. කවර යුද්ධයක වේවා ජයග‍්‍රාහකයන් සහ පරාජිතයන් යනුවෙන් දෙපිරිසක් බිහිවෙන බවත් අවසානයේ ඒ දෙපිරිසෙහිම වෙසෙන ‘පොදු මහජනයා’ සෑම කල්හිම සාගින්දරෙන් පසුවන බවත් ඒ අවසාන කවියෙහි මුඛ්‍ය අදහසයි. පරාජිත අපරාජිත දෙපිරිසෙහිම වත්පොහොසත්කම් සහිත ඉහළ පැලැන්තිය කෙසේ හෝ තම බඩ වියත රැුකගෙන ආරක්ෂිතව පසුවන බවට සාක්ෂි එමටය. ධනවත් ද්‍රවිඩ ජාතිකයන් යුරෝපයට පැන දිවි ගලවාගත් අතර ධනවත් දකුණේ ජනයා යුද්ධය තම ආදායම් මාර්ග වර්ධනය කර ගැනීම පිණිස අවස්ථාවක් කරගත්තේය. උතුරේ වෙසෙන දිළිඳු ජනයා අකාලයේ යුද්ධයෙන් මිය ගිය අතර ත‍්‍රස්තයන් වැනසීම පිණිස ක‍්‍රියාකාරිව සහභාගි වූ හමුදා භටයන් යුද්ධය නාමයෙන් තම දිවි පි¥හ. යුද්ධය නිරර්ථක දෙයක් බව යළි යළිත් තහවුරු කිරීමට බ්‍රෙෂ්ට්ගේ කෙටි පද්‍ය කණ්ඩ සමත්ය. එය තීව්ර කිරීමෙහි ලා කුමාරිගේ පද්‍ය නිර්මාණ සහ ඒ අරබයා කෙරෙනා රංගනය සමර්ථ වේ.
‘නොදුටු ඇස්’හි රඟන නළු නිළි පිරිස පිළිබඳව ද සඳහන් කළ යුතුම ය. මෙහි සෑම රංගන ශිල්පියකුටම චරිත කිහිපයක් රඟ දැක්වීමට සිදුවේ. ඒවා එකිනෙකට වෙනස් චරිත වීම හේතුවෙන් එක් චරිතයක භාවයට සමවැදී සිටීමට නොහැකි වන අතර චරිත අතර මාරු වීමට සිදු වන නිසා ක්ෂණිකව ඒ ඒ භාවයන් අතර මාරු වීමට ද සිදුවේ. එය පහසු කටයුත්තක් නොවන අතර මා දන්නා පරිදි එයට රංගනයෙන් දායකත්වය සැපයූ පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉංග‍්‍රීසි අධ්‍යයන අංශයේ (වෙන අංශවල විද්‍යාර්ථින් ද සිටිය හැක) විද්‍යාර්ථින් එය සාර්ථකව සිදු කළ බවද කිව යුතුය. සාම්ප‍්‍රදායික සිංහල වේදිකා නාට්‍ය ඇසුරේ දක්නට නොලැබෙන පරිදි විද්‍යුත් රූප රාමු භාවිතය ද දක්නට ලැබේ. නාට්‍යයේ මුඛ්‍ය අදහස තීව්ර කිරීම සඳහා එයද සාර්ථක භාවිතයක් ලෙස හඳුනා ගත හැකිය. විශ්වවිද්‍යාලයක සාහිත්‍ය කලාව හදාරන අංශයක් වශයෙන් නිර්මාණාත්මක කලා කෘතියක් බිහි කිරීමට ගත් උත්සාහය ම පැසසුම් කටයුතුය. එසේම යුද්ධය සහ සාමය අලෙවි කර බලයට පත් වූ සහ ඉදිරියට ද බලයට පත් වීමට ඉඩ ඇති දේශපාලකයන් ද ඔවුන්ගේ අනුගාමිකයන් ද වෙසෙන රටක ‘නොදුටු ඇස්’ කාලෝචිත කලා නිර්මාණයක් වශයෙන් ද හඳුනා ගත හැකිය.
හිරුණි කුරුප්පුආරච්චි
