පසුගිය දිනෙක විදෙස්ගත මිතුරෙකුගෙන් කදිම තිලිණයක් ලදිමි. එය නම් ලන්ඩනයේ ඔක්ටපස් පොත් සමාගම විසින් ප්රකාශයට පත් කළ “1001 SONGS YOU MUST HEAR BEFORE YOU DIE” නමැති කිලෝ හතර හමාරක් බරැති පොතයි. බටහිර ජනප්රිය සංගීතයේ දශක අටක සොඳුරු මතක සටහන් ඇතුළත් ඒ පුස්තකයාණෝ පැමිණි වේලේ සිටම වැඩ පටන් ගත්හ. ඒ කෙසේද යත්, අතීතයේ විවිධ මතකයන් අතර පැටලී ඇති ඉංග්රීසි ගීත ඛණ්ඩයන් හා විවිධ සංගීත නාද රටාවන් පණ ගස්වා, හරි හරියට සිත තුළ පෙළ ගස්වමිනි. එමිනෙම්, රෙහානා, ජස්ටින් බීබර්, ඇඩෙල්, වන් ඩිරෙක්ෂන් වැන්නන්ගේ මෑත කාලීන ජනප්රිය ගායනා අතර මැකී නෑසී ගිය එක්තරා ‘පැරණි මිහිරක්’ ද ඒ පිටු අතරේදී ආයෙත් හමු විය. ඒ ‘මිහිර’ අයිති වනුයේ, බීට්ල්ස් කණ්ඩායම හැටේ දශකයේදී දිනූ රසික ප්රසාදය පවා ඉක්මවා යන ආකාරයේ කීර්තියක් හැත්තෑව දශකයේදී දිනා ගත් ලෙඩ් සිපලින් (Led Zeppelin) සංගීත කණ්ඩායමටයි.
1968 වසරේ එංගලන්තයේදී ඇරඹි “ලෙඩ් සිපලින්” සංගීත කණ්ඩායමට ගිටාරයෙන් ජිමී පේජ්, ගායනයෙන් රොබට් ප්ලාන්ට්, ඕගනයෙන් ජෝන් පෝල් ජෝන්ස් දායක වූ අතර ඩ්රම්ස් වාදකයා වූයේ ජෝන් බොන්හැම් ය. ඔවුන්ගේ ගී තැටි පිටපත් මිලියන 250කට වඩා අලෙවි විය. ඔවුන් හැරුණු විට ඉතිහාසය පුරා එවැනි අලෙවියක් වාර්තා කර ඇත්තේ බීට්ල්ස්, මයිකල් ජැක්සන්, එල්විස් ප්රෙස්ලි, එල්ටන් ජෝන් සහ මැඩෝනා පමණි. ලෙඩ් සිපලින්ලාගේ සංගීතමය දායකත්වය “Grammy”, “Rock and Role” යනාදී සම්මාන මණ්ඩල වෙතින් මතු නොව ඇමරිකා සහ බ්රිතාන්ය රාජ්ය නායකත්වයන් වෙතින්ද ගරු සම්මානයන්ට පාත්ර විය. ලොව කොහේ හෝ නම් කෙරෙන ඉතිහාසයේ හොඳම ගී සියයක ලැයිස්තුවකට ලෙඩ් සිපලින්ලාගේ ගීත දෙක තුනක්වත් ඇතුළත් වීම වැලැක්විය නොහැක්කකි.
“ලෙඩ් සිපලින්” යන්නෙහි දළ තේරුම “ඉදිරියටම යන ගුවන් යානයක්” ලෙස ගත හැකිය. නමෙහි අරුත සනාථ කරමින් ලෙඩ් සිපලින් සිය ගීතවලින් රොක් සංගීත ක්ෂේත්රය රසාස්වාද දෝංකාරයකින් සරසමින් ඉදිරියටම ගිය අතර මුසු කළ අතර ගිටාර් නාදයේ රිද්මානුකූල මහිමය ප්රමුඛව මනාව ගළපන ලද සංගීතයට එක් වන සන්සුන් පැහැදිලි ගායනාවන්ගෙන් ඔවුන්ගේ ගීතාවලියට අනන්ය ප්රභාවක් ලැබිණි. ගීතය යනු වචනයෙන් විස්තර කිරීමට අසීරු වූත්, සවනට වැටහෙන හැඟීම්වලින් සමන්විත වූත් නිර්මාණයකි. ගීතයක් හෝ දෙකක් රස විඳීමෙන් පමණක් ලෙඩ් සිපලින් සංගීත කාර්යය මනාව මැනිය නොහැකි මුත් තෝරා ගත් ගීයක් ඔස්සේ මතු වන අදහස් කිහිපයක් හැකි පමණින් බෙදා ගැනීමට උත්සාහ දරමි.
Heartbreaker, The Lemon Song, Dancing Days, The Ocean, Tea for One, Immigrant Song, Whole Lotta Love යනාදී සදානුස්මරණීය ගීත සමුදායක් අතරින් කවර ගීතය තෝරා ගනිම්ද? අවසානයේ මා සවන් නවතින්නේ ඔවුන්ගේ විශිෂ්ටතම ගීතයක් වන, 1971 දී නිකුත් වූ Stairway to Heaven ගීතය අසළය. මේ ගීතය Eagles කණ්ඩායමේ Hotel California ගීතය මෙන් විචාරකයන්ගේ විවිධ අරුත් ගැන්වීම් අතර අතරමං වූ ගීතයකි. මට දැනෙන්නේ එය අපූරු පරිකල්පන අවකාශයක් ඔස්සේ ජීවිතයේ අරුත පිළිබඳ ගැඹුරු කලාත්මක වින්දනයක් නිමවා දෙන බවකි. ගීය ගැයෙන සන්සුන් ආරත්, ඒ හාම මොනවට යාවුණු සංගීතයත්, සැඟවුණු දුරස් අරුතත් එය නැවත නැවත අසන්නට පොළඹවයි.
ගීතය ඇරඹෙන්නේ භෞතික ඉසුරුමත් බව ළඟා කර ගැනීමෙන් සැම දෙයම කළ හැකියැයි අදහන කාන්තාවක ගැන කියමිනි. ඈ දෙව්ලොවට දිවෙන පිය ගැට මාවතක් මිලට ගනී. දෙව් ලොවදී ද ඇයට සිතූ දේ එසැණින් ලැබෙනු ඇත. තම තම දෙව් ලෝ (පරම අපේක්ෂා) සිහි කරන රසික සිත තුළ එකවර ම නැගෙන ගැටළුව මෙයයි; “ධනයෙන් ආධ්යාත්මික සැනසීම ලැබිය හැකිද?”
“ප්රබුද්ධ” කෘතියේදී සේකරයන් අසන ප්රශ්නය අපට සිහි වෙයි.
“වික්ටර්
බතක් – වතක් – ගෙයක් – දොරක් ලද පමණින්
රස්සාවක් ලද පමණින්
විමුක්තියක් ලැබිය හැකිද?
අසහනයෙන් මිදිය හැකිද?
සංසාරේ නිරංතරව තැවරී ඇති
දුක එතකින් නිමා වේද?”
දෙව්ලොව ගසක සිට කුරුල්ලෙක් ගී ගයයි. එසේ ගීතයෙන් ඉඟි කරනුයේ සොබා දහමේ සුන්දරත්වයයි. “ඇතැම් විට වචනවලට අරුත් දෙකක් ඇත. අපේ සිතිවිලි අපව නොමග යවයි.” අප සැනසීම ලෙස සිතන දෙයට ඔබ්බෙහි ඊට වඩා මිහිරි දෑ තිබෙන බව අඟවමින් “එය මා පුදුම කළා.. එය මා පුදුම කළා” යැයි ගී පද ගැළපෙයි.
ඊළඟට රසිකයා පුදුම කරවන්නේ මරණය සහ ජීවිතයේ දුක්ඛ පාර්ශවයයි. ගීය තුළ එය රමණීය ලෙස සංකේතවත් වෙයි.
“අවරගිර බලන විට හැඟීමක් ඉපදුණා
නික්ම යන්නට බැරිව ආත්මය වැලපුණා
මගේ සිතුවිලි කැළයෙ ගස් අතර දුම් රවුම්
නැගිට ඇස් හෙලන උන්ගේ හැඬුම්……”
“දිව්ය පියගැටපෙළ ඉදි වී ඇත්තේ කොඳුරමින් හමන සුළඟ මත බව ඔබට නොපෙනේද යන්න අර භෞතිකවාදී කාන්තාවගෙන් ගීත රචක ජේම්ස් පේජ් අසන ප්රශ්නයයි.
ඉංග්රීසි සාහිත්යයේ එන ප්රකට සංකේතාත්මක යෙදුම් කිහිපයක්ම ඇතුළත් වන ගීතයේ අනෙකුත් ඉඟිවලින් සතුටින් ජීවත්වීමෙහි අගය, භෞතික ඉසුරුමත්කම්වල අනියත බව සහ පොදු මනුෂ්ය සාම්යය අඟවන්නේ යැයි හඟිමි. ඔබේ විවේකය විමසන්නේ රසයෙන් පිරි අරුතින් සරු ගීතයක් නම් මේ ඒ ගීතය බවද කියනු කැමැත්තෙමි.
“වෑයමෙන් අසයි නම් අන්තිමට
ඒ තනුව පාව එයි ඔබ වෙතට
එක්කෙනෙකි සැම දෙනා. ඔහුයි ඒ සෑම දෙය”
