මුලින්ම මම කැමතියි ඔබේ අලූත්ම ප‍්‍රබන්ධය ගැන දැනගන්න?
Colombo නවකතාවට පසුබිම් වෙන්නෙ 1920ත් 1950ත් අතර කොළඹ වටපිටාව. අද කොළඹ කියන්නෙ, අහස උසට විහිදුණ ගොඩනැගිලි පිරුණ, මිනිස්සු පැය ගණන් පාරේ ට‍්‍රැෆික් එකට හිරවෙලා කාලෙ නාස්ති කරන, නාගරිකයන්ගෙන් පිරුණ ජනාකීර්ණ නගරයක්. නමුත් මීට අවුරුදු 80-100කට කලින් කොළඹ, එක ගෙදරක ඉඳන් හූවක් කිව්වත් අනෙක් ගෙදරට ඇහෙන්නැති තරමට ගෙවල් දොරවල් අඩු, ගොනුන් බැඳි බර කරත්ත ගිය හද්දා පිටිසර ගමක්. එදා කොළඹ නාගරිකයන් නොහිටියා නොවෙයි. ඒ නාගරිකයන් වුණේ, ඉංග‍්‍රීසි ජාතික සුද්දන් සහ ඔවුන් එකහෙළා අනුමත කළ ‘අපි කළු සුද්දන්’ කියන මේ රටේ මිනිස්සු. ඔවුන්ගෙන් ඉවතට විසිවෙලා ගිය බහුතරය තමයි, අර හද්දා පිටිසර ගැමියන්. මේ හද්දා පිටිසර ගැමියන් නාගරිකයන් බවට පත්වන කතාව තමයි ක්‍දකදපඉද නවකතාවට පදනම් වෙන්නේ.
ඇයි මේ සිංහල නවකතාවට Colombo කියන ඉංග‍්‍රීසි නම පාවිච්චි කරන්නෙ?
පෘථග්ජන මිනිස්සු විදිහට අපි හැමදෙනාම තුළම එක් පොදු සිහිනයක් තියෙනවා. ඒ කියන්නේ අදට වැඩිය හොඳ හෙට දවසක්. අදට වැඩිය හොඳ රස්සාවක්. හොඳ ආදායම් මාර්ගයක්. හොඳ ගෙයක් දොරක්. නැත්නම් මේ සමාජය ඇතුළෙ අදට වැඩිය හෙට හොඳ පිළිගැනීමක්. මේකනේ අපි අද සරල අර්ථයෙන් ‘දියුණුව’ කියලා කියන්නේ මිනිස්සු නිරන්තරයෙන්ම මේ සිහිනය පසුපස හඹාගෙන යනවා. හති වැටෙනවා. නමුත් නවතින්නේ නෑ. ආයේ දුවනවා. කොළඹින් ඈත ඉන්න කෙනෙක් ආසයි කොළඹට එන්න. කොළඹ ගෙයක් දොරක් ගන්න. අනිත් අයට පෙනෙන්න ‘පොෂ්’ වෙන්න. ඉහළ සමාජ ස්ථරයට ගොඩවෙන්න. මේ හීනෙම කොටසක් තමයි, මිනිස්සුන්ගෙ හෘදය අභ්‍යන්තරයේ නාගරිකයන් වීමට තියෙන කැමැත්ත. දැන් මිනිස්සු ගැමියෝ වෙන්න කැමති නැහැ. දියුණු නාගරිකයෙක් වෙන්නයි කැමති. ඉතින් මේක අපි හැමෝම බදා වැළඳගෙන ඉන්න සිහිනයක්. අනික, ඒක සිංහල ගැමි හීනයක් නෙමෙයි. ඉංග‍්‍රීසි පොෂ් හීනයක්. ඒක තමයි මං ඒ හීනයට ‘කොළඹ’ නොකියා Colombo කියන නම දැම්මේ.
ඇයි ඔබට ඔබේ නවකතාව මේ ඉතිහාස කතා කියන රාමුවෙන් ගලවාගන්න බැරිවෙලා තියෙන්නෙ?
දැන් මං අර ටිකකට කලින් කිව්ව කතාව ඉතිහාස කතාවක්ද? නෑ. ඒත් අදත් මේ මොහොතේ සිද්ධවෙමින් පවතින දෙයක්. ඇත්තටම මම කියන්නේ අද ජීවත්වෙන මිනි ස් ස ුන්ගේ කතාව. ක්‍දකදපඉද කියන නාගරික පෙ ාෂ් සිහිනයට පෙම් කිරීම, අදට වගේම හෙටටත් වලංගුයි. නමුත් ඒ සිහිනය සිතුවම් කරන්න මං කැන්වස් එකක් විදිහට ගන්නේ ඉතිහාසය. මොකද අපි ජීවත්වෙලා නොහිටිය තැනක තිබුණ පරිසරය, අපි ළඟ තිබෙන දත්ත ඇසුරින් පරිකල්පනය කිරීම අපූරු ෆැන්ටසි එකක්. මං ඒ ෆැන්ටසි එකට ලව් කරන පිස්සෙක්. ඒත් ඔබ කැමති නම් මාව ඉතිහාසයට කතාකාරයෙක් කියන ගොඩට තල්ලූ කරලා දාන්නෟ ඒකට ඔබට තියෙන අයිතියට මට විරුද්ධ වෙන්න බැහැනේ.
ඔබට හිතෙන්නෙ නැද්ද ඔබේ පාඨකයාට මේ ආකෘතියේ කතා කියවලා ඇතිවෙලා කියලා? අපි මේ ගැන ඔබට එන පාඨක ප‍්‍රතිචාර එක්කම කතාකරමු.
මුලින්ම මම ලියන්න ගත්ත කාලෙ සමහරු කිව්වා මං සයිමන්ගෙ කොපියක් කියලා. නමුත් කල් යනකොට ඔවුන්ටම තේරුණා ඒක එහෙම නෙමෙයි කියලා. මේ වෙනකොට මං මගේම අනන්‍යතාවක් ගොඩනගාගන්න උත්සාහ කරලා තියෙනවා. ඕනෑම නිර්මාණකරුවෙකුට තමන්ගේ අනන්‍යතාව නැත්නම් තමන්ගේ ලකුණ කියන එක හරිම වැදගත්. එහෙම නැත්නම් සැරට හමන හුළඟට ඒ නිර්මාණකරුවා විසිවෙලා යන්න පුළුවන්. සංසන්දනාත්මකව බැලූවොත් ඔබට හඳුනාගන්න පුළුවන් වේවි, මගේ ආකෘතිය ලංකාවෙ සාමාන්‍ය නවකතා ආකෘතියට වඩා තරමක් වෙනස් කියලා. ඒ වෙනසත් එක්ක වෙන්න ඇති මගේ නිර්මාණවලට යම් පාඨක ප‍්‍රජාවක් එකතු වෙලා තියෙන්නේ. ඒ අතර මාව වැළඳගන්න පිරිසක් වගේම මාව පතුරුගහන පිරිසකුත් ඉන්නවා. ඒ දෙගොල්ලන්ටම මම මාර ආදරෙයි. මිනිස්සු යම් නිර්මාණයකට බනින්නේ, ඒ නිර්මාණයෙන් තමන් හදාගත්ත ලෝකේ දෙදරුම්කන හින්දා. තමන් හදාගත්ත ලෝකෙ ගොඩක් පුංචි වෙනකොට ඒක එහෙම වෙන එක වලක්වන්න බැහැ. කොහොමත් ඔක්කොම මිනිස්සු මට හෙ ාඳම කියන්න ගත්ත දවසට මං ලියන එක නවත්වනවා.
ඔබේ මුල්ම කෘතිය ‘බෝදිලිමා’ හරිම නැවුම් සාහිත්‍ය අත්දැකීමක්. ඊට පස්සේ ඔබ ක‍්‍රමයෙන් නවකතාකරුවෙක් විදියට ස්ථානගත වෙනකොට නවකතාව අස්සේ ලතින් ඇමරිකානු ලක්ෂණ දකින්න තිබුණා යහමින්. මේ අත්හදා බැලීම ගැන කතාකරමු.
ඇත්තටම ‘මාගම්සෝලියේ’ සිටColombo දක්වා මගේ නවකතා කියන්නේ ‘බෝදිලිමා’ තුළින් මම අත්හදා බලපු ආකෘතියේම දිගුවක්. ටිකක් ගැඹුරින් ඔබ එය විමසුවොත් ඔබට එය හඳුනාගන්න හැකිවේවි. ගැඹුරු මානව හා සමාජීය අත්දැකීමක් ගැඹුරින් කියන එක අමාරු දෙයක් නෙමෙයි. ඊට වැඩිය අමාරුයි එවැන්නක් සරලව ඉදිරිපත් කිරීම. මං දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ මේක අභ්‍යාස කරමින් ඉන්නවා. මගේ නිර්මාණ දිහා මතුපිටින් බලන කෙනෙකුට මේක ලස්සන කතාවක් විතරයිනෙ කියලා හිතන්න පුළුවන්. නමුත් ඊට යටින් සැඟවිලා තියෙන මානව හා සමාජීය අත්දැකීම් හොයාගන්න ටිකක් මහන්සි වෙන්න ඕනෑ. පාරෙ ඇවිදින කොට අපිට මැණික් ගල් හම්බවෙන්නෙ නෑනේ.
මහන්සියෙන් පොළොව හෑරුවොත් තමයි අපිට මැණික් හොයාගන්න පුළුවන් අනික ඔබ හිතනව ාට වඩා ගැඹ ුරින් මම ලතින් ඇමරිකානු ජනජීවිතය හදාරලා තියෙනවා. ඒ වගේම ඉපැරණි ලාංකීය ජන ජීවිතයත් හදාරලා තියෙනවා. මේ දෙකේම එකිනෙකට පෑහෙන තැන් තියෙනවා. සමහර මිථ්‍යා විශ්වාස, ජන ආකල්ප හිතාගන්නට බැරි තරම් එකිනෙකට සමානයි. ඒ වගේ ලෝකයේ බොහෝ ජන සමාජවල එකිනෙකට සමාන මිථ්‍යා හා ගුප්ත විශ්වාස හඳුනාගන්න පුළුවන්. සමහර වෙලාවට මං ඉතිහාසයට මෙච්චර පේ‍්‍රම කරන්නේත් මේ මිථ්‍යා හා ගුප්ත විශ්වාසත් ගැන මට තියෙන පෙරේතකම නිසා වෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසා ලතින් ඇමරිකානු ජන සමාජ ලක්ෂණ මගේ නවකතාවල තියෙනවා කියලා කවුරු හරි චෝදනා කරනවා නම් මං ආදරෙන් ආරාධනා කරන්නේ, මිනිසාගේ මේ මිථ්‍යා ගුප්ත විශ්වාස ගැන හොයන්න ලතින් ඇමරිකාවට විතරක් යන්නේ නැතිව, ලංකාව ඇතුළු අනෙක් සමාජ ගැනත් තුලනාත්මකව අධ්‍යයනය කරන්න කියලා.
සාහිත්‍ය මාසය උදාවෙලා. හැමතැනම පොත් දොරට වැඞීම්. පොත් ප‍්‍රදර්ශන, සල්පිල්. එක පැත්තකින් මේක හරිම විකාරරූපීයි. සාහිත්‍යකරුවෙක් විදියට මේ සැප්තැම්බර් ක‍්‍රියාකාරීත්වය ගැන ඔබේ අදහස මොකක්ද?
අද දවසේ අපි කාටවත් මේ නූතන වෙළෙඳ යාන්ත‍්‍රණයෙන් මිදෙන්න බැහැ. හැමදේම වෙළෙඳපොළ සමඟ සම්බන්ධයි. උදාහරණයකට හිතන්න., ඔබේ පුවත්පත පාඨකයන් මිලදී ගන්නේ නැත්නම්, ඒකට වෙළෙඳ දැන්වීම් නැත්නම්, ඒක දිගටම පවත්වාගෙන යන්න පුළුවන්ද? මාසයක් දෙකක් ඔබේ පාලන අධිකාරිය ඔවුන්ගේ සාක්කුවේ තියෙන සල්ලි එළියට ඇදලා ඔබව නඩත්තු කරයි. හැබැයි දිගටම පාඩු ලැබුවොත් ඔවුන් කියයි, ඔබට වෙන අතක් බලාගන්න කියලා. නැත්නම් පත්තරේ විකිණෙන විදියට සකස් කරන්න කියලා.
ප‍්‍රකාශකයන්ගේ පැත්තෙනුත් මේ කාරණාව මේ සමානයි. යම් ලේඛකයෙකුගේ නිර්මාණවලට වෙළෙඳපොළේ ඉල්ලූමක් නැත්නම් ඔවුන් දිගටම ඒ ලේඛකයාගේ පොත් මුද්‍රණය කරන්න මුදල් නාස්ති කරන්නේ නැහැ. මේක ඛේදවාචකයක් තමයි. ඔබ කියන විදිහට විකාරරූපීයි තමයි. නමුත් අපි සියල්ලන්ම ගැලවෙන්න බැරි විදියට මේ දැතිරෝදයට අහුවෙලා තියෙන්නේ. ඒ නිසා හැම ප‍්‍රකාශකයෙක්ම උත්සාහ කරන්නේ පොත්වලට මාර්කට් එක තියෙන සැප්තැම්බර් මාසේ තමන්ගේ පොත් මාර්කට් කරන්න. ප‍්‍රකාශකයන්, පාඨකයන් ඇතුළු සියල්ලන්ම එහෙම වෙනකොට ලේඛකයන්ට විතරක් ඒක මඟඇරලා ජීවත්වෙන්න බැහැ. හැබැයි මාර්කට් එක කියන්නේ, බාල බොළඳ දේ විකුණන්න පමණයි කියන අදහසට මං සම්පූර්ණයෙන්ම විරුද්ධයි. සැබැවින්ම හොඳ දේ විකුණන්න පුළුවන්. මං මගේ මාධ්‍ය ජීවිතය ඇතුළේත්, ලේඛන ජීවිතය ඇතුළේත් ඒක අත්හදා බලලා තියෙනවා. ඒ නිසා නිර්මාණකරුවන් උත්සාහ කරන්න ඕනෑ, මේ වෙළෙඳ ලෝකය ඇතුළේ සරල බොළඳ දේ ලේසියෙන් මාර්කට් කරනවා වෙනුවට හොඳ වින්දනාත්මක දේ මාර්කට් කරන්න මහන්සි වෙන්නයි.
