මාලක දේවප‍්‍රියගේ ‘තරුවන් සරණයි’ ‘නිහොන් සැප ලැබේවා’ ‘නිර්වස්ත‍්‍රං පරමං සුඛං’ යන ගුවන්විදුලි නාට්‍ය තුන ගුවන්විදුලි නාලිකාවක ප‍්‍රචාරයවීම ගැන, කේ කේ ශ‍්‍රීනාත්ගේ ‘බුදුන්ගේ රස්තියාදුව’ නම් නවකථාව ප‍්‍රකාශයට පත්වීම ගැන, අසංක සායක්කාරගේ ‘මං කෙළින් මිනිහෙක්’ නාට්‍යය වේදිකාගතවීම ගැන, යම් භික්‍ෂූන් සහ උපාසකයන් පිරිසක් මේ දිනවල කැළඹී සිටිති. ඒ හා සමගම ලේඛනයේ හා ප‍්‍රසංගයේ යෙදී සිටින යම් කලාකරුවෝ මෙන්ම පාඨක/පේ‍්‍රක්‍ෂක/ශ‍්‍රාවක පිරිස් ද ඊට ප‍්‍රතිචාර දක්වමින් සිටිති. භික්‍ෂු/උපාසක පිරිස් කියා සිටින්නේ ප‍්‍රස්තුත කලාකෘති නම් කර තිබෙන ආකාරයෙන් ස්වකීය ආගමික ශාස්තෘවරයාට මෙන්ම ස්වකීය ආගමටත් අපහාස වන විත්තියයි. එතෙකින් නොනැවතුණු ඒ භික්‍ෂු/උපාසක පිරිස මේ කෘති තහනම් කරන්නැ’යි ඉල්ලා රටේ සංස්කෘතික ඇමැත්තා පෙරටු කරගෙන පොලිසියට ගොස් සිටින අතර මේ කෘති සම්පාදනය කළ ලේඛකයෝ සහ ප‍්‍රාසංගිකයෝ ස්වකීය ආරක්ෂාව පතා පාඨක/පේ‍්‍රක්‍ෂක/ශ‍්‍රාවක පිරිස් සමග මහජන වේදිකාවට නැගගෙන සිටිති.
මේ සිද්ධි දාමය මුද්‍රිත, ඩිජිටල්, අන්තර්ජාල මාධ්‍ය ඔස්සේ සාකච්ඡාවට ගැනීමත් සමගම ඊට අනුබද්ධ හා අනුපූරක සිද්ධීන් මෙන්ම ඒවාට පසුබිම් වූ මතවාද හෙළිදරව් වන්නට පටන් ගති. ලේඛකයන් හා ප‍්‍රාසංගිකයන් පැවැත්වූ මාධ්‍ය සාකච්ඡුාවේදී සහ වෙනත් මාධ්‍ය වාර්තාවලදී මේ සිද්ධීන්ට අදාල බොහෝ වෙනත් කරුණු ද හෙළිදරව් වන්නට පටන් ගති. සිද්ධි දාමය සකි‍්‍රය වී ඇත්තේ සංස්කෘතික අමාත්‍ය ආචාර්ය විජේදාස රාජපක්‍ෂ අදාල නවකථාවට එරෙහිව පියවර ගන්නා ලෙස දන්වමින් පොලිස්පතිවරයාට ලිපි යොමුකිරීමත් සමගය. ඊට පෙරාතුව ඉහත කී ගුවන්විදුලි නාට්‍ය තුන තහනම් කරන්නැ’යි හෙළ උරුමය නමැති දේශපාලන පක්‍ෂයේ උපදේශක තැන්පත් ආචාර්ය ඕමල්පේ සෝභිත හිමි ඇඹිලිපිටියේදී පුවත්පත් සාකච්ඡුාවක් පවත්වමින් ඉල්ලා සිටියේය. අනතුරුව ඒවා නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා අනුග‍්‍රහය දැක්වූ ජාතික ඒකාබද්ධතා සහ සංහිඳියා කාර්යාංශය කියා සිටියේ ඒ නාට්‍යවල අන්තර්ගතයෙන් කිසිසේත් බුද්ධාගමට හා එහි ශාස්තෘන්ට හානි නොසිදුවන බවත් නාට්‍යයේ නම්වලින් හානියක් වන බව කියනවා නම් ඒවා වෙනස්කර එම ගුවන්විදුලි නාට්‍ය විකාශනය කරන බවත්ය. එම නාට්‍ය විකාශනය කරන ගුවන්විදුලිය බාර ඇමති මංගල සමරවීර පාර්ලිමේන්තුවේදී කියා සිටියේ මේ නාට්‍යවලින් බුද්ධාගමට හෝ එහි ශාස්තෘවරයාට හෝ කිසිදු අපහාසයක් නොවන බවත් බුදු දහමට අපහාස වන්නේ කලා නිර්මාණ වාරණය කිරීමෙන් බවත්ය. මේ ක‍්‍රියාදාමය පිටුපස හෙළ උරුමය පක්‍ෂයේ අනෙක් උපදේශකයා වන පාර්ලිමේන්තුවට සම්බන්ධ හිමි නම ද සිටින බව වැඩිදුරටත් ඔහු කියා සිටියේය.
‘බුදුන්ගේ රස්තියාදුව’ නම් නවකථාවට අදාලව සිදුවූ සිද්ධි බොහෝ ගණනාවක් ද මේ වනවිට හෙළිදරව් වී තිබේ. පොත මුද්‍රණය කොට එළිදක්වන්නට සූදානම් වූ මොහොතේ එතැනට පොලීසිය කඩා පැන නවකතා පොත් ගොන්නත් කේ කේ ශ‍්‍රීනාත් ලේඛකයාත් උපුල් සන්නස්ගල ප‍්‍රකාශකයාත් පොලීසියට කැඳවාගෙන ගොස් තිබේ. එසේවූයේ සංස්කෘතික ඇමැත්තා පොලිස්්පතිට යොමුකළ ලිපිය අනුව පොලිස්පති ක‍්‍රියාත්මක වූ නිසාය. මේ පොතෙන් බුද්ධාගමට සහ එහි ශාස්තෘවරයාට අපහාසවන බව බෞද්ධ තොරතුරු මධ්‍යස්ථානය නමින් හඳුන්වන සංවිධානයේ අගුලූගල්ලේ සිරි ජිනානන්ද හිමි (මේ භික්‍ෂුව රංචු ගැසී රජයේ දේපොලවලට අලාබහානි කිරීම නිසා අධිකරණය ඔහුට විරුද්ධව වරෙන්තු නිකුත්කර තිබිණ) විසින් සංස්කෘතික ඇමතිට පැමිණිලි කර තිබිණි. තමා සහ විජේදාස රාජපක්‍ෂ ඇමතිවරයා විසින් ‘බුදුන්ගේ රස්තියාදුව’ නම් පොත සම්බන්ධව කරන ලද පැමිණිල්ලට අදාලව සංවිධානාත්මක අපරාධ නිවාරණ කොට්ඨාසය හමුවේ වැඩිදුර කටඋත්තර දෙනු ලැබූ බවත් නුදුරේදීම අදාල චුදිතයන් අධිකරණය හමුුවට ඉදිරිපත් කැරෙන බවත් භික්‍ෂුව තවදුරටත් කියා තිබේ. ඒ හැරෙන්නට මෙම බෞද්ධ විරෝධී පොත විකුණන්න එපා යැයි මේ සංවිධානය පොත් සාප්පුවලට බලකිරීම නිසා ප‍්‍රසිද්ධ පොත්සාප්පුවලින් දැන් ඒ පොත මිල දී ගන්නට ද බැරිය.
කලින් පිටපත අනුමත වීම නිසා නිෂ්පාදනය කොට රගදක්වන්නට නියමිතව තිබූ ‘මං කෙළින් මිනිහෙක්’ නාට්‍යයට එරෙහිව බෞද්ධ විරෝධී යැයි චෝදනාවක් එල්ල වූ නිසා මහ අකරතැබ්බයකට මුහුණදෙන්නට සිදුවූ බව එම නාට්‍යයේ සම්පාදක අසංක සායක්කාර කියා සිටී. බෞද්ධ විරෝධී යැයි කියන ප‍්‍රචාරය කෙතරම් උග‍්‍රවූවාදැ’යි කියනවා නම් නාට්‍ය වාර ගණනාවක්ම පැවැත්වීමට සංවිධානය වී තිබුණත් ඒ හැමෙකක්ම සංවිධායකයන් අවලංගු කිරීම නිසා බලගතු ආර්ථීක අනර්ථයකට මුහුණ දෙන්නට සිදුවූ වග සායක්කාර කියා සිටී.
වින්දිත ලේඛකයන් හා ප‍්‍රාසංගිකයන් පැවත්වූ පුවත්පත් සාකච්ඡාවටත් චෝදක බෞද්ධ තොරතුරු මධ්‍යස්ථානයේ විධායක අධ්‍යක්‍ෂ අගුලූගල්ලේ සිරි ජිනානන්ද හිමි පැවැත්වූ පුවත්පත් සාකච්ඡුාවටත් ආචාර්ය ඕමල්පේ සෝභිත හිමි පුවත්පතක් සමග පැවැත්වූ සාකච්ඡාවටත් ස්වකීය අවධානය යොමු කරන සාමාන්‍ය පාඨක/පේ‍්‍රක්‍ෂක/ශ‍්‍රාවක පුරවැසියෙකුට පෙනීයන්නේ මේ ක‍්‍රියාදාමය තුළ කිසියම් සමාජ දේශපාලන දිශානතියක් අඩංගුවී තිබෙන බවයි. වැඩවසම්වාදී ආධානග‍්‍රාහී යල්පිනූ මත දරන භික්‍ෂූන් කීපදෙනෙකු සහ ඇමතිවරයෙකු විසින් තමනට අනර්ථ අනදර කරමින් තම කෘතීන් වාරණය කිරීමට කැසකවන බව වින්දිත කලාකරුවෝ පැවසූහ. දේශපාලන පක්‍ෂයක උපදේශකවරයෙකු වන ආචාර්ය ඕමල්පේ සෝභිත හිමි කීවේ ප‍්‍රස්තුත කලාකරුවන් බුද්ධාගමට හා ශාස්තෘවරයාට අපහාස කරන බවත් එම ක‍්‍රියාදාමය පිටුපස වෙනත් දේශපාලන පක්‍ෂයක උපදේශකවරියක සිටින බවත්ය. බෞද්ධ තොරතුරු මධ්‍යස්ථානයේ විධායක අධ්‍යක්‍ෂ අගුලූගල්ලේ ශ‍්‍රී ජිනරතන හිමි ද කියා සිටියේ ප‍්‍රස්තුත කලා කෘති බුද්ධාගමට සහ එහි ශාස්තෘවරයාට අපහාස කරන බවත් ඒ නිසා ඒවා තහනම් කළ යුතු බවත් එහි ප‍්‍රථම පියවර හැටියට පොලීසියේ සංවිධානාත්මක අපරාධ නිවාරණ කොට්ඨාසයට පැමිණිලි කළ බවත්ය. ජිනරතන හිමි එතැනින් නැවතුණේ නැත. අධිකරණයට අපහාස කිරීම නිසා අවුරුදු විස්සක සිර දඩුවමකට යටත්කර තිබෙන ගලගොඩඅත්තේ ඥානසාර හිමිට වහාම ජනාධිපති සමාව ලබාදෙන ලෙස, උතුරුමැද පළාතේ මහඇමති විග්නේශ්වරන් පළාත්සභාවෙන් පන්නා දමා නැවත මැතිවරණයක් පවත්වන ලෙස, ජනාධිපතිට බලකරන විත්තිය මේ භික්‍ෂුව කියා සිටියේය.
මේ ආදි වශයෙන් බලන කල මේ කියමන් සියල්ල තුළ සමාජ දේශපාලන දිශානතියක් තිබෙන මතවාද අඩංගු බව පැහැදිලිය. එබැවින්, මේ සිද්ධියට සහ ඊට අනුබද්ධ හා අනුපූරක අනෙකුත් සිද්ධීන්වලට පාදකවූ සංජානන, සංකල්ප, මතවාද ගැන කිසියම් සීමිත කතිකාවක් හෝ ඇරඹීම මැනවැ’යි පාඨක/පේ‍්‍රක්‍ෂක/ශ‍්‍රාවක පුරවැසියෙකු වශයෙන් මම සිතමි. ප‍්‍රවේශය හැටියට, ප‍්‍රස්තුත කලාකෘතිවලට එරෙහිව ආචාර්ය ඕමල්පේ සෝභිත හිමි කලා කෘති සම්බන්ධයෙන් දරන මතවාදය ගැන අවධානය යොමු කිරීමට බලාපොරොත්තු වෙමි. පුවත්පත් සාකච්ඡුාවකදී ඒ හිමියන් මෙසේ අදහස් දක්වා තිබේ.
කණට පාරක් රේඩියෝ නාට්‍ය එකතුවට විරෝධ පළකළේ ඇයි?
ඔය කියන රේඩියෝ නාට්‍ය එකතුවට ජාතික සංහිඳියා කාර්යාංශය නම් චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක මැතිිනිය ප‍්‍රධානත්වය දරන ආයතනයකින් රාජ්‍ය මාධ්‍ය ආයතනයක ප‍්‍රසිද්ධ කළ එකක්. මේකෙන් බෞද්ධ ඉගැන්වීම්, පිළිගැනීම් සහ බෞද්ධ ධර්මය උපහාසයට යොමු කරනවා. ඒක අපරාධයක්. අපි කියන්නේ බෞද්ධ වුණත් වෙන ආගමක වුණත් සංවේදී ආකල්පවලට උපහාස කිරීම වැරදියි. විශේෂයෙන් නිර්වස්ත‍්‍ර පරමං සුඛං කියන එක නිවන පරම සුවයයි කියන පාඨය බරපතළ ලෙස විවේචනය කිරීමක්. වෙන ආගමක නම් මෙහෙම වෙලාවක ලේ හැලීම් පවා වෙන්නට තිබුණා. මට තියෙන ප‍්‍රශ්නය චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායකගේ ආයතනයට බුද්ධාගම එක්ක තිබෙන මේ තරම් වෛරය මොකක්ද කියන එක.
එහෙත් මේ නාට්‍යවල අන්තර්ගතයෙහි බෞද්ධ ධර්මය පිළිබඳ කාරණා නැහැ. ඒවායේ වෙනම කාරණා තිබෙන්නේ.
ඒක ප‍්‍රශ්නයක් නැහැ. අපට අන්තර්ගතය වැඩක් නැහැ. නම තමයි අපේ විවේචනයකට හසුවෙන්නේ. නම වැදගත්නේ. නමක් නැතිව නාට්‍යවල අංක දමන්න තිබුණානේ. අපි කියන්නේ මේ නම්වලින් හානියක් වෙනවා කියලා. මේවාට නීතිමය පියවර ගන්න ඕනෑ.
මීට කලිනුත් බෞද්ධ ධර්මයට අපහාසයක් වේ යැයි අර්ථකථනය කළ හැකි නිර්මාණ තිබුණා. උදාහරණයක් ලෙස එක චිත‍්‍රපටයක මහානායක හිමිනමක් විසින් රාජකුමාරයෙකුව ඝාතනය කරන්නට සැලසුම් කරන දර්ශනයක් තිබුණා. ඒවා පිළිබඳව නිහ`ඩව සිට මේවා ගැන කථාකිරීම දේශපාලන වුවමනාවකින් කරන දෙයක් බවට චෝදනා එල්ලවෙනවා.
මම ඕමල්පේ සෝභිත හිමි. මම මහානායක හිමිනමක් නොවෙයි. බුද්ධි අංශවල කෙනෙක් නොවෙයි. අමාත්‍යාංශයක හෝ රැු`ගුම් පාලක මණ්ඩලයක හෝ මම නැහැ. මම චිත‍්‍රපට බලන්නෙත් නැහැ. නාට්‍ය බලන්නෙත් නැහැ. ඔය පොත් කියවන්නෙත් නැහැ. මට හැම එකක්ම දකින්න සර්වඥ ඥානයකුත් නැහැ. මෙතැන මම දැකපු දේ මම කථා කළේ. විශේෂයෙන්ම නිර්වස්ත‍්‍රං කියලා අසභ්‍ය වචනයක් බෞද්ධ පාඨයකට ගැළපීම ලොකු වැරැුද්දක්. ඒක දැකපු නිසයි කථා කළේ (අනිද්දා, 26-08-2018).
පුවත්පතට දී තිබුණු පිළිතුරුවලින් සාමාන්‍ය පාඨකයාට පැහැදිලිවන්නේ සෝභිත හිමියන්ට තමන් ප‍්‍රසිද්ධියේ කියන කරන දේවල් ගැන එතරම් පැහැදිලිකමක් නිනව්වක් නැති බවයි. වරෙක ඒ හිමි මෙසේ කියයි: ‘මේකෙන් බෞද්ධ ඉගැන්වීම්, පිළිගැනීම් සහ බෞද්ධ ධර්මය උපහාසයට යොමු කරනවා. ඒක අපරාධයක්.’ තවත් වරෙක ඒ හිමියන්ම මෙසේ කියයි: ‘ඒක ප‍්‍රශ්නයක් නැහැ. අපට අන්තර්ගතය වැඩක් නැහැ. නම තමයි අපේ විවේචනයට හසුවන්නේ.’ කලා කෘතියක පමණක් නොව වෙනත් ඕනෑම කෘතියක කටයුත්තක නම සහ එහි අන්තර්ගතය සම්බන්ධයෙන් යම් මතිභ‍්‍රමයක විරුද්ධාහාසයක සංදිග්ධභාවයක ඒ හිමියන් පැටලී සිටින බව සාමාන්‍ය පාඨකයාට වුවද වහා ඒත්තු ගැන්වෙයි. පළමු කියමනෙන් සෝභිත හිමි බෞද්ධ ඉගැන්වීම්, බෞද්ධ පිළිගැනීම් සහ බුද්ධ ධර්මය වනාහි බුද්ධාගමේ අන්තර්ගතය බව ගම්‍ය කරයි. දෙවැනි කියමනේදී එම අන්තර්ගතයෙන් වැඩක් නැතැ’යි කියමින් එය නිෂේධ කරයි. තමන් දරනා මතයක් පිළිබඳව කෙනෙකුට අසීරු තත්ත්වයකට ප‍්‍රසිද්ධියේ මුහුණ දෙන්නට සිදුවීම ඇත්තෙන්ම කනගාටුදායක තත්ත්වයකි.
සෝභිත හිමිගේ මේ අදහස් කියැවූ විගස මගේ මනස ප‍්‍රතිචාර තුනකට නතු විය. එයින් දෙකක් ඈත මතකයන්ය, අනෙක කතිකාවක්ය. පළමුව මතකයන් ද පසුව කතිකාව ද පාඨක ඔබ ඉදිරියේ තැබුවොත් ඒවා මෙසේය. මා ගැටවර වියේදී කියැවූ ලූවිස් කැරෝල්ගේAliceZs Adventures in Wonderland (‘ඇලිස් දුටු විස්මලන්තය’ නමින් මෙය සිංහලෙන් පළ වී තිබේ) නම් කථා මාලාවේ අඩංගු එක් කථාවක් වනHumpty Dumpty කථාවේදී කථානායකයා හම්ටි ඩම්ටි ඉදිරිපත් කරන උඩගු තර්කයකදී මෙසේ කියයි:
‘මම් වචනයක් පාවිච්චි කළොතින් එයින් අදහස්වන්නේ ඒ පදයේ තේරුම මම් අඩුවැඩි වශයෙන් නිශ්චිතව තෝරා ගෙන තිබෙනවා කියන එකයි’ යනුවෙන් හම්ටි ඩම්ටි අවඥාසහගත බර හ`ඩකින් කීවේය.
‘ඒ වුණාට ඇත්ත ප‍්‍රශ්නය නම් විවිධ තේරුම් තිබෙන පද ඔබට තනන්නට පුඵවන්ය කියන කාරණයයි,’ ඇලිස් කීවාය.
‘නැහැ ඇත්ත ප‍්‍රශ්නය නම් කුමන පදයේද සර්වාධිකාරිබලය තියෙන්නේ කියන කාරණයයි. එච්චරයි කථාව.’ ඇලිස්ට කටඋත්තර නැතිව කිිසිවක් හිතාගන්නටත් බැරි විය.
හම්ටි ඩම්ටි ඇලිස්ට කියන්නේ පදවල තේරුම එකම අධිකාරයක් විසින් නිර්මාණය කරන බවයි. හම්ටි ඩම්ටි කියන විදියට ඒ අධිකාරය දෙන තේරුම බාරගත යුතුය. ඒ අධිකාරය නම් සර්වබලධාරි සර්වතෝභද්‍ර දෙවියන්වහන්සේය. පදවල තේරුම සම්බන්ධයෙන් හම්ටි ඩම්ටි කියන කථාව අදට කෙතරම් වලංගුද? පදවල තේරුම දෙන්නේ සර්වබලධාරියෙකුද? හරි කුමක්ද වැරදි කුමක්ද? කවුරු කුමක් කළ යුතුද? කවුරු කුමක් නොකළ යුතුද? ඇත්ත කථාව නම් මේ නගන ලද ප‍්‍රශ්නවලට පිළිතුරු සපයන්නේ මේ සමාජය ස්වකීය අල්ලේ නටවන්නට තරම් බලයක් හොබවන යම් යම් දේශපාලන බලධාරි හම්ටි ඩම්ටිලාය, ඔවුන් සමග කල්ලි ගැසුණු පූජක හම්ටි ඩම්ටිලාය.AliceZs Adventures in Wonderland පොතේ හම්ටි ඩම්ටිගේ රූපයත් ඇලිස්ගේ රූපයත් චිත‍්‍රයට නගා තිබේ. පෙනුමට අනුව හම්ටි ඩම්ටි බිත්තරයක් වැනි තට්ට ගෙඩියක් තිබෙන කලිසම් කමිස සපත්තු හැඳ සිටින මැදිවියේ අයෙකි, ඇලිස් ගැටවර වියේ පසුවන දැරියකි. තාප්පයක් උඩ අඩමානෙට වාඩි වී සිටින මේ පණ්ඩිතමානි බිත්තර ඔලූවා තමනට අතට අත දෙද්දී තාප්පෙන් බිමට වැටී ඔලූව පොඩිපට්ටම් කරගනීවිදෝ’යි ඇලිස් බියෙන් ඇළලෙයි.
මගේ දෙවැනි මතක ප‍්‍රතිචාරය වූයේ, මවිසින් කියවන ලද, සිංහල ජනවහරේ එන සුප‍්‍රකට පිරුඵ කටන්දරයකි. එය නම් කොට තිබෙන්නේ ‘කඵවා මාරපන ගියා වගෙයි’ කියාය. ගමේ කෝරාළගේ ගෙදර සිටින අතවැසි කොලූ කඵවා ඉන්තේරුවෙන්ම කලබලකාරයෙකි. උඩක් බිමක් නොබලා වචනයක් ඇසුණු ගමන් විසේ පත්තු කරගන්නා මේ කලබලකාරයාට කෝරාළ දවසක් ‘ක`ඵවෝ මාරපන ගිහින් වරෙන්’ කියා ක`ඵවාගේ ගමනට අවශ්‍ය කරන පණිවුඩ පනත් සහ වෙනත් කළමනා ලකලැහැස්ති කොට බලන විට ක`ඵවා අතුරුදහන්ය. නැවත ඔහු මතුවූයේ දවසකට දෙකකට පසුය. ඒ ගැන විමසූ විට විස්මපත් කෝරාළට කඵවා උත්තර දුන්නේ තමා මාරපන ගොස් නැවත ආ බවයි ÷ මාරපන ඈත පිටිසර ගම්මානයක් බැවින් ගමනට කල්ගතවූ බවයි. වචනයක පදයක නම ඇසුණු පමණින්, ආතක් පාතක් නැතුව කුලප්පු වී හතිවැටුණු, ක`ඵවාගේ මේ විපර්යාසය තේරුම්ගන්නට කෝරාළට පුුඵවන්වූයේ යම් පමණකට තම මොළයට බැටදීමෙන් පසුවය. කෝරාළ පිරුළක් තැනුවේය: ‘ක`ඵවා මාරපන ගියා වගෙයි.’
මේ කතන්දර දෙකම මගේ මනස ඉ`ගිය ලබා දෙන්නේ කලින් කියූ පරිදි නිශ්චිත කතිකාවක් වෙත අවතීර්ණ වීමටය. බරසාර ආචාර්ය සංස්කෘතික ඇමතිවරයෙකු සහ දේශපාලන පක්‍ෂයකට උපදෙස් දෙන බරසාර ආචාර්ය භික්‍ෂුවක් මේ ක‍්‍රියාදාමයේ ආරම්භකයන් හැටියට සිටින නිසා එවැනි කතිකාවක් සඳහා ඉඩහසර තනාගත යුතු බව අනිවාර්යයෙන්ම මට ඒත්තු ගැනී තිබේ. විශේෂයෙන්ම මේ දෙදෙනා බුද්ධිජීවින් හැටියට සමාජයේ පිළිගැනෙන නිසා එවැන්නක් අනිවාර්යයෙන්ම කළ යුතුය. එම කතිකාව පූර්වඅවයව දෙකකට බෙදා පවත්වාගෙන යන්නට මා කැමතිය. ඒ පූර්වඅවයව බිඳීඑන්නේ සෝභිත හිමියන්ගේ සාකච්ඡුාව තුළින්මය. ඒවා මෙසේය:
1. සෝභිත හිමි අදහස් හා සංකල්ප යනාදිය නිරායාසයෙන්ම ඒවා ලැගුම්ගෙන සිටින සන්දර්භවලින් පිටතට ගෙන සාකච්ඡුා කරයි.
2. සෝභිත හිමි අදහස් හා සංකල්ප ආකෘතිය/අන්තර්ගතය වශයෙන් බෙදන්නට බැරි යැයි කියමින් අන්තර්ගතය නිෂේධ කොට ආකෘතියෙහි එල්ලී සිටී.
එහෙත් එම කතිකාව ඇරඹීමට ප‍්‍රථමයෙන් ප‍්‍රබන්ධ සාහිත්යික කෘතීන් නිසා බුද්ධාගමට සහ එහි ශාස්තෘවරයාට අපහාස වනවා යැයි කියන පොදු වියුක්ත චෝදනාව මීට කලින් ශ‍්‍රී ලංකාවේ ප‍්‍රබන්ධ සාහිත්‍යය තුළ පළවී තිබෙන යම් කෘතීන් සම්බන්ධයෙනුත් එල්ල කරනවාදැ’යි අදාල භික්‍ෂුන් සහ උපාසක පිරිස් එ්වාට දක්වන ප‍්‍රතිචාරය කුමක්දැ’යි දැනගනු රිසියෙමි. එවැනි එක් ප‍්‍රබන්ධයක් පමණක් පාඨක ඔබේ සහ අදාල භික්‍ෂු/උපාසක පිරිසේ අවධානය පිණිස මේ අවස්ථාවේදී උපුටා දක්වන්නට කැමැත්තෙමි.
1967 වසරේදී පළමුවරට ප‍්‍රකාශනයට පත්වූ ටෙනිසන් පෙරේරාගේ ‘දැති රෝදෙන් උපන් බුදුන්’ කෙටිකථා එකතුවට මේ වනවිට වසර 51 ගතවී තිබෙන අතර එහි තුන්වන මුද්‍රණයත් දැන් පළ වී හමාරය. ඒ කියන්නේ එම පොතෙන් සෑහෙන ප‍්‍රමාණයක් පාඨකයන් මිල දීගෙන ඇති බවයි. ‘මෙම කෘතිය හා ලේඛකයා මුහුණ දුන් යම් තර්ජන, ගර්ජන, වාරණ, උපහාස, අපහාස බොහෝ දෙනෙකු මේ වන විට දන්නා නිසා මම ඒ ගැන කථා නොකරමි. එහෙත් මේ කෘතියේ ඉරණම දකින්නට වසර පණහක් තිස්සේ සාහිත්‍ය ක්‍ෂේත‍්‍රයේ ඉන්නට ලැබීම ගැන ප‍්‍රාණියෙකු වශයෙන් සතුටු වෙමි,’ යැයි පොතේ තුන්වන මුද්‍රණයට සඳහනක් සපයමින් ටෙනිසන් කියයි. පොතේ එන පළමුවන කෙටිකථාව ‘මෛත‍්‍රි බුදුහාමුදුරුවෝ බුදුවන පුස්තකාලයේ සියඹලා ගහ යටදී’ යන නමට හිමිකම් කියයි. දෙවන කථාවේ නම ‘බුද්ධදාස ස්වයං රසය විඳින මොහොතේ ස්වකීය කාමරයේදී’ යන්නයි.
රංජිත් පෙරේරා
